Ҳ. Р. Очилов, Э. О. Тургунбоев жиноят ҳУҚУҚИ (умумий қисм)

Миқдор кўрсаткичли эксцессда эса -
бажарувчи бошқа 
иштирокчиларнинг жиноий нияти билан қамраб олинган жиноятни 
содир қилади, лекин унинг оқибати бошқа иштирокчилар 
ўйлаганидан кўра оғирроқ бўлади (масалан: иштирокчилар 
жабрланувчини қўрқитиб қўйиш мақсадида енгил тан жароҳати 

---

-64-
етказишни келишиб олишади, бажарувчи жабрланувчига оғир тан 
жароҳати етказади). 
Ушбу икки кўринишдаги эксцессда ҳам - бажарувчи ўзи содир 
этган қилмиши учун фақат ўзигина жавобгар бўлади. Қолган 
иштирокчиларнинг ҳаракатлари эса - қасд қилинган жиноятга 
нисбатан суиқасд қилиш ёки тугалланган жиноят деб квалификация 
қилинади. 
10.9. Жиноятга дахлдорлик тушунчаси ва унинг турлари. 
Жиноятга дахлдорлик деб
– жиноят содир этилишига ёки 
жиноят изларини йўқотишга олдиндан ваъда бермаган ҳолда 
ёрдамлашишда ифодаланадиган ҳаракатлар мажмуига айтилади. 
Ушбу ҳаракатларга: 
- 
жиноятга 
тайёргарлик 
кўрилаётганлиги, 
жиноят 
содир 
этилаётганлиги ёки жиноят содир этилганлиги ҳақида аниқ била 
туриб, олдиндан ваъда бермаган ҳолда, ҳокимият органларига 
хабар бермаслик кўринишида; 
- жиноятчини, жиноят содир этиш қуроли ва воситаларини, жиноят 
изларини, жиноий йўл билан қўлга киритилган нарсаларни 
олдиндан ваъда бермаган ҳолда яширганликда ифодаланадиган 
ҳаракатлар кўринишида амалга оширилади. 
Жиноятга дахлдорлик ЖК 241-моддаси ва ЖК 171-моддасида 
назарда тутилган ҳоллардагина жавобгарликка сабаб бўлади. Яъни: 
- оғир ёки ўта оғир жиноят ҳақида аниқ билган ҳолда хабар 
бермаганлик; 
- оғир ёки ўта оғир жиноятларни олдиндан ваъда бермаган ҳолда 
яширганлик учун; 
- мулкнинг жиноий йўл билан топилганлигини билган ҳолда 
олдиндан ваъда бермасдан олганлик ёки ўтказганлик учун 
жавобгарликни келтириб чиқаради.
 
Жиноятга дахлдорликни иштирокчиликнинг ёрдамчилик 
туридан асосий фарқи, ёрдамчи олдиндан ваъда берган ҳолда ўз 
ҳаракатларини содир этса, дахлдор олдиндан ваъда бермаган ҳолда 
ўз ҳаракатларини содир қилади. 
Жиноятга дахлдорлик учун ЖК 241-моддаси бўйича гумон 
қилинувчи, айбланувчи ёки судланувчининг яқин қариндошлари 
жавобгарликка тортилмайди. 

---

-65-