Standartlari

1- misol. 

Kompaniya  1  fevral  2011  yilda  ishlab  chiqarish  binosini  bankning  maqsadli 

krediti hisobiga qurishga kirishdi. Qurilish 2011 yil 30 noyabrda tugallandi. Qurilish 

davri davomida qisman to’langan kredit hisobiga quyidagi to’lovlar amalga oshirildi: 

 

Qurilish 

uchun 

to’langan to’lovlar sh.b 

Olingan  kredit  summasi 

sh.b. 

1 fevral 2011 yil 

1000000 

1000000 

1 aprel 2011 yil 

800000 

1000000 

1 iyul 2011 yil 

700000 

1000000 

1 oktyabr 2011 yil 

500000 

 

jami 

3000000 

3000000 

 

Kreditning  samarali  foiz  stavkasi  15  %.  Foydalanilmagan  mablag’ni 

kompaniya bankka 4 % stavka bo’yicha qo’yadi.  

 

Olingan 

kredit 

summasi 

sh.b. 

Vaqtinchalik 

koeffitsent 

Foiz 

stavkasi 

Qarzlar 

bo’yicha 

haqiqiy 

xarajatlar sh.b. 

1 fevral 2011 yil 

1000000 

10/12 

15% 

125000 

1 aprel 2011 yil 

1000000 

8/12 

15% 

100000 

1 iyul 2011 yil 

1000000 

5/12 

15% 

62500 

1 oktyabr 2011 yil 

 

 

 

0 

jami 

3000000   

 

287500 

 

Vaqtincha foydalanilmagan kreditdan olingan investitsion daromad: 

200000x4%x3/12+500000x4%x3/12=7000 sh.b. 

Qarz  bo’yicha  kapitalizatsiyalashtiriladigan  summa:  287500-7000=280500 

sh.b. 

Tashkilot  umuman  pul  mablag’larini  qarzga  olganda  va  ulardan  ma’lum 

talablarga  javob  beradigan    aktivga  ega  bo’lish  maqsadida  foydalanganida,  tashkilot 

---

 

 

95 

 

kapitalizatsiya  qilinadigan  qarzlar  bo’yicha  xarajatlar    qiymatini  aniqlash  uchun 

ushbu  aktiv  bo’yicha  qilinadigan  sarflarga  kapitalizatsiya  stavkasini  ko’paytirishi 

kerak.  Kapitalizatsiya  stavkasi  davr  mobaynida  tashkilot  qarzlarining  to’lanmagan 

qismiga tegishli bo’lgan qarzlar bo’yicha xarajatlarning o’rtacha tortilgan foiziga teng 

bo’lishi lozim, bunda xususan ma’lum talablarga javob beradigan  aktivga ega bo’lish 

maqsadida jalb etilgan qarzlardan tashqari. Tashkilot davr  mobaynida kapitalizatsiya 

qiladigan  qarzlar  bo’yicha  xarajatlarning  qiymati  ushbu  davrda  u  amalga  oshirgan 

qarzlar bo’yicha xarajatlarning qiymatidan oshmasligi lozim. 

Ba’zi holatlarda, bosh tashkilotning va uning sho’’balarining barcha qarzlarini 

qarzlar  bo’yicha  xarajatlarning  tortilgan  o’rtachasini  hisoblashda  inobatga  olish 

o’rinli  bo’ladi;  boshqa  holatlarda,  har  bir  sho’’ba  tashkilot  uchun  o’zlarining 

qarzlariga  tegishli  bo’lgan  qarzlar  bo’yicha  xarajatlarning  tortilgan  o’rtachasidan 

foydalanish o’rinli bo’ladi.