“Педагогика назарияси” ва “Педагогика тарихи” фанларини ўқитиш бўйича ўқув-методик мажмуа

 
479.
 
Жазолаш методлари қандай ҳолатларда қўлланилиши ва
қўлланилмаслиги лозим? 
Жазо пухта ўйлаб қўлланилиши лозим, аксинча, жаҳл устида жазолаш 
мумкин эмас. Жазолар якка характерда, яъни, биргина усулни қўллаш асосида, 
ўқувчининг айбига мос, мувофиқ бўлиши, тез-тез қўлланилмаслиги, 
жазоланувчида 
жазонинг 
тўғри 
белгиланганлигига 
нисбатан 
шубҳа 
туғдирмаслиги лозим, шундагина улар ўз айбларини сезадилар. Жамоада 
муҳокама қилиш ва жамоа томонидан қўллаб-қувватланган ҳолда жазо бериш 
унинг таъсир кучини янада оширади.
Жазолаш методини қўллашда
 
жисмоний жазони қўллаш, ўқувчиларни 
уриш, калтаклаш, қўрқитиш, ғазаблантириш, жисмонан ва руҳан азоблаш, 
таҳқирлаш, шаънини ерга уриш кабилар таъқиқланади. Бу каби усулларни 
қўллаш салбий натижаларга олиб келади, яъни, ўқувчи қўрққанда ёлғон 
гапиришни ўрганади, икки юзламачи бўлиб қолади. 
 
480.
 
Ўз-ўзини тарбиялаш методлари қандай методлар саналади? 
Ўз-ўзини тарбиялаш методлари
 
ўқувчиларнинг ўзини ўзи идора 
қилишлари, турли ўқувчилар органлари фаолиятида фаол иштирок этишларини 
таъминлаш, 
уларнинг 
ижтимоий 
мавқеларини 
ошириш 
мақсадида 
қўлланиладиган усуллардир. 
 
481.
 
Ўз-ўзини тарбиялаш методларининг тарбияловчилик характери 
нимада акс этади? 
Ўз-ўзини 
тарбиялаш 
методларининг 
тарбияловчилик 
характери 
ўқувчиларнинг ўзини ўзи идора қилишлар, ўқувчилар органлари фаолиятида 
фаол иштирок этишларини таъминлаш, шунингдек, ижтимоий мавқеини 
оширишнинг таъсирчан воситаси эканлигида акс этади. Мазкур методлар 
ўқувчиларни ташаббускорликка, мустақилликка ундайди.