•davr nashriyoti t o s h k e n t

R e k o rd   o ‘r n a tg a n   s a m o ly o tla r

Aviatsiya yoshlik davridayoq  (1920-1930-yillar)  samolyot g'aroyib 

narsa bo'lmay qo'ydi, aksincha ishonchli transport vositasi va havoda 

dahshatli jangchiga aylandi.  Rekordlar o‘rnatish  vaqti  keldi  -   de- 

yarli har oyda samolyotlar uzoqqa uchish,  ko'tarilish cho'qqisi, tezlik, 

tez ko'tarilish bo'yicha oldin erishilgan yutuqlarini yangilardilar.  Biroq 

bunday vaziyatda  u  yoki  bu  sohada dunyo  rekordini o'rnatish  uchun 

maxsus mo'ljallangan samolyotni yaratish vasvasasi kuchli edi.

1927-yilda  yosh  amerikalik  uchuvchi  Charlz  Lindbergning  nomi 

olamga  mashhur  blib  ketdi.  «Rayan»  firmasining  uncha  katta 

bo'lmagan  pochta monoplanini sotib olgan  Lindberg uning qanotlari 

uzunligini  uzaytirdi  va  katta yoqilg'i  baki  o'm atib  uni  modernizatsiya 

qildi.  So'ngra  «Sent  Luis  ruhi»  deb  balandparvoz  nom  berilgan  bu 

omonat,  bir o'rinli  samolyotida ilk marotaba,  bir o'zi Atlantika okeani 

uzra uchib o'tib Nyu-Yorkdan Parijga kelib qo'ndi.  Birinchi marotaba, 

hech qayerga qo'nilmasdan amalga oshirilgan  parvoz 33 soatu 30 

minut  davom  etdi,  bu  vaqt  ichida  u  5800  km  masofani  uchib  o'tdi. 

Charlz  Lindberg  okeanlararo  aviaaloqalar  -   uzoq  kelajakka taalluq-

521800

X-1 raketoplanini uchirish

---

ANT-25

  -  

M oskva-S him oliy qutb-A Q S h parvozining qahram oni

li  emasligini  isbotladi.  Uning  nomi  uzoq  vaqtlar mardlik,  aviatsiya va 

texnik progres yutuqlarining ramzi bo'lib qoldi.

Oradan  o‘n  yil  o'tib  Sovet  Ittifoqida  ham  eng  qisqa yo‘l  -   Shimo- 

liy qutb  orqali  AQShga tijorat aviaqatnovini  yo‘lga qo'yish  haqida 

fikrlar paydo bo‘la boshladi. A.  N. Tupolev ANT-25 noyob samolyotini 

loyihalashtirdi,  bu  samolyot,  shuningdek,  РД  «Рекорд дальности» 

(uzoqqa  uchish  bo'yicha  rekord)  deb  nom  oldi.  1937-yilda  uchuv- 

chilar V.  P.  Chkalov,  G.  F.  Baydukov  va  A.  V.  Belyakovlardan  i bo rat 

ekipaj  oxirigacha  benzin  quyilgan  samolyotni  Moskva atrofidagi  ae- 

rodromdan  yuqoriga  ko'tarishib,  Shimoliy  qutb  orqali  hech  qayer­

ga  qo'nmasdan  AQShning  g'arbiy qirg'og'i  Vankuver shahriga yetib 

kelishdi.  Bu  qahramonlarining  nomi  butun  dunyoga  mashhur  bo'lib 

ketdi.  Biroq  bu  yo'nalish  yo'lovchilarni  o'ziga jalb  qila  olmadi.  Qutb 

uchuvchisi  S.  A.  Levanevskiy  bunday  parvozni  qaytarib  ko'rishga 

jazm  qildi.  U  qutb trassasi -  odatdagi tijorat yo'nalishi  ekanligini  is- 

botlamoqchi  edi.  Biroq,  bir sutka uchganidan  so'ng  uning ЛБ-А sa- 

molyoti bedarakyo'qoldi.

1937)  -   afsonaviy  shaxs.  1934-yilda  u  Chukotka 

dengizida muz bosib qolgan «Chelyuskin» paroxodining ekipa- 

jin i qutqarishda ishtirok etgan.  Qutqaruv ishlarida qatnashgan 

uchuvchilar Sovet Ittifoqida  birinchi bo'lib  «Sovet Ittifoqi Qah­

ramoni» unvoniga sazovor bo'lishgan.

Sigizmund  Aleksandrovich  Levanevskiy  (1902-

---