1. Predikatlar hisobida yechilish muammosi. Yechilish muammosi



Download 7,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/21
Sana01.01.2022
Hajmi7,2 Mb.
#291211
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   21
Bog'liq
diskret matematika.Nazariya

6- 

m i s o l .

 

))



(

)

(



(

))

(



)

(

(



y

B

x

А

x

y

y

B

x

А

y

x





 



teng 

kuchlilik 

o‘rinli 

ekanligini ko‘rsatamiz. 

)

(

)



(

))

(



)

(

(



))

(

)



(

(

y



yB

x



y

yB

x

А

x

y

B

x

А

y

x









)

(



)

(

))



(

)

(



(

))

(



)

(

(



y

yB

x



y

B

x



y

y

B

x

А

x

y









Demak, keltirilgan teng kuchlilik o‘rinlidir.

 

14.

 

Bajaruvchi va umumqiymatli formulalar, ularning xossalari. 

2- t a ’ r i f .

 

Agar 



A

 formula ifodasiga kiruvchi va 

M

 sohaga oid o‘zgaruvchilarning shunday 

qiymatlari  mavjud  bo‘lib,  bu  qiymatlarda 

A

  formula  chin  qiymat  qabul  qilsa,  u  holda  predikatlar 

mantiqining 

A

 formulasi 

M

 sohada

 

bajariluvchi formula

 deb ataladi. 

3- t a ’ r i f .

 

Agar shunday soha mavjud bo‘lib, unda 



A

 formula bajariladigan bo‘lsa, u holda 

A

 

bajariluvchi formula

 deb ataladi. 

Demak,  agar  biror  formula  bajariluvchi  bo‘lsa,  bu  hali  uning  istalgan  sohada 

bajariluvchanligini bildirmaydi. 

4-  t a ’ r i f .

 

Agar 



A

ning  ifodasiga  kiruvchi  va 

M

  sohaga  oid  hamma  o‘zgaruvchilarning 

qiymatlarida 

A

 formula chin qiymat qabul qilsa, u holda 

A

 formula 

M

 sohada 

aynan chin formula

 

deb ataladi. 

5- t a ’ r i f .

 

Agar 



A

 formula har qanday sohada aynan chin bo‘lsa, u holda 

A

 

umumqiymatli

 

formula

 deb ataladi.

 

6- t a ’ r i f .

 

Agar 

A

 formula ifodasiga kiruvchi va 

M

 sohaga oid hamma o‘zgaruvchilarning 

qiymatlarida 

A

  formula  yolg‘on  qiymat  qabul  qilsa,  u  holda 

A

  formula 

M

  sohada 

aynan  yolg‘on 

formula 

deb ataladi. 

Keltirilgan ta’riflardan ushbu tasdiqlar kelib chiqadi. 




1.  Agar 

A

  umumqiymatli  formula  bo‘lsa,  u  holda  u  har  qanday  sohada  ham  bajariluvchi 

formula bo‘ladi. 

2.  Agar 



A

  formula 



M

  sohada  aynan  chin  formula  bo‘lsa,  u  holda  u  shu  sohada  bajariluvchi 

formula bo‘ladi. 

3.  Agar 



M

  sohada 



A

 

aynan  yolg‘on  formula  bo‘lsa,  u  holda  u  bu  sohada  bajarilmaydigan 

formula bo‘ladi. 

4.  Agar 



A

  bajarilmaydigan  formula  bo‘lsa,  u  holda  u  har  qanday  sohada  ham  aynan  yolg‘on 

formula bo‘ladi. 

Demak, predikatlar mantiqi formulalarini ikki sinfga ajratish mumkin: 



bajariluvchi

 sinflar va 



bajarilmas

 (bajarilmaydigan) sinflar formulalari. 



7- t a ’ r i f .

 

Umumqiymatli formula 



mantiq qonuni

 deb ataladi. 

3-  m i s o l .

 

)



,

(

y



x

yP

x



  formula  bajariluvchidir.  Haqiqatan  ham,  agar 

)

,



(

y

x

P

:  «


y

x

» 



predikat 

E

E

M



  sohada  aniqlangan  (bu  yerda 

,...}


...,

,

2



,

1

,



0

{

n



E

)  bo‘lsa,  u  holda 



)

,

(



y

x

yP

x



 

formula 


M

 sohada aynan chin formula bo‘ladi, demak, bu sohada u bajariluvchi formuladir. Ammo, 

agar 

}

...,



,

2

,



1

,

0



{

1

k



E

 uchun «



y

x

» predikat chekli 



1

1

1



E

E

M



 sohada aniqlangan bo‘lsa, u holda 

)

,



(

y

x

yP

x



 formula 

1

M

 sohada aynan yolg‘on formula bo‘ladi va, demak, 

1

M

 sohada 

)

,



(

y

x

yP

x



 

formula bajariluvchi emas. Ravshanki, 

)

,

(



y

x

yP

x



 umumqiymatli formula bo‘lmaydi. ■ 

4-  m i s o l .

 

]



)

(

)



(

[

y



P

x

P

y

x



 formula bajariluvchidir. Haqiqatan ham, agar 

)

(

x



P

: «


x

 – juft 


son» predikat 

,...}


...,

,

2



,

1

,



0

{

n



E

 uchun 



E

E

M



 sohada aniqlangan bo‘lsa, u holda bu formula 

M

 

sohada aynan chin bo‘ladi, demak, u 



M

 sohada bajariluvchi formuladir. Ammo, agar 

)

(

x



P

: «


x

 – juft 


son»  predikat 

...}


,

8

,



6

,

4



,

2

{



1



E

  uchun 

1

1



1

E

E

M



  sohada  aniqlangan  bo‘lsa,  u  holda 

]

)



(

)

(



[

y

P

x

P

y

x



 formula 

1

M

 sohada aynan yolg‘on formula bo‘ladi, demak, bu sohada u bajarilmas 

formuladir. ■ 

5-  m i s o l . 

]

)



(

)

(



[

x

P

x

P

x



  formula  ixtiyoriy 

M

  sohada  aynan  chin  bo‘ladi.  Demak,  u 

umumqiymatli formula, ya’ni bu formula mantiqiy qonundir. ■ 

6- m i s o l . 

]

)



(

)

(



[

x

P

x

P

x



 formula ixtiyoriy 

M

 sohada aynan yolg‘on va shuning uchun ham 

u bajarilmas formuladir.

 

15.



 

Umumqiymatli va bajaruvchi formulalar haqida teoremalar. 

T e o r e m a   1 .

 

A



 umumqiymatli formula bo‘lishi uchun uning inkori  A  bajariluvchi formula 

bo‘lmasligi zarur va yetarlidir.

 

I s b o t i .

  Z a r u r l i g i .  

A

 

umumqiymatli  formula  bo‘lsin.  U  holda,  ravshanki, 



A

  istalgan 

sohada aynan yolg‘on formula bo‘ladi va shuning uchun ham u bajarilmas formuladir. 

Y e t a r l i l i g i .  



A

  istalgan  sohada  bajariluvchi  formula  bo‘lmasin.  U  holda  bajarilmas 

formulaning ta’rifiga asosan 

A

 istalgan sohada aynan yolg‘on formuladir. Demak, 



A

 istalgan sohada 

aynan chin formula bo‘ladi va u umumqiymatlidir. ■ 

Te o r e m a   2 .

 

A



  bajariluvchi  formula  bo‘lishi  uchun  A ning  umumqiymatli  formula 

bo‘lmasligi zarur va yetarlidir. 

I s b o t i .

  Z a r u r l i g i .  



A

  bajariluvchi  formula  bo‘lsin.  U  holda  shunday 



M

  soha  va 



A

 

formula tarkibiga kiruvchi o‘zgaruvchilarning shunday qiymatlar majmui (satri) mavjudki, 



A

 formula 

bu qiymatlar satrida chin qiymat qabul qiladi.  Ravshanki, o‘zgaruvchilarning bu qiymatlar satrida 

A

 

formula yolg‘on qiymat qabul qiladi va, demak, 



A

 umumqiymatli formula bo‘la olmaydi. 

Y e t a r l i l i g i .  

A

 umumqiymatli formula bo‘lmasin. U holda shunday 



M

 soha va 



A

 formula 

tarkibiga  kiruvchi  o‘zgaruvchilarning  shunday  qiymatlar  satri  mavjudki, 

A  

formula  bu  qiymatlar 

satrida  yolg‘on  qiymat  qabul  qiladi.  Bu  qiymatlar  satrida 

A

  formula  chin  qiymat  qabul  qilganligi 

uchun u bajariluvchi formula bo‘ladi. ■ 




Download 7,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish