“Педагогика назарияси” ва “Педагогика тарихи” фанларини ўқитиш бўйича ўқув-методик мажмуа

 
505.
 
Ўқувчилар жамоаси шаклланишининг учинчи босқичига 
нималар хос? 
Жамоа ривожланишининг учинчи босқичи анчагина сермаҳсул бўлиб, унда 
бутун жамоа “айрим ўзини четга олиб қолувчи, инжиқ шахс”ларга нисбатан 
талаб қўя бошлайди. 
Бу босқичда жамоа ишига фақат фаолгина эмас, балки унинг бутун 
аъзолари қизиқади. Жамоа ҳаётидаги учинчи босқич, ижтимоий фикр 
мавжудлиги билан ифодаланади. Ўқитувчи мазкур йўналишда мақсадга 
мувофиқ ва изчил иш олиб борган шароитдагина ижтимоий фикрни 
шакллантиришга эришиши мумкин. Шу мақсадда у ёки бу тадбир режаси, 
жамоанинг биргаликдаги фаолияти, аъзоларнинг хатти-ҳаракати жамоа бўлиб 
муҳокама қилинади, турли мавзуларда суҳбатлар, маърузалар уюштирилади, 
ўқувчилар ўртасида самарали ахборот воситалари ёрдамида ижтимоий-ғоявий, 
ахлоқий, эстетик, экологик, ҳуқуқий, иқтисодий ва ҳоказо билимларнинг 
тарғиботи ташкил этилади. 

---

95 
Жамоада барқарор инсоний муносабатлар юзага келишининг сабаби –
аъзоларнинг ижобий, маданий-маърифий мазмунга эга бўлган ишларни ташкил 
этишда фаол иштирок этишлари саналади. 
 
506.
 
Ўқувчилар жамоаси шаклланишининг тўртинчи босқичи учун 
нималар аҳамиятли? 
Жамоа ривожланишининг тўртинчи босқичи унинг барча аъзолари жамоа 
олдида турган вазифалар асосида ўз-ўзига талаблар қўя олишлари билан 
тавсифланади. Ҳар бир босқич жамоа аъзоларининг ўзларига нисбатан муайян 
талаб қўйиши билан характерланади, бироқ, қўйилган талаблар ўзига хос 
йўналиши билан (мас., ўйиндан умуминсоният бахти йўлида курашишига 
интилиш ўртасидаги фарқ каби) ажралиб туради. 
Тўртинчи босқич жамоа аъзоларининг ўзига нисбатан юксак ахлоқий 
талаблар қўя олишлари билан аҳамиятлидир. Жамоанинг ҳаёти ва фаолияти 
жамоа аъзоларининг ҳар бири учун шахсий эҳтиёжга, жамоадаги тарбия 
жараёни эса ўз-ўзини тарбиялаш жараёнига айланади. Бироқ, бу ҳолат 
жамоанинг муайян шахсни янада ривожлантиришдаги роли, ўрнини 
пасайтирмайди. Тўртинчи босқичда амалга ошириладиган вазифалар анча 
мураккаб ва масъулиятлидир. Бу босқичда жамоа олдига истиқболли, юксак ва 
мураккаб талабларни қўйиш учун жуда қулай шароит яратилади. 
Бир гуруҳ педагоглар ўқувчилар жамоасини унинг шаклланиш ва 
ривожланишига кўра қуйидаги уч босқичга ҳам ажратадилар. Яъни:
а) жамоани дастлабки жипслаштириш;
б) жамоани шакллантириш асосида унинг ҳар бир аъзосини индивидуал 
ривожлантириш;
в) жамоанинг умумий фаолиятини йўлга қўйиш.