•davr nashriyoti t o s h k e n t

«Havo  kreyseri»  konsep- 

siyasi  ham  o'zini  oqlamadi. 

Bunday  sekinuchar  va  kam 

manyovrli 

«Kreyser»ning 

o'qchilari  odatdagi  yengil 

qiruvchi 

samolyotlarning 

yashindek  tez  hujumlarini 

harakatsiz,  biroq  aniq  va 

uzoqqa 

otadigan 

qurol- 

lari  bilan  qaytara  olish-

1930-yillarda Am erikaning «Bell» firm asi

 

9a  ^yoqatsiz  bo'lib  chiq-

tom onidan yaratilgan «Aerokuda» sam olyoti

 

di.  Bunday 

turdagi 

asl

---

nusxa  «Aerokuda»  mashi- 

nasini  1937-yilda  Amerika­

ning  «Bell»  firmasi  yaratdi. 

«Aerokuda»  itaruvchi  havo 

parrakli  ikkita  dvigatelga 

ega bo'lib, tumshuq qismida 

motor  o'matiladigan  joyida 

zambarakli  havo  o'qchilari 

joylashtirilgan.  Biroq  samo­

lyot  faqatgina  tajriba  o't- 

kaziladigan samolyot bo'-lib 

qoldi.  Shu sababli angliyalik 

konstruktorlarning  bir  mo- 

torliqiruvchisamolyotgauningbortquroliningo'qqatutishburchaginikat- 

talashtirish uchun unga bombardimonchi samolyotning to'rt pulemyotli 

turelini qo'yish bo'yicha qilgan urinishlari jangdasinab ko'rilmadi. Shun­

day qilib, achchiq harbiy tajriba ortib borishi bilan, o'z-o'zidan qiruvchi 

samolyotlarni  rivojlantiriish  bo'yicha  qog'ozda  juda  zo'r  tuyulgan, 

aslida esa muvaffaqiyatsizlikka  uchragan turli  nazariyalar va  konsep- 

siyalar ham birin-ketin barbod bo'ldi.

 

...................

•  Tez-tez  shunday  fikrlarni  eshitish  mumkin:

:  «falonchi  qiruvchi  sam olyot  -   eng  zo ‘r»  (yoki

:  eng  уотоп).  В и  unchalik  to 'g 'ri  emas.  A xir  har

•  b ir  sam olyotning  o'z  ustunliklari  va  kam chiliklari  bor.  Shu  sa-

•  babli  uchuvchi  uchun  и  parvoz  etadigan  sam olyotni  yaxshi

:  o'zlashtirish  va  o'rganishi hamda g'alabaga erishishi uchun o'z

: 

mashinasining  kuchli  tomonlaridan  foydalana  olishi jud a  mu-

•  him.  Tajribali as uchuvchi eng yomon qiruvchi samolyotda  ham

j  eng zamonaviy va m ukammal qiruvchini boshqarayotgan  yosh

:  va  tajribasiz uchuvchini yengib chiqishi mumkin.

A m erikaning «Reptor» 5-avlod qiruvchisi

---