O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta ta’lim vazirligi toshkent irrigatsiya va qishloq xo’jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti

    
 
 
   
  
    
    
    
  
    
    
    
     
    
      
 
(1.3) 
 
 bunda 

то
 – Payerls-Nabarro kuchlanishi
6
;   

q.er
 – qo‟shimchalar atomlarini erish 
tufayli  puxtalanish;     

dz
 
–  dispersion  zarrachalar  tufayli  puxtalanish;     

disl
  – 
dislokatsiyalar  va  disklinatsiyalar  rivojlanishi  tufayli  puxtalanish;   

d.ch
  –  dona 
chegara hisobiga puxtalanish;   

sd.ch
  - subdonali puxtalanish. 
(1.3)  ifodaning  tashkil  etuvchilari  kristal  tuzilishning  har  xil  nuqsonlarning 
ta‟sirini  ta‟riflaydi.  Masalan,   

q.er
    nuqtaviy  nuqsonlar  zichligiga,   

disk
    - 
chiziqli  nuqsonlar  zichligiga  bog‟liq, 

d.ch
    va   

sd.ch
  kristal  tuzilishning  sirt 
nuqsonlarni, 

d.ch
 –hajmiy nuqsonlarni ifodalaydi. 
Payerls-Nabarro  kuchlanishi  kristallda  boshqa  nuqsonlar  bo‟lmaganda 
dislokatsiyani  surish  uchun  zarur  bo‟lgan  minimal  (kritik)  urinma  kuchlanishni 
ifodalaydi. Payerls-Nabarro kuchlanishi quyidagi formula bilan tasvirlanadi: 
 











