Microsoft Word Dico Fr-Uz doc
www.ziyouz.com kutubxonasi
Download 8,03 Mb. Pdf ko'rish
|
Fransuzcha-o'zbekcha lug'at (Bayram Balci - direktor)
|
www.ziyouz.com kutubxonasi
ROUTIER
RUINE
513 yo‘l qog‘ozi, yurish ruxsatnomasi; 4. mettre en route yurgizmoq, yuritib yubormoq; mettre sa voiture en route avtomobilini yurgizmoq; avoir qqch en route biror narsani bajarayotgan bo‘lmoq; 5. yo‘l; la route est toute tracée yo‘l oldindan to‘la belgilangan. routier
1 , ière
I. adj yo‘lga oid, yo‘l; réseau routier yo‘l tarmog‘i; carte routière yo‘l xaritasi; gare routière avtobus bosh bekati; transports routiers yo‘l transport vositalari; II. nm uzoq masofaga yuk tashiydigan yuk mashinasining haydovchisi. routier 2 nm eski, ko‘pni ko‘rgan odam; un vieux routier de la politique eski siyosatdon. routine
nf 1. malaka, ko‘nikma, mahorat; son travail est devenu une espèce de routine uning ishi unga bir ko‘nikmaga aylanib qolgan; 2. mutaassiblik; la routine qui règne dans l’administration boshqaruvda hukm surayotgan mutaassiblik. rouvrir I. vt qayta ochmoq; rouvrir son magasin pour un client attardé kech qolgan xaridorga magazinini qayta ochmoq; rouvrir les yeux ko‘zini qata ochmoq; pronominalement qayta ochilmoq; la plaie s’est rouverte yara qayta ochildi; II. vi qayta ochilmoq; la boulangerie rouvre demain novvoyxona ertaga qayta ochiladi. roux, rousse I. adj 1. malla, qizg‘ish, sariq; des cheveux roux malla soch; 2. sochlari malla, qizg‘ish; une belle fille rousse malla sochli chiroyli qiz; 3. lune rousse aprel ayozi; II. n 1. malla; 2. nm qizg‘ish rang. royal, ale, aux adj 1. qirolga, podshoga oid; qirol; podsho; palais royal qirol saroyi; prince royal valiahd, shahzoda; la famille royale qirol oilasi; loc la voie royale shon-sharafga eltuvchi yo‘l; 2. shoxona, dabdabali; un cadeau royal shohona sovg‘a. royalement adv qirollarga, podsholarga xos, shohona; être royalement traité shohona muomala qilingan bo‘ lmoq. royalisme nm royalizm, monarxizm (qirol hokimiyatiga tarafdorlik). royaliste n, adj royalist, monarxiyachi, monarxizm tarafdori, qirol hokimiyatini yoqlovchi; loc être plus royaliste que le roi biror kishining manfaatini uning o‘zidan ko‘ra ham ortiqroq himoya qilmoq. royalties nm pl angl. protsent, foyda (kashfiyot egasi yoki yer egasiga neft qidiruv ishlari bo‘yicha to‘ lanadigan haq). royaume
nm qirollik, podsholik; le Royaume-Uni Birlashgan Qirollik (Buyuk Britaniya qirolligi); le royaume de dieu, des cieux arshi a’lodagi ollohning hukmronligi, jannat. royauté
nf hokimiyat; hukmronlik; hokimlik; saltanat; aspirer à la royauté hokimiyatga intilmoq; chute de la royauté saltanatning qulashi. ruade nf tepish, shattalash, shataloq otish; décocher, lancer une ruade shatta otmoq. ruban
nm 1. tasma, lenta; ses cheveux sont retenus par un ruban sochlari tasma bilan turmaklangan; nœud de rubans bant (kapalak nusxa tugun); 2. orden lentasi; jiyak; le ruban d’une décoration bezakning jiyagi; il a le ruban unda faxriy legion ordening lentasi bor. rubéole nm qizilcha (bolalar kasalligi). rubicond, onde adj qip-qizil (yuz haqida). rubis nm inv 1. yoqut, la’l; 2. tosh (soatda); montre trois rubis uch toshli soat; 3. loc payer rubis sur l’ongle oxirgi tiyinigacha shu zahotiyoq to‘lamoq. rubrique nf 1. rubrika, sahifa, sarlavha; la rubrique des spectacles, des sports tomoshalar, sport sahifasi; 2. rubrika, bo‘lim, grafa; classer, mettre deux choses différentes sous la même rubrique ikki xil narsani bir bo‘limga joylashtirmoq. ruche
nf 1. asalari uyasi, qutisi, yashigi; ruche en paille, en bois poxol, yog‘ochdan qilingan asalari uyasi; 2. shu uyadagi asalarilar; bourdonnement d’une ruche asalari uyasining g‘uvillashi; le centre de la ville est une véritable ruche où chacun s’affaire shaharning markazi haqaqiy asalarining uyasa, u yerda hamma yugur-yugur qiladi. rucher
nm asalari yashiklari qo‘yilgan joy; asalari xo‘jaligi. rude
adj litt 1. dag‘al, qo‘pol, tarbiya ko‘rmagan, madanyatsiz; un montagnard aux manières un peu rudes qiliqlari biroz qo‘polroq tog‘lik odam; 2. litt qo‘rqinchli, xavfli, katta, kuchli; un rude adversaire xavfli raqib; 3. og‘ir, qiyin, mushkul; un métier rude og‘ir kasb; les travaux des champs sont rudes dala ishlari juda ham og‘ir; loc être à rude épreuve mushkul sinovga qolmoq; en voir de rudes ko‘p qiyinchiliklar ko‘rmoq, tortmoq; un climat particulièrement rude o‘ ta og‘ir iqlim; l’hiver fut rude bu yil qish juda qattiq keldi; 4. dag‘al, qo‘pol, g‘adir-budir; toile rude dag‘al mato; une voix rude qo‘pol ovoz; 5. fam katta, ulkan; il a eu une rude veine u ulkan baxtga erishdi; un rude appétit katta ishtaha. rudement adv 1. litt qo‘pollik, dag‘allik bilan; qo‘pol, dag‘al, qattiq; heurter rudement qattiq turtmoq; traiter qqn rudement birovga dag‘al muomala qilmoq; 2. fam juda, juda ham, rosa, yaxshigina, o‘ ta; c’est rudement bon bu juda zo‘r; il est rudement bien u juda ham yaxshi; elle est rudement changée u rosa o‘zgaribdi. rudesse nf 1. qo‘pollik, dag‘allik, tarbiya ko‘rmaganlik, madaniyatsizlik; rudesse du ton ohangning dag‘alligi; traiter qqn avec rudesse biror kishiga qo‘pol muomala qilmoq; 2. qiyinlik, og‘irlik, mushkullik, qattiqlik; la rudesse de leurs mœurs ularning urf odatlarining qattiqligi. rudiment
nm 1. rudiment, qoldiq (organizimning evolutsion taraqqiyoti mobaynida o‘z ahamiyatini yo‘qotgan qismi); un rudiment de queue dumning qoldig‘i; 2. pl asoslar, asosiy qonunlar; rudiments de grammaire grammatikaning asoslari; 3. boshi, avvali, ibtidosi. rudimentaire adj 1. rudimentar, rudiment holidagi, rudimentga aylangan, o‘z ahamiyatini yo‘qotgan (a’zo); 2. elementar, boshlang‘ich, ibtidoiy; l’architecture rudimentaire ibtidoiy arxitektura; connaissances rudimentaires boshlang‘ich bilim. rudoyer
vt qo‘pol, dag‘al, qattiq muomala qilmoq; il rudoyait ses employés u o‘z ishchilariga qo‘pol muomala qilar edi. rue nf 1. ko‘cha; les rues de paris Parijning ko‘chalari; une rue calme, animée tinch, serharakat ko‘cha; une rue large, étroite keng, tor ko‘cha; une petite rue torko‘cha; prendre une rue biror ko‘cha bo‘ylab bormoq; traverser la rue ko‘chani kesib o‘ tmoq; au coin de deux rues ikki ko‘chaning burchagida; au coin de la rue ko‘chaning burchagida, muyulishda; loc à tout les coins de rue har bir burchagda, hamma yerda; 2. ko‘cha, tashqari; ko‘cha-ko‘y; scènes de la rue ko‘cha tomoshalari; l’homme de la rue ko‘cha odami; en pleine rue, dans la rue ko‘chada; descendre, manifester dans la rue ko‘chaga chiqmoq, namoyishga chiqmoq; loc être à la rue ko‘chada qolmoq; jeter qqn à la rue kimnidir ko‘chaga haydab chiqarmoq. ruée nf yopirilish, har tomonlama siqish; la ruée vers les gares à l’époque des départs en vacances ta’ tilga ketish vaqtida vokzallarga yopirilish. ruelle nf 1. torko‘cha, kichik ko‘cha; 2. devor va karavot orasidagi bo‘sh joy. ruer
I. vi tepmoq, shattalamoq, shatta otmoq; les chevaux ruaient otlar tepardi; loc ruer dans les brancards qattiq qarshilik ko‘rsatmoq, qarshilik ko‘rsatib irg‘ishlamoq, o‘zini har tomonga urmoq; II. se ruer vpr tashlanmoq, otilmoq, yugurmoq; les gens se ruaient vers la sortie odamlar chiqishga tashlanishdi; les troupes se ruèrent à l’assaut lashkar shturmga tashlandi. rugby
nm regbi; terrain de rugby regbi maydoni; le ballon ovale du rugby regbining cho‘ziq to‘pi; équipe de rugby o‘n besh kishilik regbi; rugby à treize o‘n uch kishilik regbi; rugby américain Amerika futboli. rugbyman
nm regbi o‘yinchisi, regbichi. rugir
vi o‘kirmoq (arslon, yo‘lbars, qoplon; odam); o‘kirmoq, uvillamoq; rugir de colère, de rage g‘azabdan o‘kirmoq; le vent rugissait shamol uvillar edi. rugissement nm 1. o‘kirish (arslon, yo‘lbars kabilar); 2. o‘kirish, uvillash; des rugissements de colère g‘azabdan o‘kirish; le rugissement de la tempête bo‘ronning uvillashi. rugosité
nf g‘adir-budir, g‘udda-g‘udda. rugueux, euse adj g‘adir-budir, dag‘al, g‘udda-g‘udda; peau rugueuse g‘adir-budir teri; écorce rugueuse g‘adir-budir po‘stloq; toile rugueuse dag‘al mato. ruine
nf 1. xaroba, vayrona; des ruines gallo-romaines gallo-roman xarobalari; pays qui se relève de ses ruines o‘z vayronalaridan tiklanayotgan yurt; 2. munkillab qolgan odam, sharti ketib parti qolgan odam; 3. xarobaga, vayronaga aylanish; vayron, xarob bo‘ lish; château en ruine RUINER
SABLE
514 vayronaga aylanayotgan qasr; la maison tombe en ruine uy xarobaga aylanyapti; loc menacer ruine qulab tushish xavfi bo‘lmoq; ce mur menace ruine bu devorning qulab tushish xavfi bor; 4. buzilib ketish, inqiroz, yo‘q bo‘lish, chippakka chiqish; c’est la ruine de ses espérances bu uning niyatlarining chippakka chiqishi; 5. xonavayron bo‘lish, sinish, xarob bo‘lish; être au bord de la ruine xonavayron bo‘ lish arafasida bo‘lmoq. ruiner
I. vt 1. buzmoq, yomonlashtirmoq, ishdan chiqarmoq; ruiner sa santé sog‘lig‘ini buzmoq; 2. buzib yubormoq; yo‘qqa, chippakka chiqarmoq; cet échec a ruiné tous ses espoirs bu omadsizlik uning hamma niyatlarini yo‘qqa chiqardi; 3. sindirmoq, xonavayron qilmoq, xarob qilmoq; ruiner un concurrent raqibni sindirmoq; tu veux me ruiner! sen meni xonavayron qilmoqchim isan! ce n’est pas ça qui nous ruinera bu narsa bizni xonavayron qilib yubormaydi; II. se ruiner vpr o‘zini o‘zi xonavayron qilmoq, bor-yo‘g‘idan ajralmoq; il s’est ruiné au jeu u o‘yinda bor-yo‘g‘idan ajraldi; se ruiner en cadeaux de noël pulni yangi yil sovg‘asiga sarflab qo‘ymoq. ruineux, euse adj 1. xarob, xonavayron qiladigan; sindiradigan; dépenses ruineuses xonavayron qiladigan chiqimlar; 2. qimmat, xonavayron qiladigan darajada; ce n’est pas ruineux bu xonavayron qiladigan darajada emas. ruisseau nm 1. jilg‘a, ariq; prov les petits ruisseaux font les grandes rivières jilg‘alar qo‘shilib daryo bo‘lur; toma toma ko‘l bo‘lur; des ruisseaux de sang, de larmes qon, ko‘z yoshi daryosi; 2. oqava suvlar ariqchasi; loc tomber, rouler dans le ruisseau ko‘chada dumalab yotmoq; sortir qqn du ruisseau kimnidir botqoqdan chiqarib olmoq. ruisselant, ante adj ariq, jilg‘a bo‘lib oqayotgan; ruisselant d’eau shalabbo; ruisselant de sueur g‘arq terga botgan. ruisseler vi 1. sharillab oqmoq, tirqirab oqmoq, shovullab oqmoq; ariq, jilg‘a bo‘lib oqmoq; la pluie ruisselle yomg‘ir shovullab yog‘yapti; les larmes ruisselaient le long de ses joues yuzidan ko‘z yoshi daryo bo‘lib oqardi; une pièce où ruisselle le soleil quyosh nuri kirib turgan xona; la vitre ruisselait de pluie oyna ustidan yomg‘ir suvi oqar edi; il ruisselait de sueur undan marjon-marjon ter oqar edi. ruisselet nm irmoqcha, ariqcha, jilg‘a. ruissellement nm oqim, oqib tushish; un ruissellement de lumière nur oqimi. rumeur
nf 1. shovqin, guvullagan ovoz, g‘ovur-g‘uvur; la rumeur de la ville shaharning guvillashi; des rumeurs s’élevaient dans le public odamlar orasida g‘ovur-g‘uvur boshlandi; 2. ovoza, duv-duv gap; mish-mish; ce n’est encore qu’une vague rumeur bu oddiy bir mish-mish xalos; je l’ai appris par la rumeur publique, par la rumeur men buni odamlarning mish- mishlaridan bildim. ruminant nm un ruminant kavsh qaytarayotgan hayvon; les ruminants kavsh qaytaruvchi hayvonlar. ruminer
vt 1. kavshamoq, kavsh qaytarmoq; les vaches ruminent l’herbe mollar o‘ tni kavshaydilar; 2. xayolida qayta-qayta qaytarmoq; ruminer un projet rejani xayolida qayta-qayta qaytarmoq. rupestre
adj 1. qoyalarda bo‘ ladigan, qoya; plantes rupestres qoya o‘tlari; 2. qoyaga chizilgan (rasmlar); les peintures rupestres de la préhistoire tarixdan ilgarigi qoyalarga chizilgan rasmlar. rupteur
nm (elektr tokini) uzuvchi, ajratuvchi moslama; vikluchatel. rupture
nf 1. uzilish; la rupture d’un câble kabelning uzilishi; 2. uzilish, buzilish, bekor qilish; la rupture des relations diplomatiques entre deux pays ikki mamlakat o‘rtasida diplomatik aloqalarning uzilishi; en rupture avec bilan teskari; être en rupture avec la société jamiyat bilan teskari bo‘lmoq; en rupture de stock tovar yetkazib berishdagi uzilishlar; nous sommes en rupture de stock bizda tovar uzilib qoldi; rupture de contrat, de fiançailles bitimni, nikohni buzish; 3. uzilish, janjal, kelishmovchilik. rural, ale, aux adj qishloqqa oid, qishloq; communes rurales qishloq kommunalari, ma’muriy-hududiy bo‘limlari; l’exode rural qishloqdan ommaviy qochish; nm pl qishloqliklar, dehqonlar. ruse
nf 1. makr, nayrang, hiyla, hiyla-nayrang; ruses de guerre harbiy hiylalar; 2. ustamonlik, ayyorlik, makkorlik, mug‘ombirlik, hiylagarlik; recourir à la ruse mug‘ombirlik ishlatmoq; obtenir qqch par (la) ruse biror narsaga hiylagarlik yo‘li bilan erishmoq. rusé, ée adj, n ayyor, makkor, hiylagar, firibgar, ustamon, quv; petit rusé kichkina firibgar. ruser
vi ayyorlik, mug‘ombirlik qilmoq; hiyla-nayrang ishlatmoq; être obligé de ruser pour obtenir qqch biror narsaga ega bo‘lish uchun hiyla- nayrang ishlatishga majbur bo‘lmoq. rush
nm anglic 1. sport manzilga yaqin qolganda tezlikni oshirish, sprint; 2. yopirilish, o‘zini urish, otilish, yurish; c’est le grand rush vers les plages bu plajlarga katta yopirilish. russe
I. adj ruslarga, Rossiyaga oid, rus; la révolution russe rus revolutsiyasi; danse russe rus xalq raqsi; boire à la russe ruscha ichish; II. n 1. rus; 2. nm rus tili. russule
nf siroyejka (qo‘ziqorinning xomicha yesa bo‘ladigan bir turi). rustaud, aude adj, n qo‘pol, dag‘al, tarbiya ko‘rmagan, madanyatsiz; une espèce de gros rustaud bir tarbiya ko‘rmagan odam; quelle rustaude! qanday madaniyatsizlik! rusticité nf litt qo‘pollik, tarbiyasizlik, madaniyatsizlik, dag‘allik. rustique
adj 1. litt qishloqqa oid, qishloq; la vie rustique qishloq hayoti; péj qishloqi; 2. (plante) chidamli. rustre nm qo‘pol, tarbiyasiz, madaniyatsiz odam. rut nm kuyikish (hayvonlarning kuyikish davri), mov (mushuklarda). rutabaga nm brukva (sholg‘omsimon sabzavot). rutilant, ante adj yaraqlagan, yaltiragan, porlagan, chaqnagan; une voiture rutilante yaraqlagan sport mashinasi. rutiler
vi yaraqlamoq, yaltiramoq, porlamoq, chaqnamoq. rythme
nm 1. ritm, vazn, marom, maqom; temp, sur’at; le rythme d’une strophe, d’une phrase bir bandning, gapning vazni; rythme et style vazn va uslub; avancer au rythme d’une musique militaire harbiy musiqa maromiga mos qadam tashlab bormoq; 2. sur’at, marom; le rythme cardiaque yurak urish maromi; le rythme de la production ishlab chiqarish sur’ati; travailler à son rythme bir maromda ishlamoq. rythmer vt 1. ritmga solmoq, vaznga solmoq, monand qilmoq; rythmer sa marche en chantant qadamini ashulaga monand qilmoq; prose rythmée vaznga solingan proza; la musique très rythmée du jazz jazning juda tez ritmli musiqasi; 2. biror ritmga monand harakat qilmoq; rythmer un air en claquant des mains ohanga monand qarsak chalmoq. rythmique I. adj 1. bir ritm ga bo‘ysundirilgan, ritmik; gymnastique rythmique ritm ik gimnastika; danse rythmique ritmik raqs; 2. ritmga oid, ritmik; accent rythmique ritmik urg‘u; les valeurs rythmiques de la musique chinoise, indienne, occidentale xitoy, hind, sharq musiqasi notasining ritmik uzunligi; II. nf tilda ritmni o‘rganish.
S S nm inv 1. fransuz alifbosining o‘n to‘qqizinchi harfi; 2. s’ voir se. sa
adj poss voir son. sabayon
nm tuxum sarig‘i, shakar, vino qo‘shib tayyorlanadigan krem. sabbat
1. shabash (yahudiylardalarda dam olish, toat-ibodat kuni, shanba); 2. jodugarlarning kechki yig‘ini. sabbatique adj shanbaga oid, shanba; année sabbatique har yetti yilda universitetlarda beriladigan ilmiy ta’ til. sabir
nm 1. buzilgan til; 2. arabcha, fransuzcha, italyancha va ispancha so‘zlardan tashkil topgan jargon. sablage nm qumlash, qum sepish. sable I. nm qum; une plage de sable fin mayin qumli plaj; loc bâtir sur le sable qumning ustiga qurmoq (omonat, ishonchsiz); fam être sur le sable pulsiz qolmoq, ishsiz bo‘lmoq, xarob bo‘lmoq; le marchand de sable est passé bolalarning ko‘zi uyqudan yumilib ketyapti; II. adj inv och jigar rang, sarg‘ish; des gants sable sarg‘ish qo‘lqoplar. SABLER
SACRIFIER
515 sabler
1
vt qum sepmoq, qum yotqizmoq; sabler une route yo‘lga qum yotqizmoq; allée sablée qum sepilgan alleya. sabler
2
vt vx bir ko‘tarishda ichib yubormoq; loc sabler le champagne biror baxtli hodisa sharafiga shampan vinosi ichmoq. sableur
nm qoliplovchi, formovkachi (metall quyish korxonasining qumdan qolip yasovchi ishchisi). sableuse nf qum sepadigan dastgoh. sablier nm qum soat. sablière nf qum koni. sablonneux, euse adj qumloq, qumli. sabord nm harbiy kemalarning bortidagi shinak (o‘q otish teshigi). sabordage nm kemani cho‘ktirish. saborder I. vt kemaning tagini teshmoq, cho‘ktirmoq; saborder son entreprise o‘z korxonasi faoliyatini tugatmoq, to‘xtatmoq; II. se saborder vpr o‘z kemasini cho‘ktirib yubormoq. sabot nm 1. sabo (yog‘ochdan qilingan yoki poxoldan to‘qilgan oyoq kiyimi); loc je le vois (ou je l’entends) venir avec ses gros sabots men uning niyatini aniq ko‘rib, bilib turibman; 2. tuyoq; garnir de fers les sabots d’un cheval otning tuyog‘iga taqa qoqmoq; 3. sabot (de frein) tormoz kolodkasi; 4. baignoire sabot kalta, o‘tirib yuvinadigan vanna; 5. bo‘lmag‘ur, yomon avtomobil yoki cholg‘u asbobi; travailler, jouer comme un sabot juda yomon ishlamoq, chalmoq. sabotage nm zararkunandalik, zimdan to‘sqinlik qilish, xalal berish, qarshilik ko‘rsatish, barbod qilish, ishdan chiqarish, putur yetkazish; sabotage industriel sanoat sabotaji. saboter vt 1. naridan-beri, qo‘l uchida qilmoq; l’orchestre a saboté ce morceau orkestr bu parchani naridan-beri chaldi; un travail saboté qo‘l uchida qilingan ish; 2. ishdan chiqarmoq, barbod qilmoq, yo‘qqa chiqarmoq, ataylab buzib qo‘ymoq, zarar yetkazmoq; saboter un projet, une négociation biror reja, muzokarani barbod qilmoq. sabotier, ière n yog‘och kovush yasovchi va sotuvchi. sabre nm qilich, shamshir; sabre de cavalerie otliq askar qilichi. sabrer vt 1. qilich bilan urmoq, qilich solmoq; sabrer l’ennemi dushmanga qilich solmoq; 2. ko‘p qismini qirqib, olib, qisqartirib tashlamoq; la rédaction a sabré l’article de son correspondant redaksiya o‘z muxbirining maqolasidan ko‘p qismini kesib tashladi. sabreur
nm qilichboz. sac
1
nm 1. xalta, qop, qopcha; sac de toile, de papier latta, qog‘oz qop; sac de plastique salafan qop, xalta; sac de charbon, de blé bir qop ko‘mir, bir qop don; loc sac de couchage qopko‘rpa (ichiga kirib yotiladigan qopsimon ko‘rpa); loc être ficelé, fagoté comme un sac qop kiyib olganday; prendre qqn la main dans le sac biror kishini jinoyat ustida qo‘lga tushirmoq, ushlab olmoq; il a plus d’un tour dans son sac uning bisotida hunari ko‘p (u ayyor); l’affaire est dans le sac ishlar joyida, ishlar besh; fam vider son sac dilidagini to‘kib solmoq, dilida borini aytmoq, to‘g‘risini aytmoq; sac à vin aroqxo‘r; 2. sumka, safar xalta, to‘rva; sac de soldat askarning, alpinistning safar xaltasi; sac d’écolier o‘quvchining sumkasi; sac à dos rukzak, yuk xalta; sac de voyage sayohat sumkasi; sac à main ayolar sumkasi; elle porte son sac en bandoulière u sumkasini orqasiga osib yuradi; 3. bir qop (o‘lchov); moudre cents sacs de blé tegirmonda yuz qop don tortmoq; 4. fam karmon, pul, boylik; 5. xaltacha; sac lacrymal ko‘zning yosh xaltachasi. sac 2
nm talon-taroj qilish, talash; loc mettre une ville à sac shaharni talamoq. saccade nf sakrab-sakrab, irg‘ib-irg‘ib, siltab-siltab, sapchib-sapchib, notekis harakatlanish; la voiture avançait par saccades avtomobil sakrab- sakrab ilgari borardi. saccadé, ée adj notekis, nomutanosib, sakrab ro‘y beraldigan, bir tekis emas, uzuq-yuluq; des gestes saccadés nomutanosib harakatlar. saccage
nm litt talon-taroj, talash, g‘orat, yer bilan yakson qilish, oyoq osti qilish. saccager vt 1. litt talamoq, g‘orat qilmoq, talon-taroj qilmoq, bosmoq; 2. ag‘dar-to‘ntar, ostin-ustin qilmoq, ship-shiydam qilmoq, yer bilan yakson qilmoq, oyoq osti qilmoq; les vandales! ils ont tout saccagé! johillar! ular hamma narsani yer bilan yakson qilishdi! sacchar- shakar ma’nosini bildiruvchi ilmiy qism. saccharine nf saxarin. saccharose nm saxaroza. sacerdoce nm 1. kashishlik rutbasi, unvoni, kashishning mashg‘uloti; ce prêtre exerce son sacerdoce avec ferveur bu ruhoniy o‘zining kashishlik vazifasini g‘ayrat bilan bajarmoqda; 2. muqaddaslik, tabarruklik, ilohiylik; pratiquer la médecine est pour lui un sacerdoce tibbiyot bilan shug‘ullanish uning uchun bir muqaddas ishdir. sacerdotal, ale, aux adj ruhoniylikka oid, ruhoniy; les habits sacerdotaux ruhoniylik rutbasi, kiyimlari. sachet nm qopcha, paketcha; sachet de thé choy qopchasi. sacoche nf 1. xalta, to‘rva, sumka; la sacoche du facteur pochtalonning sumkasi; la sacoche à outils asbob-uskuna xaltasi, qutisi; 2. sumka, xurjun (ikki g‘ildirakli transport vositalarida); une paire de sacoches bir juft sumka; 3. portfel. sacquer
ou
saquer vt fam haydab, quvib yubormoq (ishdan), yiqitib yubormoq, o‘ tkazmaslik (biror nomzodni); elle s’est fait saquer u haydaldi; 2 ne pas pouvoir sacquer qqn biror kishini ko‘rarga ko‘zi, otarga o‘qi bo‘lmaslik (yomon ko‘rmoq). sacraliser vt ilohiylashtirmoq, muqaddaslashtirmoq; certains peuples sacralisent leurs ancêtres ba’zi xalqlar o‘z ajdodlarini ilohiylashtiradilar. sacre nm 1. toj kiydirish, taxtga o‘ tirg‘ izish; 2. bag‘ishlov, madh; le sacre du printemps bahor madhi. sacré, ée 1
kitoblar; la musique sacrée diniy kuylar; nm le sacré et le profane avliyo va johil; 2. muqaddas, buzib bo‘lmaydigan; Les dettes de jeu sont sacrées o‘yindagi qarz muqaddas. sacré, ée 2
sacré menteur! sen o‘ta yolg‘onchisan! tu as une sacrée chance sening nihoyatda omading chopgan. sacrement nm sirli ibodat (dindorlarning e’tiqodiga ko‘ra, mo‘jizakor ilohiy kuchga ega bo‘lgan diniy marosim); les derniers sacrements serkov odati bo‘yicha o‘ layotgan yoki og‘ir yotgan odamning badanini zaytun yog‘i bilan moylash; le saint sacrement (de l’autel) prichastie (prichashchenie marosimida iste’mol qilinadigan bir turli vino va non); loc porter, tenir qqch comme le saint sacrement biror narsani ko‘ksiga tumor qilib taqib yurmoq, ko‘z qorachig‘iday asrab yurmoq. sacrément adv juda, rosa, nihoyatda; il est sacrément prétentieux u nihoyatda dimog‘dor odam. sacrer
vt 1. toj kiydirmoq, taxtga o‘ tirg‘izmoq; il a été sacré roi dans la basilique unga shohlik toji ibodatxonada kiydirilgan edi; 2. tantanali ravishda e’lon qilmoq; le jury l’a sacrée meilleure actrice de l’année hakamlar hay’ati uni tantanali ravishda yilning eng yaxshi artisti deb e’lon qildi. sacrifice, sacrilège nm 1. qurbonlik, ehson; sacrifices humains insonlarni qurbon qilish; offrir des animaux en sacrifice hayvonlarni qurbonlik qilmoq; 2. qurbon qilish, fido qilish; aller jusqu’au sacrifice de sa vie o‘z jonini qurbon qilishgacha bormoq; 3. qurbon berish, fido qilish, tikish, voz kechish, bahridan o‘tish; katta xarajat; je ne reculerai devant aucun sacrifice men hech qanday xarajatdan qaytmayman. sacrifier I. vt 1. qurbon(lik) qilvoq; sacrifier un bélier à une divinité biror iloh nomiga qo‘chqor qurbonlik qilmoq; 2. qurbon qilmoq, qurbon bermoq, fido qilmoq, voz kechmoq, tikmoq; il a sacrifié sa santé à sa carrière, ses proches, à son travail u mansabiga, yaqinlariga, ishiga sog‘lig‘ni fido qildi; merci de m’avoir sacrifié un peu de votre temps mendan bir oz vaqtingizni ayamaganligingiz uchun rahmat; 3. fam suv tekinga berib yubormoq, zarariga sotmoq; marchandises sacrifiées suv tekin ketgan tovarlar; II. vi (à) qurbonlik qilmoq; sacrifier aux idoles sanamlarga qurbonlik qilmoq; litt ko‘r-ko‘rona bo‘ysunmoq, biror narsaga berilib ketm oq; l’auteur a sacrifié à la mode muallif modaga ko‘r-ko‘rona berilib ketgan; III. se sacrifier vpr o‘zini qurbon qilmoq, o‘zini fido qilmoq, o‘zini tikmoq, o‘zini baxshida qilmoq; ceux qui se sacrifient à de nobles causes o‘zini xayrli SACRILÈGE
SAISISSANT
516 ishlarga baxshida qilganlar; elle s’est sacrifiée pour sa famille u o‘zini oilasiga fido qildi. sacrilège n 1. nm dinni, muqaddas narsalarni, joylarni tahqirlash; kufrlik; commettre un sacrilège kufirlik qilmoq bu qasrni buzib yuborish, bu kufrlik; 2. n, adj tahqirlovchi, haqoratlovchi, diniy, muqaddas joylarni, narsalarni tahqirlovchi, kufroniy; un attentat sacrilège kufroniy tajovuz. sacrum nm dumg‘za suyagi. sadique adj shafqatsizlarcha, berahm, vahshiyona qiynovchi, sadistik, shafqatsiz; il est sadique u shafqatsiz. sadique
n sadist, o‘ ta shafqatsiz, birovni qiynab lazzatlanuvchi odam. sadisme
nm 1. sadizm, birovni qiynab shahvoniy hirsini qondirish kasalligi; 2. sadizm, o‘ta shafqatsizlik, birovni qiynab lazzatlanish; punition pleine de sadisme sadizmga to‘la qiynoq. safran
nm 1. za’faron; riz au safran za’ faron qo‘shilgan guruch; 2. za’faron (ochiq sariq rang). saga nf 1. epos (skandinav xalqlarida); 2. epos, doston (qahramonlik va qahramonlar haqidagi xalq dostonlari, qo‘shiq va poemalari majmui); écrire la saga d’une famille bir oilaning eposini yozmoq; une saga judiciaire bir sud dastoni. sagace
adj litt o‘tkir, ziyrak, sezgir, dono. sagacité nf o‘ tkirlik, ziyraklik, sezgirlik; farosat, zakovat; faire preuve de sagacité aql-zakovatini namoyish qilmoq. sagaie nf jangchilar, ovchilar irg‘itadigan nayza; lancer des sagaies nayza otmoq. sage
I. adj 1. dono, oqil, aqlli, es-hushli; de sages conseils dono maslahatlar; 2. litt oqil, ibrat bo‘la oladigan, boshqalarga o‘rnak bo‘la oladigan; l’homme sage oqilona fikrlovchi, oqil odam; 3. sof, pokiza, to‘g‘ri, iffatli, ma’sum; elle est aussi sage que belle u go‘zalligiday ma’suma; 4. yuvosh, mo‘min-qobil, royish, beozor; un enfant sage mo‘min-qobil bola; 5. oddiy, odmi, sodda; des goûts sages sodda did; fam une petite robe toute sage odmigina ko‘ylakcha; II. nm dono, aqlli odam; c’est un sage bu dono odam; agir en sage aql bilan ish ko‘rmoq. sage-femme nf doya, akusherka. sagement adv 1. oqilona, donolarcha; il a agi très sagement u oqilona ich tutdi; 2. tinchgina, jimgina; attends-moi bien sagement ici meni shu yerda jimgina, esli-hushli bo‘lib kutib turgin. sagesse nf 1. aql, idrok, fahm, zehn; la voix de la sagesse aql ko‘zi; 2. litér donolik, hikmat, odillik; la sagesse des nations millatlar hikmatlari; 3. yuvoshlik, qobillik, mo‘minlik, royishlik, eslilik; 4. qoyilmaqomlilik, qiyomidalik, yuqori darajadalik; un projet d’une trop grande sagesse juda oqilona reja. sagittaire nm astron, astrol o‘qotar; elle est Sagittaire u o‘qotar burjida tug‘ilgan. sagittal, ale, aux adj 1. o‘qsimon; 2. simmetrik; coupe sagittale simmetrik kesim. sagouin, ouine n 1. vx maymunning bir turi; 2. isqirt, iflos, kir-chir yuradigan odam; tas de sagouins bir to‘da isqirtlar. saignant, ante adj chala qovurgan, qoni bilan; les biftecks saignants chala qovurilgan bifshteks. saignée
nm 1. qon olish, qon oldirish; les anciens médecins faisaient des saignées eski tabiblar qon olishar edi; 2. berilgan qurbonlar, yo‘qotilgan odamlar. saignement nm saignement de nez burundan qon oqish. saigner
I. vi qon oqmoq; le doigt, la plaie saigne barmoqdan, yaradan qon oqyapti; saigner du nez burundan qon oqmoq; litt son cœur saigne yuragi qonga to‘ldi; II. vt 1. vx birovdan qon olmoq; loc fig saigner à blanc qontalash qilmoq, bor-yo‘g‘idan mahrum qilmoq; 2. so‘ymoq; saigner un porc cho‘chqani so‘ymoq; 3. xonavayron qilmoq, birovning mablag‘ini sovurmoq; il a saigné ses parents u ota-onasini xonavayron qildi; III. vpr loc se saigner aux quatre veines kuyib-pishib urinmoq; o‘lgan-tirilganiga qarqmay harakat qilmoq. saillant, ante adj 1. bo‘rtib chiqqan, bo‘rtiq; des pommettes saillantes burtib chiqqan yanoq suyaklari; 2. yaqqol ko‘zga tashlanuvchi, yaqqol ko‘rinib turgan; les traits, les événements saillants de cette période bu davrning ko‘zga yaqqol tashlanib turgan tomonlari, voqealari. saillie
1
nf bo‘rtiq, bo‘rtib chiqqan joy; les saillies d’un mur devorning bo‘rtib chiqqan joylari. saillie
2
nf oshish, qochirish, urchitish (hayvonlar). saillir 1
vi bo‘rtib chiqmoq; ses veines saillent tomirlari bo‘rtib chiqqan; ses muscles saillent mushaklari bo‘rtib chiqqan. saillir 2
vt oshmoq, chopmoq, qochirmoq (hayvonlar); un bouc saillissait une chèvre taka echkiga chopardi. sain, saine adj 1. sog‘lom, sog‘; arbre sain sog‘lom daraxt; être sain de corps et d’esprit tani-joni, esi-hushi joyida bo‘lmoq; loc sain et sauf sog‘- salomat, eson-omon; ils sont arrivés sains et saufs ular eson-omon yetib kelishdi; des idées saines sog‘lom fikrlar; 2. foydali, sof, salomatlik uchun yaxshi solomatlik uchun juda yaxshi iqlim; une nourriture saine et abondante salomatlik uchun foydali va mo‘l oziq-ovqat; 3. halol, pok, to‘g‘ri, pokiza; c’est une affaire saine bu pokiza ish. sainement adv sog‘-salomat, sog‘lom; vivre sainement sog‘lom turmush kechirmoq; juger sainement sog‘lom fikr yuritmoq. saindoux nm inv kuydirilgan cho‘chqa yog‘i. sainfoin nm esparset (ozuqabop dukkakli o‘simlik). saint, sainte I. n 1. avliyo odam, avliyo; mettre au rang des saints avliyolar qatoriga qo‘shmoq; loc prêcher pour son saint o‘z manfaatini ko‘zlab ish tutm oq (o‘z foydasiga jinni); ne savoir à quel saint se vouer qaysi eshikka bosh urishini bilmaslik; ce n’est pas un saint bu avliyo emas; il vaut mieux s’adresser à dieu qu’à ses saints o‘nta avliyodan bitta xudo yaxshi; 2. begunoh, pok, halol, taqvodor odam; cette femme, c’est une sainte! bu xotin, bu bir avliyo! loc le saint des saints eng nozik sir, hech kimga aytib bo‘ lmaydigan sir; II. adj 1. avliyo, ilohiy, ulug‘; saint Jean avlio Jan; la Sainte Vierge Bibi M aryam; 2. avliyo; saint homme, une sainte femme avliyo odam, avliyo xotin; 3. muqaddas, aziz, tabarruk, ilohiy; rendre saint ilohiylashtirmoq; histoire sainte muqaddas tarix; les Lieux saints muqaddas joylar, qadamjolar; loc toute la sainte journée kun bo‘yi, to‘xtovsiz; guerre sainte g‘azot, jihod. saint-bernard nm inv senbernar (it zotining bir turi); fig c’est un vrai saint-bernard bu sodiq do‘st. sainte-nitouche nf tegmanozik (qiz, ayol). sainteté nf muqaddaslik, azizlik, tabarruklik, ilohiylik. saint-glinglin (à la) loc adv fam tuyaning dum i yerga tekkanda; il me remboursera à la saint-glinglin u menga tuyaning dumi yerga tekkanda qaytib beradi. saint-honoré nm qaymoqli pirojnoye. Saint-Père avliyo ota (Rim papasi). Saint-Siège nm papalik, papalik lavozimi. saisine nf to‘g‘ridan-to‘g‘ri qonuniy vorislik, o‘ tish huquqi. saisir I. vt 1. ushlab olmoq, ushlamoq, tutib olmoq, tutmoq, ilib olmoq; le gardien de but a pu saisir le ballon darvozabon to‘pni tutib ololdi; saisir qqn à bras biror kishini qo‘lidan ushlab olmoq; 2. foydalanib qolmoq; il faut saisir l’occasion paytdan foydalanib qolish kerak; 3. payqamoq, anglamoq, tushunmoq, sezmoq; je ne saisissais que des bribes de la conversation men suhbatni uzuq-yuluq tushunardim; fam tu saisis? angladingmi, endimi? 4. chulg‘amoq, qoplamoq, qamramoq, bosmoq; un frisson de peur l’a saisi uni qo‘rquvdan qaltiroq bosdi; 5. qovurmoq; viande bien saisie yaxshilab qovurilgan go‘sht; 6. xatlamoq, xatga olmoq; on a saisi ses meubles uning mebellarini xatlab qo‘yishdi; saisir un numéro de journal gazetaning bir sonini sotuvdan chiqarmoq; 7. inform kiritmoq, tushirmoq, yozmoq; j’ai saisi ce texte hier soir men kecha kechqurun by matnni kompyuterga kiritdim; 8. (de) hukmiga taqdim qilmoq, xabardor qilmoq; le conseil de sécurité a été saisi de la plainte de tel pays tinchlik kengashiga ma’lum bir davlatning arizasi taqdim qilindi; II. se saisir de vpr egallab olmoq, qo‘lga kiritm oq, qo‘lga olmoq; saisissez-vous de ce traître! bu sotqinni qo‘lga olinglar! saisie
nf 1. xatlash, xatga olish; l’huissier a ordonné la saisie des biens du débiteur sud ijrochisi debitorning mulkini xatlab qo‘ydi; 2. inform kompyuter xotirasiga kiritish, yozish. saisissant, ante adj hayratda qoldiradigan, ajoyib, aqlni shoshiradigan; une ressemblance saisissante hayratda qoldiradigan o‘xshashlik; un froid saisissant achchiq sovuq.
SAISISSEMENT
SANCTIFICATION
517 saisissement nm 1. titrash, qaltirash (sovuqdan); 2. hayrat; il était muet de saisissement uning hayratdan tili kalimaga kelmay qoldi. saison nf 1. fasl, mavsum; en toute(s) saison(s) yil bo‘yi, yil davomida; 2. mavsum, davr; la saison des pluies en Afrique Afrikada yomg‘irlar mavsumi; marchand(e) des quatre saisons yangi meva-chevalar bilan savdo qiluvchi odam; la saison des amours hayvonlarning urchish mavsumi; la saison des vacances ta’tillar davri; loc être de saison davrga mos bo‘lmoq; La saison théâtrale teatrlar mavsumi. saisonnier, ière adj mavsumiy, mavsumli; ouvrier saisonnier mavsumiy ishchi.
saké nm yaponlarning spirtli ichimligi. salade nf 1. salat; une salade de laitue sutcho‘p salati; 2. salat uchun o‘stiriladigan o‘simliklar; repiquer la salade salatni ko‘chirib o‘ tkazmoq; 3. fam aralash-quralash. saladier nm salat idish; il a mangé un plein saladier de tomates u bir salat idish to‘la pomidorni yeb qo‘ydi. salaire
nm 1. oylik, ish haqi, maosh, moyana; toucher un salaire, son salaire oylik, oyligini olmoq salaire brut, salaire net umumiy oylik, qo‘lga tegadigan oylik; salaire minimum eng kam oylik; 2. litt haq, mukofot; voilà le salaire de mes erreurs mana xatolarimning mukofoti. salaison nf 1. tuzlash; la salaison du poisson baliq tuzlash; 2. tuzlama; des salaisons de porc cho‘chqa tuzlamasi. salamalecs nm pl fam ortiqcha mulozamat ko‘rsatmoq. salamandre nf 1. salamandra, samandar; 2. fig pechka, manqal. salant
adj m sho‘rxok, sho‘r; marais salant sho‘rxok yer. salarial, ale, aux adj oylikka, maoshga oid, oylik; conventions salariales maosh bo‘yicha kelishuv. salariat nm 1. yollanma mehnat; 2. yollanma ishchi; les revendications du salariat yollanma ishchilarning talablari. salarié, ée adj, n yollanma ishchi, oylikchi. salaud
nm, adj fam iflos, ablah, razil, pastkash, yaramas odam; quel salaud ce chauffard! qanday yaramas odam ekan bu haydovchi! ils ont été salauds avec elle ular unga nisbatan razillik qilishdi. sale
adj 1. iflos, kir, isqirt, irkit; avoir les mains sales qo‘llari kir bo‘lmoq; du linge sale kir choyshab; 2. couleur sale kir rang; 3. iflos, nopok; blanchir de l’argent sale nopok pullarni qonunlashtirib olmoq; 4. juda yomon, bo‘lmag‘ur, yoqimsiz, yaramas, iflos, murtad; il fait un sale temps juda yomon havo bo‘lyapti; c’est une sale histoire bu bir bo‘lmag‘ur voqea; fam il a une sale gueule uning basharasi yoqimsiz; un sale type bir yaramas nusxa. salé
1 , ée
adj 1. sho‘r; eau salée sho‘r suv; 2. tuzlangan; cacahuètes salées tuzlangan yeryong‘oq; 3. beadab, uyat, axloqsiz, yaramas; une histoire assez salée xiyla bo‘rttirilgan voqea; 4. fam o‘ ta, ortiqcha; l’addition, la note est salée hisob-kitob o‘ ta orttirib yuborilgan. salé 2
nm tuzlangan cho‘chqa go‘shti; petit salé yangi tuzlangan cho‘chqa go‘shti. salement adv 1. iflos, ifloslarcha, qabihona; il mange salement u to‘kib- sochib yeydi; 2. fam o‘lguday, juda; je suis salement embêté mening ta’bim juda tiriq. saler vt 1. tuz solmoq; saler la soupe sho‘rvaga tuz solmoq; 2. tuzlamoq; saler des poissons baliq tuzlamoq; 3. tuz sepmoq; saler la chaussée yo‘lga tuz sepmoq; 4. orttirib, ko‘paytirib yubormoq; saler la note hisobni orttirib yubormoq. saleté
nf 1. ifloslik, kirlik, isqirtlik; chose, personne d’une saleté repoussante kirligi ko‘nglingni aynitadigan narsa, odam; 2. fam ifloslik, razillik, qabihlik, pastkashlik, mal’unlik, yaramaslik; 3. fam yaramas, bo‘lmag‘ur narsa; iflos, jirkanch narsa; pourquoi acheter toutes ces saletés? nega bu bo‘ lmag‘ur narsalarning hammasini olish kerak? manger des saletés pareilles! bunday jirkanch narsalarni yeyish! salicylique adj acide salicylique salitsil kislotasi. salière nf tuzdon; salière et poivrière tuzdon va qalampirdon. salin, ine adj tuzli, tuzdan hosil bo‘lgan, tuz; roche saline tuz-tosh; air salin tuzli havo. saline
nf tuz tayyorlovchi, tuz chiqaruvchi korxona. salique
adj loi salique ayollarni Fransiya taxtiga vorislikdan mahrum qiluvchi qonun. salir I. vt 1. iflos, kir qilmoq; tu as sali tes gants qo‘lqoplaringni iflos qilding; 2. dog‘ tushirmoq, tushirmoq, putur yetkazmoq; chercher à salir la réputation de qqn biror kishining obro‘sini tushirishga harakat qilmoq; II. se salir vpr ifloslanmoq, iflos bo‘lmoq, kir bo‘lmoq; un tissu clair qui se salit vite tez kir bo‘ladigan ochiq rangli mato. salissant, ante adj 1. tez kir bo‘ladigan; une couleur salissante tez kir bo‘ladigan rang; 2. kir, iflos qiladigan; un métier salissant odamni kir qiladigan kasb. salissure nf axlat, iflos narsalar, loy. salive nf so‘lak, tupuk; jet de salive tupuk sachratish; loc fig avaler sa salive tilini qisib turmoq, og‘zidagini ichiga yutmoq; fam dépenser sa salive ko‘p gapirmoq; perdre sa salive bekordan-bekorga og‘zidan ko‘pik sachratib ko‘p gapirmoq, vaysamoq. saliver
vi so‘lagini keltirmoq, og‘izning suvini keltirmoq; une odeur de cuisine qui fait saliver og‘izning suvini keltiradigan oshxonaning hidi. salle nf zal, xona; salle à manger yemakxona; salle de bains vannaxona; salle de séjour kundalik yashash xonasi. salmigondis nm inv litt aralash-quralash. salmis
nm ov o‘ljasidan tayyorlangan qovurma. salon
nm 1. mehmonlarni qabul qiladigan xona, xona, salon; un salon Louis XV Lui XV uslubidagi salon; salon d’attente kutish xonasi (vrachning, tish doktorining); 2. salon, yig‘ilish xonasi; salon de coiffure sartaroshxona; 3. pl oliy tabaqa; 4. salon (ko‘rgazma); le salon de l’auto avtomobil saloni; le salon des livres kitoblar ko‘rgazmasi. salope
nf 1. fam vulg fohisha, jalab; 2. iflos, ablah, razil, pastkash, yaramas. salopette nf korjoma, ish kiyimi. saltimbanque n sayyor akrobat. salubre adj sog‘liq uchun foydali, shifobaxsh, yoqimli (havo, iqlim, joy). salubrité nf sog‘liq uchun foydalilik, shifobaxshlik, yoqim lilik; sog‘lik, gigiyena; la salubrité d’une maison uyning sog‘liq uchun yoqimliligi; salubrité publique omma sog‘ligi; des mesures de salubrité publique aholi sog‘lig‘ini saqlash choralari. saluer
vt 1. salom bermoq, salomlashmoq; saluer un ami do‘stiga salom bermoq; j’ai bien l’honneur de vous saluer sizga chuqur salom bilan (xat oxirida); 2. chest bermoq; saluer le drapeau bayroqqa chest bermoq; 3. olqishlamoq, qutlamoq, qarshi olmoq; son apparition a été saluée par des applaudissements, par des sifflements uning chiqishi qarsaklar bilan, hushtaklar bilan kutib olindi; 4. saluer qqn comme, saluer en lui biror kishini … sifatida olqishlamoq, qutlamoq; je salue en lui un précurseur men u orqali kelajak nishonasini qutlayman. salut 1
nm 1. omon qolish, omonlik, jonini saqlash, qutulib qolish; 2. relig qutqarish, qutqarib qolish, saqlab qolish xalos qilish; pour le salut de son âme qalbi gunohlardan forig‘ bo‘ lishi uchun. salut
2
nm 1. litt salom, salomlashish, ta’zim; salut à toi, ô César! senga salomlar bo‘lsin, o Sezar! adresser, faire, rendre un salut à qqn biror kishiga ta’zim bajo keltirmoq; 2. fam salom (salom yoki xayr ma’nosida ishlatiladigan qisqa ibora); salut les gars! salom yigitlar! 3. salut militaire harbiy salom, chest. salutaire adj shifobaxsh, foydali, yaxshi; un effet salutaire yaxshi oqibat. salutation nf ta’zim, salom; il lui a fait de grandes salutations u unga chuqur ta’zim bajo keltirdi; mes salutations salom bilan. salvateur, trice adj litt qutqaruvchi, xalos qiluvchi, xaloskor, najotkor. salve
nf zalp, baravariga o‘q otish; des salves d’applaudissements gulduros qarsaklar. samedi nm shanba; tous les samedis har shanba; je pars samedi men shanba kuni ketaman. samouraï nm samuray (o‘tgan asrlardagi yapon askari). samovar
nm samovar. sanatorium nm o‘pka kasallar sanatoriyasi. sanctification nf tabarruk qilish.
SANCTIFIER
SARDINE
518 sanctifier vt 1. tabarruk qilmoq; sanctifier un lieu biror joyni tabarruklashtirmoq; 2. muqaddaslashtirmoq, muqaddas narsa sifatida nishonlamoq. sanction
1
nf sanksiya, rozilik, ruxsat, tasdiq; locution qui reçoit la sanction de l’usage keng muomalaga kiritishga ruxsat etilgan ibora. sanction
2
nf jazo chorasi, sanksya; le gouvernement a pris des sanctions à l’encontre des manifestants hukumat namoyish qatnashchilariga qarshi jazo chorasini qo‘ lladi. sanctionner 1
vt tasdiqlamoq, ruxsat bermoq, rozilik bermoq; le bac sanctionne les études secondaires bakalavrlik diplomi o‘rta maktab bilimini tasdiqlaydi. sanctionner 2
d’indiscipline seront sanctionnés tartibsizlik hollari jazolanadi. sandale
nf sandal, shippak. sandre
nm sudak (baliq). sandwich nm 1. sendvich, buterbrod; un sandwich au jambon bitta dudlangan cho‘chqa go‘shtili sendvich; 2. fam être pris en sandwich orasida qisilib qolmoq. sang
nm 1. qon; la circulation du sang qon aylanishi; animaux à sang chaud, à sang froid issiq, sovuq qonli hayvonlar; loc le sang lui monte au visage u qulog‘igacha qizarib ketdi; coup de sang miyaga qon quyilishi; avoir le sang chaud qiziqqon, tez beriluvchan bo‘lmoq; se faire du mauvais sang yuragi qonga to‘lmoq; se faire un sang d’encre qattiq xavotirlanmoq; 2. qon to‘kish, o‘ ldirish, qirg‘in, xunrezlik; verser, faire couler le sang qonini to‘kmoq, oqizmoq; o‘ldirmoq; loc avoir du sang sur les mains qo‘li qonga belangan bo‘lmoq; en sang qonga belangan; 3. zot, nasl, nasl-nasab; un personnage de sang royal qirol naslidan bo‘lgan shaxs; les liens du sang qon yaqinligi, qon-qardoshlik; loc avoir du sang bleu oliy nasl-nasabdan bo‘ lmoq; il a ça dans le sang bu uning qonida bor; la voix du sang jigarchilik; bon sang! jin ursin! sang-froid nm sing sovuqqonlik, vazminlik, og‘irlik; garder son sang- froid vazminlik qilmoq, o‘zini bosmoq; il l’a tué de sang-froid uni sovuqqonlik bilan o‘ldirdi. sanglant, ante adj 1. qonga belangan; glaive sanglant qonga belangan shamshir; 2. qonli, xunrezli, qirg‘in; une bataille sanglante qonli jang; 3. jon- jonidan o‘tib ketadigan, o‘ta qattiq; des reproches sanglants o‘ ta qattiq gina. sangle
nf tasma; un lit de sangles tasmalardan qilingan karavot. sanglier nm to‘ng‘iz, yovvoyi cho‘chqa. sanglot
nm ho‘ngrab yig‘lash, ho‘ngrash, yig‘i; éclater en sanglots ho‘ngrab yig‘lab yubormoq; voix entrecoupée de sanglots yig‘idan tomog‘iga tiqilib qolgan ovoz. sangloter vi ho‘ngrab yig‘lamoq, ho‘ngrab yubormoq; sangloter désespérément noilojlikdan ho‘ngrab yig‘lamoq; sangloter de joie xursandchilikdan ho‘ngrab yubormoq. sang-mêlé n inv metis. sangsue
nf 1. zuluk; les sangsues sucent le sang zuluk qon so‘radi; 2. fam qonxo‘r, zolim; il est du genre sangsue u qonxo‘rlar turkumidan. sanguin, ine I. adj qonga oid, qon; les vaisseaux sanguins qon tomirlari; groupe sanguins qon guruhi; II. adj, n 1. serharakat, tez ta’sirlanadigan, xushchaqchaq; c’est un sanguin bu serharakat odam; 2. sangvinik. sanguinaire adj qonxo‘r, zolim; dictateur sanguinaire qonxo‘r diktator. sanguinolent, ente adj qonga belangan, qonga bo‘yalgan; des pansements sanguinolents qonga bo‘yalgan bint. sanie nf qonli sariqsuv, qon aralash patos. sanitaire I. adj sanitariyaga oid; sanitariya; service sanitaire sanitariya xizmati; II. nm sanitariya uzeli, sanuzel, kir suvlar oqib ketadigan majmua. sans
prép 1. -siz; yo‘qlik, yetishmovchilik ma’nosini bildiradi; j’irai sans toi men sensiz boraman; être sans argent pulsiz bo‘lmoq; j’étais malade, sans quoi je serais venu men kasal edim, aks holda kelgan bo‘lardim; sans cesse to‘xtovsiz; sans exception istisnosiz; non sans peine qiyinchilik bilan; il partit sans dire un mot u bir so‘z ham aytmasdan ketib qoldi; loc cela va sans dire bu o‘z-o‘zidan ayon; partons sans plus attendre boshqa kutm asdan ketaveramiz; loc conj sans que boshqalarga ko‘rinmasdan; 2. fam adv il avait son parapluie, il ne sort jamais sans uning zontigi bor edi, u hechqachon usiz chiqmasdi. sans-abri n inv boshpanasiz, uy-joysiz, daydi; reloger les sans-abri boshpanasizlarni joylashtirmoq. sans-cœur n, adj fam bag‘ri tosh, qahri qattiq, berahm, shafqatsiz. sanscrit, ite nm, adj voir
sanskrit. sans-culotte nm
san-kulot (Fransiya revolutsiyasi vaqtida
respublikachilarga berilgan nom). sans-emploi n inv ishsiz, bekorchi. sans-filiste n 1. radist; 2. radiohavaskor. sans-gêne inv I. adj tortinib o‘ tirmaydigan, takallufni bilmaydigan, takallufsiz, betakalluf, beandisha, gustoh, sur, beti qattiq; II. nm takallufsizlik, tortinmaslik, gustohlik, beandishalik. sans-le-sou n inv fam pulsiz, hechvaqosi yo‘q odam; kambag‘al. sans-logis n inv boshpanasiz, uy-joysiz. sans-papiers n inv hujjatsiz, ruxsatnomasi yo‘q odam; yashirin yashovchi odam.
sans-souci adj inv beg‘am, beparvo. sans-travail n inv ishsiz. sanskrit, ite ou
sanscrit, ite
I. nm sanskrit tili; II. adj sanskritga oid, sanskrit. santal, als nm sandal daraxti va uning yog‘ochi. santé
nf sog‘liq, sog‘lomlik, tani sog‘lik, salomatlik, hol-ahvol; être plein de santé soppa sog‘ bo‘lmoq elle n’a pas de santé uning sog‘lig‘i yaxshi emas; c’est mauvais pour la santé bu sog‘liq uchun zararli; boire à la santé de qqn biror kishining sog‘ligi uchun ichmoq; à ta santé! sog‘liging uchun! jouir d’une bonne santé salomatligi barq urmoq; sa santé se rétablit salomatligi yaxshilanyapti; avoir une mauvaise santé salomatligi yomon bo‘lmoq, kasalmand bo‘ lmoq; comment va la santé? sog‘liklar qalay? maison de santé dam olish uyi; le ministère de la santé publique sog‘likni saqlash vazirligi. saoul, saoule adj voir soûl, soûle. sapajou
nm kaputsin (Janubiy Amerikada yashaydigan kengtumshuq maymun). sape nf 1. biror imoratni yiqitish uchun uning tagidan kovlangan chuqur; 2. tagini kovlash ishlari; faire, mener un travail de sape tagini kovlash ishlarini olib bormoq. saper I. vt 1. yiqitish uchun poydevorning tagini kovlamoq; 2. birovga choh, chuqur qazimoq; saper l’autorité des parents ota-onasining obro‘siga putur yetkazmoq; II. se saper vpr fam kiyinmoq. sapeur nm sapyor. sapeur-pompier nm o‘t o‘chiruvchi. saphir nm 1. sapfir (zangori yoki ko‘kish yoqut); 2. elektrofon golovkasi. sapidité nf ta’m, maza xususiyatlari. sapin nm 1. archa; un sapin de Noël yangi yil archasi; 2. archa yog‘ochi; loc fam ça sent le sapin u uzoqqa bormaydi, kuni bitibdi. sapinière nf archazor. saponaire nf saponariya, sovun daraxti. saponifier vt sovunga aylantirish. saquer
vt fam voir sacquer. sarbacane nf puflab o‘q otiladigan naycha. sarcasme nf achchiq kinoya, piching, istehzo. sarcastique adj kinoyali, istehzoli; un sourire sarcastique istehzoli kulgi.
sarclage nm chopiq qilish; sarclage à la houe ketmon bilan chopiq qilish. sarcler vt chopiq qilmoq; sarcler un potager polizni chopiq qilmoq. sarcome nm sarkoma (xavfli o‘smaning bir turi). sarcophage nm sarqofa, sarkofag (tobut turi). sardine nf sardina (seldlarga mansub mayda baliq); loc être serrés comme des sardines to‘la, zich, tirband, tiqin.
SARDINIER
SAURIEN
519 sardinier, ière I. adj sardinaga oid, sardina; bateau sardinier ou sardinier nm sardina ovlaydigan kema; II. n sardina ovlaydigan baliqchi, sardina konserva zavodining ishchisi. sardonique adj kinoyali, istehzoli, masxara qiluvchi, masxaraomiz; rire sardonique masxaraom iz kulgi. sari nm sari (hind ayollarining kiyimi). sarment nm tok novdasi; faire un feu de sarments tok novdasidan o‘ t yoqmoq. sarrasin
1 , ine
I. n saratsin (musulmon xalqlarining qadimgi nomi, musulmonlar); II adj saratsinlarga oid, saratsin; invasions sarrasines saratsinlar bosqinchiliklari. sarrasin
2
nm grechixa, marjumak (g‘alla ekinlarining bir turi, va uning doni). sarrau
nm ishchi kamzul, ishchi xalat. sarriette nf jambil. sas
nm inv techn 1. elak, g‘alvir, suzgich; 2. shluzning ikki eshigi orasidagi havza, oraliq havza; 3 tambur, dahliz. sasser vt 1. elamoq; elakdan, g‘alvirdan o‘ tkazmoq, suzmoq, suz ib olmoq; 2. shluzning oraliq havzasidan o‘ tkazmoq. sasseur
nm shopirgich mashina. satané, ée adj haddan tashqari yomon, qattiq, mushkul; avec ces satanés embouteillages, je suis arrivé en retard bu yo‘ldagi haddan tashqari tiqilinch tufayli, men kechikib keldim. satanique adj 1. iblisga, shaytonga oid, iblisga, shaytonga xos bo‘ lgan; iblis, shayton; 2. iblisona, yovuz; un rire satanique yovuz kulgi. satelliser vt orbitaga chiqarmoq; une fusée porteuse satellisée orbitaga chiqarilgan uchuruvchi raketa. satellite nm 1. yo‘ldosh; la lune est le satellite de la Terre Oy Yerning yo‘ldoshi; satellite artificiel sun’iy yo‘ldosh; émission de télévision par satellite sun’iy yo‘ldosh orqali beriladigan ko‘rsatuv; 2. yondosh qo‘shni imorat; 3. yo‘ldosh, hamroh. satiété nm juda to‘yish, to‘yib ketish, bo‘kish; l’excès amène la satiété ortiqchalik bo‘kishga olib keladi; à satiété bo‘kkuncha; répéter une chose à satiété bir narsani qaytaraverib, to‘ydirib yubormoq. satin nm atlas; fig une peau de satin ipakday mayin teri. satiné, ée adj silliq va mayin. satiner vt yaltiratmoq, pardoz, jilo bermoq; kudunglamoq. satinette nf satin; pyjama en satinette satin pijama. satire nf 1. satira, hajviya, satirik, hajviy asar; les satires de Boileau Bualoning hajviy asarlari; 2. hajv, kulgi; Proust a fait la satire de la société mondaine Prust aristokratlar jamiyatini hajv qildi. satirique adj hajviy, satirik; des chansons satiriques hajviy qo‘shiqlar. satisfaction nf 1. qoniqish, qanoatlanish, ko‘ngli to‘lish; qoniqtirish qanoatlantirish, ko‘nglini to‘ldirish; les grévistes ont obtenu satisfaction ish tashlovchilar qoniqish hosil qilishdi; 2. mamnun bo‘lish, mamnuniyat, huzur- halovat, lazzat; je constate avec satisfaction que men mamnuniyat bilan ta’kidlaymanki; loc donner satisfaction qoniqtirmoq; il donne toute satisfaction à son professeur u uqituvchisini to‘la qoniqtiryapti; est-ce que ce nouveau projet vous donne satisfaction? bu yangi loyiha sizni qoniqtiradimi? 3. qoniqtirish, qanoatlantirish, ko‘nglini to‘ ldirish; la satisfaction d’un penchant xohishni qanoatlantirish. satisfaire I. vt qondirmoq, qanoatlantirmoq, qoniqtirmoq; il a pu satisfaire ses créanciers u o‘zining kriditorlarini qanoatlantiroldi; cet état de choses ne nous satisfait pas ishlarning bu ahvoli bizni qanoatlantirmaydi; satisfaire ses besoins ehtiyojini qondirmoq; II. vi (à) ta’minlamoq, qondirmoq; javob bermoq, bajo keltirmoq; vous devez satisfaire à vos engagements siz va’dangizga vafo qilishingiz kerak; le bâtiment prévu devra satisfaire à trois conditions ko‘zda tutilayotgan imorat uch shartga javob berishi kerak. satisfaisant, ante adj qoniqarli, qoniqtiradigan; des résultats satisfaisants qoniqtiradigan natijalar. satisfait, aite adj 1. qoniqqan, qanoatlangan, qanoat hosil qilgan, mamnun bo‘ lgan; il n’est jamais satisfait u hechqachon mamnun bo‘lmaydi; 2. satisfait de rozi bo‘lgan, ko‘ngli to‘lgan, qanoat hosil qilmoq; être satisfait de son sort o‘z taqdiridan rozi bo‘lmoq; 3. amalga oshmoq, qanoatlantirilmoq; son envie est enfin satisfaite va nihoyat uning niyati amalga oshdi. satisfecit nm inv litt maqtov qog‘oz; donner, recevoir des satisfecit maqtov qog‘ozi bermoq, olmoq. satrape nm 1. satrap viloyat hokimi (qadimgi Eron va Midiyada); 2. litt haddan oshgan, zolim amaldor. saturation nf to‘yinganlik, to‘yinish; le point de saturation d’une solution chimique biror kimyoviy aralashmaning to‘yinish nuqtasi. saturé, ée adj 1 to‘yingan (suyuqlik, aralashma); 2. to‘la, liq, limmo-lim; marché saturé (d’un produit) (mahsulotga) to‘la bozor; le périphérique est saturé osma yo‘l liq to‘la; 3. être saturé de qqch biror narsadan to‘ymoq, joniga tegmoq; il est saturé de télévision u televizordan to‘ydi. saturer
vt to‘ldirmoq, limmo-lim qilmoq, oshirib-toshirib yubormoq; saturer le marché bozorni to‘ldirib yubormoq. satyre nm 1. myth satir (yunon mifologiyasida: may va aysh-ishrat xudosining hamrohi); 2. fahshga, shahvatga berilgan odam, fohishaboz. sauce
nf sous, ziravor, qayla; sauce blanche saryog‘ va unli qayla; viande en sauce qaylali go‘sht; loc à quelle sauce serons nous mangés? bizni qanday qilib ahmoq qilishar ekan? mettre qqn à toutes les sauces biror kishini turli ishlarda ishlatmoq; allonger la sauce matnni, ma’ruzani cho‘zmoq, rezinani cho‘zmoq. saucée
nf fam jala. saucer
vt idishning tagini artib yalamoq; fam se faire saucer, être saucé yomg‘irda shalabbo bo‘lmoq. saucière nf sous idishi. saucisse nf sosiska. saucisson nm 1. kolbasa; une tranche, une rondelle de saucisson bir kesim kolbasa; loc fam être ficelé comme un saucisson yomon, qopga tiqqanday kiyingan bo‘lmoq; 2. uzun dumaloq non. sauf 1
adj sain et sauf sog‘-salomat, omon; laisser la vie sauve à qqn biror kishining hayotini saqlab qolmoq; l’honneur est sauf vijdon pokiza. sauf
2
prép -dan tashqari; tous, sauf lui, sauf un undan, bittasidan tashqari hammasi; sauf si bo‘lmasagina; j’irai, sauf s’il pleut men yomg‘ir yog‘masagina boraman; sauf que deb hisoblamasa; c’est un bon film, sauf qu’il est trop long bu yaxshi film, faqatgina u juda uzun; sauf erreur de notre part biz tomonimizdan qilingan xatolar bo‘lmasa; loc sauf le respect que je vous dois aybga buyurmaysiz; litt sauf à + inf shu holdaki, shu shart bilanki; il acceptera, sauf à s’en repentir plus tard u rozi bo‘ ladi, lekin keyinchalik afsuslanib yuradi. sauge
nm mavrak, marmarak; infusion de sauge mavrak damlamasi. saugrenu, ue adj bema’ni, bo‘lmag‘ur; quelle idée saugrenue! qanday bo‘lmag‘ur fikr! saule nm tol, suvtol; saule pleureur majnuntol. saumâtre adj 1. eau saumâtre sho‘r suv; 2. loc fam la trouver saumâtre achchiq, zaharli, istehzoli deb bilmoq. saumon
I. nm losos (go‘shti qizil baliq); une tranche de saumon fumé bir bo‘lak dudlangan losos; II. adj inv och pushti rang; des rideaux saumon och pushti rang pardalar. saumoné, ée adj truite saumonée taymen (Sibir daryolaridagi yirtqich baliqlarning bir turi); 2. rose saumoné pushtiroq qizil rang. saumure nf namakob, tuzli suv; mettre des olives dans la saumure zaytunlarni namakobga solmoq. sauna
nf sauna, bug‘xona; des saunas finlandais fin saunasi. saunier, ère n tuz tayyorlovchi, tuz chiqaruvchi, tuz koni ishchis i, mutaxassisi; faux saunier tuz bilan noqonuniy savdo qiladigan odam. saupoudrer vt ustiga sepmoq; saupoudrer qqch de sucre, de sel biror narsaning ustiga shakar, tuz sepmoq. saur
adj m hareng saur tuzlangan selyodka. saurien
nm kaltakesaklar oilasi; le lézard, l’orvet, le crocodile sont des sauriens kaltakesak, oyoqsiz kaltakesak, timsohlar kaltakesaklar oilasidandir.
SAUT
SAVOIR
520 saut
nm 1. sakrash, irg‘ish; faire un saut par-dessus un obstacle biror to‘siqning ustidan sakrab o‘ tmoq; faire du saut à la corde arg‘amchida sakramoq; saut périlleux salto, o‘mbaloq oshish (havoda); saut en hauteur, à la perche, en longueur; triple saut balandlikka, langarcho‘p bilan, uzunlikka sakrash; uch aylana salto; saut de l’ange suvga qaldirg‘ochga o‘xshab sakramoq; saut en parachute parashutda sakrash; loc faire le saut va nihoyat qaror qilmoq; fam la grand saut o‘lim; il a fait un grand saut u o‘lib qoldi; il s’est levé d’un saut u sakrab o‘rnidan turdi; loc au saut du lit o‘rindan, uyqudan turishda; 2. kirib, bosh suqib, birrov o‘tmoq; faire un saut chez qqn biror kishinikiga birrov kirib o‘ tmoq; 3. sakrab, tashlab o‘ tib ketm oq. sauter I. vi 1. sakramoq, irg‘imoq; sauter haut baland sakramoq; sauter dans l’eau, dans le vide suvga, bo‘shliqqa sakramoq; sauter à cloche pied bir oyoqlab sakramoq; il sautait de joie u xursandchilikdan sakrar edi; loc sauter au plafond osmonga sakramoq; 2. sakrab; il a sauté (à bas) du lit u karavotdan, o‘rnidan sakrab turdi; elle lui a sauté au cou u uning bo‘yniga tashlandi; sauter sur qqn, lui sauter dessus biror kishining ustiga tashlanmoq; loc sauter aux yeux ko‘zga tashlanmoq, yaqqol ko‘zga tashlanib turmoq; la solution saute aux yeux yechimi yaqqol ko‘rinib turibdi; 3. bir narsadan ikkinchi narsaga sakrab o‘ tib ketmoq; l’auteur saute d’un sujet à un autre muallif bir mavzudan ikkinch mavzuga sakrab o‘tib ketadi; 4. chiqib ketmoq; attention, le bouchon va sauter ehtiyot bo‘ling, tiqin chiqib ketadi; la chaîne du vélo saute tout le temps velosipedning zanjiri doim chiqib ketadi; fam et que ça saute! bu tez amalga oshsin! 5. portlamoq; le navire a sauté sur une mine kema minada portlab ketdi; on fera sauter les ponts ko‘prikni portlatishib yuborishadi; les plombs ont sauté probka kuyib qoldi; fam le directeur risque de sauter direktor uchib ketadiganga, ishdan ketadiganga o‘xshaydi; se faire sauter la cervelle o‘zining miyasining qatig‘ ini chiqarmoq (o‘zini-o‘zi otmoq); 6. qovurmoq; II. vt 1. sakrab, irg‘ib o‘ tmoq; le cheval a bien sauté l’obstacle ot to‘siqdan yaxshi sakrab o‘ tdi; loc sauter le pas qaror qilmoq, bel bog‘lamoq; 2. tashlab ketmoq, qoldirmoq; tu as sauté un mot sen bir so‘zni qoldirib ketding; un bon élève qu’on a autorisé à sauter une classe bir sinf sakrab o‘ tishga ruxsat etilgan a’lochi o‘quvchi. sauterelle nf 1. chigirtka; un nuage de sauterelles chigirtkalar to‘dasi, buluti; 2. oriq, qotma odam. sauterie nf vx ou plais sakrashish, o‘yinga tushish. sauteur, euse I. n 1. sakrovchi; un sauteur en longueur uzunlikka sakrovchi; 2. nm fam vieilli xotinboz, bevafo odam; II. adj sakrovchi; les insectes sauteurs sakrab yuruvchi hasharotlar. sauteuse nf tova. sautillant, ante adj sakrovchi, irg‘ishlaydigan. sautillement nm le sautillement d’un moineau chumchuqning sakra- sakrab yurishi. sautiller vi sakrab-sakrab yurmoq; boxeur qui sautille sakrab-sakrab yurgan boksyor. sautoir
1
nm bo‘yinga osib yuriladigan marjon, tumor; un sautoir de perles marvarid marjon. sautoir
2
nm sakrash maydoni. sauvage I. adj 1. yovvoyi; on peut apprivoiser certains animaux sauvages ayrim yovvoyi hayvonlarni qo‘lga o‘rgatish mumkin; canard sauvage yovvoyi o‘rdak; fleurs sauvage yovvoyi gullar; 2. vx pej yovvoyi (odam); les sauvages Kanada indeyslari; 4. odam yashamaydigan, yovvoyi, odam qadami yetmagan (joy); île sauvage kimsasiz orol; 5. yovvoyi, odamovi, odamlarga qo‘shilmaydigan; cet enfant est très sauvage bu bola juda odamovi; 6. boshqarilmagan, nazoratsiz; une grève sauvage boshqarilmagan ish tashlash; camping sauvage nazoratsiz kemping; des cris sauvages vahshiyona qichqiriqlar; II. n vahshiy, yovvoyi odam; faites attention, bande de sauvages! ehtiyot bo‘ling, vahshiylar to‘dasi! sauvagement adv yovvoyilarcha, vahshiyona; frapper
qqn sauvagement biror kishini vahshiyona, shafqatsizlik bilan urmoq. sauvageon, onne n 1. tarbiya ko‘rmagan, yovvoyi bola; 2. nm yovvoyi daraxt (payvandlash uchun mo‘ljallangan). sauvagerie nf 1. odamovilik, odamyovvoyilik; sa sauvagerie l’isole de ses semblables uning odamoviligi uni o‘ziga o‘xshaganlardan ajratib qo‘ydi; 2. yovvoyilik, vahshiylik; l’agresseur l’a frappé avec sauvagerie bosqinchi uni vahshiylarcha urdi. sauvagine nf suvda suzuvchi yovvoyi qushlar; chasse à la sauvagine suzuvchi qushlar ovi. sauvegarde nf 1. himoya, muhofaza, mudofaa; être sous la sauvegarde de la justice sud himoyasida bo‘lmoq; travailler à la sauvegarde de la paix tinchlikni saqlash uchun ishlamoq; 2. himoya ishonch qog‘ozi. sauvegarder vt 1. himoya, muhofaza, mudofaa qilmoq; ozodlikni muhofaza qilmoq; 2. inform saqlab qo‘ymoq; sauvegarder un fichier qaydni saqlab qo‘ymoq, xotiraga olib qo‘ymoq. sauve-qui-peut nm inv 1. qochib qol, joningni saqla; des “sauve-qui- peut!” éclatent tout autour har tomondan “qochib qol” degan qichqiriqlar yangray boshladi; 2. sarosima, sarosimalik, vahima, hayajon, dahshat; à l’annonce de l’incendie, ça a été le sauve-qui-peut général yong‘in e’lon qilinganda, hamma har tarafga qochaboshladi. sauver
I. vt 1. qutqarmoq, qutqarib qolmoq, saqlab qolmoq; il a pu sauver l’enfant qui se noyait u cho‘kayotgan bolani qutqarishga muyassar bo‘ldi; il est sauvé u qutildi; sauver qqn de biror kishini biror narsadan qutqarmoq, saqlab qolmoq; sauver qqn de la misère biror kishini qashshoqlikdan saqlab qolmoq; 2. saqlab qolmoq; il m’a sauvé la vie u mening hayotimni saqlab qoldi; fam il a réussi à sauver sa peau u jonini saqlab qolishga erishdi; sauver les meubles eng muhimini, eng asosiysini saqlab qolmoq; les acteurs ont du mal à sauver la pièce aktyorlar pyesani saqlab qolisholmadi; sauver une entreprise de la faillite biror korxonani sinishdan saqlab qolmoq; II. se sauver vpr 1. qochib qolmoq; il se sauva à toutes jambes u oyog‘ini qo‘liga olib qochib qoldi; 2. fam tezda jo‘nab qolmoq; sauve-toi vite, tu vas être en retard tezroq jo‘na, kech qolasan; 3. qaynab toshib ketmoq (sut); zut, le lait s’est sauvé! qara, sut toshib ketdi! sauvetage nm qutqarish; le sauvetage des naufragés cho‘kayotganlarni qutqarish; bateau de sauvetage qutqaruv kemasi. sauveteur nm qutqaruvchi, xaloskor; l’équipe des sauveteurs qutqaruvchilar guruhi. sauvette (à la) loc adv shoshib, shoshib-pishib, apil-tapil, naridan-beri; vendre à la sauvette ko‘cha savdogari (ruxsatnomasiz savdo qiluvchi); ils l’ont jugé à la sauvette uni naridan-beri sud qilishdi. sauveur
nm qutqaruvchi, xaloskor; vous êtes mon sauveur! siz mening xaloskorimsiz! le sauveur de la patrie vatan xaloskori. savane nf savanna, tropik cho‘l-biyobonlar; les hautes herbes de la savane savannaning baland o‘ tlari. savant, ante I. adj 1. bilimdon, bilimli, o‘qimishli; un savant professeur bilimdon o‘qituvchi; il est très savant en la métier u sohada juda bilimdon; chien savant o‘rgatilgan it; 2. ilmiy; une édition savante ilmiy nashiryot; mot savant ilmiy so‘z; 3. hamma ham tushunavermaydigan, ilmiy; c’est trop savant pour moi bu men uchun o‘ ta ilmiy; 4. nozik, nafis; II. nm olim; Marie Curie fut un grand savant M ari Kyuri katta olima edi. savate nf 1. eski oyoq kiyimi; loc fam traîner la savate chorig‘ini sudramoq, bazo‘r hayot kechirmoq; 2. fam beso‘naqay, qo‘pol odam; 3. fransuzcha boks (oyoq bilan ham tepsa bo‘laveradigan). savetier nm vx etikdo‘z. saveur nf maza, ta’m, tot, lazzat; une saveur agréable yoqimli ta’m; une viande sans saveur bemaza go‘sht; la saveur de la nouveauté yangilikning lazzati. savoir 1
uning ismini bilmayman; il n’en sait rien u bu haqda hech narsa bilmaydi; faire savoir bildirmoq, xabardor qilmoq; je te ferai savoir la date de mon retour men seni qaytish kunimdan xabardor qilaman; avez-vous su la nouvelle? yangilikni eshitdingizmi? je le sais honnête men uni vijdonli deb bilaman; 2. bilmoq, sezmoq, his qilmoq, farqiga bormoq; il ne sait plus ce qu’il dit u o‘zi nima deyotganining ham farqiga bormay qolgan edi; il est poète sans le savoir u o‘zi sezmagan holda shoir; je ne veux pas le savoir! men buni eshitishni ham xohlamayman; 3. bilmoq, ustasi bo‘ lmoq; 4. bilmoq, xotirada saqlamoq, esda tutm oq; il sait son rôle, sa leçon uning roli, darsi esida bor; savoir qqch par cœur biror narsani yoddan bilmoq; 5. loc vous n’êtes pas sans savoir que siz bilmay qolmagan bo‘lsangiz
SAVOIR
SCHÉMA
521 kerakki; sachez que bilingki; et puis, tu sais, nous t’aimons qolaversa, bilasan, biz seni yaxshi ko‘ramiz; à savoir ya’ni; nos cinq sens, à savoir: l’ouïe, la vue bizning besh sezgimiz, yani: eshitish, ko‘rish; savoir si ko‘raylikchi, bilaylikchi; savoir si ça va marcher! ko‘raylikchi bu bo‘larmikan! qui sait? kim biladi?, balki; il est on ne sait où kim biladi u qayerda; ne savoir que faire, quoi faire nima qilishini bilmaslik; ne savoir que devenir, où se mettre nima qilarini, o‘zini qayerga qo‘yarini bilmaslik; que je sache menga ma’lum bo‘lishicha, mening bilishimcha; tu n’es pas venu au cours, que je sache mening bilishimcha, sen darsga kelmapsan; 6. biror narsa qilishni bilmoq; il ne sait pas nager u suzishni bilmaydi; c’est qqn qui sait écouter bu eshitishni biladigan odam; 7. qila olmoq; on ne saurait penser à tout hamma haqida o‘ylashning iloji yo‘q. savoir
2
nm bilish, bilishlik; bilim, ma’lumot; le savoir d’une époque biror bir davrni bilishlik; l’étendue de son savoir bilimining kengligi. savoir-faire nm inv ustalik, bilishlik; o‘z sohasining ustasi, bilimdoni bo‘lishlik; le savoir-faire d’un artisan hunarmandning o‘z sohasida ustaligi, mohirligi, mahorati. savoir-vivre nm inv muomala, o‘zini tutish, yurish-turish odoblarini yaxshi bilish; manquer de savoir-vivre beodob, tarbiyasiz bo‘lmoq. savon nm 1. sovun; le savon de toilette iroqi sovun; un savon à barbe soqol olish uchun ishlatiladigan sovun; 2. loc fam passer un savon à qqn biror kishining ta’zirini berib qo‘ymoq. savonner vt sovunlamoq, sovunlab yuvmoq; savonner et rincer sovunlab yuvmoq va chaymoq; 2. loc fam savonner la tête à qqn biror kishining ta’zirini berib qo‘ymoq, koyimoq. savonnerie nf sovun zavodi, sovun ishlab chiqaradigan korxona. savonneux, euse adj sovunli; une eau savonneuse sovunli suv. savourer vt 1. maza qilib yemoq, ichmoq; lazzatini, mazasini totmoq; maza, lazzat qilmoq, miriqmoq; il savourait son cognac u konyagini miriqib ichardi; 2. maza qilmoq, lazzatlanmoq, zavqlanmoq, nash’asini surmoq o‘ylaymanki, sen tomoshadan maza qilding. savoureux, euse adj 1. shirin, lazzatli, mazali; des fruits savoureux lazzatli mevalar; 2. zavqli, nash’ali, lazzatli, ta’sirli, jonli; une anecdote savoureuse ta’sirli latifa. saxophone nm saksofon. saynète
nf bir aktli, kichik hajviy pyesa. scabreux, euse adj 1. litt xavfli, og‘ir, qiyin, nozik; c’est un sujet scabreux bu og‘ir masala; 2. beadab, behayo; une histoire scabreuse behayo voqea. scalaire adj math skalyar kattalik (har bir qiymati haqiqiy yoki kompleks son bo‘ lgan miqdor). scalène adj géom triangle scalène turli tomonli uchburchak; anat muscles scalènes narvonsimon mushaklar. scalp
nm skalp 1. bosh terisini sochlari bilan shilib olish; 2. skalp (sochlari bilan shilib olingan bosh terisi). scalpel nm chir skalpel, tig‘. scalper vt skalp olmoq (bosh terisini shilib olmoq). scandale nm 1. g‘azablanish, nafratlanish; qahr, g‘azab, nafrat, norozilik; sa tenue a provoqué un scandale uning o‘zini tutishi nafratni qo‘zg‘atdi; au grand scandale de sa famille oilasining qattiq qarshiligiga; 2. janjal, mojaro, to‘polon; il a fait du scandale sur la voie publique jamoat yo‘lida u janjal qo‘zidi; si ça continue, je fais un scandale! agar bu davom etsa, men to‘polon ko‘ taraman; 3. mojaro, janjal, mashmasha; un scandale financier, politique iqtisodiy, siyosiy mojaro; 4. sharmandalik, uyat; cette condamnation est un scandale! bu hukm sharmandalik! scandaleux, euse adj kishini achchiqlantiradigan, g‘azablantiradigan; g‘azabni keltiradigan, xunuk, yaramas; janjalli, mojaroli; une conduite scandaleuse kishini g‘azablantiradigan qiliq; le prix des loyers est scandaleux ijara haqi g‘azabni keltiradi. scandaliser vt g‘azablantirmoq, achchiqlantirmoq, achchig‘ini, g‘azabini keltirmoq; son attitude a scandalisé tout le monde uning munosabati hammani g‘azablantirdi. scander vt dona-dona qilib aytmoq, o‘qimoq; scander des alexandrins g‘azalni dona-dona qilib o‘qimoq; scander un slogan public shiorni dona- dona qilib qichqirmoq. scandinave adj Skandinaviyaga va skandinaviyaliklarga oid, Skandinaviya; les pays scandinaves Skandinav mamlakatlari. scanner 1
nm anglic 1. méd skaner; 2. inform skaner (rasm yoki matnlarni kompyuterga o‘tkazuvchi apparat). scanner 2
vt anglic skanerlamoq. scaphandre nm skafandr; le scaphandre des cosmonautes kosmonavtlar skafandri. scaphandrier nm g‘avvos. scarabée nm go‘ng qo‘ng‘iz. scarifier vt med tilmoq, yuzaki kesmoq. scarification nf tilish, yuzaki kesish. scarlatine nf skarlatina, qizilcha kasalligi. scarole nf salatning bir turi. scatologique adj qo‘pol, o‘rinsiz; plaisanterie scatologique qo‘pol hazil. sceau nm 1. muhr, tamg‘a; mettre, apposer son sceau sur un document biror hujjatga muhr bosmoq, qo‘ymoq; 2. litt asar, iz, belgi, nishon; son récit est marqué du, au sceau de la foi uning asarida rostgo‘ylik nishonasi ko‘rinib turibdi; loc sous le sceau du secret maxfiy, sir saqlanadigan. scélérat, ate n litt yaramas, firibgar, jinoyatchi; adj des lois scélérates bo‘lmag‘ur qonunlar. scélératesse nf litt yaramaslik, firibgarlik; jinoyat, yovuzlik; commettre une scélératesse yaramaslik qilmoq. sceller vt 1. muhirlamoq, tamg‘alamoq, surg‘uchlamoq; le testament a été scellé vasiyat surg‘uchlangan edi; 2. tasdiqlamoq, mustahkamlamoq; sceller un pacte bitimni mustahkamlamoq; poignée de main qui scelle une réconsiliation yarashuvni tasdiqlovchi qo‘l qisishuv; 3. bekitm oq, germetik bekitmoq; sceller des boites de conserve konserva bankalarini bekitmoq; 4. mahkamlamoq, o‘rnatmoq; urib, suvab yubormoq; sceller un anneau dans un mur gupchakni devorga o‘rnatmoq. scénario nm; ssenariy. scène nf 1. sahna; l’ordre d’entrée en scène des acteurs aktyorlarning sahnaga chiqish tartibi; elle fait ses débuts sur la scène, sur scène u aktyorlikni boshlayapti; mettre en scène sahnalashtirmoq metteur en scène rejissor, sahnalashtiruvchi; mise en scène sahnalashtirish; adapter un texte pour la scène biror matnni sahnaga moslashtirmoq; mettre en scène un film filmni ekranlashtirmoq; la scène politique siyosiy sahna; 2. teatr, dramatik asar, sahna; les vedettes de la scène et de l’écran teatr va ekran yulduzlari; 3. ko‘rinish, manzara, dekoratsiya, sahna bezagi; la scène représente une forêt manzara o‘rmonni ko‘rsatadi; 4. parda, ko‘rinish; acte trois, scène deux uchinchi parda, ikkinchi ko‘rinish; loc jouer la grande scène katta mashmasha ko‘rsatmoq; 5. ayrim voqea, epizod, parcha; une scène de film filmdan parcha; 6. ko‘rinish, manzara, voqea; j’ai été témoin de la scène men manzaraning shohidi bo‘ldim; 7. urish-janjal, mojaro, mashmasha; une scène de ménage oilaviy mojaro; enfant qui fait des scènes xarxasha qiladigan bola. scénique adj sahnaga, teatrga oid; sahna, teatr. scepticisme nm 1. skeptitsizm (haqiqatni, dunyoni bilish mumkinligiga shubha bilan qarovchi falsafiy oqim); 2. skeptiklik, har narsaga shubha bilan qarash; il parle de notre influence avec scepticisme u bizning ta’sirimiz haqida shubha bilan gapiradi. sceptique I. n skeptik; II. adj 1. skeptitsizmga oid; skeptitsizmga asoslangan, skeptitsizm ruhidagi; 2. ishonmaydigan, har narsaga shubha, ishonchsizlik bilan qaraydigan. sceptre
nm saltanat hassasi; le sceptre du roi shohning saltanat hassasi; 2. litt hukmronlik. schah ou chah
nm shoh. schéma nm 1. sxema, chizma, tarh; le schéma d’un moteur motorning chizmasi; 2. sxema, umumiy plan; voici en gros le schéma de l’opération mana operatsianing umumiy plani. SCHÉMATIQUE
SCRUTER
522 schématique adj 1. sxematik, sxema tarzida; 2. sxematik, soddalashtirilgan, umumiy; un compte rendu schématique de la situation sharoitni soddalashtirilgan hisoboti. schématiser vt 1. sxematiklashtirmoq; 2. sxematik ravishda, soddalashtirib bermoq, umumiy tarzda bayon qilmoq; en schématisant, on peut dire que sodda qilib aytish mumkinki. schéma
nm his qilish majmuasi; les schémas de la pensée fikrlash majmuasi. schilling nm shilling (Avstriyaning pul birligi). schisme nm ajralish, ajralib ketish, ixtilof; un schisme politique siyosiy ixtilof. schiste
nm qatlamli jins. schizophrène adj, n shizofrenik, shizofren. schizophrénie nf shizofreniya (ruhiy kassallikning bir turi). schnaps
nm inv aroq, shnaps. schuss
nm inv tik tushish (chang‘ida). sciage
nm arralash, tilish, arra bilan kesish. sciatique I. adj anat songa oid, son; nerf sciatique quymuch nervi; II. nm ishias (quymich nervining yallig‘lanishi) il a une sciatique uning ishias kasalligi bor. scie
nf 1. arra; scie à bois, à métaux yog‘ch, metall kesadigan arra; scie circulaire yumaloq arra; 2. poisson-scie arrabaliq; 3. egov (janjalkash, bezor qiladigan odam haqida). sciemment adv ataylab, bila turib; il n’a pas pu faire cela sciemment u buni bila turib qilolmas edi. science nf 1. vieilli bilim, ilm, ma’lumot; sa science est étendue uning bilimi keng; loc c’est un puits de science bu bilim koni; 2. litt bilimdonlik, ishning ko‘zini bilish; 3. ilm, fan; sciences exactes ou pures aniq fanlar; sciences appliquées amaliy fanlar;
sciences expérimentales eksperimental fanlar; sciences naturelles tabiiy fanlar; les sciences humaines gumanitar fanlar; 4. pl tabiiy fanlar; faculté des sciences tabiiy fanlar fakulteti. science-fiction nf ilmiy-fantastik; un film de science-fiction ilmiy- fantastik film. scientifique I. adj 1. ilmiy; la recherche scientifique ilm iy izlanishlar; 2. ilmiy, aniq; ce n’est pas une explication scientifique bu ilmiy izoh emas; II. n olim, fan arbobi. scientifiquement adv ilmiy, ilm iy asosda, ilmiy yo‘ l bilan; phénomène étudié scientifiquement ilmiy o‘rganilgan hodisa. scier
vt 1. arralamoq; scier du bois o‘ tin arralamoq, yog‘och tilmoq; 2. vx zeriktirib, ezib yubormoq, joniga tegmoq. scierie nf yog‘och arralash korxonasi. scieur nm arrakash, arrachi; loc scieur de long yog‘och, taxta tiluvchi. scinder vt ajratmoq, bo‘laklarga bo‘lmoq, parchalamoq; scinder un parti partiyani parchalab tashlamoq. scintillant, ante I. adj yaraqlovchi, yaltirovchi, miltillovchi; lumière scintillante miltillovchi yorug‘lik; II. nm yangi yil archasiga osadigan yaltiroq narsalar. scintillation nf miltillash, yarqirash, chaqnash, porlash. scintillement nm yarqirash, nur taratish; le scintillement des braises cho‘g‘ning yaraqlashi. scintiller vi chaqnamoq, porlamoq, yarqiramoq, yaltiramoq; les étoiles scintillaient yulduzlar chaqnardi; diamants qui scintillent yarqirab turgan marvaridlar. scission nf parchalanish, ajralib ketish, bo‘linib ketish; le groupe qui a fait scission ajralib ketgan guruh. scissiparité nf oddiy parchalanish yo‘li bilan ko‘payish. scissure nf anat teshik, yoriq. sciure
nf qipiq, qirindi; l’odeur de la sciure qipiq hidi. sclérose nf 1. méd skleroz; 2. qotib qolganlik; la sclérose des institutions tartiblarning qotib qolganligi. sclérosé, ée adj 1. sklerozga chalingan; des artères sclérosées sklerozga chalingan arterialar; 2. qotib qolgan; économie sclérosée qotib qolgan iqtisod. scléroser (se) vpr 1. qotib qolmoq, sklerozga uchramoq; 2. qotib qolmoq, rivojlanmay qolmoq; une bureaucratie qui se sclérose qotib qolgan buyrokratiya. sclérotique nf ko‘zning oq pardasi. scolaire adj 1. maktabga, o‘quvga oid; maktab; établissement scolaire ta’lim muassasasi; programmes scolaires maktab programmalari; année scolaire o‘quv yili; obligation scolaire majburiy ta’lim; âge scolaire maktab yoshi; 2. pej ko‘r-ko‘rona yo‘l tutadigan, nomustaqil, bachkana, yuzaki; cet exposé est trop scolaire bu bayon o‘ ta yuzaki. scolarisation nf maktabga tortish, maktabga jalb qilish, o‘qitish. scolariser vt maktabga tortmoq, maktabga jalb qilmoq, maktabda o‘qitmoq; enfants en âge d’être scolarisés maktabga tortiladigan yoshdagi bolalar. scolarité nf o‘qish muddati, kurs; certificat de scolarité kursni tamomlaganlik haqida guvohnoma; le gouvernement va-t-il prolonger la scolarité? hukumat o‘qish muddatini cho‘zarmikan? scolastique I. nf sxolastika; II. adj 1. sxolastikaga oid, sxolastik, sxolastika; 2. litt quruq safsatadan iborat bo‘lgan, tagi puch, quruq; esprit scolastique tagi puch fikr. scoliose nf med skolioz, umurtqaning yon tomonga qiyshayishi. scolopendre nf zool skolopendra (zaharli mingoyoq). scoop nm anglic shov-shuvli maqola; un journaliste à l’affût des scoops shov-shuvli maqola qidirib yuradigan jurnalist. scooter
nm motoroller. scorbut
nm singa, lavsha, zangila (milk kasalligi). scorbutique adj singa, lavsha, zangila kasalligiga chalingan, kasallangan. score nm hisob (o‘yinda). scories nf pl 1. shlak, toshqol, qoldiq; 2. scories volcaniques vulqon lavasi; 3. chiqit débarrasser un test de ses scories testni chiqitlaridan tozalamoq. scorpion nm chayon, gazanda. scotch nm skotch un rouleau de scotch bir o‘ram skotch. scotcher vt skotchlamoq, skotch bilan yopishtirmoq une photo scotchée au mur devorga skotchlab yopishtirilgan rasm. scout, scoute adj skaut, skautlarga oid; réunion de scouts skoutlar yig‘ini; la fraternité scoute skoutlarcha birodarlik. scoutisme nm skoutizm, skoutlar tashkiloti. scribe nm xattot, mirzo, kotib; les scribes égyptiens de l’antiquité qadimiy M isr xattotlari. script
nm 1. bosma harf; écrire en script bosma harf bilan yozmoq; 2. ssenariy. scripte n rejissor yordamchisi. scrofuleux, euse adj vx shirinchaga oid, shirincha; shirinchaga moyil. scrupule nm ikkilanish, tortinish, andisha, insof, vijdon; un scrupule me retient andisha meni tutib turibdi; il n’a aucun scrupule uning hech qanday insofi yo‘q; se faire des scrupules vijdoni qiynalmoq. scrupuleusement adv vijdon, insof bilan. scrupuleux, euse adj 1. vijdonli, insofli; un homme d’affaires scrupuleux insofli ishbilormon odam; 2. g‘oyat darajada aniq, sinchkovlik bilan qilingan, puxta, pishiq; recherches scrupuleuses sinchkovlik bilan qilingan tadqiqot; 3. sinchkov, puxta; un élève, un employé scrupuleux sinchkov o‘quvchi, xizmatchi. scrutateur, trice I. adj sinovchan; un regard scrutateur sinovchan qarash; II. n ovozlarni hisoblovchi (saylov vaqtida). scruter
vt sinchkovlik bilan ko‘rib chiqmoq, tekshirib chiqmoq; diqqat bilan qaramoq, diqqat bilan nazar solmoq, tikilib qaramoq; scruter les intentions de qqn biror kishining niyatini sinchkovlik bilan o‘rganib chiqmoq; scruter l’horizon ufqqa diqqat bilan nazar solmoq. SCRUTIN
SECOURS
523 scrutin
nm 1. ovoz berish, saylash; 2. saylov, saylov jarayoni; l’ouverture, la clôture d’un scrutin saylovning ochilishi, bekilishi; scrutin uninominal nomma-nom saylov; scrutin de liste ro‘yxat bo‘yicha saylov; scrutin proportionnel teng vakillar saylovi; scrutin majoritaire ko‘pchilik ovoz yo‘li bilan saylov; dépouiller le scrutin ovozlarni hisoblamoq. sculpter vt 1. yo‘nib, tarashlab haykal yasamoq; sculpter un buste byust yasamoq; 2. tarashlamoq, yo‘nmoq; tarashlab, yo‘nib yasamoq; sculpter de la pierre toshdan tarashlamoq. sculpteur nm haykaltarosh, skulptor. sculptural, ale, aux adj 1. haykaltaroshlik, skulpturaga oid, skulptura; 2. klassik haykallardagiday; une beauté sculpturale klassik haykallardagiday go‘zallik. sculpture nf 1. haykaltaroshlik, skulptura; la sculpture grecque, romane grek, roman skulpturasi; faire de la sculpture sur bois yog‘ochdan haykal yasamoq; 2. haykal, skulptura. S.D.F.
n inv (abrév sans domicile fixe) doimiy yashash joyi yo‘q, uysiz odam, daydi. se pron pers 3-shaxs o‘zlik olmoshi; il se lave u yuvinyapti; elle s’est lavé les mains u qo‘llarini yuvdi; ils se sont rencontrés ular uchrashishdi; cela ne se fait pas bunday qilinmaydi; comment se fait-il que? qanday bo‘ldiki? séance nf 1. yig‘ilish, majlis; les séances du parlement parlament yig‘ilishi; être en séance majlisda bo‘lmoq; la séance est levée majlis tugadi, yopildi; loc adv séance tenante shu zahotiyoq, o‘rnida, kechiktirmay; 2. seans, muddat; une séance de travail, de pose, de massage bir seans, muddat ish, dam, massaj; 3. seans, ko‘rsatuv; une séance de cinéma kino seansi (ko‘rsatuvi); 4. tomosha, mojaro; il nous a fait une de ces séances! u bizga bu tomoshalardan birini ko‘rsatdi! séant 1
nm loc se dresser, se mettre sur son séant o‘ tirib olmoq, yotgan joyidan birdan o‘ tirib olmoq. séant, ante 2
adj litt ma’qul, yaxshi, to‘g‘ri; il n’est pas séant de quitter déjà la réunion majlisdan endi chiqib ketish ma’qul emas. seau nm chelak; seau en plastique plastmassa chelak; loc fam il pleut à seaux yomg‘ir chelaklab yog‘yapti. sébum
nm teri yog‘i (yog‘ bezining). sec, sèche I. adj 1. quruq; du bois sec quruq o‘ tin; un froid sec quruq sovuq; avoir la gorge sèche suvsizlikdan tomog‘i qaqrab ketmoq; loc n’avoir plus un poil de sec g‘arq terga botmoq, qora terga botmoq, terlab pishmoq; 2. quritilgan, qoqi; raisins secs mayiz; légumes secs qoqi, quruq mevalar; 3. quruq, -siz; toux sèche quruq yo‘tal; panne sèche qurbonsiz avaria; loc regarder d’un œil sec baqrayib qarab turmoq; 4. oriq, ozg‘in, qotma, qoqsuyak; un petit vieillard tout sec qoq suyak kichkina chol; loc être sec comme un coup de trique cho‘pday oriq bo‘lmoq; 5. bo‘g‘iq, quruq, jarangsiz; une voix sèche bo‘g‘iq ovoz; vin sec musallas (spirt qo‘shilmagan vino); 6. quruq, sovuq, bag‘ritosh, dag‘al, pasmiy; un cœur sec tosh yurak; répondre d’un ton sec quruq, rasmiy javob bermoq; 7. quruq, shirasiz; un style un peu sec biroz quruq stil; II. nm quruqlik, quruq joy; mettre, tenir qqcn. au sec biror narsani quruqqa qo‘ymoq, quruqda saqlamoq; à sec quruq, suvsiz, qoq, qaqragan, qaqroq; fam qup-quruq, hemirisi yo‘q, cho‘ntagi quruq; la rivière est à sec daryo qurib qolgan; ils sont à sec ular qup-quruq; III. adv 1. boire (un vin, un alcool) sec quruq o‘zini ichmoq; il boit sec u qattiq, ko‘p ichadi; 2. gursillatib, guppillatib; 3. loc adv fam aussi sec shu zahotiyoq, o‘rnida, to‘xtatm ay. sécable adj parchalanadigan, bo‘linadigan, kesiladigan. sécant, ante I. adj géom kesuvchi; plan sécant kesuvchi tekislik; II. nf kesuvchi chiziq. sécateur nm gulqaychi, tokqaychi, sekator. sécession nf ajralib chiqish; faire sécession ajratmoq, ajratib yubormoq. sécessionniste adj ajralib chiqishga qaratilgan, ajralib chiqish, separatist; mouvement sécessionniste ajralib chiqish harakati. séchage nm qurutish; colle à séchage rapide tez quriydigan kley. sèchement adv 1. gursillatib, qarsillatib, qattiq; frapper sèchement la balle to‘pni qattiq tepmoq; 2. quruqqina qilib, quruq; il a répliqué sèchement u quruqqina qilib gap qistirdi. sécher I. vt 1. quritmoq, qovjiratmoq, qaqratmoq; le froid sèche la peau sovuq terini qovjiratadi; du poisson séché qoqlangan baliq; sécher ses larmes ko‘z yoshlarini quritmoq; 2. fam qochmoq, bormaslik; il sèche le cours pour aller au cinéma kinoga borish uchun u darsdan qochyapti; II. vi 1. qurimoq; mettre du linge à sécher kirni quritgani qo‘ymoq; loc sécher sur pied ildizidan qurimoq (o‘simlik); intizor bo‘lmoq, toliqmoq, tinkasi qurimoq; 3. fam yiqilmoq, o‘tolmay qolmoq (imtihondan); il a séché en histoire u tarixdan o‘ tolmadi; III. vpr se sécher les cheveux sochlarini quritmoq; sèche-toi vite! tezda artin! sécheresse nf 1. qurg‘oqchilik, qaqraganlik; sécheresse d’un sol yerning qaqraganligi; un pays où sévit la sécheresse qurg‘oqchilik hukm surayotgan davlat; 2. litt quruqlik, sovuqlik; répondre avec sécheresse quruqqina qilib javob bermoq; 3. quruqlik, shirasizlik; la sécheresse du style uslubning quruqligi. séchoir nm 1. qurutish xonasi; séchoir agricole meva-cheva quritadigan joy; 2. qurutish apparati; séchoir à cheveux soch qurutgich. second, onde I. adj 1. ikkinchi; pour la seconde fois ikkinchi marta; en second lieu ikkinchi o‘rinda; obtenir qqch de seconde main tutilgan, eski narsani olmoq; habiter au second étage uchinchi qavatda yachamoq; passer la seconde vitesse ikkinchi o‘quv bosqichiga o‘ tmoq; enseignement du second degré o‘rta maktab ta’limi; 2. ikkinchi, ikkinchi darajali, ikkinchi o‘rindagi; billet de seconde classe ikkinchi klass (vagoniga, o‘riniga) chipta; loc adv en second ikkinch, ikkinchi o‘rinda; passer en second so‘ng, ikkinchi bo‘lib o‘ tmoq; 3. ikkinchi, boshqa; l’habitude est une seconde nature odat ikkinchi ta’biat; sans second, sans seconde yolg‘iz, tengi yo‘q, o‘xshashi yo‘q; II. nm yordamchi, muovin, komandir yordamchisi. secondaire adj 1. ikkinchi darajali, arzimas; la question est tout à fait secondaire masala butunlay ikkinchi darajali; 2. ikkinchi bosqich, ikkinchi; l’enseignement secondaire o‘rta ta’lim; 3. ikkinchi, keyingi; les effets secondaires d’un médicament dorining keyingi ta’siri. seconde 1
nf 1. ikkinchi sinf; il est en seconde u ikkinchi sinfda. seconde
2
nf sekund, soniya; je reviens dans un seconde bir daqiqada qaytib kelaman; une seconde! bir daqiqa! secondement adv ikkinchidan. seconder vt 1. ko‘maklashmoq, yordamlashmoq, qo‘llamoq, qo‘llab- quvvatlamoq; j’ai secondé ses démarches men uning ishlarini qo‘llab- quvvatladim. secouer
vt 1. silkitmoq; tebratmoq, chayqatmoq; secouer le flacon avant usage foydalanishdan oldin shishani chayqatmoq; secouer la salade salatni aralashtirmoq; la voiture nous secouait avtomobil bizni chayqatardi; 2. tebratmoq, qimirlatmoq, chayqamoq; secouer la tête bosh chayqamoq; 3. qoqmoq, silkitmoq; secoue la neige de ton manteau paltongdan qorni qoqib tashla; loc secouer le joug zulumdan qutulmoq, zulumni parchalab tashlamoq; 4. dilabgor qilmoq, qaddini bukmoq, ruhini tushirmoq, bukib qo‘ymoq; cette opération l’a beaucoup secoué bu operatsiya uning kuch- quvvatini olib qo‘ydi; pronominalement se secouer g‘aflatdan uyg‘onmoq, uyg‘onmoq, qo‘zg‘almoq; allons, secoue-toi! bo‘l, g‘aflatdan uyg‘on! qimirla! secourable adj litt yorgam beradigan, yordam berishga tayyor; loc prêter, tendre une main secourable yordam qo‘lini cho‘zmoq. secourir vt yordam bermoq, yordam ko‘rsatmoq, qo‘llab yubormoq, ko‘maklashmoq, ko‘mak berib yubormoq; secourir un blessé yaradorga yordam ko‘rsatmoq; secourir un ami dans la gêne o‘rtog‘ini og‘ ir ahvolda qo‘llab yubormoq. secourisme nm birinchi yordam ko‘rsatish; il a le brevet de secourisme, il sait donner les premiers soins uning birinchi yordam ko‘rsatish bo‘yicha shahodatnomasi bor, u birinchi yordam ko‘rsatishni biladi. secouriste n yaradorlarga birinchi yordam ko‘rsatish tashkilotining a’zosi. secours nm inv 1. yordam, ko‘mak; au secours! yordam bering! porter secours à qqn biror kishiga ko‘mak bermoq; je vais à ton secours men senga yordamga ketyapman; 2. moddiy yordam; associations de secours mutuel o‘zaro moddiy yordam uyushmalari; envoyer des secours à des sinistrés jabrlanganlarga moddiy yordam jo‘natmoq; 3. ko‘mak, madad; attendre les secours madad kutmoq; 4. tibbiy yordam; premiers secours
SECOUSSE
SÉGRÉGATION
524 aux noyés cho‘kayotganlarga birinchi yordam; 5. suyanchiq; tu m’as été d’un grand secours sen menga katta suyanchiq bo‘lding; 6. ehtiyot, yordamchi (choses); sortie de secours ehtiyot chiqish eshigi; roue de secours ehtiyot g‘ildirak. secousse nf 1. silkinish, urish, zarba, turtish; une violente secousse qattiq silkinish; prendre une secousse électrique elektr toki urmoq; secousse sismique, tellurique yer silkinishi; 2. ruhiy larza, iztirob; ça a été pour lui une terrible secousse bu uning uchun dahshatli iztirob bo‘ldi; 3. loc par secousse tartibsiz, vaqti-vaqti bilan. secret
1 , ète
adj 1. maxfiy, yashirin, sir tutiladigan; un rendez-vous secret yashirin uchrashuv; des documents secrets maxfiy hujjatlar; documents très secrets o‘ ta maxfiy hujjatlar; police secrète maxfiy politsiya; un agent secret maxfiy agent; les services secrets maxfiy xizmat; 2. ko‘ngilda saqlanadigan, sir tutiladigan, ko‘ngildagi, yurakdagi, ichdagi; 3. yashirin, berkitilgan, maxfiy; un tiroir secret yashirin g‘aladon; 5. litt ichimdan top; un homme secret et silencieux ichimdan top va kamsuqum odam. secret 2
nm 1. sir, maxfiy narsa, yashirin ish; confier un secret à qqn biror kishiga biror sirni ishonib aytmoq; garder, trahir un secret biror sirni saqlamoq, oshkor qilib qo‘ymoq; je n’ai pas de secret pour toi mening sendan yashiradigan sirim yo‘q; c’est un secret bu sir; loc c’est un secret de polichinelle hammaga ma’lum, hamma biladigan sir; un secret d’État davlat siri; 2. être dans le secret sirdan xabardor bo‘lmoq; un secret de fabrication ishlab chiqarishning siri; secret professionnel kasb siri; 3. tushunib bo‘lmaydigan, inson aqli yetmaydigan narsa; sir, siru-asror; les secrets de la nature tabiat sirlari; dans le secret de son cœur yuragining tubida; 4. sir, sabab, bois; kalit; trouver le secret de l’affaire ishning kalitini topmoq; 5. en secret yashirincha, hech kimga bildirmay; il est venu en secret u hech kimga bildirmay keldi; 6. mettre qqn au secret biror kishini yolg‘iz xonaga qamab qo‘ymoq; 7. sir, hiyla, sekret; une serrure à secret pinhoniy, yashirin, maxfiy qulf. secrétaire 1
n 1. kotib, siyosiy rahbar; secrétaire d’État davlat kotibi (AQSh tashqi ishlari vaziri); secrétaire d’ambassade elchixona kotibi; le premier secrétaire bosh kotib; 2. kotib (biror muassasa, tashkilotning tashkiliy va uni yuritish bilan bog‘liq bo‘lgan ishlarini olib boruvchi shaxs); secrétaire général bosh kotib; secrétaire de rédaction bosh redaktorning movini; 3. sekretar, kotib, kotiba (tashkilot yoki idoralarda yozuv-chizuv ishlarini olib boruvchi xodim, ish yurituvchi); une secrétaire de direction boshqaruv kotibasi; secrétaire médical vrach asistenti. secrétaire 2
nm sekreter (yozuv stolining bir turi). secrétariat nm 1. sekretarlik, kotiblik; 2. kotibiyat, sekretariat; adressez- vous au secrétariat sekretariatga murojaat qiling. secrètement adv 1. yashirin, maxfiy pavishda, bekitib; 2. litt yashiriqcha, bildirmay, sezdirmay, zimdan. sécréter vt ajratmoq, ajratib chiqarmoq (bezlarga nisbatan). sécrétion nf 1. sekretsiya (bezlarning shira ishlab chiqarishi, bezlargan sekret chiqishi); glandes à sécrétion interne, à sécrétion externe ichki, tashqi sekretsiya bezlari; 2. ajralib chiqqan mahsulot; le lait, la sueur sont des sécrétions sut, ter ajralib chiqqan mahsulotlardir. sectateur, trice n tarafdor, ashaddiy muxlis. sectaire n, adj fanatik, o‘ taketgan mutaassib. secte nf sekta, mazhab, tariqat; les membres d’une secte sekta a’zolari. secteur nm 1. mudofaa, jang hududi, maydoni, chizig‘i; un secteur agité notinch hudud; fam il va falloir changer de secteur joyni o‘zgartirish kerak bo‘ladi; 2. okrug, rayon, bo‘lim; candidat aux élections dans le 5e secteur de Paris Parijning 5-okrugidan saylovga nomzod; 3. elektr tarmog‘ i, yoritish tarmog‘i; une panne de secteur elektr tarmog‘idagi halokat; poste de radio branché sur le secteur tarmoqqa ulangan radio; 4. sektor, tarmoq; secteur privé xususiy tarmoq; secteur public, nationalisé jamoat sektori, nasionalizatsiya qilingan sektor; secteur de cercle doira sektori. section
nf 1. bo‘lim, shu’ba; la section locale d’un parti partiyaning mahalliy bo‘limi; 2. vzvod, harbiy bo‘linma; une section d’infanterie piyoda qo‘shinlar vzvodi; section, halte! vzvod, to‘xta! 3. seksiya, bo‘lim, uchastka; section de vote saylov uchastkasi; sections littéraire, scientifiques adabiyot, aniq fanlar sinflari (o‘rta maktabda); 4. géom kesim; les diverses sections du cube kubning turli kesimlari; 5. qirqim, kesilgan joy; 6. kesish, bo‘lish; la section d’un tuyau trubani kesish. sectionnement nm bo‘limlarga, qisim larga bo‘lish, kesish. sectionner vt 1. bo‘limlarga, qisimlarga bo‘lish; 2. sharta kesib ketmoq; il a eu un doigt sectionné par la machine uning barmog‘ini stanok kesib ketgan. séculaire adj asriy; traditions séculaires asriy an’analar. séculier, ière I. adj dunyoviy; tribunaux séculiers dunyoviy sudlar; le clergé séculier oq ruhoniylar (poplar); II. nm oq ruhoniy (pop). secundo adv ikkinchidan. sécurité nf 1. xavfsizlik, bexavotirlik; sentiment de sécurité bexavotirlik hisi; de sécurité xavfsizlik; ceinture de sécurité xavfsizlik kamari; 2. kafolat, xavfsizlik; rechercher la sécurité matérielle, la sécurité de l’emploi moddiy, ish bilan ta’minlanganlik kafolatini istamoq; la sécurité nationale, internationale milliy, xalqaro xavfsizlik; Conseil de Sécurité Xavfsizlik Kengashi; sécurité publique ijtimoiy xavfsizlik; mesures de sécurité xavfsizlik choralari; 3. ta’minot; sécurité sociale ijtimoiy ta’minot; ijtimoiy sug‘urta. sédatif, ive I. adj tinchlantiruvchi; propriétés sédatives tinchlantiruvchi xususiyatlar; II. nm tinchlantiruvchi dori. sédentaire adj muqim, bir yerdan jilmaydigan; o‘troq; une vie, un métier sédentaire muqim, bir yerdan jilmaydigan hayot, kasb; une population sédentaire o‘ troq xalq. sédentariser vt o‘troqlashtirmoq; des nomades sédentarisés o‘troqlashtirilgan ko‘chmanchilar. sédiment nm 1. cho‘kindi, quyqa, loyqa, quyqum, cho‘kma; sédiment urinaire siydik cho‘kindisi; 2. pl cho‘kindilar, suvosti cho‘kindilari, cho‘kindi qatlam; les sédiments fluviaux daryo cho‘kindilari. sédimentaire adj cho‘kindilarga oid, cho‘kindi; roches sédimentaires cho‘kindi qoyalar. sédimentation nf 1. cho‘kish, inish; vitesse de sédimentation eritrotsidlarning cho‘kish reaksiasi; 2. cho‘kindi qatlamning hosil bo‘lishi. séditieux, euse adj litt isyonchi, isyon, g‘alayon ko‘ taruvchi, isyonkor, isyonkorlik; troupes séditieuses isyonkor olomon. sédition nf litt isyon, g‘alayon. séducteur, trice n 1. yo‘ldan uradigan odam, yo‘ldan ozdiruvchi, rom, mahliyo etuvchi, vasvasa qiluvchi, avroqchi; une grande séductrice juda ham ko‘ngilni sust ketkazuvchi ayol; 2. vx yo‘ldan uruvchi, shahvoniyatga boshlovchi. séduction nf 1. yo‘ldan urish, yo‘ldan ozdirish, yo‘ldan urish, vasvasaga solish; 2. havasni keltirish, maftunkorkik, jozibadorlik; les séductions de la nouveauté yangilikning havasni keltirishi. séduire
vt 1. qiziqtirmoq, maftun qilmoq, shaydo qilmoq, yo‘ldan ozdirmoq, vasvasa qilmoq; elle séduit tous les hommes u hamma erkaklarni vasvasaga soldi; il séduisait même ses adversaires u hattoki o‘zining paqiblarini ham qiziqtirib qo‘ygan edi; 2. vx aldamoq, yo‘ ldan urmoq (ayollarni); elle a été séduite est abandonnée avec son enfant u aldangan va bolasi bilan tashlab ketilgan edi; 3. maftun qilmoq, shaydo qilmoq, o‘ziga tortmoq; j’avoue que ses projets m’ont séduit men tan olamanki, bu reja meni maftun qilib qo‘ydi. séduisant, ante adj 1. maftun qiladigan, shaydo qiladigan, yo‘ldan ozdiradigan, yo‘ldan uradigan, vasvasaga soladigan; maftunkor, jozibali; une femme très séduisante juda ham o‘ziga maftun qiladigan xotin; un visage séduisant maftunkor, jozibali chehra. segment
nm 1. segment; segment de droite o‘ng tomon segmenti; 2. bo‘g‘im, segment; les segments des membres des insectes hasharotlarning bo‘g‘imlari; 3. turli texnika qisim lari; segments de piston porshen gilzalari. segmentation nf segmentlarga bo‘lish, qisimlarga bo‘lish, parshalash. segmenter vt segmentlarga bo‘lmoq, parchalamoq; œuf fécondé qui se segmente urug‘lanib parchalangan urug‘. ségrégation nf segregatsia, ajratish (irqiy va boshqa diskriminatsiya formalari) l’Afrique du Sud pratiquait la ségrégation raciale Janubiy SÉGRÉGATIONNISTE
SEMENCE
525 Afrikada irqiy ajratishlarga yo‘l qo‘yilar edi; ségrégation sociale, sexuelle ijtimoiy, jinsiy ajratish. ségrégationniste adj, n segregatsiyaga, ajratishga oid, segregatsiya tarafdori. séide nm said, murid. seigle nm javdar, javdari bug‘doy; qora bug‘doy (o‘simligi); pain de seigle javdar non. seigneur nm 1. senyor; le seigneur et ses vassaux senyor va uning vassallari; loc plais mon seigneur et maître begim, xo‘jayinim, erim; à tout seigneur tout honneur teng tengi bilan, tezak qopi bilan; loc fig vivre en grand seigneur boy-badavlat yashamoq, yegani oldida, yemagani ketida; faire le grand seigneur olijanoblik qilmoq; 2. olloh, xudo; le jour du Seigneur yakshanba. seigneurial, ale, aux adj 1. zodagonlarga qarashli; terres seigneuriales zodagonga qarashli yer; 2. litt shohona; réception seigneuriale shohona bazm.
seigneurie nf 1. zodagonning haq-huquqlari va yer-suvi; 2. senyor (unvon, daraja); Votre, Sa seigneurie janoblari. sein
nm 1. ko‘krak, ko‘ks, siyna, bag‘ir, to‘sh; serrer, presser qqn, qqch sur, contre son sein biror kimsani, biror narsani ko‘ksiga bosmoq; 2. siyna, ko‘krak, emchak (ayollarda); donner le sein à un enfant bolani emizmoq, bolaga ko‘krak tutmoq; 3. litt ona qorni; dans le sein de sa mère onasining qornida; 4. litt bag‘ir, ich; le sein de la terre yerning bag‘rida; loc au sein de ichida, bag‘rida; chaque État garde son autonomie au sein de la fédération har bir davlat ittifoq ichida o‘z mustaqilligini saqlaydi. seing
nm imzo, qo‘l; loc seing privé notarius tomonidan tasdiqlanmagan imzo; des actes sous seing privé notarius tomonidan tasdiqlanmagan hujjat. séisme
nm yer qimirlash, yer silkinish. seize
I. adj o‘n olti; elle a seize ans u o‘n olti yoshda; la page seize o‘n oltinchi bet; II. nm le seize du mois oyning o‘n oltinchisi; il habite au seize u o‘n oltinchi uyda yashaydi. seizième I. adj o‘n oltinchi; II. nm o‘n oltinchi qism, bo‘lim. séjour
nm 1. bo‘lish, turish; on leur a accordé le droit de passage, non de séjour ularga o‘ tib ketishga ruxsat berishdi, turishga emas; carte de séjour biror joyda bo‘lishga, turishga ruxsat beradigan hujjat; salle de séjour kundalik yashaydigan xona; 2. litt joy, turar joy; passer l’été dans un séjour agréable yozni yoqimli bir joyda o‘ tkazmoq. séjourner vt 1. bo‘lmoq, turmoq, ma’lum muddat yashamoq; nous avons séjourné chez des amis, à l’hôtel biz o‘rtoqlarimiznikida, mehmonxonada turdik; 2. turib qolmoq; une cave où l’eau séjourne suv turib qoladigan yerto‘la. sel nm 1. tuz; sel gemme toshtuz; sel marin dengiz tuzi; sel de table, sel fin mayda osh tuzi; sel de cuisine osh tuzi; 2. tub ma’no, mag‘iz, mohiyat; une plaisanterie pleine de sel ma’nili hazil. sélect, ecte adj fam tanlangan, saylangan, ajoyib; une clientèle sélecte sara mijozlar. sélecteur nm 1. perekluchatel; un sélecteur d’ondes, de programmes to‘lqin, programma perekluchateli; 2. tezlik darajasini o‘zgartiruvchi asbob. sélectif, ive adj tanlovchi, saralovchi; tanlash, saralash; épreuve sélective saralash imtihoni; poste récepteur sélectif o‘zi tanlaydigan radio apparat. sélection nf 1. tanlov, saylash; faire, opérer une sélection tanlov o‘tkazmoq; sélection naturelle tabiiy tanlov; sélection artificielle sun’iy tanlov; 2. tanlangan, saylangan narsalar; une sélection de films tanlangan filmlar. sélectionné, ée adj 1. tanlangan, saylangan; les joueurs sélectionnés de l’équipe de France Fransiya terma komandasining o‘yinchilari; 2. tanlangan, saralangan, sara; des graines sélectionnées saralangan urug‘lar. sélectionner vt tanlamoq, saylamoq, saralamoq. sélectionneur, euse n tanlovchi, saralovchi, saylovchi; le sélectionneur d’une équipe de football futbol komandasini saralovchi. sélectivité nf radio apparatining to‘lqinlarni ajratish, tutish qobiliyati. self-service nm anglic erkin xizmat qiladigan magazin. selle
1
nf 1. egar; cheval de selle miniladigan ot; se mettre en selle egarga o‘ tirmoq, otga minmoq; loc mettre qqn en selle biror kishini biror ishda qo‘ llab yubormoq; 2. velosiped, mototsikl egari. selle 2
nf 1. yozilish, ichni bo‘shatish; aller à la selle yozilmoq, ichni bo‘shatmoq; 2. pl najas, axlat; analyse de selles axlat analizi. seller vt egarlamoq, egar urmoq. sellerie nf 1. egar-jabduqchilik; 2. egar-jabduq. sellette nf vx jinoyat kursisi; loc être sure la sellette jinoyat kursisiga o‘tirmoq. selon
prép biror narsaga muvofiq, binoan, ko‘ra; biror narsa yuzasidan, bo‘yicha; faire qqch selon les règles biror narsani qonunga ko‘ra bajarmoq; la Terre tourne autour du soleil selon une orbite elliptique yer quyosh atrofida eliptik orbita bo‘ylab harakat qiladi; à chacun selon ses mérites har kimning xizmatiga yarasha; 2. sababli, tufayli, sababdan, bo‘lgani uchun; il a fait, selon moi, une bêtise menimcha, u bo‘ lmag‘ur bir ish qilib qo‘ydi; 3. qarab, bo‘yicha, ko‘ra; c’est rapide ou lent, selon les cas sharoitga qarab, bu tez yoki sekin bo‘ ladi; son humeur change selon qu’il se sent admiré ou critiqué maqtalishi yoki tanqid qilinishiga qarab, uning kay fiyati o‘zgaradi; fam c’est selon sharoitga qarab, balki. semailles nf pl ekish, sepish, sochish; ekin-tekin. semaine nf 1. hafta; en début, en fin de semaine haftaning boshida, oxirida; à la semaine prochaine! kelgusi haftagacha! ce sera fini dans une semaine bu bir haftadan keyin tugaydi; 2. hafta ichi, hafta davomi; la semaine de trente-cinq heures o‘ttiz besh soatlik hafta; la semaine anglaise besh ish kunilik hafta; à la semaine bir haftaga; chambre louée à la semaine bir haftaga ijaraga olingan xona; être de semaine bir hafta ishlamoq, bir hafta navbatchilik qilmoq; 3. bir haftalik ish haqi. sémentique I. nf semantika, semasiologiya; I. adj semantik, semasiologik; ma’noga oid. sémaphore nm semafor. semblable I. adj 1. o‘xshash, bir xil, bir xildagi; une maison banale, semblable à beaucoup d’autres boshqa ko‘p uylarga o‘xshash oddiy uy; en semblable occasion bunday hollarda; 2. pl o‘xshash, bir biriga o‘xshash; des goûts semblables o‘xshash didlar; 3. litt bunday, shunday; de semblables propos sont inadmissibles bunday gaplar o‘rinsiz; II. nm o‘xshashlar, o‘xshash odamlar; vous et vos semblables siz va sizga o‘xshashlar; il n’a pas son semblable pour raconter des blagues qiziqchiliklarni gapirib berishda unga teng keladigani yo‘q; partager le sort de ses semblables o‘ziga o‘xshaganlarning qismatiga sherik bo‘lmoq. semblant nm litt faux semblant ikkiyuzlamachilik, shunchaki, nom iga; un semblant de shunchaki, nomiga; manifester un semblant d’intérêt nomigagina qiziqish bildirmoq; loc faire semblant de o‘zini biror kuyga, holga solmoq, mug‘ombirlik qilmoq; j’ai fait semblant d’avoir oublié men o‘zimni unutib qo‘yganga soldim; ne faire semblant de rien sir boy bermaslik, bilintirmaslik; bilmaganga, ko‘rmaganga solmoq. sembler I. vi bo‘lib ko‘rinmoq, -ga o‘xshamoq, -ga o‘xshab ko‘rinmoq, tuyulmoq; les heures m’ont semblé longues vaqt menga uzoq tuyuldi; elle semble fatiguée u charchganday ko‘rinadi; tu semble le regretter sen unga achinayotganga o‘xshaysan; II. v impers il me semble inutile de revenir là- desus menimcha bun mavzuga qaytishning hojati yo‘q; sembler bon ma’qul ko‘rinmoq; venez quand bon vous semblera sizga ma’qul bo‘lganda keling; il semble que ehtimol, chamasi, shekilli; go‘yo, aftidan; il semble qu’il n’y a plus rien à faire aftidan qiladigan boshqa ish qolmadi; il semble qu’il n’y ait plus rien à faire go‘yoki qilgani boshqa ish qolmagan emish; il me (te) semble que nazarida tuyulmoq; go‘yo, -dek ko‘rinmoq, -day bo‘lmoq; il lui semblait connaître ce garçon uning nazarida, u bu bolani taniganday tuyulardi. semelle
nf 1. taglik, tagcharm; des semelles de cuir, de caoutchouc qayish, rezina tagcharm; 2. patak; loc ne pas quitter qqn d’une semelle biror kishidan biror qadam ham ajramaslik. semence
nf 1. urug‘, urug‘lik; trier des semences urug‘larni saralamoq; 2. vx urug‘, tuxum, pusht, sperma. SEMER
SENTENCE
526 semer
vt 1. sepmoq, sochmoq, ekmoq; semer du blé bug‘doy sepmoq; loc semer le bon grain yaxshilik urug‘ini sepmoq; prov qui sème le vent recolte la tempête nima eksang, shuni o‘rasan; 2. tarqatmoq, sochmoq; semer des pétales de fleurs sur le passage de qqn biror kishining yo‘llariga gullar sochmoq; fig semer la discorde nizo urug‘ini sochmoq; 3. (de) qoplamoq, bosmoq; une mer semée d’écueils suv osti qoyalari bilan qoplangan dengiz; 4. ortda qoldirmoq, uzoqlashmoq; semer ses poursuivants, ses concurrents ta’qibchilarini, raqiblarini ortda qoldirmoq. semestre nm 1. semestr, yarim yillik; 2. yarim yilda to‘lanadigan foyda yoki nafaqa. semeur, euse n ekuvchi; urug‘ sepuvchi, sochuvchi; un semeur de discorde nizo urug‘ini sochuvchi. semi-automatique adj yarim avtomatik. semi-auxiliaire adj, nm yarim mustaqil fe’l. semi-circulaire adj yarim doira; canaux semi-circulaires yarim doira kanallar. semi-conducteur nm yarim o‘tkazgich. semi-consonne nf yarim unli, yarim undosh. sémillant, ante adj litt o‘ynoqi, sho‘x, tinchimaydigan, tinib-tinchimas; une sémillante jeune personne sho‘x yigitcha. séminaire nm 1. seminariya; 2. seminar. séminal, ale, aux adj urug‘ likka oid, urug‘lik; canaux séminaux urug‘ yo‘llari. sémiologie nf semiotika (kasalliklar alomatlari haqidagi fan; belgilar nazariyasi haqidagi fan); la sémiologie du geste imo-ishora semiotikasi. sémiotique nf, adj semiotika, belgilar nazariyasi haqidagi fan. semis nm inv 1. ekish; semis en lignes qatorlab ekish; 2. ekinlar yangi unib chiqqan maydon. sémite
n som, somiy, semit. sémitique adj som, somiy, semitga oid; som, somiy, semit; l’hébreu, l’arabe sont des langues sémitiques ivrit, arab tillari somiy tillardir. semi-voyelle nf yarim unli. semoir nm seyalka, urug‘ ekgich. semonce nf 1. kemaga bayrog‘ini ko‘rsatish va to‘xtash uchun beriladigan buyruq; 2. hayfsan; tanbeh, dakki; il a reçu une verte semonce u tanbeh eshitdi. semoule nf bug‘doy yorma; sucre semoule shakar. sempiternel, elle adj to‘xtovsiz, tinimsiz, betinim, doim iy; il nous ennuie avec ses sempiternelles récriminations u tinimsiz tortishuvlari bilan bizning jonim izga tegib ketdi. sénat nm senat; le président du Sénat senat raisi. sénateur nm senator, senat a’zosi. sénescence nf qarish, qarilik. sénile adj qarilikka oid, qarilik; tremblement sénile qarilik qaltirog‘i. sénilité nf qarilik, qarish; sénilité précoce erta qarish. senior n, adj 1. yoshlar sportidan kattalar qatoriga o‘ tgan sportchi; 2. yosh pensioner. sens
1
nm inv 1. sezgi; les cinq sens traditionnels an’anaviy besh sezgi; reprendre (l’usage de) ses sens hushiga kelmoq; sixième sens ichki his, intuitsiya; loc tomber sous le sens aniq bo‘lmoq, ko‘zga yaqqol ko‘rinib turmoq; elle a le sens du rythme unda ritmni sezish hisi bor; bon sens aqli rasolik, eslilik; un homme de bon sens aqli raso, o‘ylab ish qiladigan odam; avoir du bon sens aqli raso bo‘lmoq; manquer de bon sens aqli kaltalik qilmoq; ça n’a pas le sens commun bu aqldan emas; 2. fikr, his; à mon sens menimcha, mening fikrimcha; en un sens ma’lum nuqtai nazardan qaraganda; 3. ma’no, mazmun; le sens d’un texte matnning mazmuni; ce symbole a un sens profond bu ramzning chuqur ma’nosi bor; étude du sens ma’noni o‘rganish, semantika; ce mot a plusieurs sens bu so‘zning ko‘p ma’nosi bor; sens propre, figuré asl, ko‘chma ma’no; 4. ma’no, mazmun, maqsad; ce qui donne un sens à la vie hayotga mazmun bag‘ishlovchi narsa. sens
2
nm inv 1. taraf, tomon, yoq, yo‘nalish; dans le sens de la longueur uzunasiga; retourner qqch dans tous les sens biror narsani har tarafga aylantirmoq; sens dessus dessous ostin-ustun, tartibsiz; sens devant derrière teskarisiga, oldini orqaga qilib; il a mis son pull sens devant derrière u jemperini oldini orqasiga qaratib kiyib olibdi; 2. yo‘nalish, yoq; voie à sens unique, à double sens bir yoqlama, ikki yoqlama yo‘l; panneau de sens interdit yo‘nalishni taqiqlovchi belgi; 3. yo‘nalish, yo‘l; nous devons travailler dans le même sens biz xuddi shu yo‘nalishda ishlashimiz kerak; le sens de l’histoire tarix yo‘nalishi. sensation nf 1. sezish, his qilish; sezgi, his, tuyg‘u; sensations auditives, olfactives eshitish, hid bilish sezgilari; éprouver une sensation de faim, de froid ochlikni, sovuqni his qilmoq; il avait la sensation d’être traqué u o‘zini ta’qib qilinayotganday, uni ta’qib qilishayotganday his qilardi; aimer les sensations fortes kuchli tuyg‘ularni yoqtirmoq; 2. sensatsiya, ko‘z ko‘rib, quloq eshitmagan gap, shov-shuv, duv-duv gap bo‘ladigan narsa; son intervention a fait sensation uning aralashuvi shov-shuvga sabab bo‘ldi; loc à sensation sensatsion, shov-shuv, duv-duv gap bo‘ladigan, hammani hayratga soladigan; la presse à sensation shov-shuvli xabarlarga o‘ch matbuot. sensationnel, elle adj 1. sensatsion, shov-shuv, duv-duv gap bo‘ladigan, hammani hayratga soladigan; une nouvelle sensationnelle duv-duv gap bo‘ladigan yangilik; 2. fam ajoyib, zo‘r; un acteur sensationnel zo‘r aktyor. sensé, ée adj aqlli, mulohazali, muhokamali, o‘ylab, aql bilan ish qiladigan; des observations justes et sensées o‘rinli va aqlli tanbeh. sensibilisation nf 1. sezuvchan qilish, allergiya; 2. qaratish, jalb qilish. sensibiliser vt 1. sezuvchan qilmoq; 2. qaratmoq, jalb qilmoq; l’opinion publique n’est pas encore sensibilisée à ce problème jamoat fikri hali bunga qaratilgani yo‘q. sensibilité nf 1. sezuvchanlik, ta’sirchanlik; la sensibilité de la rétine ko‘z pardasining sezuvchanligi; 2. his, tuyg‘u, sezish, his qilish; une vive sensibilité kuchli tuyg‘u; un ouvrage plein de sensibilité his-tuyg‘uga to‘la asar; 3. sezuvchanlik, o‘ ta sezgirlik; la sensibilité d’une balance tarozining sezgirligi. sensible 1
adj 1. sezgir, sezuvchan, sezuvchi; les êtres sensibles sezuvchi mavjudotlar; l’oreille n’est pas sensible à certains sons quloq ba’zi bir ovozlarni eshitmaydi; 2. tegsa og‘riydigan, sezuvchan; endroit sensible tegsa og‘riydigan joy; le point sensible de qqn, qqch biror kishi, narsaning bo‘sh joyi; il est sensible du foie uning jigari zaif; 3. ta’sirchan, beriluvchan, moyil; c’est un enfant très sensible bu juda ta’sirchan bola; je suis sensible à vos attentions sizning mehribonchiligingizdan g‘oyat minnatdorman; 4. sezuvchan, aniq; balance très sensible juda aniq tarozi; pellicule sensible sezuvchan plyonka. sensible
2
adj 1. sezadigan, sezish uchun xizmat qiladigan, sezuvchi; sezish; 2. sezilarli, ko‘zga tashlanadigan; une baisse sensible des prix narx-navoning sezilarli pasayishi; 3. juda nozik. sensiblement adv 1. deyarli, qariyb; nous étions sensiblement de la même taille bizning bo‘yimiz qariyb bir xilda edi; 2. sezilarli, ma’lum darajada; ancha; la situation s’est sensiblement améliorée ahvol sezilarli darajada yaxshilandi. sensitif, ive I. adj sezgir, sezuvchan; nerfs sensitifs sezuvchan nervlar; II. n litt vx o‘ ta ta’sirlanuvchan, beriluvchan; o‘ziga tez oluvchan. sensitive nf mimoza (qo‘l tegsa bargi yumiladigan o‘simlik). sensoriel, elle adj sezgiga oid, sezish; les organes sensoriels sezgi a’zolari. sensualisme nm phil sensualizm (bilish nazariyasida sezgilarni bi lishning asosiy manbai deb tan oluvchi yo‘nalish). sensualité nf hissiyot, his-tuyg‘u; l’éveil de la sensualité hissiyotni uyg‘otish. sensuel, elle adj 1. his, tuyg‘u qo‘zg‘atadigan, hissiy; l’amour sensuel hissiy sevgi; 2. hirsni qo‘zg‘aydigan, hirsiy; une bouche sensuelle hirsni qo‘zg‘atadigan og‘iz. sente
nf so‘qmoq, yolg‘izoyoq yo‘l. sentence nf 1. hukm, qaror; juge qui prononce, qui fait exécuter une sentence hukm chiqaradigan, hukmni ijro etadigan sud; fig alors docteur, quelle est votre sentence? xo‘sh doktor, sizning hukmingiz nima bo‘ldi? qanday to‘xtamga keldingiz? 2. litt hikmatli gap, hikmat, pand-nasihat. SENTENCIEUX
SERGENT
527 sentencieux, ieuse adj pand-nasihatli, ibratli, nasihatomuz, hikmatli; un ton sentencieux nasihatomuz ohang. senteur nf litt muattar hid, xushbo‘y is, bo‘y; les senteurs d’un soir d’été yoz kechasining muattar hidlari. senti, ie adj litt hissiyotga to‘la, zo‘r hissiyot, hayajon, samimiyat bilan aytilgan, samimiy; une description sentie hissiyotga to‘la tasvir; bien senti chuqur hayajon, samimiyat bilan aytilgan, samimiy; il a placé quelques mots bien sentis u bir necha samimiy so‘zlarni ishlatgan. sentier nm so‘qmoq, yo‘lakcha; sentiers de randonnée sayr yo‘lakchalari; loc les sentiers battus aniq chizib qo‘yilgan, ma’lum yo‘l; s’écarter, s’éloigner des sentiers battus aniq chizib qo‘yilgan yo‘ldan chetga chiqmoq, chetlashmoq. sentiment nm 1. his qilish, sezish, tushunish; avoir le sentiment de sa force o‘z kuchini tushunib turmoq; il éprouvait un sentiment de solitude u o‘zini yolg‘iz his qilar edi; 2. litt fikr, mulohaza; c’est aussi mon sentiment mening fikrim ham shunday; 3. his, tuyg‘u, ehtiros; manifester, dissimuler ses sentiments o‘z tuyg‘ularini izhor qilmoq, yashirmoq; un sentiment partagé o‘zaro muhabbat; recevez l’expression de mes sentiments respectueux, de mes sentiments les meilleurs mening hurmat- ehtiromimni, eng yaxshi istaklarimni qabul qilgaysiz; 4. ehtiros, his-tuyg‘u; le sentiment ne suffit pas! ehtirosing o‘zigina yetmaydi! pas tant de sentiment! ko‘p ham ehtirosga berilavermang! fam avoir qqn au sentiment biror kishining rahmini keltirmoq; elle a chanté avec beaucoup de sentiment u zo‘r ehtiros bilan kuyladi. sentimental, ale, aux adj 1. ishqqa oid, ishqiy; sa vie sentimentale est assez agitée uning ishqiy hayoti sarguzashtlarga boy; 2. hissiyotga berilgan, ehtirosli; un point de vue sentimental hissiyotga berilgan nuqtai nazar; 3. ortiq darajada hissiyotga beriladigan, hassos, ko‘ngli bo‘sh, tez ta’sirlanadigan; 4. sentimentalizm ruhidagi, sentimental; des romances sentimentales sentimentalizm ruhidagi romanslar. sentimentalité nf hissiyotga beriluvchanlik, hassoslik, ko‘ngli bo‘shlik, ta’sirchanlik. sentinelle nf qorovul, soqchi, navbatchi; relever les sentinelles soqchilarni almashtirmoq; en sentinelle qorovulda. sentir
I. vt 1. sezmoq, his qilmoq; je sens un courant d’air men shabadani sezyapman; il ne sentait pas la fatigue u charchoqni his qilmas edi; fam ne plus sentir ses jambes charchoqdan oyog‘ini sezmay qolmoq; faire sentir sezdirib, bildirib qo‘ymoq; il m’a fait sentir que j’étais de trop u menga juda orttirib yuborganligimni sezdirib qo‘ydi; se faire sentir sezilmoq, ko‘rinmoq; les effets se feront bientôt sentir natijalari yaqinda ko‘rinib qoladi; 2. hidlamoq, iskamoq, hidlab ko‘rmoq; sens ce parfum! bu atirni hidla! loc fam ne pas pouvoir sentir qqn biror kishini ko‘rgani ko‘zi yo‘q bo‘lmoq; 3. oldindan sezmoq, oldindan bilmoq; his qilmoq, sezmoq; il sentait le danger u xavfni sezar edi; 4. zavqlanmoq; il sentait la beauté de cette musique u bu musiqaning go‘zalligidan zavqlanardi; 5. ta’sirlanmoq; il ne sent jamais rien unga hech narsa ta’sir qilmaydi; 6. hid taratmoq, hidi kelmoq, hidlanmoq, sasimoq; cette pièce sent le renfermé xona dimiqib ketibdi; ces fleurs sentent bon bu gullar anvoyi hid taratishyapti; tu sens mauvais sendan yomon hid kelyapti; il sent des pieds uning oyog‘i sasiydi; II. se sentir vpr 1. ne pas se sentir de o‘zida yo‘q bo‘lmoq; ils ne se sentent plus de joie ular o‘zida yo‘q xursand; 2. o‘zini his qilmoq; il se sentait mieux u o‘zini yaxshi his qilar edi. seoir vi vieilli, litt 1. yarashmoq, o‘ tirmoq, to‘g‘ri, mos kelmoq; cette robe vous sied à merveille bu ko‘ylak sizga juda yarashadi; 2. ma’qul bo‘lmoq, to‘g‘ri kelmoq; comme il sied;, comme il vous siéra qanday ma’qul bo‘lsa, sizga qanday ma’qul bo‘lsa. sépale
nm kosachabarg, gulkosabarg. séparable adj ajraladigan, bo‘linadigan. séparation nf 1. ajratish, ajralish; la séparation des éléments d’un mélange aralashmadan elementlarni ajratish; la séparation de l’Eglise et de l’État cherkov va davlatning ajralishi; 2. ajralish, qo‘ydi-chiqdi; leur séparation était pénible ularning ajralishi og‘ir edi; séparation amiable o‘zaro rozichilik bilan ajralish; 3. ajratgich, to‘siq; haie qui sert de séparation entre deux jardins ikki bog‘ o‘rtasida to‘siq vazifasini bajaruvchi panjara. séparatiste n separatist, separatizm tarafdori. séparément adv alohida, ajralgan holda, yakka, tanho; je les recevrai séparément men ularni yakka-yakka qabul qilaman. séparer I. vt 1. ajratmoq, bo‘ lmoq; séparer une chose d’une autre biror narsani ikkinchisidan ajratmoq; 2. ajratmoq, ajratib qo‘ymoq, ayirmoq, oraga tushmoq; on a dû la séparer de ses enfants uni bolalaridan ayirib qo‘yishga to‘g‘ri keldi; on a séparé les combattants urishayotganlarni ajratib qo‘yishdi; des époux séparés ajrashgan er-xotinlar; 3. ajratm oq, farqlamoq; tu as tort de séparer théorie et pratique sen nazariyani amaliyotdan ajratib xato qilasan; 4. ajratmoq, ajratib turmoq; la cloison qui sépare les deux pièces ikki xonani ajratib turadigan pardadevor; la politique nous a séparés siyosat bizni ajratib yubordi; II. se séparer vpr (de) ajralmoq, ajralishmoq, boshqa-boshqa yashamoq; elle s’est séparée de son marie u eri bilan ajralishdi; j’ai dû de me séparer de mon vélo velosipedimdan ajralishimga to‘g‘ri keldi. sept
I. adj numér yetti; yettinchi; les sept jours de la semaine haftaning yetti kuni; chapitre sept yettinchi bob; II. nm inv il habite sept u yettinchi xonada yashaydi. septembre nm sentabr. septennat nm yetti yillik muddat; yetti yillik prezidentlik muddati. septentrional, ale, aux adj shimoliy; l’Europe septentrionale shimoliy Yevropa. septicémie nf méd sepsis. septième I. adj yettinchi; le septième art kino; II. n 1. yettinchi, yettinchi o‘rindagi; 2. nf yettinchi sinf. septièmement adv yettinchidan. septique adj méd septik (sepsis natijasida sodir bo‘ladigan). septuagénaire adj, n yetmish yoshlardagi; un, une septuagénaire yetmish yoshlardagi kishi, ayol. septuple adj yetti karra, yetti bor. sépulcre nm qabr; des sépulcres blanchis usti yaltiroq, ichi qaltiroq odamlar. sépulture nf 1. litt dafn qilish; 2. dafn qilingan joy, qabr; violation de sépulture qabrni vayron qilish. séquelle nf pl asorat, oqibat, natija; cette chute lui a laissé des séquelles bu yiqilish unda asorat qoldirdi; les séquelles de la dévaluation pulning qadrsizlanish oqibati. séquence nf 1. ko‘rinish, epizod (kino); 2. ketma-ketlik, birin-ketinlik, izchillik. séquentiel, ielle adj izchillilik, ketma-ketlik, birin-ketinlik. séquestration nf qamab qo‘yish; la séquestration des otages garovdagilarni qamab qo‘yish. séquestre nm sekvestr, xatlash; des biens mis sous séquestre xatlab qo‘yilgan mulk. séquestrer vt qamab, berkitib qo‘ymoq; ils séquestrent leur fille ular qizini qamab qo‘yadilar; les ravisseurs ont séquestré l’enfant une semaine o‘g‘rilar bolani bir hafta berkitib qo‘ydilar. séquoia
nm bot sekvoya. sérail, ails nm 1. saroy (Sharqda hukmdorlarning saroyi); 2. haram. serein
1 , eine
adj 1. litt ochiq, tiniq, yorqin, sokin, oydin, porloq; une nuit sereine oydin kecha; 2. xotirjam, tinch, osoyishta; il reste serein devant la mort u o‘lim oldida xotirjam turibdi; visage serein xotirjam yuz. serein
2
nm litt shudring, shabnam. sérénade nf 1. serenada (ma’shuqaga atab aytilgan ishqiy qo‘shiq); donner une sérénade à sa belle o‘z ma’shuqasiga atab serenada aytmoq; 2. shu qo‘shiq maqomida yozilgan musiqa asari. sérénissime adj shavkatli; altesse sérénissime shavkatli oliy hazrat. sérénité nf xotirjamlik, tichlik, og‘ir-bosiqlik. séreux, euse I. adj zardobga oid; zardobli; liquide séreux zardobli suyuqlik; II. nf zardob. serf
nm krepostnoy. sergent
nm 1. sergent de ville politsiyachi; 2. serjant; sergent-chef katta serjant. SÉRICICULTURE
SERVIETTE
528 sériciculture nf pillachilik. série
nf 1. turkum, seriya, birtalay, bir necha, qator; émission d’une série de timbres markalar seriyasini chiqarish; une série noire qator falokatlar; une série de questions birtalay savollar; 2. guruh, to‘p, seriya; film de série B B seriyasidagi film; voiture de série ommaviy ishlab chiqariladigan avtomobil; fabrication en série ommaviy ishlab chiqarish; hors série ommaviy emas, alohida. sérier vt tasniflamoq, qatorga tizmoq, seriyalarga bo‘lmoq; il faut sérier les questions savollarni tasniflash kerak. sérieusement adv 1. jiddiylik bilan, jiddiy; 2. jiddiy, rostdan, chindan; tu dis ça sérieusement? sen buni jiddiy aytyapsanmi? 3. astoydil, qattiq, jiddiy; il songe sérieusement à émigrer u ko‘chib ketish haqida asdoydil o‘ylayapti; 4. jiddiy, qattiq, og‘ir; il est sérieusement atteint u og‘ir shikastlangan. sérieux, euse I. adj 1. jiddiy, bama’ni, mulohazali; un élève sérieux et appliqué jiddiy va tirishqoq o‘quvchi; un travail sérieux jiddiy ish; 2. jiddiy, og‘ir-bosiq, hazilni yoqtirmaydigan; loc fam être sérieux comme un pape juda ham jiddiy bo‘lmoq; 3. jiddiy, ishonarli, ishonchli, rost; un renseignement sérieux ishonarli ma’lumot; fam ce n’est pas sérieux bu rost emas, bu hazil; 4. jiddiy, esli, bama’ni; une jeune fille sérieuse esli qiz; 5. jiddiy, muhim, sezilarli; revenons aux choses sérieuses muhim ishlarga qaytaylik; une sérieuse augmentation sezilarli oshish; la situation est sérieuse sharoit nozik; II. nm 1. jiddiylik; j’avais de la peine à conserver mon sérieux men o‘zimning jiddiyligimni zo‘rg‘a tutib turdim; 2. jiddiylik, mulohazalilik; il manque de sérieux dans son travail uning ishida mulohazalilik yetishmaydi; prendre qqch en sérieux biror narsani jiddiy qabul qilmoq; prendre qqn au sérieux biror kishini jiddiy odam deb hisoblamoq. serin nm 1. kanareyka; 2. tentak, befahm, anqov. seriner vt qaytarmoq, qayta-qayta aytmoq, uqdirmoq. seringa nm bot bog‘ yosumani. seringue nf shpris; faire une piqûre à l’aide d’une seringue shpris bilan ukol qilmoq. sérique
adj zardobga oid, zardobli, zardob. serment
nf 1. qasam, qasamyod; préter serment qasamyod qilmoq; témoigner sous serment, sous la foi du serment qasam ichib guvohlik bermoq; serment professionnel kasb qasam i; serment d’Hippocrate Gippokrat qasami; 2. ont, va’da, so‘z; je vous en fais le serment men sizga va’da beraman; loc des serments d’ivrogne quriq va’da. sermon
nm 1. relig va’z, xutba; 2. péj va’z, pand, nasihat, o‘git; faire un sermon à qqn birovning qulog‘iga va’z aytmoq. sermonner vt pand-nasihat qilmoq, o‘git bermoq. sérosité nf zardob. serpe nf bog‘dorchilik pichog‘i, chopqi; loc visage taillé à la serpe, à coups de serpe suyaklari bo‘rtib chiqqan, qo‘pol yuz. serpent
nm 1. ilon; une morsure de serpent ilon chaqishi; serpent à lunettes ko‘zoynakli ilon; serpent à sonnettes shaqildoq ilon; 2. makkor, yovuz odam, ilon, zahar; une prudence, une ruse de serpent ilonning ehtiyotkorligi, ayyorligi; langue de serpent tili zahar; nourrir, réchauffer un serpent dans son sein qo‘ynida ilon asramoq. serpenter vi egri-bugri, ilon izi bo‘lib ketm oq; le sentier serpente dans la campagne so‘qmoq qishloqda ilon izi bo‘lib ketardi. serpentin nm 1. burama, spiral naycha; 2. serpantin (rang-barang qog‘oz lenta). serpillière nf pol latta. serrage
nm siqish, qisish. serre
nf 1. issiqxona, teplitsa; effet de serre issiqxona effekti (yer sharining isib ketishi); 2. pl tirnoq, changal. serrer vt 1. qismoq, siqmoq; loc serrer la main à qqn, de qqn biror kishining qo‘lini qismoq (salomlashmoq); serrer qqn contre soi biror kishini ko‘kragiga bosmoq; cela me serre le cœur bu mening yuragimni siqyapti; 2. jipslashtirmoq; serrez les rangs! saflarni jipslashtiring; 3. yopmoq, qismoq, siqmoq; serrer les lèvres lablarini qismoq; 4. toraytirmoq, siqmoq, qismoq; serrez votre ceinture kamaringizni qisib oling; cette jupe me serre, me serre la taille bu yubka qisyapti, belimni qisyapti; 5. bekitmoq, yopmoq; loc serrer la vis à qqn biror kishining tanobini tortib qo‘ymoq; 6. itarmoq, qismoq, siqmoq; serrer qqn de près ta’qib qilmoq, iskanjaga olmoq; ses concurrents le serraient de près uning raqiblari uni ta’qib qilishardi; serrer de près une question biror masalani yaqindan muhokama qilmoq; serrez à droite, à gauche o‘ngga, chapga oling (mashinani); 7. olib, yig‘ ishtirib qo‘ymoq. serre-tête nm inv boshga bog‘ lanadigan band, peshonabog‘. serrure nf qulf; la clef est dans la serrure kalit qulfda. serrurerie nf 1. slesarlik ishi, slesarlik; chilangarlik; 2. slesarlik mahsulotlari; serrurerie d’art temirdan yasalgan san’at asari. serrurier nm slesar, chilangar. sertir
vt o‘rnatmoq, solmoq; ko‘z qo‘ymoq, qadamoq; rubis serti dans une monture en or oltin gardishga o‘rnatilgan yoqut; serti de qadama naqshli; coffret serti de gemmes qimmatbaho toshlar qadalgan quticha. sertissage nm o‘rnatish, solish, qadash, ko‘z qo‘yish. sérum
nm 1. sérum sanguin qon zardobi; 2. zardob (qon va limfalardan tayyorlangan em dori); sérum antitétanique qoqshol kasaliga qarshi zardob; sérum physiologique fiziologik eritma. servage
nm krepostnoylik; l’abolition du servage krepostnoylikni bekor qilish.
servant nm zambarakchi askar. servante nf xizmatkor ayol. serveur, euse n 1. ofitsiant, ofitsiant ayol; 2. oshiruvchi (tennisda); 3. nm inform server. serviabilité nf xizmatga tayyorlik. serviable adj xizmatga tayyor, ishdan bo‘yin tovlamaydigan. service
1
nm 1. xizmat, vazifa, ish; assurer un service biror vazifani bajarmoq; pendant les heures de services xizmat vaqtida; être en service commandé topshirilgan vazifani bajarayotgan bo‘ lmoq; être de service navbatchilik qilmoq; le pompier de service navbatchi o‘t o‘chiruvchi; le personnel d’ordre tartib-intizomni nazorat qiluvchi xizmatchilar; je suis à votre service men xizmatingizga tayyorman; qu’y a-t-il pour votre service? xo‘sh, xizmat; bizdan nima xizmat? service national, service (militaire) harbiy xizmat; il a fait son service u harbiy xizmatini o‘ tadi; état de service kishining harbiy darajasi; 2. relig toat-ibodat, ibodat; se consacrer au service de Dieux o‘zini olloh yo‘liga bag‘ishlamoq; service divin ibodat; 3. xizmat, xizmat ko‘rsatish; être au service de qqn biror kishining xizmatida bo‘lmoq; service rapide tez xizmat ko‘rsatish; 4. xizmat qilish, xizmat ko‘rsatish; quant il reçoit, il fait lui-même le service u mehmon qabul qilganda o‘zi xizmat ko‘rsatadi; 5. ovqat; premier, deuxième service birinchi, ikkinchi ovqat; 6. xizmat, yordam, ko‘mak; peux-tu me rendre un petit service? menga ozgina yordam berib yubora olasanmi? j’ai un service à te demander mening sendan bitta iltimosim bor; rendre un mauvais service à qqn biror kishiga bema’ni xizmat ko‘rsatmoq; rendre service à qqn biror kishiga xizmat qilmoq, foydali bo‘lmoq; 7. pl pulli xizmat, ish; je vais être obligé de me priver de vos services men sizning xizmatlaringizdan voz kechishga majbur bo‘laman; loc mettre qqch en service biror narsani ishga tushirmoq; appareil hors service ishdan chiqqan apparat; fam être hors service holdan toymoq; 8. uzatish, o‘yinga kiritish (tennisda, voleybolda); faute de service uzatishdagi xato; 9. tarqatish, egasiga yetkazib berish, xizmat ko‘rsatish; service de presse nashrlarni jurnalistlarga bepul yetkazib berish; 10. xizmat ko‘rsatish, xizmat; le service des postes pochta xizmati; 11. boshqarma, bo‘lim; chef de service bo‘lim boshlig‘i; le service de pédiatrie d’un hôpital kasalxonaning bolalar bo‘limi; le service après-vente sotuvdan keyingi ko‘rsatiladigan xizmat. service
2
nm 1. serviz, to‘plam (yeyish, ichish uchun kerakli idish-tovoq); un service à café, à thé qahva, choy servizi; un service de porcelaine chinni serviz; 2. dasturxon, sochiqlar. serviette nm 1. sochiq, salfetka; serviette de table, de toilette dasturxonda ishlatiladigan sochiq; artinadigan sochiq; serviette en papier qozoz salfetka; 2. portfel. SERVILE
SEYANT
529 servile
adj 1. hist qullarga oid, qullarga xos, qul; 2. qullarcha xushomadgo‘ylik bilan; hech so‘zsiz, bosh egib; de serviles flatteries qullarcha xushomadgo‘ylik; 3. ko‘r-ko‘rona; une servile imitation ko‘r- ko‘rona taqlid. servilité nf 1. xushomadgo‘ylik, laganbardorlik; 2. ko‘r-ko‘ronalik. servir 1
I. vt 1. xizmat qilmoq; il a bien servi son pays, l’État u vataniga, hukumatga yaxshi xizmat qildi; servir xizmat qilmoq (askar); se faire servir xizmatkori bo‘lmoq; prov on n’est jamais si bien servi que par soi-même o‘zingdan qolari yo‘q; 2. xizmat ko‘rsatmoq, yedirib-ichirmoq, xizmat qilmoq; servir qqn à table dasturxonda kimgadir xizmat qilmoq; servir un client mijozga xizmat ko‘rsatmoq; 3. xizmat qilmoq, yordam bermoq, qo‘llamoq, madad bermoq; je vous ai servi, j’ai servi vos intérêts men sizni qo‘ lladim, men sizning manfaatingizni qo‘ lladim; sa discrétion l’a servi uning og‘ ir- bosiqligi unga qo‘l keldi; 4. tortiq qilmoq, siylamoq, tortmoq, bermoq; sers- moi à boire menga ichimlik quyib yubor; servir du melon en entré, comme entré birinchiga qovun tortmoq; à table! c’est servi! dasturxonga! dasturxon tuzatildi! on lui sert une petite rente unga kichik bir renta in’om qilishdi; à moi de servir qartani tarqatish mening navbatim; 5. ibodat qilmoq; II. se servir vpr olmoq, olib yemoq; sers-toi en légumes, de légumes sabzavotlardan ol, olib ye; se servir chez un commerçant odatda bir savdogardan savdo qilmoq. servir 2
I. vi 1. ishlamoq, ish bermoq, xizmat qilmoq; cela peut vous servir à l’occasion bu sizga payti kelganda ish berib qoladi; 2. biror narsaga, biror maqsadga xizmat qilmoq; biror narsa biror maqsad uchun xizmat qilmoq; à quoi sert cet instrument? il sert à ouvrir des bouteilles bu asbob nimaga xizmat qiladi? u shishalarni ochish uchun xizmat qiladi; ne pleure pas, cela ne sert à rien yig‘lama, buning hech foydasi yo‘q; 3. biror kishiga biror narsa qilish uchun xizmat qilmoq; cette prime va me servir à payer mes dettes bu mukofot menga qarzlarimni to‘lash uchun xizmat qiladi; tu ne sers à rien, tu es inutile sen hech narsaga yaramaysan, sen keraksizsan; 4. (de) bo‘lib xizmat qilmoq, vazifasini o‘ tamoq; la petite pièce sert de débarras kichik xona omborxona bo‘lib xizmat qiladi; la personne qui lui sert de témoin unga guvohlik qiladigan odam; que cela te serve de leçon bu senga saboq bo‘lsin; II. se servir vpr (de) foydalanmoq, ishlatm oq; nous nous servons des machines les plus récentes biz eng yangi mashinalardan foydalanam iz; elle s’est servie de son expérience u o‘zining tajribasidan foydalandi; pej se servir de qqn biror kishidan foydalanib qolmoq (o‘z foydasi uchun). serviteur nm 1. litt xizmatchi; un fidèle serviteur d’État davlatning sodiq xizmatchisi; 2. vx xizmatkor, malay; vx ou plais votre serviteur sizning sodiq qulingiz. servitude nf 1. qullik, tobelik, qaram lik; maintenir qqn dans la servitude biror kishini qullikda tutmoq; 2. bog‘liqlik, chegaralanganlik; les servitudes d’un métier kasbning bog‘liqliklari; 3. dr servitut (birovning mulkidan ma’lum maqsadda foydalanish huquqi); servitude d’écoulement des eaux suv oqimlaridan foydalanish huquqi. servofrein nm tormoz kuchaytigichi. servomécanisme nm servomexanizm, nazorat mexanizmi. ses
adj pl o‘zining. sésame
nm kunjut; loc sésame, ouvre-toi sim-sim, och eshigingni. session
nf sessiya, yig‘ilish; une session extraordinaire du parlement parlamentning navbatdan tashqari majlisi; session d’examens imtihon sessiyasi. set
nm anglic o‘yin, set (tennis, voleybolda). setter
nm setter (it zoti). seuil
nm 1. ostona, bo‘sag‘a; la gardienne se tenait sur le seuil qorovul xotin ostonada turar edi; 2. arafa, boshlanish; au seuil de arafasida, bo‘sag‘asida, ostonasida, boshida; au seuil de l’hiver qish arafasida; au seuil de la vieillesse qarilik bo‘sag‘asida. seul, seule I. adj 1. yolg‘iz, bir o‘zi; il vit seul u yolg‘iz yashaydi; parler tout seul o‘ziga-o‘zi gapirmoq; être seul avec qqn biror kishi bilan yolg‘iz qolmoq; il faut que je te parle seul, à seul men sening o‘zingga aytishim kerak; être tout seul au monde dunyoda butunlay yolg‘iz bo‘lmoq; 2. yolg‘iz, yakkayu-yagona; il est seul de son espèce u o‘z sohasida yakkayu- yagona; 3. yolg‘iz, hamrohsiz; il y avait à la table deux femmes seules stolda ikkita hamrohsiz xotin o‘ tirar edi; loc faire cavalier seul bir o‘zi harakat qilmoq; 4. yolg‘iz, bitta, yagona; c’est ma seule joie bu mening yolg‘iz quvonchim; il n’y avait plus une seule place bir dona ham joy qolmagan edi; c’est le seul avantage bu yagona ustunlik; II. adv 1. yolg‘iz, faqat; lui seul en est capable bunga faqat ugina qodir; 2. yolg‘iz, bir o‘zi, boshqalarning yordamisiz; je pourrais le faire seul, tout seul buni men bir o‘zim qilolardim; débrouille-toi toute seule! o‘zing bir ilojini top! cela ira tout seul buning o‘zi ketaveradi; III. n bir kishi, bir narsa; par la volonté d’un seul bir kishining xohishi bilan; un seul de ses livres m’a plu uning kitoblaridan bittasi menga yoqdi; tu n’es pas le seul à penser ainsi bunday o‘ylaydigan bitta sen emas. seulement adv 1. faqat, yolg‘iz; l’homme ne vit pas seulement de pain odam faqat non bilangina yashamaydi; si seulement il pouvait faire beau! faqat havo ochiq bo‘lganda edi! 2. hattoki; sans avoir seulement le temps de dire un mot bir og‘iz so‘z ham aytishga vaqti bo‘ lmay; 3. faqat, lekin; c’est une bonne voiture, seulement elle coûte cher bu yaxshi avtomobil, faqat u qimmat turadi. sève
nf 1. suv (daraxtning tanasidagi); la montée de la sève daraxtning tanasiga suv yurishi; 2. litt kuch-quvvat, qirchillama davr; malgré son grand âge, il déborde de sève yoshi bir joyga borib qolganiga qaramay, u kuch- quvvatga to‘la. sévère adj 1. qattiqqo‘l, talabchan; des parents sévères qattiqqo‘l ota- ona; être sévère avec qqn, envers qqn biror kishiga nisbatan qattiqqo‘l bo‘lmoq; 2. qattiq, jiddiy; adresser de sévères critiques à qqn biror kishiga jiddiy tanqid qaratm oq; des mesures sévères jiddiy choralar; 2. litt qat’iy, aniq, sovuq; 3. og‘ir, qattiq, jiddiy; une sévère défaite og‘ir mag‘lubiyat; la lutte sera sévère jang og‘ ir bo‘ladi. sévèrement adv qattiqqo‘llik bilan, talabchanlik bilan, qattiq turib, qattiq; punir, critiquer sévèrement qattiq jazolamoq, tanqid qilmoq. sévérité nf 1. talabchanlik, qattiqqo‘llik; 2. qattiqlik, jiddiylik. sévices nm pl qo‘pollik, dag‘allik, qattiqlik, zo‘ravonlik; exercer des sévices sur qqn biror kishiga dag‘allik qilmoq; se rendre coupable de sévices zo‘ravonlikda ayblanmoq. sévir vi 1. qattiq jazolamoq; les autorités sont décidées à sévir boshliqlar qattiq jazolashga qaror qilishdi; 2. quturmoq, avjiga minmoq, g‘oyat kuchaymoq; l’épidémie sévissait depuis plusieurs mois bir necha oydan buyon epidemiya avjiga mingan edi. sevrage
nm ko‘krakdan ajratish (yosh bolani). sevrer
vt ko‘krakdan ajratmoq, sutdan ajratm oq; litt sevrer qqn de biror kishini mahrum qilmoq; une enfant sevrée de tendresse mehrdan mahrum qilingan qizcha. sexagénaire adj, n oltmish yoshlardagi, oltmish va yetmish yoshlar orasidagi. sexe nm 1. jins; enfant de sexe masculin, féminin erkak, ayol jinsidagi bola; le sexe faible, le deuxième sexe, le beau sexe ayollar, xotin-qizlar; le sexe fort erkaklar, erkak kishilar; 2. seks (jinsiy hayotga, shahvoniy munosabatlarga bog‘liq hamma narsa); 3. jinsiy a’zolar. sexologie nf seksologiya (jinsiy hayot haqidagi fan). sexologue n seksolog (jinsiy hayot, shahvoniy munosabatlar bo‘yicha mutaxassis shifokor). sextant nm sekstant (burchak o‘lchash asbobi). sextuple adj olti barobar. sextupler I. vt olti barobar orttirmoq; II. vi olti barobar oshmoq. sexué, ée adj 1. jinsiy belgili, jinsiy belgisi bor; les végétaux sont sexués o‘simliklarning jinsiy begisi bor; 2. jinsiy yo‘l bilan, jinsiy aloqa orqali; la reproduction sexuée jinsiy yo‘l bilan ko‘payish. sexuel, elle adj . jinsga oid, jinsiy; l’acte sexuel jinsiy aloqa. sexualité nf 1. chatishish qobiliyati, chatishish; la sexualité des plantes o‘simliklarning chatishishi; 2. jinsiy aloqa qobiliyati; troubles de la sexualité jinsiy aloqa qobiliyatining buzilishi. seyant, ante adj litt yarashiqli, yarashgan; une robe, une coiffure seyante juda yarashiqli ko‘ylak, bosh kiyimi; ce n’est pas très seyant bu juda ham yarashiqli emas. SHAH
SIGNALÉ
530 shah
nm voir schah. shaker
nm anglic sheyker, kokteyl tayyorlaydigan idish. shampoing ou shampooing
nm 1. bosh yuvish; 2. shampun. shérif nm sherif (Angliyada ma’muriy amaldor va ayrim sud ishlarini olib boruvchi shaxs; AQShda politsiya zobiti). shilling nm shilling (qadimiy Angliya pul birligi). shoot
nm anglic foot darvozaga tepish. shooter
vi foot darvozaga tepmoq. shopping nm anglic do‘kon aylanish, do‘kondan xarid qilish. short
nm short (kalta shim). show
nm anglic tomosha. showbiz
nm fam abrév voir show-business. show-business nm anglic shou-biznes (tomosha tashkil qilish). si 1 I. conj 1. agar, agarda, bordiyu; modomiki; basharti, mabodo …sa; si tu es libre, nous irons ensemble agar sen bo‘sh bo‘lsang, biz birga boramiz; si j’avais su, je ne serais pas venu agar bilganimda, kelmagan bo‘lar edim; viendras-tu? si oui, préviens-moi à l’avance borasanm i? agar borsang, meni oldindan ogohlantirib qo‘y; si on peut dire agar aytish mumkin bo‘lsa; si je ne me trompe adashmasam; un des meilleurs, si ce n’est le meilleur eng yaxshisi bo‘lmagan taqdirda ham eng yaxshilaridan biri; tout va bien, si ce n’est que j’ai un rhume tumov bo‘lib qolganimni hisoblamasa, hammasi yaxshi; s’il revient te voir, c’est qu’il n’a pas de fierté u sening oldingga qaytib kelar ekan, demak uning g‘ururi yo‘q; je dois m’assurer si tout est fait hamma narsaning qilinganligiga ishonch hosil qilishim kerak; tu me diras si c’est lui agar u bo‘lsa, menga aytarsan; 2. go‘yoki, xuddi, -day; il se conduit comme s’il était fou u o‘zini xuddi jinniday tutadi; et si ça tourne mal? agar bu yurishmay qolsachi? si seulement, si au moins je pouvais me reposer! hech bo‘lmasa dam ololganimda edi! s’il avait été plus prudent! u ehtiyotkorroq bo‘lganida edi! II. nm inv loc avec des si, on mettrait Paris dans une bouteille iloji yo‘q narsani qilgan bo‘lishardi; agarjonni magarjonga uylantirsang, koshki degan bola tug‘iladi. si 2
adv shu darajada, shunchalar, shuncha; il est si bête! u shunchalar ahmoqki! ils ont si mal joué qu’ils ont été sifflés ular shunchalar yomon ijro etishdiki, ularga hushtak chalishdi; loc conj si bien que oqibatda, natijada; il n’est pas venu, si bien que la partie n’a pu avoir lieu u kelmadi, oqibatda partiya o‘ynalmadi; il échouera, si malin qu’il soit qancha ayyor bo‘lmasin, u o‘ tolmaydi. si 3
nm inv mus si (musiqiy gammaning yettinchi notasi). siamois, oise adj 1. Siamga oid, siamlik; chat siamois Siam mushugi; 2. frères siamois, sœurs siamoises tutashib qolgan egizaklar; fig ajralmas do‘st, kindigi bir. sibérien, enne adj Sibirga oid, Sibir; un froid sibérien Sibir sovug‘i. sibylle
nf oldindan aytib beruvchi, bashorat qiluvchi, bashoratgo‘y, karomatchi ayol. sibyllin, ine adj litt sirli, yashirin, jumboqli; des propos sibyllins jumboqli gaplar. sida
nm (abrév Syndrome d’immunodéficience acquise) SPID, OITS (Orttirilgan immun tanqisligi sindromi). sidatique adj, n spidga uchragan, spid bilan og‘rigan. side-car nm mototsikl kajavasi. sidéen, enne adj, n spidga uchragan, spid bilan og‘rigan. sidéral, ale, aux adj yulduzlarga oid, yulduz. sidérer vt fam hayratga solmoq, hang-mang qilib qo‘ymoq, og‘zini ochib qo‘ymoq; cette nouvelle m’a sidéré bu yangilik meni hang-mang qilib qo‘ydi; complètement sidéré og‘zi lang ochilib. sidérurgie nf qora metallurgiya. sidérurgique adj metallurgiyaga oid, metallurgiya; usine sidérurgique metallurgiya zavodi. sidologue n spid bilan shug‘ullanuvchi mutaxassis. siècle
nm 1. asr, yuz yil; le XXI e siècle XXI asr; le Grand Siècle Ulug‘ Asr (Lui XIV asri); fam l’affaire, le contrat du siècle asr ishi, bitimi; cet arbre a été planté il y a un siècle bu daraxt bir asr oldin ekilgan edi; depuis des siècles ko‘p asrlardan beri, ko‘p vaqtlardan beri. siège
nm 1. manzilgoh, qarorgoh, manzil, o‘rnashgan, turgan joy, makon; le siège d’un parti partiyaning manzilgohi; 2. markaz, makon; le siège d’un douleur og‘riqning makoni; 3. qamal; le siège devant une ville shaharni qamal qilish; état de siège qamal holati; lever le siège qamalni bekor qilmoq; 4. kursi, o‘rindiq, stul, kreslo; prends un siège o‘ tir; les sièges avants, arrière d’une automobile avtomobilning old, orqa o‘rindiqlari; 5. o‘rin, mandat (saylovda); le parti a gagné vingt sièges à l’Assemblée partiya Assableyada yigirmata o‘rin yutib chiqdi; 6. yurisdiksiya, sud qilish huquqi; 7. orqa, odamning dumbasi; bain de siège o‘ tiriladigan vanna; enfant qui se présente par le siège orqasi bilan kelgan bola (tug‘ishda). siéger vi 1. majlis qilmoq, kengash o‘ tkazmoq; le juge siègera demain sud ertaga majlis o‘ tkazadi; 2. litt bo‘lmoq, joylashmoq; voilà où siège le mal mana yomonlikning tomiri qayerda. sien, sienne I. adj litt il a fait siennes les idées de son chef u boshlig‘ining g‘oyalarini o‘ziniki qilib oldi; II. pron je préfère mon vélo au sien men o‘zimning velosipedimni unikidan afzal ko‘raman; III. n 1. o‘ziga qarashli, o‘ziniki; il a mis du sien u o‘zining hissasini qo‘shdi (pul, mehnat); fam faire des siennes eski qilig‘ ini qilmoq, qovun tushirmoq; 2. nm pl o‘zinikilar, o‘zining yaqinlari, ota-onasi; elle est revenue parmi les siens u o‘zinikilarning orasiga qaytdi. sieste nf tushlikdan keyingi dam olish, mizg‘ib olish; faire la sieste tushlikdan keyin dam olib olmoq. sieur
nm janob (rasmiy hujjatlarda); pej à en croire le sieur Un Tel falonchi janobning gapiga qaraganda. sifflant, ante adj chiyildoq, g‘uvillagan, hushtaksimon ovoz chiqaradigan; respiration sifflante g‘ijirlagan nafas olish; consonne sifflante sirg‘aluvchi undosh.
sifflement nm 1. hushtak chalish; émettre un sifflement admiratif qoyil qolganidan hushtak chalib yubormoq; 2. hushtak, hushtak ovozi; le sifflement des balles o‘qlarning chiyillashi, vizillashi. siffler I. vi 1. hushtak chalmoq, sayramoq, chiyillagan ovoz chiqarmoq; sais-tu siffler? hushtak chalishni bilasanmi? asthmatique qui siffle en respirant g‘ijirlab nafas olayotgan astma kasali bor odam; le loriot siffle zarg‘aldoq chiyillaydi; 2. g‘uvillamoq, shuvillamoq, g‘izillamoq, chinqirmoq; le vent sifflait shamol g‘uvillardi; II. vt 1. hushtakda chalmoq; siffler un petit air joyeux biror sho‘x kuyni hushtakda chalmoq; 2. hushtak chalib chaqirmoq, hushtak chalib bildirmoq; siffler son chien itini hushtak chalib chaqirmoq; l’arbitre a sifflé une faute hakam qoida buzilganligini hushtak chalib bildirdi; 3. hushtak chalmoq, hushtak chalib norozilik bildirmoq; le pianiste s’est fait siffler pianistga hushtak chalishdi; 4. fam bir ko‘ tarishda ichmoq, otm oq, urmoq; il a sifflé trois verres à la suite u birin-ketin uch stakanni otib yubordi. sifflet
nm 1. hushtak; le sifflet de l’arbitre hakamning hushtagi; 2. hushtak ovozi, hushtak; j’ai entendu des sifflets men hushtak ovozlarini eshitdim; loc fam couper le sifflet à qqn og‘ziga urmoq, ovozini o‘chirmoq, gapirtirmay qo‘ymoq; ça m’a coupé le sifflet bu meni gapirtirmay qo‘ydi. siffleur, euse I. adj hushtaksimon ovoz chiqaruvchi, chiyildoq; merle siffleur sayroqi qorayaloq; II. nm hushtakboz. siffloter vi o‘zicha biror kuyni hushtak chalib ijro etmoq. sigle
nm qisqartma so‘z, abbreviatura (bosh harflardan tuzilgan qisqartma so‘z).
signal, aux nm 1. ishora, imo, belgi, signal; à son signal, tout le monde se leva uning ishorasi bilan hamma o‘rnidan turdi; donner le signal du départ ketishga signal bermoq; 2. signal, belgi; signal d’alarme trevoga signali; signaux optiques, acoustiques yorug‘lik, tovush signallari; signaux de chemin de fer temir yo‘ l signallari; le conducteur n’a pas respecté le signal haydovchi yo‘l qoidasiga amal qilmadi; signaux routiers yo‘l ogohlantiruvchi belgilari. signalé, ée adj katta, ulkan, muhim, ajoyib; il m’a rendu un signalé service u menga katta yordam ko‘rsatdi.
SIGNALEMENT
SIMPLE
531 signalement nm belgi, belgilarining ta’rifi; son signalement a été donné à tous les postes frontières uning belgilari hamma chegara postlariga berilgan edi. signaler I. vt 1. belgi bermoq, signal bermoq; cycliste qui tend le bras pour signaler qu’il va tourner burilish uchun belgi berayotgan velosipedchi; le train est signalé poyezdning vokzalga kirishiga signal berildi; 2. belgi bermoq, signal bermoq, ogohlantirmoq, xabar bermoq; rien à signaler hech gap yo‘q; on a signalé leur présence à Paris ularning Parijdaligi haqida ogohlantirishdi; permettez-moi de vous signaler que e’ tiboringizga havola qilishga ijozat eting; 3. aytib qo‘ymoq, yetkazib qo‘ymoq, xabardor qilib qo‘ymoq; la surveillante générale les a signalés au proviseur bosh nazoratchi ularni litsey direktoriga aytib qo‘ydi; II. se signaler vpr o‘zini ko‘rsatmoq, ajralib turmoq; elle s’est signalée par son courage u o‘zining dadilligi bilan ajralib turadi. signalisation nf belgi, ko‘rsatkich, signalizatsiya; feux de signalisation ko‘rsatkich chiroqlari. signaliser vt belgi, ko‘rsatkich, signalizatsiya o‘rnatmoq; signaliser une route yo‘lga belgi o‘rnatmoq. signataire n qo‘l qo‘yuvchi, imzo chekuvchi; les signataires d’un pacte bitimga imzo chekuvchilar. signature nf 1. imzo, qo‘ l; apposer sa signature qo‘l qo‘ymoq, imzo chekmoq; 2. imzo chekish, qo‘l qo‘yish, imzolash; l’arrêté va être porté à la signature du ministre qaror yaqinda vazirga qo‘l qo‘yish uchun olib kirilishi kerak. signe
nm 1. belgi, alomat, nishon, aks; un mot est un signe arbitraire de la chose signifiée so‘z ifodalangan narsaning erkin belgisigir; signes extérieurs de richesse ma’murlikning tashqi alomati; donner des signes de fatigue, de nervosité charchaganlik, jahli chiqqanlik alomatini bildirmoq; loc ne pas donner signe de vie tiriklik nishonasini bermaslik; c’est bon signe bu yaxshi alomat; il est sorti, c’est signe qu’il va mieux u chiqdi, bu uning tuzalayotganidan nishona; son visage ne présente pas de signes particuliers uning yuzida alohida belgilari yo‘q; un signe des temps zamon taqozosi; 2. imo, ishora, belgi; communiquer par signes imo-ishora bilan muloqotda bo‘lmoq; un signe de tête affirmatif, négatif bosh bilan tasdiq, inkor ishorasi; je te ferai signe men senga belgi beraman; en signe de belgi, ishora sifatida; agiter son mouchoir en signe d’adieux xayrlashish belgisi sifatida ro‘molchasini silkitmoq; 3. harf; belgi, alomat; le noir, signe de deuil qora rang, motam belgisi; math le signe "plus" (+), le signe "moins" (-) "qo‘shuv" (+), "ayiruv" (-) belgisi; les mots sont des signes so‘zlar belgidir; le signe de la croix xoch belgisi; faire le signe de (la) croix cho‘qinmoq; 4. burj, zodiak belgilari; être né sous le signe de Bélier, être du signe du Bélier Qo‘y burjida tug‘ilgan bo‘lmoq; fam sous le signe de la bonne humeur yaxshi kayfiyat ostida. signer
1
vt qo‘l qo‘ymoq, imzo chekmoq, imzolamoq; signer un chèque chekka qo‘l qo‘ymoq; signer la paix tinchlikka imzo chekmoq; tableau signé X X tomonidan imzo chekilgan, chizilgan rasm; lettre non signée dumaloq xat. signer
2 (se)
vpr cho‘qinib olmoq. signet
nm xatcho‘p. signifiant, ante I. adj ifodalovchi, bildiruvchi; II. nm ling so‘zning moddiy tomoni.
significatif, ive adj muhim, ahamiyatli; zarur; une indication très significative juda muhim ma’lumot. signification nf 1. ma’no, mazmun; quelle est la signification de cette grimace? bu aft burushtirishning ma’nosi nima? les diverses significations d’un mot so‘zning turli ma’nolari; 2. dr sud qaroridan xabardor qilish. signifié nm ling so‘zning ma’nosi, mazmuniy tomoni. signifier vt 1. bildirmoq, ifodalamoq (narsa); je ne sais pas ce que signifie ce mot men bilmayman, bu so‘z nimani ifodalaydi; ta conduite signifie que tu n’as pas confiance en moi sening o‘zingni tutishing menga ishonmasligingni bildiradi; qu’est-ce que cela signifie? bu nima degani, bu nimani bildiragi? 2. bildirmoq, ma’lum qilmoq; dr e’lon qilmoq, bildirmoq, xabardor qilmoq; il nous a signifié ses intentions u o‘zining niyatini bizga ma’lum qildi. silence
nm 1. jimlik, jim turish, sukut, tinchlik; garder le silence jim turmoq; en silence jim turib; faites silence! jim bo‘ling! ellipt silence! jim! minute de silence bir minut sukut saqlash; 2. sukunat, sukut saqlash, indamaslik; passer qqch sous silence biror narsa haqida gapirmay o‘tib ketmoq; promets-moi un silence absolu bu haqda hech qachon gapirmayman deb, va’da ber; réduire qqn au silence biror kishini jim qilib, gapirtirmay qo‘ymoq; 3. jimlik, jimjitlik, sukunat; dans le silence de la nuit tun sukunatida; il régnait un silence de mort, un silence total suv quyganday jim jitlik; 4. mus pauza. silencieusement adv jim, indamay, tinchgina. silencieux 1 , euse
adj 1. tinch, osoyishta, sokin, shovqinsiz; rue silencieuse osoyishta ko‘cha; moteur silencieux shovqinsiz motor. silencieux 2
nm inv 1. glushitel (motorning ovozini pasaytiruvchi moslama); 2. o‘q otuvchi qurollarning ovozini pasaytiruvchi moslama. silex nm inv chaqmoqtosh. silhouette nf 1. sharpa, ko‘lanka, qora, g‘ira-shira ko‘ringan aksi; la silhouette de la tour se découpe sur le ciel havoda minoraning qorasi ko‘rinib turibdi; silhouette des arbres se reflète dans l’eau daraxtlarning aksi suvda g‘ira-shira ko‘rinadi; 2. tashqi ko‘rinish, qiyofa; sa silhouette est très jeune uning tashqi ko‘rinishi juda yosh. silicate nm chim silikat. siliceux, euse nf toshloq, toshi ko‘p. silicium nm chim kremniy. silicone nf chim silikat. sillage nm suvda kema qoldiradigan iz; loc être, marcher dans le sillage de qqn biror kishining izidan, orqasidan, yo‘lidan bormoq. sillon
nm 1. omoch izi, jo‘yak; 2. pl poét dalalar; 3. chiziq, tirish, ajin; menton creusé d’un sillon chuqur ajin bosgan iyak. sillonner vt 1. yer haydamoq, jo‘yak ochmoq; front sillonné de rides ajin tushgan peshona; 2. kesib o‘tmoq; les éclairs sillonnaient le ciel chaqmoq osmonni kesib o‘ tardi; les routes qui sillonnent cette région bu viloyatni kesib o‘ tadigan yo‘llar. silo
nm o‘ra, ombor; des silos à fourrage silos o‘ralar; des silos à blé bardonlar, bug‘doy omborlari. silure nm laqqa baliq. simagrée nf pl mug‘ombirlik, ayyorlik, quvlik, riyokorlik, yasamalik, noz- istig‘no; elle s’est laissée prendre à tes simagrées u sening mug‘ombirligingga ilindi. simiens nm pl maymunlar. simiesque adj litt maymunnikiga o‘xshash, maymunsifat, maymun; un visage simiesque maymunsifat bashara. similaire adj turdagi, o‘xshash; nous n’avons plus ce produit, mais nous pouvons vous proposer quelque chose de similaire bizda bu mahsulotdan boshqa yo‘q, lekin sizga shu turdagi biror narsa taklif qilishimiz mumkin.
similicuir nm sun’iy charm. similitude nf o‘xshashlik, bir xillik. simoun nm samum (Osiyo va Afrika cho‘llarida issiq va quruq shamol). simple I. adj 1. ochiq ko‘ngil, oq ko‘ngil, sofdil, sodda; un homme simple et rude sodda va dag‘al odam; un cœur simple ochiq ko‘ngil odam; 2. pej sodda, go‘l; il est un peu simple u biroz go‘lroq; simple d’esprit esi past, aqli zaif, kaltabin, uzoqni ko‘rmaydigan; 3. oddiy, sodda; corps chimiques simples oddiy kimyoviy moddalar; les temps simples d’un verbe fe’lning sodda zamonlari; 4. oddiy, shunchaki, jo‘n; une simple formalité oddiy rasmiyatchilik; un simple soldat oddiy askar; 5. sodda, murakkab emas; l’intrigue de se roman est simple bu romandagi ishqiy sarguzashtlar murakkab emas; 6. oddiy, sodda, oson, yengil; il y a un moyen bien simple buning juda oson yo‘li bor; c’est simple comme bonjour bundan osoni yo‘q; ce n’est pas si simple bu unchalik ham oson emas; fam c’est bien simple buning murakkab joyi yo‘q; c’est bien simple, il suffit d’aller tout droit bu juda oson, to‘g‘ri borilsa bo‘ldi; 7. sodda, oddiy, odmi; dans le plus simple appareil qip-yalang‘och; une robe toute simple odmigina ko‘ylak; le mariage a été très simple to‘y soddagina bo‘ ldi; II. nm dorivor o‘simlik. SIMPLEMENT
SITÔT
532 simplement adv 1. sodda qilib, oddiy ravishda, takallufsiz; bemalol; 2. shunchaki, shunday, tasodifan; je voulais simplement te dire men senga shunchaki aytmoqchi edim. simplet, ette adj soddaroq, go‘lroq, anqovroq, anoyiroq. simplicité nf 1. ochiq ko‘ngillilik, soddadillik, sofdillik; soddalik; répondre avec simplicité sofdillik bilan javob bermoq; 2. litt go‘llik, soddalik, anqovlik, laqmalik; je n’ai pas la simplicité de le croire men bunga ishonadigan laqma emasman; 3. soddalik, oddiylik, osonlik, odmilik; problème d’une grande simplicité juda oson masala; la simplicité de sa toilette libosining oddiyligi. simplification nf soddalashtirish, osonlashtirish. simplifier vt soddalashtirmoq, osonlashtirmoq; cela simplifie la question bu masalani osonlashtiradi; cet appareil me simplifie la vie bu apparat mening turmushimni osonlashtiradi; simplifier une fraction kasrni soddalashtirmoq. simpliste adj o‘ta soddalashtiruvchilarga, yuzakichilarga xos, o‘ ta soddalashtiriladigan, yuzakichilik bilan qilinadigan; un raisonnement simpliste o‘ ta yuzaki fikr. simulacre nm o‘xshaydigan narsa, sirtdan ko‘rinish; il n’y a eu qu’un simulacre de combat urushga o‘xshaydigan bir narsa bo‘ldi. simulateur, trice n 1. o‘zini yolg‘ondan bir ko‘yga soladigan odam, mug‘ombir; un habile simulateur ustakor mug‘ombir; le médecin l’a prise pour une simulatrice vrach uni yolg‘ondakam kasal deb topti; 2. nm taqlidchi, o‘xshatuvchi; un simulateur de vol uchishga taqlid qiluvchi moslama. simulation nf o‘zini yolg‘ondan biror ko‘yga solish; mug‘ombirlik, ayyorlik. simuler vt o‘zini biror ko‘yga, holga solmoq, mug‘ombirlik qilmoq; simuler une vente yolg‘ondakam savdo qilmoq; simuler un malaise o‘zini yomon his qilayotgan qilib ko‘rsatmoq. simultané, ée adj bir vaqtda, baravar sodir bo‘ladigan, sinxron; mouvements simultanés baravar harakatlar; interprétation, traduction simultanée sinxron tarjima. simultanéité nf bir vaqtdalik, baravar yuz berish. simultanément adv bir vaqtda, baravar. sinanthrope nm sinantrop. sinapisme nm gorchichnik qo‘yish, gorchichnik. sincère adj 1. samimiy, sofdil, ochiqko‘ngil; chin qalbdan, yurakdan aytilgan, qilingan; il s’est excusé et je le crois sincère u kechirim so‘radi, o‘ylaymanki bu chin ko‘ngildan; 2. haqiqiy, asl, chin; ami sincère haqiqiy do‘st; amour sincère chin sevgi; ce n’est pas sincère bu chin ko‘ngildan emas; mes sincères condoléances men chuqur ta’ziya bildiraman. sincèrement adv samimiy, chin yurakdan, qalbdan. sincérité nf samimiyat, samimiylik, ochiq ko‘ngillilik, sofdillik; je vous le dis en toute sincérité men sizga buni o‘ ta samim iyat bilan aytayapman. sinécure nf serdaromad, yengil, oson ish; tu as trouvé une sinécure avec cet emploi sen bu yerda serdaromad ish topib olding; fam ce n’est pas une sinécure bu yengil-yelpi ish emas. sine die loc adv noma’lum vaqtga; le débat a été ajourné sine die munozara noma’lum vaqtga qoldirilgan edi. sine qua non loc adj inv zaruriy shart. singe nm 1. maymun; prov on n’apprend pas à un vieux singe à faire la grimace ayyor odamga ayyorlikni o‘rgataman dema; loc payer en monnaie de singe birovning qo‘ynini puch yong‘oqqa to‘ldirmoq; être malin comme un singe tulkiday ayyor bo‘lmoq; faire le singe qiliq qilmoq, qiyshanglamoq; 2. xunuk, badbashara odam, maymun; c’est un vieux singe bu qari maymun; 3. fam go‘shtli konserva; une boîte de singe bir banka go‘shtli konserva. singer vt ko‘r-ko‘rona taqlid qilmoq; masxara qilmoq. singerie nf maymuncha qiliq qilish, aft-basharasini burishtirish; pas tant de singeries! buncha maymuncha qiliq qilaverma! singulariser I. vt ajratmoq, ajratib turmoq; II. se singulariser vpr ajralib turmoq.
singulier, ière I. adj g‘alati, o‘ziga xos, noyob, g‘ayrioddiy; une nature singulière o‘ziga xos tabiat; combat singulier duel; II. nm gram birlik. singulièrement adv 1. ko‘p, ayniqsa, juda ham; un cas singulièrement troublant juda ham xavotirga soladigan hol; 2. litt g‘alati, o‘ziga xos; il se conduit singulièrement u o‘zini g‘alati tutayapdi. sinistre
1
adj 1. dahshatli, vahimali, qo‘rqinchli, xunuk; des craquements sinistres vahimali g‘ijirlash; une allure sinistre vahimali ko‘rinish; une rue sinistre vahimali ko‘cha; un sinistre individu qo‘rqinchli nusxa; 2. zerikarli, tund, ma’yus, g‘amgin; la soirée a été sinistre kecha zerikarli bo‘ldi. sinistre
2
nm 1. baxtsiz hodisa, falokat, ofat; le sinistre a fait de nombreuses victimes ofat katta qurbonlar keltirdi; 2. zarar, talafot; évaluer le sinistre keltirilgan zararni baholamoq. sinistré, ée adj, n jabrlangan, jabr ko‘rgan, zarar ko‘rgan; région sinistrée jabr ko‘rgan hudud; les sinistrés sont aidés par la Croix-Rouge jabrlanganlarga Qizil Yarim Oy jamiyati tomonidan yordam ko‘rsatildi. sinologue n xitoyshunos. sinon conj 1. demaganda; -dan tashqari, -dan boshqa; il ne sentait rien, sinon une légère douleur yengil og‘riqni demaganda, u hech narsa sezmas edi; qu’est-ce qu’on peut faire sinon accepter? rozi bo‘lishdan boshqa nima ham qila olardik? 2. faqatgina, balki; c’est une de mes passions, sinon la seule bu mening qiziqishlarimdan biri, balki yagonasi; 3. aks holda, bo‘lmasa; il n’a pas eu ta lettre, sinon il serait venu u sening xatingni olmagan, aks holda u kelgan bo‘lar edi. sinueux, euse adj egri-bugri, ilang-bilang, ilon izi; des ruelles étroites et sinueuses tor va egri-bugri ko‘chalar. sinuosité nf egri-bugrilik, ilang-bilanglik, ilon izilik; les sinuosités de la rivière daryoning ilang-bilangligi. sinus 1
nm inv 1. biror narsaning ichi, biror narsaning ichidagi bo‘shliq, kovak; une douleur dentaire qui se propage dans les sinus tish kavagida rivojlanayotgan og‘riq; 2. ba’zi bir qon tomirlarining bo‘rtig‘i. sinus
2
nm inv sinus; le sinus d’un angle burchakning sinusi. sinusite nf sinusit, kovaklarning, bo‘shliqlarning yallig‘lanishi. sinusoïde nf sinusoida (burchak o‘zgarishi bilan uning sinuslari o‘zgarishini ko‘rsatuvchi egri chiziq). sionisme nm sionizm. sioniste I. adj sionizmga oid, sionist; II. n sionist. sioux
n inv, adj inv siyo (Shimoliy Amerika indeys qabilalaridan birining a’zosi). siphon nm 1. sifon (yuqoridagi idishdan pastroqdagi idishga suyuqlik o‘tkazadigan bukik naycha; shunday naychali idish); 2. sifon (gazli suv uchun).
siphonner vt sifon yordamida biror suyuqlikni tortib olmoq, siphonner un réservoir d’essence bir bak benzinni sifon bilan tortib olmoq. sire
nm 1. podishoh, shoh; loc un triste sire sho‘rpeshona, bechora, sho‘rlik; 2. janob, olampanoh, taqsir, afandi. sirène 1
nf 1. sirena, rusalka (boshi, tanasi ayol va baliq dumli afsonaviy mavjudot); loc écouter le chant des sirènes ko‘ngli sust ketmoq, so‘ziga uchmoq; 2. zinoga boshlovchi ayol, nozanin, pari, huriliqo. sirène
2
nf sirena (baland ovoz chiqaradigan maxsus asbob), gudok; sirène d’alarme trevoga sirenasi; la sirène d’une usine zavod gudogi. sirop
nm sirop, sharbat; sirop de groseille smorodina sharbati; sirop contre la toux yo‘talga qarshi o‘simlik damlamasi. siroter vt fam ho‘plab-ho‘plab, qultumlab ichmoq. sirupeux, euse adj siropli, sharbatli, qiyomli, sirop, sharbat, qiyom. sis, sise adj dr joylashgan; un domaine sis à tel endroit biror joyga joylashgan soha. sismique adj seysmik, zilzila; ondes sismiques zilzila to‘lqinlari; secousse sismique seysmik silkinish. sismographe nm seysmograf (yer qimirlashini yozib boradigan asbob). site nm 1. manzara, landshaft; 2. joy, shahar joylashgan joyning ko‘rinishi; site archéologique arxeologik qazilmalar olib borilayotgan joy; 3. inform sayt.
sit-in nm inv anglic o‘tirib qilinadigan namoyish. sitôt adv shu zahotiyoq, bilanoq; sitôt après keyinoq; sitôt entré, il se coucha kiriboq, u yotib oldi; il ne reviendra pas de sitôt u yaqin orada SITUATION
SŒURETTE
533 qaytmaydi; loc conj sitôt que bilanoq, -dan keyinoq; sitôt qu’il la vit, il sortit uni ko‘rishi bilanoq chiqdi. situation nf 1. kishining holi, ahvoli, sharoiti; hol, ahvol, vaziyat; la situation est délicate vaziyat nozik; leur situation financière s’améliore ularning moliyaviy ahvoli yaxshilanyapti; situation de famille oilaviy ahvol; loc fam vx elle est dans une situation intéressante u ikkiqat; 2. mavqe, martaba, ahvol, o‘rin; il a perdu sa situation u o‘z mavqeini yo‘qotdi; avoir une bonne, belle situation ajoyib mavqega ega bo‘lmoq; 3. ijtimoiy sharoit, ahvol; la situation est grave ahvol og‘ir; tentative du gouvernement pour dominer la situation hukumatning sharoitni qo‘lga olish uchun qilgan harakati. située, ée adj joylashgan, o‘rnashgan, bo‘ lgan; maison bien située yaxshi joylashgan uy. situer I. vt joylamoq, joylashtirmoq; l’auteur a situé l’action à Londres au XVIe siècle muallif voqeani X VI asrdagi Londonga joylashtirdi; on ne le situe pas bien uning qanday davra odami ekanligini yaxshi bilishmaydi; II. se situer vpr joylashmoq, o‘rin olmoq; avoir du mal à se situer par rapport à qqn, qqch kimlarningdir orasida, qayerdadir o‘z o‘rnini topa olmaslik. six I. adj numér 1. olti; dix fois six o‘n ko‘paytirilgan olti; 2. oltinchi; page six oltinchi bet; Charles VI Sharl VI; II. nm inv olti; sa lettre est du six oltinchidagi xati; le six de trèfle olti chillik (qartada). sixième I. adj numer oltinchi; le sixième jour oltinchi kun; II. n 1. nf oltinchi (sinf); 2. nm oltinchi qism; le sixième de la somme summaning oltinchi qismi. sixièmement adv oltinchidan. six-quatre-deux (à la) loc adv fam naridan-beri, shosha-pisha faire un travail à la six-quatre-deux biror ishni naridan-beri qilmoq. sixte
nf mus sekstet (olti ovoz yoki olti soz uchun yozilgan musiqa asari; olti kishilik ansambl). skaï nm sun’iy charm. skate-board nm skeytbord (gi ldirakchali taxtacha). sketch nm sketch (kichik hajviy pyesa turi). ski nm chang‘i; aller en skis, à skis chang‘ida bormoq; faire du ski chang‘i sporti bilan shug‘ullanmoq, chang‘i uchmoq; ski de fond tekislikdagi chang‘i; ski de randonnée tog‘ chang‘isi; ski nautique suv chang‘isi. skier vi chang‘i uchmoq. skieur, euse n chang‘ichi, chang‘ida uchuvchi. skiff nm skif (poyga qayiqlarining bir turi). skinhead n anglic zo‘ravonlik, kuch ishlatish tarafdori. slalom nm sport slalom; descente en slalom slalomdan tushish. slalomer vi slalomdan tushish. slalomeur, euse n slalomchi, slalom sporti bilan shug‘ullanuvchi odam. slave adj, n slavyanlarga oid, slavyan; plusieurs langues slaves sont écrites en alphabet cyrillique ko‘pchilik slavyan tillari kiril alifbosida yoziladi. sleeping nm anglic vx uxlab ketiladigan vagon. slip nm plavki, trusik, avratpo‘sh; fam se retrouver en slip ship-shiydam bo‘lmoq, bor-yo‘g‘idan ayrilmoq. slogan
nm anglic chaqiriq, shior; lancer, répéter un slogan chaqiriq tashlamoq, chaqiriqni qaytarmoq. slovaque I. adj Slovakiyaga, slovaklarga oid, slovak; les peuples tchèque et slovaque chex va slovak xalqlari; II. n 1. slovak; 2. nm slovak tili. slovène
I. adj Sloveniyaga, slovenlarga oid, sloven; Alpes slovènes sloven A lpi; II. n 1. sloven; 2. nm sloven tili. smala nf 1. ko‘ch-ko‘ron; 2. xotin-xalaj, bola-chaqa, uy ichi, urug‘-aymoq; il est venu avec toute sa smala u butun xotin-xalaji bilan keldi. smash
nm smash (tennisda). S.M.I.C. nm inv abrév salaire minimum interprofessionnel de croissance eng kam ish haqi; être payé au S.M.I.C. eng kam ish haqi olmoq. smocks
nm pl anglic oborka; burma; robe à smocks oborkali ko‘ylak. smoking
nm anglic smoking (qora movutdan qi lingan, qaytarma shoyi yoqali kostum). snack-bar ou snack
nm anglic tezda tamaddi qilib olinadigan restoran. snif ou sniff
intj pishqirish, burnini tortish. snifer ou sniffer
vt anglic hidlamoq (giyohvand moddalarni); snifer de la cocaïne kokain hidlamoq. snob
n, adj snob, olifta (aristokratik tartib-odatlarga ko‘r-ko‘rona ergashuvchi odam); un café snob quruq oliftalar kafesi. snobisme nm snobizm, snoblarga xos xulq-atvor, quruq oliftagarchilik. snowboard nm anglic snovbord (qor ustida yolg‘iz taxtada uchish sporti va shu taxta); faire du snowboard snovbord bilan shug‘ullanmoq. sobre
adj 1. meyorida yeb-ichadigan, spirtli ichim lik ichmaydigan; 2. og‘ir, bosiq, mulohozali, meyorni biladigan; être sobre og‘ir-bosiq bo‘lmoq; sobre en paroles kamgap; 3. sodda, oddiy, odmi, sipo (narsa); vêtement de coupe sobre sodda bichimli kiyim; style sobre oddiy uslub. sobrement adv 1. meyorida; 2. og‘ir-bosiqlik bilan; 3. soddalik, oddiylik, sipolik, odmilik bilan. sobriété nf 1. og‘ir-bosiqlik, yuvoshlik; la sobriété d’un chameau tuyaning yuvoshligi; 2. sipolik, odmilik, soddalik, oddiylik; meyor; la sobriété d’un décor bezakning oddiyligi. sobriquet nm laqab. soc
nm omochning tishi. sociabilité nf kirishimlilik, dilkashlik. sociable adj kirishimli, dilkash; caractère sociable kirishim li xulq-atvor. social, ale, aux adj 1. ijtimoiy, jamoatga qarashli, umumiy, birgalikdagi; les rapports sociaux ijtimoiy munosabatlar; les sciences sociales ijtimoiy fanlar; les phénomènes sociaux ijtimoiy hodisalar; 2. ijtimoiy, sotsial; les classes sociales ijtimoiy sinflar; l’échelle sociales ijtimoiy tabaqa; 3. ijtimoiy, sinfiy; les questions sociales ijtimoiy masalalar; conflits sociaux sinfiy nizolar; 4. tijorat, savdoga oid, aksionerlik jamiatiga, firmaga oid; siège social savdo tashkilotining manzili. social-démocrate adj, n sotsial-demokrat. socialement adv ijtimoiy, jamoatchilik nuqtai nazaridan. socialisation nf ijtimoiylashtirish, sotsiallashtirish, jamoatlashtirish. socialiser vt ijtimoiylashtirmoq, sotsiallashtirmoq, umumiylashtirmoq, jamoat mulkiga aylantirmoq. socialisme nm sotsializm. socialiste adj sotsialistik; un régime, un État socialiste sotsialistik tuzim, sotsialistik davlat; 2. sotsializmga oid, sotsialistik; économie socialiste sotsialistik iqtisod. sociétaire adj, n a’zo, ishtirokchi; paychi. société nf 1. litt odamlar davrasi, ularning orasi, muhiti; aimer la société odamlar davrasini yaxshi ko‘rmoq; 2. yuqori tabaqa, zodagonlar guruhi; la haute société yuqori tabaqa, zodagonlar guruhi; 3. jamoa; les abeilles vivent en société asalarilar jamoa bo‘lib yashaydilar; 4. jamiyat, tuzim, jamoa; l’évolution de la société jamiyat evolutsiyasi; les sociétés primitives ibtidoiy jamoalar; les sociétés modernes bugungi jamiyat; 5. jamiyat, birlashma; les sociétés savantes olimlar jamiyati; société de crédit kredit uyushmasi; société (commerciales) savdo uyushmasi; société par actions, société anonyme (S.A.) aksionerlik jamiyati; 6. ittifoq; Société des Nations M illatlar ittifoqi. sociologie nf jamiyatshunoslik, sotsiologiya. sociologique adj sotsiologiyaga oid, sotsiologik. sociologue n jamiyatshunos, sotsiolog. socle
nm sokol, asos, poygevor; le socle d’une colonne, d’un statue ustunning, haykalning asosi. soda nm gazli suv qo‘shilgan ichimlik; des sodas à l’orange gazli suv qo‘shilgan apelsin ichimligi. sodium
nm natriy; chlorure de sodium natriy xlor (tuz). sœur
nf 1. opa-singil; opa, singil, egachi; sœur aînée opa; sœur cadette singil; sœur de lait em ishgan opa-singillar; théorie et pratique doivent être sœurs nazariya bilan amaliyot qondosh bo‘lishi kerak; âme sœur mahram; elle n’a pas trouvé l’âme sœur u o‘ziga mahram topolmadi; 2. monax ayol, rohiba. sœurette nf singilcha, opacha.
SOFA
SOLIDE
534 sofa
nm sofa (keng yumshoq divan). soi
pron 1. o‘zi, o‘ziga, o‘zida, o‘zinikida; pour réussir, il faut avoir confiance en soi biror narsaga erishish uchun, o‘ziga ishonch bo‘lishi kerak; comme on est bien chez soi! o‘z uyingda qanday yaxshi! 2. o‘zicha, o‘z- o‘zidan; cela va de soi bu o‘z-o‘zidan ma’lum; soi-même o‘zi, xuddi o‘zi; ici, on fait tout soi-même bu yerda hamma narsani har kim o‘zi qiladi. soi-disant adj inv 1. deb ataladigan, yolg‘ondakam, soxta; une soi- disant comtesse soxta grafinya; cette soi-disant liberté est une illusion bu ozodlik deb ataladigan narsa – xom xayol; 2. loc adv go‘yoki; il est venu à Paris, soi-disant pour affaires u Parijga go‘yoki ish bilan kelgan. soie nf 1. ipak; chemise de soie ipakdan qilingan ko‘ylak; papier de soie yaltiroq, nozik qog‘oz, shohi qog‘oz; 2. dag‘al jun; kalta qil; un pinceau en soie de sanglier to‘ng‘iz qilidan qilingan mo‘yqalam. soierie nf 1. ipak matolar; 2. ipak fabrikasi. soif nf 1. chanqoqlik, tashnalik, suvsash, cho‘llash; avoir soif chanqamoq, suvsamoq, cho‘llamoq; fig jusqu’à plus soif to‘yib, og‘zi- burnidan chiqquncha; 2. ishtiyoq, tashnalik, orzumandlik; la soif de connaître bilishga tashnalik. soiffard, arde adj, n fam ichkilikboz, aroqxo‘r. soignant, ante adj g‘amxo‘rlik qiluvchi, qarab turuvchi; aide soignante hamshira yordamchisi. soigner I. vt 1. xizmat ko‘rsatmoq, g‘amxo‘rlik qilmoq, qaramoq; il soigne ses outils u asboblariga yaxshi qaraydi; 2. yaxshilab ishlov bermoq, yaxshilab qaramoq; il faut soigner les détails tafsilotlariga yaxshilab ishlov berish kerak; 3. davolamoq, qaramoq; le médecin qui me soigne meni davolayotgan, menga qarayotgan vrach; fam il faut te faire soigner! seni davolatish kerak! II. se soigner vpr o‘ziga qaramoq; elle devait se soigner davantage u o‘ziga yaxshiroq qarashi kerak edi; soigne-toi bien o‘zingni yaxshilab davolat. soigneur nm sportchilarning sog‘ligi bilan shug‘ullanuvchi kishi. soigneusement adv diqqat bilan, puxtalik bilan, astoydil. soigneux, euse adj 1. diqqat bilan, puxta, astoydil, e’ tibor bilan qilingan; un travail peu soigneux e’ tiborsizlik bilan qilingan ish; 2. serharakat, tirishqoq, serhafsala; une élève très soigneuse juda ham serhafsala o‘quvchi qiz. soin nm 1. litt ish, tashvish, g‘am yeyish; son premier soin a été de me prévenir de son arrivée uning birinchi tashvishi meni o‘zining kelganligi haqida ogohlantirish bo‘ldi; avoir, prendre soin de tashvishini qilmoq, g‘amini yemoq, o‘ylamoq; on lui a confié le soin de la maison unga uy tashvishlarini ishonib topshirishdi; avoir, prendre soin de qqn, qqch biror narsaning, biror kimsaning g‘amini yemoq, tashvishini qilmoq, o‘ylamoq; 2. pl tashvish, g‘am, g‘amxo‘rlik; l’enfant a besoin des soins d’une mère bola ona g‘amxo‘rligiga muhtoj; les soins du ménage oila tashvishlari; aux bons soins de M. X. janob X orqali berib qo‘yish so‘raladi; loc être aux petits soins pour qqn biror kishining ko‘nglini topmoq; 3. pl davolash, qarash; le blessé a reçu les premiers soins yarador birinchi yordamni oldi; 4. puxtalik, tirishqoqlik, batartiblik; le soin qu’il met, qu’il apporte à faire son travail uning ishdagi batartibligi. soir nm 1. oqshom, kechqurun, kech; le soir descend, tombe kech kiryapti; il fait frais le soir kechqurunlari salqin bo‘lyapti; 2. kechki payt, kechqurun; prendre un comprimé matin et soir ertalab va kechqurun bittadan dori ichmoq; loc être du soir kechqurunlari ish qilmoq, kech yotmoq.
soirée nf 1. kecha, oqshom; les longues soirées d’hiver qishning uzun oqshomlari; 2. kecha; tenue de soirée kechaga kiyiladigan ust-bosh. soit
I. conj 1. soit… soit… yoki… yoki; soit avant, soit après yoki oldin, yoki keyin; 2. bo‘lsin, deylik; soit un triangle rectangle to‘g‘ri burchakli uchburchak bo‘lsin; 3. ya’ni; soixante secondes, soit une minute oltmish soniya, ya’ni bir daqiqa; II. adv xo‘p, mayli, xo‘sh, deylik; soit! et après? xo‘p! keyinchi? eh bien soit! yaxshi mayli! soixantaine nf 1. oltmishtacha; une soixantaine d’invités oltm ishtacha mehmon; 2. oltmish yosh, oltm ish yoshlarda; il a la soixantaine u oltmish yoshlarda. soixante I. adj numér inv oltmish; il, elle a soixante ans u oltm ish yoshda; page soixante oltmishinchi bet; II. nm oltmish. soixante-dix adj numér inv yetm ish. soixante-dixième adj, n yetmishinchi. soixantième adj, n oltmishinchi. soja nm soya. sol 1
nm 1. yer; posé au sol yerga qo‘yilgan; 2. yer, tuproq; des sols argileux sertuproq yer; sol riche, pauvre serhosil, oriq tuproq; le sol lunaire oy tuprog‘i. sol
2
nm inv mus sol (musiqa gammasining beshinchi notasi). solaire adj 1. quyoshga oid, quyosh; heure solaire quyosh vaqti; énergie solaire quyosh energiyasi; cadran solaire quyosh soati; 2. quyoshga qarshi, quyosh; crème solaire quyoshga qarshi krem; 3. fig quyosh nuriga o‘xshash; plexus solaire quyosh o‘rilmasi (qorinda tutashgan vegetativ nervlar sistemasi). soldat nm 1. askar, soldat, sarboz; la tombe du Soldat inconnu noma’lum soldat qabri; 2. litt kurashchi, himoyachi; les soldats de la foi e’tiqod, imon kurashchilari; 3. soldats de plomb qo‘rg‘oshin soldatchalar. soldatesque I. adj askarlarga, soldatlarga oid, xos, soldatcha; II. nf pej soldatlar; violences commises par la soldatesque soldatlar tomonidan qilingan zo‘ravonlik. solde 1
nf maosh, oylik (harbiylarniki); loc pej à la solde de qqn yollangan bo‘lmoq; on l’accusait d’être à la solde de l’étranger uni chet elga yollanganlikda ayblashardi. solde
2
nm saldo, qoldiq; solde créditeur, débiteur kredirorlik, debitorlik qoldig‘i; en solde narxi tushilgan, arzonlashtirilgan narxda; acheter des bottes en solde etiklarni arzonlashtirilgan narxda sotib olmoq pl narxi arzonlashtirilgan mollar. solder
vt 1. qarzni uzmoq, hisob-kitob qilmoq; solder un compte en banque bank bilan hisob-kitob qilmoq; 2. narxini tushirib, arzonlashtirib sotmoq. solécisme nm soletsism (sintaksisda xato ishlatish: je veux qu’il vienne o‘rniga je veux qu’il vient). soleil nm 1. quyosh, oftob, kun; le lever, le coucher du soleil quyoshning chiqishi, botishi; prov le soleil brille pour tout le monde quyosh hammaga bir xil yog‘du sochadi (har kimning baxtli bo‘lishga haqqi bor); il fait soleil, du soleil oftob charaqlab turibdi, havo ochiq; les pays du soleil quyoshli mamlakatlar; se mettre au soleil o‘zini oftobga solmoq; bain de soleil quyosh vannasi; des lunettes de soleil qora ko‘zoynak; coup de soleil oftob o‘ tish, oftob urish; loc fam piquer un soleil qip-qizarib ketm oq; 2. rayon de soleil yorug‘lik; 3. fig kungaboqar. solennel, elle adj tantanali, tantanavor; un serment solennel tantanavor qasamyod; un ton solennel tantanavor, dabdabali ohang. solennellement adv tantanavor, tantana bilan. solennité nf 1. tantana, tantanavor bayram; 2. tantanavorlik, dabdabalik. solfège nm mus solfedjio (notalar nomini aytib so‘zsiz kuylash mashqi). solidaire adj 1. birdam, hamfikr, fikrdosh, yakdil; étudiants et professeurs ont été solidaires dans la lutte kurashda talabalar va o‘qituvchilar birdam bo‘lishdi; 2. uzviy bog‘langan; la bielle est solidaire du vilebrequin shatun tirsakli val bilan uzviy bog‘langan. solidairement adv birdamlik, yakdillik bilan. solidariser (se) vpr birdamlik, ham fikrlik bildirmoq, quvvatlamoq, fikriga, harakatiga qo‘shilmoq; se solidariser avec un collègue hamkasbini quvvatlamoq. solidarité nf 1. birdamlik, ham fikrlik, fikirdoshlik, bir-birini qo‘llash, quvvatlash; faire appel à la solidarité internationale xalqaro birdamlikka chaqirmoq; 2. o‘zaro bog‘liqlik. solide
1
I. adj qattiq; l’état solide qattiq holat rendre solide qotirmoq; II. nm qattiq jism; geometrik jism; le prisme, le cube sont des solides prizma, kub jismlardir. solide 2
mustahkam mebellar; être solide sur ses jambes oyoqlarida mustahkam turmoq; 2. mustahkam, ishonchli; un amitié solide mustahkam do‘stlik; 3. kuchli, baquvvat, mustahkam; il est toujours solide, solide comme un roc
SOLIDEMENT
SON
535 u doim baquvvat, qoyaday mustahkam; 3. fam yaxshi, kuchli, zo‘r; il a un solide appétit uning ishtahasi zo‘r. solidement adv qattiq, pishiq, ishonchli. solidification nf qotish. solidifier vt qotirmoq. solidité nf 1. pishiqlik, mustahkamlik; 2. ishonchlilik, mustahkamlik; la solidité d’un raisonnement asosning ishonchliligi. soliloque nm o‘z-o‘zi bilan so‘zlashish, monolog. soliloquer vi o‘z-o‘zi bilan so‘zlashmoq. soliste n solist, yakka ijrochi (yakkaxon ashulachi, yakka sozanda, yakka raqqosa). solitaire I. adj 1. yolg‘iz, tanho, yakka; un voyageur solitaire yolg‘iz sayohatchi; ver solitaire solityor, tasmasimon gijja; 2. yolg‘izlikdagi, kimsasiz, g‘aribona; une enfance solitaire yolg‘izlikdagi bolalik; 3. yakka, yolg‘iz; chekka, xilvat; c’est un endroit solitaire bu xilvat joy; II. n yolg‘iz kishi, yolg‘ izlikda yashovchi; vivre en solitaire yog‘izlikda yashamoq. solitairement adv yolg‘iz, tanho; yolg‘izlikda. solitude nf 1. yolg‘izlik, yolg‘iz yashash, tanholik; la solitude lui pèse yolg‘izlik uni ezadi; vivre dans la solitude tanholikda yashamoq; 2. litt xilvat, chekka joy; xilvatgoh. solive
nf to‘sin; solives en bois, en fer yog‘och, temir to‘sin. solliciter vt 1. o‘ziga tortmoq, jalb qilmoq, qaratmoq; la publicité nous sollicite continuellement reklama bizni doimo o‘ziga qaratadi; solliciter l’attention de qqn par des signes imo-ishora bilan biror kishining e’ tiborini o‘ziga tortmoq; 2. o‘ tinib so‘ramoq, iltimos qilmoq; solliciter qqn de faire qqch biror kishidan biror ishni qilishni o‘ tinib so‘ramoq; 3. so‘ramoq (amaldordan); solliciter un emploi ish so‘ramoq. solliciteur, euse n so‘rovchi, iltimos qiluvchi. sollicitude nf e’tibor, mehribonlik; écouter qqn avec sollicitude biror kishini e’ tibor bilan eshitmoq. solo
nm mus solo (yakka ovoz yoki yakka soz uchun yozilgan muzika asari va uning ijrosi). solstice nm astr quyosh turishi (quyoshning ekvatordan eng uzoq – eng janubiy yoki eng shimoliy nuqta orqali o‘tish payti). solubiliser vt eritmoq, eritmaga aylantirmoq. solubilité nf erish, eritmaga aylanish xususiyati. soluble
adj 1. eriydigan, erib ketadigan; café soluble eriydigan qahva; 2. hal bo‘ladigan, hal qilib, yechib bo‘ladigan. soluté nm 1. eritma; 2. suyuq dori. solution 1
nf 1. yechim, yechilish, javob; je cherche la solution de ce problème men bu masalaning yechimini qidiryapman; 2. biror xulosaga, fikrga, qarorga, to‘xtamga kelish; hal qilish, hal qilinish; ce n’est pas une solution! bu masalaning hal qilinishi emas! la solution de la crise est en vue inqirozning hal qilinishi ko‘zga ko‘rinib qoldi. solution
2
nf 1. erish, parchalanish; solution à chaud issiqda parchalanish; 2. eritma, aralashma; une solution saturée to‘yintirilgan eritma; 3. solution de continuité uzilish; sans solution de continuité uzluksiz. solvabilité nf to‘lay olishlik, to‘lashga imkoni borlik; sa solvabilité est certaine uning to‘lay olishi aniq. solvable adj to‘lay oladigan, to‘lashga qurbi yetadigan. solvant nm erituvchi narsa, eritgich. somatique adj somatik, jismoniy. sombre adj 1. qorong‘i; cette pièce est très sombre bu xona juda qorong‘i; il fait sombre qorong‘ i; 2. qora, qoram tir, to‘q; une teinte sombre to‘q rang; 3. g‘amgin, ma’yus, xafa; xo‘mraygan, badqovoq, qovog‘i soliq; son visage restait sombre uning yuzi g‘amgin edi; 4. qora, yovuz, mash’um; l’avenir est bien sombre kelajak juda qorong‘i, mavhum. sombrer vi 1. g‘arq bo‘lmoq, cho‘kmoq; 2. cho‘mmoq, botmoq, g‘arq bo‘lmoq; il a sombré dans un sommeil de plomb u chuqur uyquga botdi. sombrero nm sombrero (soyavonli shlapa). sommaire
1
adj 1. qisqa, qisqacha; un exposé sommaire qisqa bayon; 2. to‘g‘ridan-to‘g‘ri, sud-so‘roqsiz; coup d’État suivi d’exécutions sommaires sud-so‘roqsiz qatllar bilan davom etgan davlat to‘ntarishi; 3. chegaralangan; connaissances sommaires chegaralangan bilim. sommaire
2
nm 1. qisqacha bayon; 2. mundarija. sommairement adv qisqacha, umumlashtirilgan holda. sommation nf ogohlantirish; après la troisième sommation, la sentinelle a tiré uchinchi ogohlantirishdan so‘ng, soqchi otdi. somme
1
nf 1. yig‘indi; faire la somme de plusieurs nombres ko‘p sonning yig‘indisini topmoq; 2. jami, hammasi, barchasi, majmui; une somme d’efforts considérables anchagina harakatning majmui; loc adv en somme umuman; somme toute natijada, qisqacha qilib aytganda; 3. ma’lum miqdor pul, mablag‘, summa; une grosse somme katta mablag‘; 4. yakun, natija; ce traité est une somme bu risola yakundir. somme
2
nf bête de somme yuk hayvoni. somme 3
nm uyqu, pinak, mudroq; faire un somme, un petit somme bir oz mizg‘ib olmoq. somme nm uyqu; faire un petit somme m izg‘ib olmoq; je n’ai fait qu’un somme men tun bo‘yi qimir etmay uxladim. sommeil
nm 1. uyqu; dormir d’un sommeil profond, d’un sommeil de plomb qattiq, chuqur, toshday qotib, dong qotib uxlamoq; avoir le sommeil léger hushyor uxlamoq; privation de sommeil uyqudan mahrum bo‘lish, uyqusini yo‘qotish, uyqusizlik; qui provoque le sommeil uyqu keltiruvchi, uxlatadigan; sommeil provoqué gipnoz; maladie du sommeil uyqu kasali; le sommeil éternel, le dernier sommeil abadiy uyqu, o‘ lim; avoir sommeil uyqusi kelmoq; 2. le sommeil hivernal de la marmotte sug‘urning qishki uyqusi; 3. vaqtincha to‘xtab qolish; laisser une affaire en sommeil biror ishni vaqtincha to‘xtatib qo‘ymoq. sommeiller vi 1. mudramoq; 2. mudroq holda, faoliyatsiz bo‘lmoq; une passion qui sommeille mudrab turgan ehtiros. sommer vt talab qilmoq, ogohlantirmoq; sommer qqn à comparaître devant la justice biror kishini sudga borishligi haqida ogohlantirmoq; sommer qqn de biror kishidan talab qilmoq; je l’ai sommer de répondre men undan javob berishni talab qildim. sommet
nm 1. tepa, yuqori, ust, uch, cho‘qqi; monter au sommet de la tour Eiffel E ffel m inorasining uchiga chiqmoq; l’air pur des sommets cho‘qqilarning sof havosi; 2. eng yuqorisi, tepasi, uchi, cho‘qqisi; être au sommet de la gloire shuhrat cho‘qqisida bo‘lmoq; conférence au sommet oliy darajadagi anjuman; 3. oliy darajadagi uchrashuv, davlat rahbarlarining uchrashuvi; 4. géom burchak uchi. sommier nm 1. karavotning prujinali qismi; 2. ro‘yxat daftari; les sommiers de la police judiciaire sud politsiyasining ro‘yxati. sommité
1
nf bot uchki qism, uch, tepa; on utilise en tisane les sommités fleuries des plantes damlamaga o‘ tlarning gullagan uchlarini ishlatishadi. sommité 2
nf mash’al, yulduz; les sommités de la science fan yulduzlari. somnambule n, adj lunatik, oyparast (lunatizm kasaliga mubtalo bo‘ lgan, uyqusida uyg‘oqdek yuraveradigan odam). somnambulisme nm lunatiklik, oyparastlik. somnifère nm uyqudori. somnolence nf mudroqlik, uyquchilik. somnolent, ente adj mudroq, uyquchi, uyqu bosgan. somnoler vi mudramoq, mudroq, uyqu bosmoq. somptuaire adj 1. sarf-xarajatlarga oid, sarf; loi somptuaire ortiqcha, dabdabali xarajatlarga qarshi qonun; 2. dépenses somptuaires ortiqcha, dabdabalar uchun qilinadigan xarajat. somptueux, euse adj qimmatbaho, dabdabali, hashamatli, dang‘illama, serhasham; un somptueux cadeau qimmatbaho sovg‘a. somptuosité nf dabdabalik, dang‘illamalik, tantanavorlik, dabdaba, hasham, zeb-ziynat; la somptuosité d’une fête bayramning dabdabasi. son 1
adj poss uning, o‘zining; c’est son parapluie bu uning zontigi; il fait ses études u o‘qiydi; on n’est jamais content de son sort odam o‘z taqdiridan hech qachon mamnun bo‘lmaydi. son
2 nm tovush; vitesse du son tovush tezligi; enregistrement, reproduction du son ovoz yozish; ingénieur du son ovoz operatori.
SON
SORTIR
536 son
3
nm kepak; farine de son kepakli un; pain de son kepak non; loc taches de son sepkil. sonar
nm gidrolokator. sonate
nf sonata. sondage
nm 1. zondlash; 2. zondlash, ta’naga zond kiritish; 3. o‘rganib, surishtirib chiqish (fikrlarni); des sondages d’opinion fikrlarni o‘rganib chiqish. sonde
nf 1. zond (chuqurlikni, atmosferani o‘rganadigan asbob); 2. zond (ichki a’zolarni tekshirish yoki davolash uchun ishlatiladigan naysimon asbob, naycha); 3. yer qatlamlarini tekshirish uchun ishlatiladigan burg‘ i. sonder
vt 1. zond bilan tekshirmoq, zondlamoq; sonder les grands fonds katta chuqurlikni zondlamoq; sonder un malade kasalni zond bilan tekshimoq; 2. o‘smoqchilab, surishtirib, tekshirib ko‘rmoq; sonder qqn biror kishini o‘smoqchilab ko‘rmoq; sonder l’opinion fikrlarni surishtirib ko‘rmoq. sondeur, euse n fikrlarni o‘rganuvchi, tekshiruvchi odam. songe nm litt tush, tush ko‘rish; prov songes, mensonges tushga nimalar kirmaydi, ko‘ngil nimalarni tilamaydi. songer
vi 1. vx orzu qilmoq; 2. (à) mulohaza qilmoq, o‘ylab ko‘rmoq; songez-y bien! bu haqda yaxshilab o‘ylab ko‘ring! il songe au mariage, à se marier u uylanish haqida o‘ylayapti; il ne faut pas y songer bu haqda orzu qilmay qo‘yaqoling; 3. o‘ylamoq, e’ tiborga olmoq; avez-vous songé qu’il y un gros risque? katta xavf borligi haqida o‘ylab ko‘rdingizmi? songerie nf litt orzu, xayol. songeur, euse adj xayolchan, o‘ychan; je te trouve bien songeuse sen menga juda o‘ychan ko‘rinasan. sonnaille nf qo‘ng‘iroqcha (hayvonning bo‘yniga osib qo‘yilgan). sonnant, ante adj 1. jaranglagan, jaranglaydigan, jarangdor; loc espèces sonnantes et trébuchantes jaraq-jaraq tangalar; 2. roppa-rosa (vaqt); à cinq heurs sonnantes roppa-rosa beshda. sonné, ée adj 1. bong urgan, bo‘ lgan, o‘ tgan; il est cinq heures sonnées soat beshdan o‘ tdi; loc il a soixante ans bien sonnés u oltmishni urib qo‘ydi; 2. fam jinni, ahmoq; il est complètement sonné u g‘ irt ahmoq. sonner I. vi 1. jiringlamoq, jaranglamoq; les cloches sonnent qo‘ng‘iroqlar jaranglayapti; le téléphone a sonné telefon jiringladi; trois heures sonnent soat uchga bong uryapti; loc sa dernière heure a sonné uning paymonasi to‘ldi; 2. jaranglamoq, eshitilmoq, talaffuz qilinmoq; une phrase qui sonne mal yaxshi tuzilmagan gap; 3. qo‘ng‘iroq chalmoq; entrer sans sonner qo‘ng‘iroqni chalmay kirmoq; 4. (de) chalmoq (puflab chalinadigan asboblar haqida); sonner de la trompette truba chalmoq; II. vt 1. chalmoq; sonner les cloches qo‘ng‘iroqlarni chalmoq; 2. bildirmoq, urmoq; on a sonné le tocsin bong urishdi; l’horloge a sonné onze heures soat o‘n birga bong urdi; 3. chaqirmoq (qo‘ng‘iroq chalib); sonner l’infirmière de garde navbatchi hamshirani chaqirmoq. sonnerie nf 1. jiringlash, yangrash; une sonnerie de clairon trubaning yangrashi; la sonnerie du téléphone telefonning jiringlashi; 2. qo‘ng‘iroq; remonter la sonnerie d’un réveil budilnikning qo‘ng‘irog‘ini burab qo‘ymoq; sonnerie électrique elektr qo‘ng‘iroq. sonnette nf 1. qo‘ng‘iroqcha; donnez trois coups de sonnette qo‘ng‘iroqni uch marta chaling; 2. qo‘ng‘iroq ovozi; je n’ai pas entendu la sonnette men qo‘ng‘iroqni eshitmay qolibman. sonore
adj 1. jarangli, jarangdor; il parlait avec une voix sonore u jarangdor ovozda gapirardi; consonne sonore jarangli undosh; une salle trop sonore o‘ta jarangdor zal; 2. ovozga oid, ovozli; un film sonore ovozli film.
sonorisation nf ovoz berish. sonoriser vt 1. jarangli qilmoq; 2. ovoz bermoq (ovozsiz filmlarga). sonorité nf jarangdorlik, yangroqlik, aks-sado berish; cet instrument a une belle sonorité bu asbobning ajoyib jarangdorligi bor; cette salle de concert a une bonne sonorité bu konsert zalining aks-sado berishi juda yaxshi. sophisme nm sofizm; safsata. sophiste nm 1. sofist (qadimda: retorika va falsafa o‘qituvchisi); 2. sofist, sofizm tarafdori, safsataboz. sophistication nf soxtalashtirish, safsatalashtirish. soprano I. nm soprano (ayollarning, o‘smirlarning eng baland ovozi); II. n soprano ovozi sohibi; pl soprani ou sopranos. sorbet
nm mevadan qilingan muzqaymoq. sorbier
nm ryabina, chetan daraxti. sorbonnard, arde n vieilli pej Sarbonna talabasi, o‘qituvchisi. sorcellerie nf sehrgarlik, jodugarlik; c’est de la sorcellerie bu sehrgarlik. sorier, ière I. n 1. jodugar, sehrgar; 2. fam (vielle) sorcière (qari) jodugar; loc chasse aux sorcières o‘z muxoliflarini ta’qib qilish; II. adj m fam ce n’est pas sorcier buning g‘aroyib joyi yo‘q. sordide
adj 1. jirkanch, yaramas, murdor, iflos, nopok; des taudis sordides iflos katalaklar; 2. jirkanch, yaramas, razil, qabih, murdor; une sordide affaire qabih ish; crime sordide razil qotillik. sordidement adv razillarcha, qabihona. sordidité nf litt razillik, qabihlik, yaramaslik, ifloslik, jirkanchlik. sorgho
nm bot jo‘xori. sornette nf pl bema’ni, bo‘lmag‘ur, bekor gap, safsata, behuda gaplar; débiter, raconter des sornettes safsata sotmoq, bekorchi gaplarni gapirmoq. sort
nm 1. taqdir, qismat; les infirmités sont le sort de la vieillesse kasallik qarilikning qismati; 2. taqdir, taqdirning taqozosi, falakning gardishi, zamonaning zayli; c’est un coup, une ironie du sort bu taqdirning taqozosi, zamonaning zayli; 3. taqdir, qismat, peshona, qur’a; tirer au sort qur’a tashlamoq; le sort décidera peshona hal qiladi; le sort en est jeté qur’a tashlandi; 4. loc jeter un sort à qqn biron kishiga ko‘zi tegmoq. sortant, ante adj chiqadigan; les numéros sortants yutadigan sonlar; le député sortant vakolati tugagan deputat. sorte
nf tur, xil, nav; il y a plusieurs sortes de problèmes ko‘p turli masalalar bor; cette sorte de gens bu xil odamlar; une sorte de fraises qulupnayning bir turi; une sorte de qandaydir, bir xil, bir turdagi; c’était une sorte de vagabond bu qandaydir daydi edi; loc de la sorte shunday, bunday, shu tarzda; pourquoi ris-tu de la sorte? sen nega bunday kulyapsan? en quelque sorte ma’lum darajada, agar ibora joyiz bo‘lsa, go‘yo; tu a eu de la chance, en quelque sorte ma’ lum darajada, sening omading bor ekan; de telle sorte que shunday darajada, shunday uslubda; il avait brouillé les pistes de telle sorte qu’on ne l’a jamais retrouvé u izlarini shunday darajada yo‘qotgan ediki, uni hech qachon topisholmadi; de sorte que natijada, shunday qilib; j’étais en retard, de sorte que j’ai manqué le début du film men kech qolgan edim, natijada filmning boshini o‘tkazib yubordim; faire en sorte que shunday qilish kerakki; fais en sorte que tout soit prêt demain shunday qilginki, ertaga hamma narsa tayyor bo‘lsin; faire en sorte de ilojini qilmoq; fais en sorte d’être à l’heure vaqtida bo‘lishning ilojini qil. sortie nf 1. chiqish; c’est l’heure de la sortie des élèves o‘quvchilarning maktabdan chiqish payti; 2. panadan chiqib qo‘qqisdan qilingan hujum; les assiégés ont tenté une sortie qamaldagilar yorib chiqishga harakat qilishdi; sortie de bain hammomdan keyin kiyiladigan xalat; 3. chiqish (nutq, gap, bayonot); elle est capable de n’importe quelle sortie devant les gens u odamlar oldida harqanday chiqishga qodir; 4. u yer-bu yerga borish, chiqish; une sortie en ville shaharga chiqish; 5. chiqib ketish; d’importantes sorties de devises katta miqdordagi valutaning chiqib ketishi; 6. chiqish, paydo bo‘lish; la sortie d’un nouveau modèle de voiture yangi modeldagi avtomobilning chiqishi; 7. xarajat, chiqim; il y a plus de sorties que de rentrées ce mois bu oyda kirimdan ko‘ra chiqim ko‘proq bo‘ldi; 8. chiqish, chiqish joyi; les sorties de Paris sont encombrées le samedi shanba kuni Parijdan chiqish yo‘llari tiqilib qoladi. sortilège nm sehrgarlik, jodugarlik; sehr, jodu. sortir 1
n’est pas un temps pour sortir bu sayrga chiqish payti emas; il est sorti faire un tour u aylanib kelgani chiqdi; nous sortons beaucoup biz tomoshalarga ko‘p boramiz; 3. chiqib ketmoq; la rivière est sortie de son lit daryo o‘z o‘zanidan chiqib ketdi; la voiture est sortie de la route avtomobil yo‘ldan chiqib ketdi; cela m’est sorti de la tête bu mening esimdan chiqib qoldi; 4. chiqmoq, paydo bo‘lmoq; les bourgeons sortent kurtaklar chiqyapti; ce film sort la semaine prochaine bu film keyingi haftaga
SORTIR
SOUFFRANT
537 chiqadi; 5. chiqmoq (o‘yinda); un numéro qui n’est pas encore sorti hali chiqmagan son; 6. chiqmoq, biror joyni tark etmoq; sortir, être sorti de table dasturxondan turmoq; sortir de prison qamoqdan chiqmoq; 7. chiqmoq, tugatmoq; j’ai trop à faire, je n’en sors pas qiladigan ishim juda ko‘p, undan boshimni ko‘ tarolmayapman; 8. qutulmoq, ozod bo‘lmoq; je sors à peine de maladie men endigina kasaldan turdim; nous ne sommes pas encore sortis d’affaire biz hali ishdan qutulganimiz yo‘q; il n’est pas sorti de sa froideur coutumière u o‘zining odatiy sovuqligidan qutilgani yo‘q; 9. chetlashmoq, chetga chiqmoq; tu sors du sujet sen mavzudan chetga chiqib ketyapsan; c’est une chose qui sort de l’ordinaire bu g‘ayri oddiy narsa; 10. -dan chiqmoq; des mots qui sortent du cœur yurakdan chiqayotgan so‘zlar; je ne sais pas ce qui sortira de nos recherches bilmadim, bizning tadqiqotimizdan nima chiqarkin; 11. kelib chiqmoq, bo‘lmoq; il sort d’une bonne famille u yaxshi oiladan chiqqan d’où sort-il? u qayerdan kelgan? les ingénieurs sortent d’une grande école muhandislar oliy maktabdan chiqishadi; 12. tayyorlanmoq, chiqmoq; des robes qui sortent de chez les grands couturiers katta chevarlardan chiqadigan ko‘ylaklar; II. vt 1. olib chiqmoq, tashqariga olib chiqmoq; je vais sortir les enfants men bolalarni olib chiqaman; il a sorti le chien u itni tashqariga olib chiqdi; as-tu sorti la voiture du garage? avtomobilni garajdan olib chiqdingmi? 3. fam chiqarib tashlamoq; à la porte! sortez-le! ko‘chaga! uni chiqarib tashlanglar! 4. tortib chiqarmoq, qutqarmoq; il faut le sortir de là uni bundan chiqarib olish kerak; 5. bosib chiqarmoq; éditeur qui sort un livre kitob bosib chiqargan noshir; 6 fam hunar ko‘rsatmoq; qu’est- ce qu’il va encore nous sortir u bizga yana qanday hunar ko‘rsatar ekan? III. s’en sortir vpr qutulmoq, chiqib olmoq; docteur, ai-je des chances de m’en sortir? doktor, mening bundan qutulish imkoniyatim bormi? sortir 2
nm litt au sortir de chiqishda; au sortir du théâtre teatrdan chiqishda. S.O.S. nm inv (abrév S ave Our Soul) SOS, falokat radiosignali; envoyer, lancer un S.O.S. SOS chaqirmoq, yordam so‘ramoq. sosie
nm o‘xshash; c’est ton sosie bu sening o‘xshashing. sot, sotte adj, n tentak, aqli past, ahmoq, jinni; je ne suis pas assez sot pour lui en vouloir men undan xafa bo‘ lgani shunchalar ahmoq emasman; tu n’es qu’un sot sen g‘irt ahmoqsan; litt rien de plus sot que cette réponse! bu javobdan ko‘ra ahmoqroq narsa yo‘q! sottement adv ahmoqlarcha, tentaklarcha, jinnilarcha. sottie ou
sotie nf soti (O‘rta asr satirik pyesasi). sottise nf litt 1. ahmoqlik, tentaklik, jinnilik; 2. bo‘lmag‘ur narsa; dire des sottises bo‘lmag‘ur narsalarni demoq; 3. so‘kish, haqoratli so‘zlar; il lui a dit des sottises u unga haqoratli so‘zlarni aytdi. sottisier nm hazil, hazil gaplar to‘plami. sou nm 1. su (besh santim); loc amasser sou à sou, sou par sou tiyinlab yig‘moq, misqollab yig‘moq; dépenser jusqu’au dernier sou oxirgi chaqasigacha sarflamoq; n’avoir pas le sou sariq chaqasi ham bo‘lmaslik; être sans le sou pulsiz bo‘ lmoq; un bijou de quatre sou bir pulga qimmat narsa; il n’a pas un sou de bon sens uning tirnoqcha ham aqli yo‘q; 2. fam pl pul, aqcha; il est près de ses sous u ochko‘z, ziqna. soubassement nm fundament, asos. souche
nf 1. to‘nka; loc être, rester comme une souche qoqqan qoziqday; dormir comme une souche dong qotib uxlamoq; 2. loc faire souche kelib chiqmoq; de vieille souche qadimiy oiladan; mot de souche latine lotin tilidan kelib chiqqan so‘z. souci nm g‘am, tashvish, g‘am yeyish, tashvishini qilish, o‘ylash, iztirob; se faire du souci tashvish qilmoq; être accablé de souci g‘amdan bukilib qolmoq; il ne se fait pas de souci, aucun souci u hech narsadan tashvish qilmaydi, uning hech qanday tashvishi yo‘q; sa santé est pour moi un souci continuel uning sog‘ligi men uchun doimiy tashvish. soucier (se) vpr g‘am chekmoq, tashvish qilmoq, g‘am yemoq, iztirob chekmoq, o‘ylamoq; il s’en soucie comme de sa première chemise u umuman tashvish chekmaydi, u taralla bedod. soucieux, euse adj tashvishli, g‘am, tashvish chekadigan, iztirobli; un air soucieux tashvishli ko‘rinish; soucieux de tashvish qiladigan, g‘am chekadigan, o‘ylaydigan; il est soucieux de notre bien-être u bizning farovonligimiz haqida tashvish qiladi. soucoupe nf 1. likopcha, tarelkacha, taqsimcha; loc faire des yeux comme des soucoupes ko‘zlarini piyoladay-piyoladay qilmoq; 2. soucoupe volante uchar tarelka. soudage
nm payvandlash, kavsharlash. soudain, aine I. adj kutilmagan, to‘satdan bo‘lgan; une mort soudaine kutilmagan o‘lim; II. adv to‘satdan, birdan, kutilmaganda; soudain, il s’enfuit birdan, u qochishga tushdi. soudainement adv birdan, to‘satdan, kutilmaganda. soudaineté nf to‘satdanlik, kutilmaganlik, birdanlik; la soudaineté de sa riposte m’a laissé sans voix uning javobining kutilmaganligi mening nafasimni ichimga tushirib yubordi. soudard
nm litt jangari, qo‘pol odam. soude
nf 1. soude caustique kaustik soda, o‘yuvchi natriy; 2. natriy, soda.
souder vt 1. kavsharlamoq, qalaylamoq, payvandlamoq; 2. yopishtirmoq, birlashtirmoq, jipslashtirmoq; il faut souder ces divers groupes au sein d’une organisation bu turli guruhlarni bir tashkilot atrofida jipslashtirish kerak. soudeur, euse n payvandchi. soudoyer vt pora berib sotib olmoq, o‘z tomoniga og‘dirmoq. soudure
nf 1. kavshar (kavsharlash uchun ishlatiladigan metall); 2. payvandlash, payvand; soudure autogène avtogen payvand; svarka; soudure à chalumeau gaz payvand; 3. hosilni hosilga ulash. soufflage nm puflab yasash (oynasozlikda). souffle
nm 1. puflash, dam; on le renverserait d’un souffle uni bir puflashda yiqitib yuborish mumkin; pour jouer de la trompette, il faut du souffle karnay chalish uchun dami bo‘lishi kerak; 2. nafas, nafas olish; jusqu’à son dernier souffle oxirgi nafasi qolguncha; retenir son souffle nafasini to‘xtatib turmoq; une virtuosité à vous couper le souffle yuksak mahorat sizni hayratga soldi; avoir le souffle court tezda yuragi og‘ziga tiqilib qolmoq; être à bout de souffle holdan toygan bo‘lmoq; il a trouvé son second souffle u endi ochildi; 3. ilhom, ilhomlanish; 4. shabada; ces feuilles frémissent au moindre souffle bu barglar salgina shabadada tebranadi; 5. havo to‘lqini; effet de souffle d’un explosif portlashning zarb to‘lqini; 6. méd shovqin; avoir un souffle au cœur yuragida shovqin bo‘lmoq. soufflé, ée I. adj 1. ko‘pchigan; des pommes de terre soufflées ko‘pchigan kartoshka; 2. hayratlangan, hayratda qolgan; j’en ai été soufflé! men bundan hayratda qolgan edim! II. nm sufle; un soufflé au fromage pishloq suflesi. souffler I. vi 1. puflamoq; souffler sur ses mains, sur la soupe, dans une trompette qo‘lni, sho‘rvani, karnayni puflamoq; 2. harsillamoq, pishillamoq, pishqirmoq; souffler comme un bœuf buqaday pishqirmoq; laissez-moi le temps de souffler menga nafasimni rostlab olgani vaqt bering; 3. esmoq; le vent souffle shamol esyapti; II. vt 1. biror narsani puflamoq; souffler un bougie shamni puflab o‘chirmoq; 2. uchirib yubormoq; maison soufflée par une explosion portlash uchirib ketgan uy; 3. puflab yasamoq; verre soufflé puflab yasalgan shisha; 4. shivirlamoq; souffler qqch à l’oreille de qqn biror kishining qulog‘ iga biror narsani shivirlamoq; 5. sekin aytib turmoq, aytib bermoq; shipshitmoq; il a été puni parce qu’il a soufflé u jazolangan edi, chunki u aytib turgan egi. soufflet nm litt tarsaki, shapaloq. souffleter vt litt souffleter tarsaki, shapaloq tushirmoq; il l’a souffleté et ils se sont battus en duel u unga tarsaki tushirdi va ular duelga chiqishdi. souffleur, euse n 1. suflyor; 2. souffleur de verre shisha puflovchi, puflab shisha buyumlar yasovchi ishchi. souffrance nf 1. azob, azoblanish, azob chekish, dard, qiynoq; 2. ruhiy qiynalish, azob-uqubat, kulfat; alam; 3. en souffrance turib qolgan, egasi talab qilib, olmagan tovar. souffrant, ante adj qiynaluvchi, azoblanuvchi, azob-uqubat chekuvchi, kasalmand. SOUFFRE - DOULEUR SOUPIRER
538 souffre-douleur nm inv balogardon, boshqalarning gunohiga javobgar bo‘lib qolgan odam. souffreteux, euse adj kasalmand, zaif, nimjon. souffrir I. vi 1. qiynalmoq, og‘rimoq, azoblanmoq; azob-uqubat chekmoq; où souffrez-vous? qayeringiz og‘riyapti? ses rhumatismes le font souffrir bod kasali uni azoblayapti; nous avons beaucoup souffert du froid biz sovuqdan juda azob chekdik; j’ai souffert pour lui expliquer le problème men unga masalani tushuntirguncha qiynalib ketdim; 2. zarar ko‘rmoq, ziyon ko‘rmoq, jabrlanmoq; pays qui souffre de la sécheresse qurg‘oqchilikdan jabrlanayotgan mamlakat; sa réputation en a souffert bundan uning obro‘si zarar ko‘rdi; II. vt 1. litt chidamoq, boshdan kechirmoq; il ne peut pas souffrir la plaisanterie u hazilga chidamaydi; fam je ne peux pas souffrir ce type-là! bu nusxani jinim suymaydi! 2. litt imkon, imkoniyat bermoq, yo‘l qo‘ymoq; une règle qui ne souffre aucune exception hech qanday istisnoga yo‘l qo‘ymaydigan qoida; loc souffrir le martyre, mille morts qattiq azobga qolmoq, og‘ir kunlarga qolmoq. soufi, ie adj, n mutasavvuf, sufiy. soufisme nm tasavvuf, sufizm. soufre nm oltingugurt, sulfat. soufrer vt oltingugurt bilan ishlov bermoq. souhait nm istak, tilak, xohish, niyat, orzu; exprimer, former, faire des souhaits istak bildirmoq, niyat qilmoq; je souhaite que tout aille bien men hammasi yaxshi bo‘lishini tilayman; je vous souhaite bonne chance men sizga omad tilayman; souhaiter la bonne année yangi yil istaklarini bildirmoq; à souhait loc adv juda soz, ko‘ngildagiday, risoladagiday; tout marche à souhait hammasi ko‘ngildagiday ketyapti. souhaitable adj istalgan, tilangan, matlub, ma’qul, maqbul, kerak, joiz; il a toutes les qualités souhaitables pour cet emploi unda bu ish uchun hamma maqbul xislatlar bor. souiller vt litt 1. ifloslantirmoq, bulg‘amoq; linge souillé ifloslangan choyshab; 2. harom qilmoq, murdor qilmoq, bulg‘amoq; on tente de souiller sa mémoire oning nomini bulg‘ashga harakat qilishadi. souillon nf litt isqirt, irkit. souillure nf 1. litt kir, dog‘; 2. dog‘, uyat, sharmandalik, isnod, tavqi la’nat. souk
nm 1. bozor (arab mamlakatlarida); 2. bozor (tartibsiz joy). soûl, soûle adj mast, kayf, sarxush; il était soûl comme un cochon u cho‘chqaday mast edi; je suis soûl de grand air men sof havodan mastman; tout mon, ton, son soûl loc adv keragicha, to‘yib; vous pouvez manger tout votre soûl siz keragicha to‘yib yeyshingiz mumkin; pleurer tout son soûl to‘yib yig‘lamoq. soulagement nm 1. ovunchoq, ovunish, taskin; il cherche dans les livres le soulagement et l’oubli u kitobdan taskin va unutish izlayapti; 2. tinchlanish, tinchlik, yengil tortish, yengillash; pousser un soupir de soulagement yengil nafas olmoq. soulager I. vt 1. yengillashtirmoq; yengillatmoq, vaznini kamaytirmoq; soulager l’avant de la voiture avtomobilning oldini yengillatmoq; 2. tinchlantirmoq, yengillashtirmoq, yengil tortgizmoq, taskin bermoq; ce remède a bien soulagé le malade bu dori kasalni ancha yengil tortgizdi; parlez, cela vous soulagera gapiravering, bu sizni yengil tortgizadi; soulager la peine, la douleur de qqn biror kishining azobini, og‘rig‘ini yengillashtirmoq; II. se soulager vpr fam yengillab, yozilib olmoq. soûler vt 1. mast qilmoq, mast bo‘lguncha ichirmoq, to‘ydirib ichirmoq; 2. litt sarhush, mast, kayf qilmoq; on l’avait soûlé de beaux discours uni go‘zal nutqlar bilan mast qilib qo‘yishgan edi; 3. fam zerikmoq, jonga tegmoq, charchatmoq; tu nous soûles de tes jérémiades! sen arzu-doding bilan bizning jonimizga tegding! soûlerie nf fam ichkilikbozlik, aroqxo‘rlik. soulèvement nm 1. ko‘tarilish, ko‘tarish; un soulèvement de terre yerning ustki qatlamining ko‘tarilishi; 2. ko‘ tarilish, qo‘zg‘olon. soulever I. vt 1. sal, andak ko‘ tarmoq, ko‘ tarib qo‘ymoq; il soulevait de temps en temps le couvercle de la casserole u vaqti-vaqti bilan kastrulning qopqog‘ini ko‘tarib qo‘yar edi; j’ai soulevé le rideau men pardani ko‘tarib qo‘ydim; 2. ko‘ tarmoq; la voiture soulevait de la poussière avtomobil chang ko‘ tarar edi; 3. qarshi ko‘tarmoq, qo‘zg‘atmoq, bosh ko‘targizmoq; soulever le peuple contre un dictateur xalqni diktatorga qarshi ko‘ tarmoq; 4. qo‘zg‘amoq, uyg‘otmoq, tug‘dirmoq; to‘lqinlantirmoq, jo‘shtirmoq; son discours a soulevé l’enthousiasme uning nutqi g‘ayratni oshirib yubordi; 5. qo‘ymoq, ko‘tarmoq (masala, savol); la question sera soulevée à la prochaine réunion masala keyingi majlisda qo‘yiladi; II. se soulever vpr 1. sal, andak ko‘tarilmoq; 2. ko‘tarilmoq, qo‘zg‘almoq; bosh ko‘tarmoq, qo‘zg‘olon qilmoq. soulier nm boshmoq, botinka; loc être dans ses petits souliers qiyin ahvolda bo‘lmoq, qolmoq. soulignage nm satr ostidan chizish; satr ostidagi chiziq. souligner vt 1. tagiga chizmoq; 2. fig ta’kidlamoq, uqdirib o‘ tmoq; e’ tiborni jalb qilmoq, diqqatni tortmoq; l’auteur souligne l’importance de cet événement muallif bu voqeaning muhimligini ta’kidlaydi. soulte
nf ustama pul (pul almashtirish). soumettre 1
biror holga solmoq, uchratmoq; les revenus soumis à l’impôt soliqqa tortilgan foyda; II. se soumettre vpr bo‘ysunmoq, itoat qilmoq, tobe bo‘lmoq; elle se soumet à tous ses caprices u uning hamma injiqliklarini ko‘taradi. soumettre 2
soumis le cas au préfet mer ishni prefektga topshirdi. soumis, ise adj itoatkor, itoatli, itoat qiladigan, bo‘ysunadigan. soumission 1
aveugle ko‘r-ko‘rona tobelik; 2. tobe bo‘lish, taslim bo‘lish, bosh egish; faire acte de soumission tobeligini bildirmoq; les révoltés ont fait leur soumission qo‘zg‘olonchilar taslim bo‘lishdi. soumission 2
yetkazib berish, pudrat. soumissionner vt pudratga bermoq, yetkazib bermoq. soupape
nf klapan; soupape de sûreté, de sécurité ehtiyot klapan. soupçon
nm 1. gumon, shubha; il est au dessus de tout soupçon u har qanday shubhadan xoli; je n’en ai pas le moindre soupçon mening undan zig‘ircha ham gumonim yo‘q; 2. tomchi, ushoq, tirnoqday narsa, ozgina narsa; elle mettait un soupçon de rouge u ozgina qizil pomada qo‘ygan edi. soupçonnable adj shubhali, shubha tug‘diradigan. soupçonner vt 1.
shubhalanmoq, gumon,
shubha qilmoq,
gumonsiramoq; on le soupçonne de vol, d’avoir volé uni o‘g‘irlikda, o‘g‘irlik qilganlikda gumon qilishmoqda; 2. taxmin qilmoq, his qilmoq, oldindan sezmoq. soupçonneux, euse adj shubhali, shubha tug‘diradigan, ishonarsiz; air, regard soupçonneux shubhali ko‘rinish, qarash. soupe nf 1. sho‘rva, qaynatma; soupe à l’oignon, aux légumes piyoz, sabzavot sho‘rva; loc c’est une soupe au lait bu sal narsaga "lov" etib ketadigan odam, bu tezda jahli chiqib ketadigan odam; 2. askarlarning tushligi; soupe populaire bepul beriladigan ovqat (kambag‘allarga); 3. vx sho‘rvaga bo‘ktirilgan yupqa kesim non; loc être trempé comme une soupe shalabbo bo‘lmoq, ivib ketmoq. soupente nf mansarda, zinapoyaning ostki qismi; il couche dans une soupente u mansardada yotadi. souper 1
nm kechki ovqat. souper
2
1. kechki ovqatni yemoq; 2. fam j’en ai soupé to‘yib ketdim, hiqildog‘imga keldi. soupeser vt 1. qo‘lida chamalab ko‘rmoq; 2. chamalab, mo‘ljallab ko‘rmoq; soupeser ses arguments o‘z dalillarini chamalab ko‘rmoq. soupière nf sho‘rva tortiladigan idish. soupir nm uf tortish; xo‘rsinish; pousser des soupirs, un profond soupir uf tortmoq, chuqur uf tortmoq; rendre le dernier soupir nafasi chiqib ketmoq, o‘ lmoq; 2. litt oh-voh, oh chekish; 3. mus chorak pauza. soupirant nm iron oh-voh chekuvchilar, oshiqlar, shaydolar; elle a tout un cortège de soupirants uning bir talay shaydolari bor. soupirer I. vi uf tortmoq, xo‘rsinmoq; litt soupirer après, pour qo‘msamoq, dardida oh-voh qilmoq; II. vt uf tortmoq, uf tortish bilan izhor qilmoq; hélas! soupira-t-il ola! uf tortdi u.
SOUPLE
SOUTENIR
539 souple
adj 1. egiluvchan, bukiluvchan, qayishqoq, elastik; un cuir souple qayishqoq teri; l’acier est plus souple que le fer po‘lat temirdan bukiluvchanroq; 2. tez moslashuvchi, tadbirkor; uddaburo; epchil, usta; fam gapga ko‘nadigan, ko‘nuvchan, unovchan, ko‘ngilchan; il est très souple, il fermera les yeux u juda ko‘ngilchan, u ko‘z yumib qo‘yaqoladi. souplesse nf 1. egiluvchanlik, bukiluvchanlik, mayinlik, elastiklik; 2. uddaburolik, epchillik, ustalik; 3. moslashuvchanlik, tez o‘zgaruvchanlik; la souplesse d’une langue tilning moslashuvchanligi. sourate
nf Qur’on surasi. source
nf 1. buloq, chashma; 2. bosh, suv boshi, manba, sarchashma; le fleuve prend sa source à daryo …–dan boshlanadi, daryo o‘z suvini …-dan oladi; 2. manba, asos; la source d’une erreur xatoning asosi; une source de profit, de revenu foydaning manbai; source officielle rasmiy manba; 3. manba, kon, masdar; source de chaleur issiqlik manbai. sourcil
nm qosh; froncer les sourcils qoshini chimirmoq. sourciller vi qoshini chimirmoq; il a répondu sans sourciller u kiprik qoqmay javob berdi. sourcilleux, euse adj qattiq, jiddiy, og‘ir; un critique sourcilleux qattiq tanqid. sourd
1 , sourde adj, n kar, qulog‘ i og‘ir, garang; loc sourd comme un pot qulog‘i tom bitgan; les sourds et les muets kar va soqovlar; loc frapper, cogner, crier comme un sourd bor kuchi bilan urmoq, turtmoq, qichqirmoq; dialogue de sourds bir-biriga gap bermay gapirish; prov il n’est pire sourd que celui qui ne veut pas entendre kar-soqov bo‘lib olgandan yomoni yo‘q; litt sourd à e’ tiborsiz, loqayd, ishi yo‘q, bepisand; il reste sourd à nos appels u bizning chaqirig‘imizga loqayd qoldi. sourd
2 , sourde adj 1. jarangsiz, bo‘g‘iq; un bruit sourd bo‘g‘iq ovoz; consonne sourde jarangsiz undosh; 2. yashirin, noaniq, zimdan, ichdagi; une douleur sourde yashirin azob; une lutte sourde zimdan kurash. sourdement adv litt 1. bo‘g‘iq, jarangsiz; 2. yashirincha, maxfiy suratda, zimdan, xufiya, bildirmay. sourd-muet, sourde-muette n, adj kar-soqov, gung, gungalak; la langue des sourds-muets kar-soqovlar tili. sourdre
vi litt yerdan qaynab, otilib chiqmoq (suv haqida); paydo bo‘lmoq, tug‘ilmoq; la tristesse qui sourdait en lui unda tug‘ilgan xafalik. sourire 1
vi 1. kulmoq, iljaymoq, jilmaymoq, tabassum qilmoq; tirjaymoq; sourire à qqn biror kishiga jilmayib qo‘ymoq, biror kishiga xayrixohlik bildirmoq; cela fait sourire bu odamning kulgisini qistatadi; 2. kulib boqmoq, ma’qul bo‘lmoq, yoqmoq; ce projet ne me sourit guère bu reja menga hech ham ma’qul bo‘lmayapti; enfin la chance lui a souri oxiri unga omad kulib boqdi.
sourire 2
nm kulgu, iljayish, jilmayish, tabassum, tirjayish; avoir le sourire og‘zi qulog‘ida bo‘lmoq. souris nf inv 1. sichqon; 2. fam yosh qiz, yosh ayol; souris d’hôtel mehmonxona o‘g‘risi; 3. inform sichqon; appuyer sur le bouton de la souris sichqonning tugmachasini bosmoq. sournois, oise adj, n odamovi, damduz, birovdan sirini yashiradigan, ichimdan top, ikkiyuzlamachi, munofiq. sournoisement adv zimdan, yashirincha, bildirmay. sournoiserie nf damduzlik, sirini, ichidagini birovga aytmaslik. sous
prép 1. ostida; sous l’eau suvning ostida; 2. une lettre sous enveloppe konvertga solingan xat; sous une forme, sous un nom ma’lum bir ko‘rinishda, biror nom ostida; 3. s’abriter sous un parapluie zontikning ostiga kirib olmoq; sous le feu de l’ennemi dushman o‘qlari ostida; sous les yeux de tout le monde hammaning ko‘z oldida, ko‘z o‘ngida; 4. sous un régime capitaliste kapitalistik tuzim ostida; sous sa direction uning rahbarligi ostida; sous condition shart bilan; 5. hukmronligi davrida; sous Louis XIV Lui XIV hukmronligi davrida; je vous répondrai sous huitaine men sizga biror hafta ichida javob beraman; sous peu yaqinda, yaqin orada; 6. biror narsa ta’siri ostida; sous la pression des événements voqealar ta’siri ostida. sous-
joylashish, subordinatsiya, bo‘linish, ichki daraja va yetishmaslikni bildiruvchi prefiks. sous-alimenté, ée adj to‘yib yemagan, och. sous-chef nm yordamchi, o‘rinbosar; des sous-chefs de bureau idora boshlig‘ining yordamchilari. sous commission nf kichik komissiya. sous-cutané, ée adj teri osti; piqûre sous-cutanée teri osti ukoli. sous-développé, ée adj kam rivojlangan; pays sous-développés kam rivojlangan mamlakatlar. sous-directeur, trice n direktor yordamchisi, direktorning muovini. sous-emploi nm yarim ishsizlik. sous-entendre vt nazarda tutmoq; il est sous-entendu que o‘z-o‘zidan ma’lumki. sous-entendu nm nazarda tutilgan, ishora. sous-estimer vt kam baho bermoq, nazar-pisand qilmaslik. sous-jacent, ente adj quyi, pastki, tagida yotgan, yashirin; la couche sous-jacente takki qatlam. sous-lieutenant nm kichik leytenant. sous-locataire n qisman ijaraga berish huquqiga ega bo‘lgan ijarachi. sous-location nf ijaraga olish (qisman ijaraga berish huquqi bilan). sous-main nm inv qog‘oz qolib qo‘yiladigan stol ashyosi; loc en sous- main yashirincha, yeng ichida. sous-marin, ine I. adj suv osti; la pêche sous-marine suv osti baliq ovi; II. nm suv osti kemasi; des sous-marins nucléaires suv osti atom kemasi. sous-multiple adj, nm math bo‘luvchi. sous-officier nm unter-ofitser. sous-ordre nm qo‘l ostidagi, unga bo‘ysunuvchi odam. sous-payer vt kam haq to‘lamoq. sous-préfecture nf suprefektura. sous-préfet nm suprefekt. sous-production nf kam ishlab chiqarish, yetarlicha ishlab chiqarmaslik. sous-produit nm yordamchi, qo‘shimcha mahsulot. sous-prolétariat nm eng qashshoq tabaqa. soussigné, ée adj quyida imzo chekuvchi. sous-sol nm 1. yer osti, yer osti boyliklari; 2. yerto‘la. sous-tendre vt 1. bog‘lamoq, ulamoq, birlashtirmoq (biror gumbazni, arkani); 2. asos bo‘ lib xizmat qilmoq. sous-titre nm 1. ikkinchi, qo‘shimcha sarlavha; 2. subtitr (tag tarjima). soustraction nf 1. ayirish, olish, chiqarib tashlash; 2. olib, o‘g‘irlab qo‘yish. soustraire I. vt 1. ayirmoq, olib tashlamoq; 2. olib qo‘ymoq, aldab o‘g‘irlab qo‘ymoq; 3. qutqarmoq, saqlab qolmoq, chalg‘itmoq; on a pu soustraire la vedette aux questions des journalistes mashhur yulduzni jurnalistlarning savollaridan saqlab qolmoq; II. se soustraire vpr o‘zini qutqarmoq, o‘zini olib qochmoq, ozod bo‘ lmoq. sous-traitant nm asosiy pudratchidan ijaraga oluvchi. sous-traiter vt pudrat olmoq, bermoq. sous-vêtement nm ichki kiyim. soutache nf harbiy kiyim bezak tasmalari. soutane nf sutana (katolik ruhoniylarning uzun ustki kiyimi); loc prendre la soutane ruhoniylikka kirmoq. soute
nf tryum, yuk bo‘limi (kema, samolyotlarda). souteneur nm qo‘shmachi, sutenyor. soutenir I. vt 1. ushlab, tutib, tirab turmoq; 2. tutib, ushlab, yiqitmay turmoq; l’infirmière soutenait le blessé hamshira yaradorni tutib turardi; 3. kuchlantirish, quvvatlantirish; on lui a fait une piqûre pour soutenir le cœur uning yuragini quvvatlantirish uchun unga ukol qilishdi; 4. qo‘llab- quvvatlamoq, yordam, madad bermoq; son amitié m’a soutenu dans cette épreuve bu sinovda uning do‘stligi menga yordam berdi; 5. yoqlamoq, qo‘llab-quvvatlamoq; deux partis ont décidé de soutenir ce candidat ikkita partiya bu nomzodni qo‘llab-quvvatlashga qaror qildi; 6. himoya qilmoq, yoqlamoq; soutenir une thèse dissertatsiyani himoya qilmoq; je soutiens que men ta’kidlaymanki, men ishontirib aytamanki; 7. chidamoq, dosh bermoq; soutenir le regard de qqn biror kishining qarashiga dosh bermoq.
SOUTENU
SPERME
540 soutenu, ue adj 1. style soutenu yuqori stil; 2. izchil, doimiy, sabrli, mustahkam; une attention soutenue izchil e’tibor; 3. bo‘rttirilgan, e’ tibor qaratilgan. souterrain, aine I. adj 1. yer osti; un passage souterrain yer osti o‘ tish yo‘li; essai nucléaire souterrain yer osti yadro sinovlari; 2. yashirin, mavhum; une évolution souterraine yashirin rivojlanish; II. nm yer osti yo‘li, lahm; les souterrains du château qalaning yer osti yo‘llari. soutien nm 1. yordam, qo‘llab-quvvatlash, qo‘llash; notre parti apportera son soutien au gouvernement bizning partiya hukumatga o‘z yordamini ko‘rsatadi; 2. qo‘llab-quvvatlovchi, yordam beruvchi; soutien de famille oilaning boquvchisi. soutien-gorge nm siynaband. soutirer vt 1. quymoq, suzib olmoq (tagidagi quyqasini qoldirib); 2. soutirer de l’argent, des informations pul, ma’lumotni sug‘irib olmoq. souvenir 1
I. se souvenir vpr 1. eslamoq, esga olmoq, yodiga keltirmoq; xotirlamoq; je m’en souviens bu mening esimda bor; faites m’en souvenir buni menga eslating; je m’en souviendrai! bu esimdan chiqmaydi, hali ko‘rasan, senga ko‘rsatib qo‘yaman! (qo‘rqitish, tahdid); se souvenir de qqn biror kishini esdan chiqarmaslik, eslamoq; 2. esdan chiqarmaslik, eslab yurmoq; souvenez-vous de nos conventions, que vous me l’avez promis kelishganimizni, bu haqda menga bergan va’dangizni eslang; II. v impers litt il me souvient esimda, xotirimda bor. souvenir 1
nm 1. esdalik, xotira, yodgorlik; conserver, perdre le souvenir d’un événement biror voqeani esda saqlamoq, esdan chiqarmoq; cette maison éveille en moi bien des souvenirs bu uy menda yaxshi xotiralarni uyg‘otadi; j’en garde un mauvais souvenir bu haqda menda yomon xotira qoldi; affectueux, meilleurs souvenirs ajoyib, eng yaxshi xotiralar; écrire ses souvenirs esdaliklar yozmoq; il y avait là quelques souvenirs d’un temps meilleur u yerda eng yaxshi davrlardan ba’zi xotiralar bor edi; 2. esdalik, sovg’a; une boutique de souvenirs sovg‘alar do‘koni. souvent
adv tez-tez, ko‘p, ko‘pincha, ko‘p marta; peu souvent gohi- gohida, ba’zan; assez souvent, souvent, très souvent tez-tez, ko‘pincha, ko‘p hollarda; loc plus souvent qu’à mon, qu’à son tour hech qachon menda, unda bo‘lmaydigan; fam plus souvent! albatta yo‘q, hech qachon! le plus ouvent ko‘p hollarda, umuman. souverain 1 , aine
adj 1. ustun, yuqori turadigan; un remède souverain ajoyib, boshqalardan ustun turadigan dori; 2. mustaqil, erkin; le peuple souverain mustaqil xalq; loc le souverain pontife Rim papasi; État souverain mustaqil davlat; 3. o‘ ta, yuqori darajada; un souverain mépris o‘ta nafrat. souverain 2 , aine
n podcho, qirol, hukmdor. souverainement adv 1. litt tanho, yakka o‘zi, mutloq; 2. o‘ ta, ortiqcha; il était souverainement méprisant u o‘ ta nafratlanarli edi. souveraineté nf 1. ustunlik, ustivorlik, yuqorilik; la souveraineté du peuple, fondement de la démocratie xalq ustivorligi, demokratiyaning poydevoridir; 2. mustaqillik; la souveraineté de la France dans une Europe unie birlashgan Yevropada Fransiyaning mustaqilligi. soviet
nm hist sovet; Soviet des Nationalités M illatlar Soveti; Soviet suprême Oliy Sovet; vx les Soviets sovetlar, Sovet ittifoqi. soviétique I. adj Sovet davlatiga, mamlakatiga oid, sovet(lar); II. n sovet kishisi, sovet. sovkhoze nm sovxoz, davlat xo‘jaligi. soyeux, euse I. adj ipakday (mayin, yaltiroq); II. nm ipakchi fabrikant. spacieux, euse adj keng, katta, sig‘imli; c’est assez spacieux pour trois personnes bu uch kishi uchun yetarlicha keng. spadassin nm litt hist yollanma qotil. spaghetti nm spagetti, ingichka makaron. spahi nm spohi (fransuzlar tomonidan shimoliy Afrikada tashkil qilingan otliq armiyaning askari). sparadrap nm leykoplastir. spasme
nm spazma, tomir tortishish, tirishish, changak, akashak bo‘lish. spasmodique adj spazma natijasidagi, spazmatik, spazma; des frissons spasmodiques spazmatik qaltirash. spath nm shpat (silikatlar jinsiga mansub mineral). spatial, ale, aux adj 1. samoviy, fazoga, makonga oid; makon, joy; 2. koinotga, kosmosga oid, kosmik; la fusée spatiale Yevropa kosmik raketasi. spatule
nf shpatel (kurakchasimon asbob). speaker
nm anglic vx diktor, suxandon. spécial, ale, aux adj 1. maxsus, ixtisoslashtirilgan, alohida; des connaissances spéciales maxsus bilimlar; ces malades étaient hospitalisés dans un pavillon spécial bu kasallar alohida bo‘limga yotqizilgan edi; prendre des mesures spéciales maxsus choralar ko‘rmoq; loc envoyé(e) spécial(e) maxsus muxbir; 2. o‘ziga xos, alohida; fam c’est un peu spécial bu biroz g‘alatiroq. spécialement adv 1. maxsus, alohida; des salles spécialement équipées maxsus jihozlangan zallar; 2. o‘ziga xos, o‘zgacha, farqli, boshqacha; fam il n’est pas spécialement beau u juda chiroyli emas. spécialisation nf ixtisoslashtirish, moslashtirish. spécialiser I. vt biror ixtisos, soha bo‘yicha tayyorlamoq, ixtisoslashtirmoq, mutaxassislashtirmoq; II.
se spécialiser vpr ixtisoslashmoq, mutaxassislashmoq; il s’est spécialisé dans la littérature médiévale u O‘rta asr adabiyoti bo‘yicha ixtisoslashgan. spécialiste n 1. mutaxassis; 2. maxsus soha shifokori. spécieux, euse adj litt yolg‘ondakam, ko‘rinishdan to‘g‘riga, haqiqatga o‘xshash; sous un prétexte spécieux yolg‘ondakam bahona bilan. spécificité nf o‘ziga xoslik. spécifier vt aniqlamoq, aniq belgilamoq; vous n’avez pas spécifié la date siz aniq kunni belgilamadingiz. spécifique adj o‘ziga xos, maxsus; terme spécifique maxsus termin; remède spécifique maxsus dori. spécifiquement adv o‘ziga xos, maxsus yo‘l bilan. spécimen nm 1. namuna, nusxa; 2. sinov reklama nusxasi. spectacle nm 1. ko‘rinish, manzara; la maison dévastée offrait un triste spectacle ship-shiydam uy g‘amgin manzara kashf qilar edi; loc péj se donner en spectacle o‘zini ko‘z-ko‘z qilmoq; 2. tomosha, spektakl; l’industrie du spectacle tomoshalar ko‘rsatish. spectaculaire adj ta’sirchan, hayratda qoldiradigan; un exploit spectaculaire hayratda qoldiradigan qahramonlik. spectateur, trice n 1. o‘z ko‘zi bilan ko‘rgan kishi, guvoh, shohid; aucun des spectateurs du drame n’a voulu témoigner fojiani o‘z ko‘zi bilan ko‘rganlarning hech biri guvohlik berishni xohlamadi; 2. tomoshabin (kino, teatrda). spectral, ale, aux 1
ko‘rinadigan. spectral, ale, aux 2
rangli chiziqlari. spectre
1
nm 1. arvoh, sharpa; une pâleur de spectre o‘likning rangi; 2. litt dahshat, qo‘rqinch; le spectre de la mort o‘lim dahshati. spectre
2
nm spektr; le spectre solaire obtenu à travers un prisme prizma orqali olingan quyosh spektri. spectroscopie nf spektroskopiya. spéculateur, trice n chayqovchi, olibsotar. spéculatif, ive adj chayqovchilik, olibsotarlikka oid, chayqovchi, olibsotar. spéculation nf 1. litt spekulyatsiya, tajribaga asoslanmagan, quruq muhokama; 2. chayqovchilik, olibsotarlik, olib sotish. spéculer vi 1. litt havoyi, quruq muhokamaga berilmoq; 2. olibsotarlik, chayqovchilik qilmoq, olibsotmoq; spéculer en bourse birjada olibsotarlik qilmoq; spéculer sur qqch biror narsaga um id bog‘lamoq; biror narsani e’tiborga olmoq. spéculum nm jarroh ko‘zgusi. spéléologie nf speleologiya, g‘orlarni o‘rganish. spéléologue n speleolog. spencer
nm kalta kurtka. spermatozoïde nm spermatozoid, pushti kamar, maniy. sperme
nm sperma, maniy. SPERMICIDE
STALLE
541 spermicide nm homiladorlikka qarshi ishlatiladigan vosita; crème spermicide homiladorlikka qarshi ishlatiladigan krem. spermophile nm zool yumronqoziq. sphère nf 1. shar, qubba, gumbaz, sfera; globus; sphère céleste osmon gumbazi; la sphère terrestre yer shari; 2. fig soha, doira; chacun travaille dans sa sphère harkim o‘z sohasida ishlaydi; sphère d’action faoliyat doirasi; sphère d’influence ta’sir doirasi. sphérique adj shar, sfera shaklidagi, dumaloq, sharsimon. sphéroïde nm sferoid (qisiq shar shaklidagi geometrik jism). sphinge
nf 1. ayol-sfinks; 2. sirli ayol. sphinx
nm 1. sfinks (qadimgi Misrda: odam boshli sher haykali; yunon afsonalarida: ko‘kragidan yuqori qismi xotinlarga, tanasi sherga o‘xshash qanotli maxluq); 2. g‘alati (alomat, tushunib bo‘lmaydigan, jumboqnamo) maxluq yoki kishi. spic nm bot lavanda. spinal, ale, aux adj umurtqaga oid; umurtqa. spirale nf 1. burama, aylanma, spiral, spiral shaklidagi; escalier en spirale burama zinapoya; 2. to‘xtovsiz ko‘ tarilib, oshib borish. spiritual, als nm voir negro-spiritual. spirituel, elle adj aqliy, ruhiy, ma’naviy; la vie spirituelle ma’naviy hayot; les valeurs spirituelles d’une civilisation biror sivilizatsiyaning ma’naviy qiymati. spirituellement adv aql, donolik bilan, donolarcha, ustalik bilan. spiritueux, euse I. adj spirtli, o‘tkir; II. nm o‘ tkir spirtli ichimlik. spleen
nm litt siqilish, zerikish; ma’yuslik, ko‘ngil g‘ashlik, g‘am-g‘ussa, xunobgarchilik; avoir le spleen ko‘ngli g‘ash bo‘lmoq. splendeur nf 1. gullab-yashnash, barq urish, porlash; Athènes au temps de sa splendeur o‘zining gullab-yashnagan davridagi A fina; 2. yaraqlash, porlash; hashamatlilik, zeb-ziynatga boylik; hasham, ziynat; cette tapisserie est une splendeur bu gilamlar ziynat. splendide adj 1. yaraqlagan, porlagan, charaqlagan, ajoyib; il fait un temps splendide havo charaqlagan; une fête splendide ajoyib bayram; 2. dabdabali, serhasham, ajoyib; c’est une fille splendide bu ajoyib qiz. splendidement adv litt juda soz, juda yaxshi, ajoyib. spoliation nf tortib olish, olib qo‘yish, talon-taroj qilish. spolier
vt tortib olimoq, olib qo‘ymoq, talon-taroj qilmoq. spongieux, euse adj 1. g‘alvirak, g‘ovak-g‘ovak, gupkaga o‘xshash; le tissu spongieux des poumons o‘pkalarning g‘ovak to‘qimalari; 2. shimib, o‘ziga tortib oladigan; yumshoq. sponsor
nm anglic sponsor, homiy (mablag‘ bilan yordam beruvchi, ta’minlovchi). sponsoriser vt mablag‘ bilan yordam bermoq, ta’minlamoq. spontané, ée adj 1. o‘z-o‘zidan yuz beradigan, stixiyali, spontan, bevosita, to‘g‘ridan-to‘g‘ri; une manifestation spontanée stixiyali namoyish; 2. tayyorgarliksiz aytilgan, yaratilgan. spontanéité nf o‘z-o‘zidan paydo bo‘lganlik, spontanlik, bevositalik. spontanément adv bevosita, to‘g‘ridan-to‘g‘ri, o‘z-o‘zidan, stixiyali ravishda; il a tout avoué spontanément u to‘g‘ridan-to‘g‘ri hammasini tan oldi.
sporadique adj onda-sonda, gohi-gohida, ahyon-ahyonda bo‘ladigan, tasodifiy; des protestations sporadiques gohi-gohida bo‘lib turadigan noroziliklar; maladie sporadique o‘qtin-o‘qtin uchrab turadigan kasallik. spore nf sporalar (gulsiz o‘simliklarning va ba’zi bir hujayrali jonivorlarning urchish organi); des spores de champignons qo‘ziqorinlar sporalari. sport
nm 1. sport; faire du sport sport bilan shug‘ullanmoq; terrain de sport sport maydoni; loc fam c’est du sport! bu qaltis ish! il va y avoir du sport ishlar chatoq! 2. sport turi; sports d’hiver qishki sport turlari; sport de combat, individuel, d’équipe sportning kurash, yakka, jamoa turlari. sportif, ive adj 1. sportga oid, sport; disciplines sportives sport turlari; 2. sportchi; sportif amateur havaskor spotchi; 3. sportni e’zozlovchi, hurmat qiluvchi; le public n’a pas été très sportif tomoshabinlar juda ham sportni e’zozlovchilar emas edi. sportivité nf sportchilik, halol sportchilik. sportivement adv haqiqiy sportchilarga xos, sportchilarchasiga; accepter sportivement sa défaite o‘z mag‘lubiyatini haqiqiy sportchilarga xos tan olmoq. spot
nm anglic yorug‘ nuqta (o‘ lchash asboblarida, ekranda); 2. kichik projektor; 3. spot publicitaire kichik axborot-reklama. sprat nm shprot (baliq turi). sprint nm sprint (1. qisqa masofaga yugurish; 2. poyganing oxirgida bor kuchi bilan yugurish). sprinter
1
nm sprinter (yaqin masofaga yuguruvchi yoki suzuvchi sportchi). sprinter 2
vi oxirida tez yugurmoq; fam il va falloir sprinter shoshilish kerak bo‘ladi. squale nm akula. squame nf po‘st, tanga (ilon, baliqning). square nm skver, xiyobon. squatteur, euse n egasiz uyni egallab olgan uy-joysiz odam. squatter ou squattériser vt egasiz uyni egallab olmoq (uysizlar haqida); birovning uyida vaqtincha yashamoq. squelette nm 1. skelet fig fam juda ozg‘in, oriq odam, skelet; 2. negiz, asos, qovurg‘a, skelet; 3. skelet, sxematik tuzilish. squelettique adj juda ozg‘in, oriq, skelet, qoq suyak. S.S.
1 Sécurité sociale ijtimoiy muhofaza (belgisi). S.S.
2
nm inv Schutz Staffel Germaniya natsistlarining belgisi. stabilisateur, trice I. adj muvozanatga, stabillikka oid; II. nm stabilizator. stabilisation nf stabilizatsiya, stabillash, barqaror, turg‘un, mustahkam qilish, mustahkamlash; plan de stabilisation de la monnaie pulni barqaror qilish rejasi. stabiliser vt stabillashtirmoq, barqaror, turg‘un, mustahkam qilmoq, mustahkamlamoq, birdek, bir xil tutib turmoq. stabilité nf 1. stabillik, barqarorlik, turg‘unlik, mustahkamlik, birdek, bir xilda turish; la stabilité de la monnaie pulning barqarorligi; la stabilité d’un avion samolyotning turg‘unligi; 2. chidamlilik, barqarorlik, o‘zgarmaslik. stable
adj 1. barqaror, turg‘un, mustahkam, o‘zgarmas; un régime stable mustahkam tuzum; 2. équilibre stable barqaror muvazanat; 3. turg‘un; chidam li, pishiq, puxta. stabulation nf mollarni og‘ilxonada, molxonada (dalaga chiqarmay) boqish.
stade 1
nm stadion, sport maydoni. stade
2
nm stadiya, bosqich, palla, davr; à tous les stades de la vie hayotning hamma bosqichlarida. staff
nm suvoq loyi (rastvori). stage
nm stajirovka, amaliyot; faire, suivre un stage d’avocat advokatlik stajirovkasini o‘ tamoq, qilmoq. stagiaire adj, n stajyor. stagnant, ante adj turg‘un, oqmaydigan, oqmas, ko‘lmak; des eaux stagnantes ko‘lmak suvlar; 2. fig harakatsiz, sust, kasod, turg‘un, bo‘sh; la commerce est stagnant savdo kasodga uchradi. stagnation nf 1. oqmaslik, ko‘lmaklik, bir joyda turib qolish; 2. fig turg‘unlik, kasodlik, to‘xtab qolish, zavol; la stagnation de la production mahsulotning kasodga uchrashi. stagner vi 1. oqmay to‘xtab qolmoq, turib qolmoq; 2. fig yurishmay, to‘xtab qolmoq; zavolga, kasodga uchramoq; les affaires stagnent ishlar kasodga uchradi. stakhanovisme nm staxanovchilik (mehnatda rekordlar o‘rnatish). stakhanoviste adj, n staxanovchi. stalactite nf 1. stalaktit; 2. fig archit muqarnas. stalag nm kontsentratsion lager (ikkinchi jahon urishida Germaniyada asir soldat va serjantlar uchun). stalagmite nf stalagmit. salinien, ienne I. adj S talinga oid, stalinchi, S talin; II. n un vieux stalinien qari stalinchi, stalinparast. stalinisme nm stalinizm, stalinchilik. stalle nf 1. o‘rindiq (cherkovda); 2. otxonadagi, og‘il yoki molxonadagi har bir alohida bo‘lma, katak.
STANCE
STIPULER
542 stance
nf pl stanslar (she’rning sintaktik jihatdan tugallangan har bir misrasi hamda shunday to‘rt misradan iborat she’riy band, shunday bandlardan tashkil topgan she’rlar). stand
nm 1. stend (ko‘rgazmalar uchun); 2. stand de ravitaillement yoqilg‘i quyish, ta’minot bo‘limlari (musobaqa yo‘nalishida); 3. stand de tir tir. standard I. nm standart, namuna; standard de vie turmush darajasi; II. adj inv namunadagi, andozadagi, qabul qilingan normaga javob beradigan. standardisation nf anglic standartlashtirish, bir standartga solish, keltirish, bir qolipga solish. standardiser vt anglic standartlamoq, bir qolipga solmoq. standardiste n telefonchi (komutatorda). standing nm anglic 1. turmush tarzi; hayot darajasi; mon standing a un peu baissé mening hayot darajam biroz tushdi; 2. immeuble de grand standing hashamatli, dabdabali imorat. staphylocoque nm stafilokok. star nf anglic kinoyulduz, yulduz, mashhur odam; les stars du sport sport yulduzlari. starlette nf yulduz bo‘lishni orzu qiluvchi yosh kinoaktrisa. starter
1
nm anglic start beruvchi kishi, starter. starter 2
nm anglic starter (dvigatellarni yurgizib beruvchi – o‘t oldiruvchi mexanizm). station nf 1. to‘xtash, to‘xtab qolish; elle faisait de longues stations devant chaque tableau de l’exposition u har bir ko‘rgazmadagi rasm oldida uzoq to‘xtab qolardi; 2. qaddini tutish, turish; la station vertical tik turish; 3. stansiya; station orbitale orbital stansiya; station de radiodiffusion radio eshittirish stansiyasi; 4. stansiya, bekat, transport to‘xtash joyi; une station de métro metro stansiyasi, bekati; station de taxis taksilarning turar joyi; station de chemin de fer temir yo‘l stansiyasi, bekati; 5. kurort; station balnéaire dengiz sohilidagi kurort; station de ski, de sports d’hiver chang‘i, qishki sport stansiyasi. stationnaire adj ko‘chmaydigan, ko‘chmas, statsionar; 2. o‘zgarmas, bir xil, doimiy; l’état du malade est stationnaire kasalning ahvoli bir xil. stationnement nm to‘xtash; stationnement payant to‘xtash pulli. stationner vi to‘xtamoq, to‘xtab turmoq; il n’y a plus de place pour stationner to‘xtash (avtomobilni qo‘yish) uchun boshqa joy qolmadi. station-service nf yonilg‘i quyish shoxobchasi. statique I. nf statika (mexanikaning jismlar muvozanati haqidagi bo‘limi); II. adj 1. statikaga oid; statik, muvozanat, turg‘un holatidagi; 2. statik (turg‘un, harakarsiz holida) olib qaralgan, jonsiz, qotib qolgan; un art statique qotib qolgan san’at. statisticien, ienne n statistchi, statistika bilan shug‘ullanadigan odam. statistique I. nf statistika; selon les statistiques, ce pays se dépeuple statistikaga qaraganda, bu mamlakatning aholisi ozayapti; II. adj statistikaga oid, statistik; étude statistique de l’opinion publique aholi fikrini statistik o‘rganish. statuaire nf haykaltaroshlik. statue nf haykal fig haykalday, qoqan qoziqday; être figé comme une statue haykaldek qotib qolmoq. statuer
vi qaror chiqarmoq, qaror qabul qilmoq. statuette nf haykalcha. statufier vt plais haykal o‘rnatmoq (biror kishiga). statu quo nm inv mavjud holat, vaziyat; maintenir le statu quo pour éviter un conflit janjaldan qochish uchun mavjud vaziyatni qo‘llab- quvvatlamoq. stature
nf 1. qad-qomat, gavda; une stature d’athlète atletning qad- qomati; 2. viqor, savlat, kibr-havo, gerdayganlik, o‘zini katta tutish; il a la stature d’un homme d’État unda davlat arbobining kibr-havosi bor. statut
nm 1. ustav, nizom, tartibot; les droits et les devoirs fixés par le statut des fonctionnaires xizmatchilarning huquq va vazifalari belgilab qo‘yilgan nizom; 2. pl biror tashkilotning ustavi, nizomi. statutaire adj ustavga, nizomga, tartibotga oid. statutairement adv ustavga, nizomga, tartibotga binoan, asosida. steak
nm bifshteks. stéarine nf stearin, sham yog‘i. steeple
nm anglic 1. to‘siqlar osha ot poygasi; 2. to‘siqlar osha yugurish. steeple-chase nm anglic to‘siqlar osha ot poygasi. stèle
nf yodgorlik toshi. stellaire adj yulduzga oid, yulduz. stencil
nm anglic andaza, trafaret, qolip, voskovka (nusxa ko‘chirish uchun mum bilan ishlangan qog‘oz). sténodactylographe n mashinist-stenograf. sténographe n stenograf. sténographie nf stenografiya. sténographier vt stenografiya qilmoq. sténographique adj stenografiyaga oid, stenografiya. sténotypie nf stenotipiya (bo‘g‘in va so‘zlarni yozadigan mashinkada bosish usuli va shunday mashinkada yozish). steppe
nf cho‘l; les steppes d’Asie centrale O‘rta Osiyo cho‘llari. steppique adj cho‘lga oid, cho‘ l; une végétation steppique cho‘l o‘simligi. stère nm kub metr (yog‘och). stéréophonie nf stereofoniya. stéréophonique adj inv stereofonik. stéréoscope nm stereoskop. stéréoscopie nf stereoskopiya. stéréotype nm qolip, taqlid, tarz; andoza, shablon; allocution pleine de stéréotypes taqlidga to‘la tabrik so‘zi. stérile
adj 1. naslsiz, bola tug‘maydigan, zurriyot qoldirmaydigan, bepusht; qisir (hayvon); couple stérile zurriyot qoldirmaydigan er-xotin; 2. unumsiz, hosilsiz, oriq; 3. sterilizatsiyalashtirilgan, sterillangan; steril, mikroblardan tozalangan; 4. fig samarasiz, foydasiz, natijasiz, behuda; un écrivain stérile samarasiz yozuvchi; des efforts stériles befoyda urinishlar. stérilisant, ante adj sterilizatsiya qiluvchi, mikroblarni o‘ldiruvchi. stérilisateur nf sterilizator. stérilisation nf 1. sterilizatsiyalash, mikroblarni o‘ldirish; 2. bepusht qilish. stériliser vt 1. natijasiz, samarasiz, befoyda qilmoq; 2. personnes bepusht qilmoq, bichmoq; 3. sterillamoq, sterilizatsiya qilmoq, mikroblardan tozalamoq. stérilité nf 1. sterillik, bepushtlik; 2. samarasizlik, behudalik, natijasizlik. sterling nm sterling (Angliyaning pul birligi); livre sterling funt sterling. sternum
nm to‘sh suyagi. sternutatoire adj aksirtiradigan, chuchkurtiradigan. stéthoscope nm stetoskop. steward
nm anglic stuard, samolyot, kema provodnigi. stick
nm anglic 1. qattiq chiviq, xipchin, xivich; 2. pardoz-andoz tayoqchalari; 3. kley, yelim tayoqchasi. stigmate 1
nm 1. tamg‘a; 2. chandiq, yara izi. stigmate
2
nm 1. bot tumshuqcha, og‘izcha; 2. nafas olish yo‘li (hasharotlarda). stigmatiser vt 1. tamg‘alamoq; 2. litt qoralamoq, la’natlamoq, la’nat o‘qimoq, nafrat bildirmoq; nous stigmatisons ces attentats biz bu bosqinchiliklarni qoralaymiz. stimulant, ante adj 1. kuchaytiruvchi, qo‘zg‘atuvchi, oshiruvchi, ruhlantiruvchi; 2. undovchi, qo‘zg‘atuvchi, ruhlantiruvchi, majbur qiluvchi. stimulation nf qo‘zg‘ash; undash, ruhlantirish. stimuler vt 1. stimul bermoq, rag‘batlantirmoq, qiziqtirmoq, ruhlantirmoq; ces bons débuts ont stimulé l’équipe yaxshi boshlanish komandani ruhlantirib yubordi; 2. qo‘zg‘atmoq, kuchaytirmoq, tezlashtirmoq; la dévaluation stimulera les exportations pulning qadrsizlanishi eksportni kuchaytiradi. stimulus nm stimul, omil; qo‘zg‘atuvchi narsa. stipendier vt litt pora berib sotib olmoq, o‘z tomoniga og‘dirmoq. stipulation nf qo‘shimcha shart, pisanda, sharh, izoh, eslatma. stipuler vt 1. oldindan kelishib olmoq, shartlashib qo‘ymoq, aytib o‘tmoq, pisanda qilmoq; 2. qayd qilmoq, aytib o‘tmoq; impers il est stipulé dans
STOCK
STYLO
543 l’annonce qu’il faut écrire au journal e’londa qayd qilinganiday, gazetaga yozish kerak. stock
nm zaxira, qo‘r, g‘amlab qo‘yilgan narsa, zapas; un stock de blé bug‘doy zaxirasi; être en rupture de stock zaxiraning yetishmay, kamchil bo‘lib qolishi; uzilib qolishi. stockage nm g‘amlash, yig‘ish, zaxiraga to‘plash, omborga to‘kish. stocker
vt g‘amlamoq, yig‘moq, zaxiraga to‘plamoq, omborga to‘kmoq. stoïcisme nm 1. stoitsizm (yunon va rime filosofiyasida materializm bilan idealizm o‘rtasida turgan ratsionalistik falsafiy ta’limot); 2. matonat, sabot; mardlik, mardonalik. stoïque
adj matonatli, sabotli, bardoshli, mardonavor; il est resté stoïque devant le danger xavf-xatar oldida u mardonavor turdi. stoïquement adv matonat, sabot, bardosh, chidam bilan; mardonavor, mardlarcha; résister stoïquement mardlarcha qarshilik ko‘rsatmoq. stomacal, ale, aux adj oshqozonga oid, oshqozon. stomatologue n stomatolog, tish shifokori. stop
I. intj to‘xta! II. nm 1. nuqta (telegrammada); 2. avtomobilning to‘xtash chirog‘i; 3. yo‘ldagi to‘xtash belgisi; il a brûlé un stop u to‘xtash belgisida to‘xtamay o‘ tib ketdi; fam en stop yo‘lovchi mashinalarda; il veut aller à Nice en stop u Nisga yo‘lovchi mashinalarda bormoqchi. stopper 1
I. vt 1. to‘xtatmoq; le capitaine a fait stopper le navire kapitan kemani to‘xtattirdi; 2. to‘xtatmoq, xalal bermoq; ces mesures ont stoppé les progrès de l’épidémie bu ko‘rilgan choralar epidemiyaning rivojlanishini to‘xtatdi; II. vi to‘xtamoq (transport vositalari). stopper 2
vt to‘rlamoq, to‘rlab yamamoq, yamamoq. store
nm darparda, parda; shtora. strabisme nm g‘ilaylik. strangulation nf bo‘g‘ish, bo‘g‘ilish. strass
nm inv sun’iy qimmatbaho toshlarga o‘xshatma; un collier en strass sun’iy toshlardan qilingan marjon. stratagème nm makr, ayyorlik, hiyla, hiyla-nayrang. strate nf qatlam. stratège nm 1. strateg, mohir lashkarboshi; 2. ijtimoiy va siyosiy kurashni mahorat bilan boshqaruvchi; les stratèges d’un parti politique biror siyosiy partiyaning mohir boshqaruvchilari. stratégie nf 1. strategiya; 2. ijtimoiy-siyosiy kurashga rahbarlik qilish san’ati. stratégique adj 1. strategiyaga oid, strategik, strategiya; armes nucléaires stratégiques à très longue portée juda uzoqqa otuvchi strategik yadro qurollari; 2. strategik, muhim ahamiyatga ega bo‘lgan; le pétrole a une importance stratégique neft muhim strategik ahamiyatga ega. stratification nf qatlamlashish. stratosphère nf stratosfera. stratosphérique adj stratoferaga oid, stratosfera. stratus
nm inv pag‘a-pag‘a bulutlar. streptocoque nm streptokok (yiringli yallig‘lanish bakteriyasi). streptomycine nf streptomitsin. stress
nm inv anglic stress, a’zolardagi keskin o‘zgarish; les stress de la vie moderne bugundi kundalik hayotdagi stresslar. strict, stricte adj 1. qattiq, mustahkam, qat’ iy, aniq; des principes très stricts qat’iy qoidalar; la stricte observation du règlement ish tartibiga qat’iy amal qilish; 2. talabchan, qattiqqo‘l; il est strict en affaires u ishda qattiqqo‘l; 3. shaxsiy, xususiy, tor doiradagi; c’est son droit strict bu uning shaxsiy huquqi; le sens strict d’un mot so‘zning tor ma’nosi; au sens strict du terme iboraning aniq ma’nosida; 4. odmi, sipo; une tenue très stricte juda sipo turish. strictement adv qat’iy, qattiylik bilan, aniq, mutlaqo, g‘oyat; une affaire strictement personnelle mutlaqo shaxsiy ish; 2. odm iyona, odmi, sipo, jiddiy; elle était vêtue très strictement u juda sipo kiyingan edi. stridence nf litt o‘ tkir, quloqni teshadigan jaranglash. strident, ente adj o‘tkir, quloqni teshadigan; pousser des cris stridents quloqni teshguday qichqirmoq. strie
nf kichik parallel ariqchalar. strophe
nf band, strofa; un poème composé de trois strophes uch banddan tashkil topgan she’r. structural, ale, aux adj 1. strukturaga oid; tuzilish, struktura; état structural d’un organe biror a’zoning tuzilish holati; 2. strukturani, tuzilishni o‘rganadigan, struktural; linguistique, grammaire structurale struktural lingvistika, grammatika. structuralisme nm strukturalizm. structuraliste adj strukturalizmga oid, strukturalist. structure nf 1. tuzilish, struktura; la structure d’un poème she’rning tuzilishi; 2. tuzilish, tuzum, struktura; la structure de l’atome atomning tuzilishi; la structure d’un État davlatning tuzumi; des réformes de structure tuzilishdagi reformalar; 3. tuzilish, struktura (qisimlarning o‘zaro munosabat sistemasi). structurer vt strukturaga solmoq. strychnine nf strixnin (kuchli zahar). stuc
nm marmar taqlid suvoq. studieux, euse adj 1. tirishqoq, quntli, sabotli, serhafsala; un élève studieux tirishqoq o‘quvchi; 2. o‘qishga, o‘rganishga bag‘ishlangan. studio nm 1. ustaxona, studiya; 2. kinostudiya; 3. bir xonali uy. stupéfaction nf hayratlanish, hayratdan qotib qolish, serrayib qotib qolish. stupéfait, aite adj hayron qolgan, ajablangan, hayratda qolgan, hayratdan qotib qolgan; j’en suis encore stupéfait men hali ham hayratdaman. stupéfiant 1 , ante
adj hayratda qoldiradigan, hayron qoldiradigan, ajablantiradigan; des nouvelles incroyables, stupéfiante ishonib bo‘lmaydigan, hayratda qoldiradigan yangiliklar. stupéfiant 2
stupéfiants narkotik moddalar savdosi. stupéfier vt hayratdan, ajablanishdan qotirib, serraytirib qo‘ymoq; il en est resté stupéfié u hayratdan serrayib qotib qoldi. stupeur nf hayrat, hayron bo‘lish, ajablanish; dong qotib, serrayib qolish; je suis resté muet de stupeur mening hayratdan tilim kalimaga kelmay qoldi.
stupide adj 1. ahmoq, tentak, esi past, jinni; il est tout à fait stupide u butunlay ahmoq; 2. ahmoqona, bema’ni; une mort stupide bema’ni o‘lim; 3. litt aqldan ozgan; jinni, telba bo‘lib qolgan; esankirab, gangib, dovdirab qolgan; j’en suis resté stupide men bundan gangib qoldim. stupidement adv ahmoqona, tentaknamo, jinnilarcha; esankirab, dovdirab, gangib. stupidité nf ahmoqlik, tentaklik, jinnilik; esankirash, dovdiras h, gangish. stupre nm uyatli, benomuslarcha qiliq. style 1
nm 1. uslub, stil; étudier le style d’un grand écrivain ulkan yozuvchining uslubini o‘rganmoq; il a un style original, inimitable uning o‘ziga xos, betakror uslubi bor; le style administratif rasmiy uslub; c’est un auteur qui manque de style bu no‘noq yozuvchi; style familier so‘zlashuv uslubi; 2. style direct, style indirect ko‘chirma, o‘zlashtirma gap; 3. usul, uslub, yo‘l; le style d’une école, d’une époque biror maktabning, davrning uslubi; le style Louis XIII Lui XIII usuli; 4. de style usulidagi, uslubidagi, yo‘lidagi; meuble de style Louis XIII Lui XIII uslubidagi mebel; 5. usul, odat, tarz; did; style de vie hayot tarzi; de grand style katta miqyosdagi, keng ko‘lamli; une opération de grand style keng ko‘lamli operatsiya; ce sauteur a un très beau style, a un style bu sakrovchining o‘ziga xos juda chiroyli bir uslubi bor, bir uslubi bor. stylé, ée adj qattiq intizomga o‘rgatilgan. stylet nm xanjar; nashtar; nish. stylisation nf stilizatsiya, stilizatsiyalash. styliser vt ma’lum uslubga solmoq, keltirmoq, o‘xshatmoq. styliste n 1. stilist (adabiy uslubni yaxshi egallagan yozuvchi); 2. modelchi (yangi uslubgagi ust-bosh, poyabzal yaratuvchi). stylistique I. nf stilistika; II. adj stilistika, uslubga oid, stilistik. stylo
nm avtoruchka; stylo à bille sharikli ruchka. SU
SUBTILITÉ
544 su
adj o‘rganilgan, bilingan; la leçon bien sue yaxshi o‘zlashtirilgan dars. suaire
nm kafan; un fantôme revêtu de son suaire kafaniga o‘ranib olgan arvoh. suave adj litt mayin, yoqimli, shirin, orombaxsh; un parfum, une musique suave yoqimli, shirin hid, kuy. suavité
nf litt yoqim lilik, mayinlik, shirinlik, maftunkorlik; la suavité de son regard qarashining mayinligi. subalterne I. adj qaram, tobe, qo‘ l ostidagi, bo‘ysunadigan, amali pastroq; un employé subalterne mayda xizmatchi; un rôle subalterne kichik, ikkinchi darajali rol; II. n tobe, qaram, birovning qo‘l ostidagi, birovga bo‘ysunadigan odam. subconscient, ente I. adj ongsiz, beixtiyor, shuursiz, g‘ayrishuuriy, g‘ayriixtiyoriy, ichki bir his bilan; II. nm beixtiyoriylik, g‘ayriixtiyoriylik, ongsiz ravishda bo‘lganlik. subdiviser vt bo‘lmoq, ajratmoq; le roman est divisé en plusieurs livres, eux-même subdivisés en chapitres roman ko‘p kitoblarga bo‘lingan, ular esa boblarga ajratilgan. subdivision nf qism, bo‘lim. subir
vt 1. biror holga tushmoq, uchramoq, yo‘liqmoq, duchor bo‘lmoq; il a subi un long interrogatoire u uzoq so‘roqqa tutildi; nous avons subi une grave défaite biz og‘ir mag‘lubiyatga uchragik; 2. o‘ tmoq; elle a subi l’épreuve avec succès sinovdan muvaffaqiyat bilan o‘ tdi; 3. chidamoq, bardosh bermoq; il a fallu subir l’orateur pendant deux heures notiqqa ikki soat chidashga to‘g‘ri keldi. subit, ite adj to‘satdan, qo‘qisdan, bexosdan ro‘y bergan, kutilmagan, tasodifiy; une mort subite kutilmagan o‘lim. subitement adv to‘satdan, kutilmaganda, qo‘qisdan, bexosdan, tasodifan; il est mort subitement u qo‘qisdan o‘lib qoldi. subjectif, ive adj 1. phil subyektiv; la pensée, phénomène subjectif subyektiv fikr, hodisalar; 2. subyektiv; kimsaning, shaxsning o‘zigagina xos, bog‘liq bo‘lgan, shaxsiy; c’est une opinion toute subjective bu butunlay shaxsiy fikr; 3. subyektiv, g‘arazli, noxolis; une critique subjective noxolis tanqid.
subjectivement adv subyektivlik, g‘arazlik bilan, noxolislik bilan. subjectivisme nm 1. phil subyektivizm; 2. subyektivlik; xolis, obyektiv emaslik, shaxsiy, g‘arazli munosabat, g‘arazgo‘ylik. subjectivité nf 1. subyektivlik, kimsaning o‘zigagina xosligi; 2. subyektivlik; xolis obyektiv emaslik, noxolislik; g‘arazlilik. subjonctif nm gram istak mayli, istak fe’l. subjuguer vt 1. zabt qilmoq, maftun, shaydo qilmoq; l’orateur a subjugué son auditoire notiq o‘z tinglovchilarini maftun qildi; 2. litt zabt qilmoq, bosib olmoq, o‘ziga bo‘ysundirmoq. sublime I. adj 1. ko‘ tarinki, olijanob, yuksak, buyuk; un dévouement sublime cheksiz sadoqat; la Sublime Porte Bobi Oliy (Usmonli turk saroyi); 2. ulug‘vor, ajoyib; dans ce rôle, elle est sublime de beauté bu rolda u go‘zallik ramzi; II. nm litt ulug‘vorlik, yuksaklik. sublimement adv litt ulug‘vorlik, yuksaklik bilan. sublimer vt ulug‘lamoq, ko‘klarga ko‘ tarmoq. sublimité nf litt ko‘ tarinkilik, balandlik, yuqorilik. submerger vt 1. toshmoq, toshib suv bosib ketmoq; le fleuve en crue a submergé la plaine toshqin daryo tekislikni bosib ketdi; 2. egallab, qamrab olmoq, bosib ketmoq; la douleur le submergeait g‘am uni egallab olgan edi.
submersible I. adj cho‘ktiriladigan; II. nm suvosti kemasi, suv ostiga cho‘ktiriladigan maxsus apparat. submersion nf 1. suv bosish; 2. suvga cho‘ktirish, cho‘kish. subodorer vt his qilmoq, oldindan sezmoq, payqamoq, hidini olmoq. subordination nf 1. subordinatsiya (xizmatda: kichiklarning darajama- daraja kattalarga bo‘ysunishi); 2. ikkinchi darajalik; 3. gram ergashish, tobe bo‘lish, tobelik. subordonné, ée I. adj 1. bo‘ysunadigan, bo‘ysungan, bo‘ysundirilgan, tobe, qaram; qarashli, qo‘l ostidagi, yordamchi; il est apprécié par ses subordonnés u o‘z qo‘l ostidagilar tomonidan yaxshi baxolanadi; 2. ergashgan; les propositions subordonnées ergash gaplar; II. nf ergash gap; une subordonnée complétive, relative to‘ldiruvchi, aniqlovchi ergash gap.
subordonner vt 1. bo‘ysunmoq, tobe bo‘lmoq, qaram bo‘lmoq; il est subordonné au chef de service u boshqaruvchiga bo‘ysunadi; 2. bo‘ysundirmoq, qaram, tobe qilib olmoq; nous devons subordonner toutes ces actions à notre stratégie biz bu ishlarning hammasini o‘z srtategiyamizga bo‘ysundirib olishimiz kerak. subornation nf litt 1. yo‘ldan urish, yo‘ldan shiqarish (ayol kishini); 2. sotib olish; subornation de témoins guvohlarni sotib olish. suborner vt 1. litt yo‘ldan urmoq, yo‘ldan chiqarmoq (ayol kishini); 2. guvohni sotib olmoq, yolg‘on guvohlik berishga majbur qilmoq. suborneur nm litt ayollarni yo‘ldan uruvchi, yo‘ldan ozdiruvchi. subreptice adj soxta, qalbaki; qonunga xilof; par une manœuvre subreptice qalbaki yo‘l bilan. subrepticement adv soxta, qalbaki, g‘ayriqonuniy yo‘l bilan. subrogé, ée adj dr subrogé tuteur, subrogée tutrice ikkinchi vosiy. subséquemment adv keyin, oqibatida, pirovardida, natijada. subséquent, ente adj litt ortidan, orqasidan, so‘ng, darhol bo‘ladigan. subside
nm 1. qarz; 2. subsid, dotatsiya, yordam. subsidiaire adj yordamchi, qo‘shimcha; question subsidiaire qo‘shimcha savol. subsistance nf 1. tirikchilik, yashash, kun ko‘rish, kechirish; hayot, turmush; pour votre subsistance sizning hayot kechirishingiz uchun; 2. pl oziq-ovqatlar, yemish. subsister vt bor bo‘lmoq, yashamoq, kun kechirmoq, kun ko‘rmoq, hayot kechirmoq, tirikchilik qilmoq; la famille arrivait à subsister tant bien que mal oila bir nav kun kechirar edi. subsonique adj ovoz tezligigacha, ovoz tezligidan kam bo‘lgan. substance nf 1. asos, mag‘iz, mohiyat, tub, asosiy ma’no, mazmun; en substance qisqa qilib, asosiy mohiyat, asosiy mazmunda; c’est, en substance, ce qu’à déclaré le ministre bu, qisqa qilib aytganda, vazirning aytganlari; 2. phil mohiyat, tub, asosiy ma’no, mazmun, mag‘iz; 3. modda; une substance chimique kimyoviy modda. substantiel, elle adj 1. to‘yimli; nous avons pris un petit déjeuner substantiel biz to‘yib nonushta qilib oldik; 2. muhim, jiddiy, ahamiyatli, katta; des avantages, des bénéfices substantiels muhim ustunlik, katta foyda. substantif, ive nm gram ot. substantivement adv ot sifatida. substituer I. vt almashtirmoq, alishtirmoq, o‘rniga qo‘ymoq; vous substituez vos rêves à la réalité siz o‘z o‘yingizni haqiqiylikka aylantirasiz; II. se substituer à qqn vpr biror kishini almashtirmoq. substitut nm yordamchi, muovin; le substitut du procureur bosh prokurorning muovini. substitution nf 1. almashtirish; la substitution d’un mot à un autre bir so‘zni ikkinchi so‘z bilan almashtirish; 2. chim atomlarning almashinuvi. substrat nm 1. asos, substrat; 2. substrat (qadimgi tilning boshqa ustun til ta’sirida o‘zgarmay qolishi). subterfuge nm hiyla, nayrang, vaj; recourir à un habile subterfuge usta nayrangdan foydalanmoq. subtil, ile adj 1. nozik, ziyrak, o‘tkir, bilimdon; un observateur subtil ziyrak kuzatuvchi; 2. nozik, o‘rinli; 3. nozik, qiyin, ta’riflash qiyin, murakkab; c’est trop subtil pour moi, je ne vois pas de différence bu men uchun juda murakkab, men farqini ko‘rmayapman. subtilement adv ustalik, ustamonlik bilan, chuqur. subtilisation nf o‘g‘irlash, o‘g‘irlik, olib qo‘yish. subtiliser 1
berilmoq. subtiliser 2
subtilisé son portefeuille dans le métro mertoda uning karmonini urib ketishdi. subtilité nf 1. noziklik, o‘ tkirlik, bilimdonlik; chuqurlik; la subtilité d’un psychologue, d’une analyse psixologning bilimdonligi, analizning chuqurligi. SUBURBAIN
SUFFISAMMENT
545 suburbain, aine adj litt shahar atrofiga oid; shahar atrofidagi; shahardan tashqaridagi. subvenir vi (à) yordam qilmoq, qo‘llamoq, yordamga kelmoq, ta’minlamoq; il subvient aux besoins de toute la famille u oilaing hamma ehtiyojlarini ta’minlaydi. subvention nf yordam, madad; subsidiya, yordam puli. subventionner vt pul yordami bermoq, subsidiya bermoq, dotatsiya bermoq. subversif, ive adj qo‘poruvchi, to‘ntaruvchi, ag‘daruvchi, halokatli, zararli; des opinions subversives, révolutionnaire qo‘poruvchi, revolutsion fikrlar. subversion nf qo‘poruvchi, ag‘daruvchi, buzuvchi, halokatli, zararli faoliyat, ish. subvertir vt qo‘parmoq, ag‘darmoq, buzmoq, halok qilmoq. suc
nm 1. shira; le suc gastrique me’da shirasi; 2. litt mohiyat, tub, asosiy ma’no, mazmun, mag‘iz. succédané nm o‘rnini bosuvchi, surrogat (biror narsa o‘rnida ishlatiladigan sun’iy mahsulot). succéder I. vi (à) 1. o‘rnini olmoq, o‘rnini bosmoq, o‘rnini egallamoq; le fils aîné a succédé à son père à la tête de l’affaire katta o‘g‘li ishda otasining o‘rnini egalladi; 2. o‘rnini olmoq, o‘rniga kelmoq, o‘rnini egallamoq, o‘rnini almashtirmoq; le découragement succédait à l’enthousiasme ko‘tarinki kayfiyat o‘rnini tushkunlik egalladi; II. se succéder vpr birin-ketin, biri-biridan keyin kelmoq, birining orqasidan biri kelmoq; les gouvernements qui se sont succédé bir-birining o‘rniga kelgan hukumatlar; les tableaux se succèdent tout le long du mur butun devor bo‘ylab rasmlar birin-ketin keladi. succès
nm inv 1. muvaffaqiyat, yutuq; assurer le succès d’une entreprise korxonaning g‘alabasiga ishontirmoq; avec succès muvaffaqiyat bilan; 2. g‘alaba; obtenir, remporter des succès g‘alabaga erishmoq. successeur nm 1. davomchi, voris; il a désigné lui-même son successeur u shaxsan o‘zi o‘zining vorisini tayinladi; les successeurs de Molière M olyerning davomchilari; 2. merosxo‘r; sa nièce est son unique successeur jiyani uning yolg‘iz merosxo‘ri. successif, ive adj pl ketma-ket, birin-ketin sodir bo‘ladigan, paydar-pay keladigan; il était découragé par ses échecs successifs u o‘zining ketma- ket muvaffaqiyatsizligidan um idsizlikka tushib qolgan edi. succession 1
nf izchillik, ketma-ketlik, birin-ketinlik; une succession ininterrompue de difficultés qiyinchiliklarning birin-ketin to‘xtovsiz kelishi. succession 2
nf 1. merosxo‘rlik, meros olish; meros; c’est sa part de succession bu uning merosdan ulushi; 2. vorislik; son petit fils a pris sa succession uning vorisligini nevarasi oldi. successivement adv birin-ketin, ketm a-ket; on
entendit successivement un choc et un cri ketma-ket bir urilish va qichqiriq eshitildi. successoral, ale, aux adj merosga oid, meros. succinct adj 1. qisqa, lo‘nda, ixcham, aniq; soyez succinct qisqa, lo‘nda qiling; 2. kambag‘al, nochor; un repas succinct nochor ovqat, yovg‘on. succinctement adv qisqa, lo‘nda ixcham, aniq qilib; racontez-moi succinctement les faits voqealarni menga qisqa qilib aytib bering. succion
nf so‘rish, so‘rib olish; emish. succomber vi 1. yengilmoq, mag‘ lub bo‘lmoq; 2. o‘lmoq, o‘lib qolmoq; le blessé a succombé pendant son transfert à l’hôpital yarador kasalxonaga olib ketilayotganda o‘lib qoldi; 3. o‘ tirib qolmoq (og‘ir yuk ostida); 4. succomber à yo‘l bermoq, yon bermoq, rozi bo‘lmoq, ko‘nmoq; il a succombé à la tentation u nafs balosiga uchdi. succulent, ente adj 1. ma’zali, shirali, to‘yimli; un plat succulent ma’zali ovqat; 2. fig sermazmun, shirador; un récit succulent sermazmun hikoya. succursale nf bo‘lim, filial; les succursales d’une banque bankning shoxobchalari. sucer
vt 1. emmoq, so‘rmoq; le bébé suçait son pouce chaqaloq bosh barmog‘ini so‘rardi; 2. so‘rmoq, ichmoq (jonivorlar haqida). sucette nf 1. so‘rg‘ich, soska; 2. so‘roqqand, chaynamayshiming, xo‘rozqand. suceur, euse I. n litt so‘ruvchi, ichuvchi; loc fig suceur de sang odamlarning qonini so‘ruvchi, ichuvchi (birovlarni evaziga yashovchi); II. adj so‘ruvchi, ichuvchi (hasharotlar). suçoir
nm so‘ruvchi xartumcha. sucrage
nm qand qo‘shish. sucre
nm shakar, qand; sucre de canne, de betterave shakarqam ish, qizilcha shakari; sucre en morceaux, cristallisé, en poudre chaqmoq qand, shakar, shakar kukuni; pince à sucre qand oladigan qisqich; loc être tout sucre tout miel shirindan-shakar, asalu-bol bo‘lmoq; casser du sucre sur le dos de qqn birovning orqasidan gapirmoq, g‘iybatini qilmoq. sucré, ée adj 1. shirin, totli, mazali, lazzatli; des oranges très sucrées juda shirin apelsinlar; 2. fig shiringina, shirin; 3. n xushomadli; shirin; faire le sucré tilyog‘lamalik qilmoq, tilidan bol tommoq. sucrer
I. vt 1. qand, shakar qo‘shmoq, solmoq; il ne sucre jamais son thé u choyiga hech qachon qand solmaydi; loc fam sucrer les fraises qo‘li qaltiroq bo‘lmoq; eau sucrée shirin, qand, shakar qo‘shilgan, solingan suv; 2. shirinlik bermoq, shirin qilmoq; II. se sucrer vpr 1. shakardan, qanddan solmoq (choyga, qahvaga); 2. fam katta foyda, daromad ko‘rmoq; il a dû se sucrer dans cette opération u bu ishda katta foyda ko‘rgan bo‘lishi kerak. sucrerie nf 1. qand zavodi; 2. shirinliklar, qandolat. sucrier, ière I. adj qandga, shakarga oid; qand, shakar; l’industrie sucrière qand sanoati; II. nm qanddon, shakardon; qand, shakar solinadigan idish.
sud inv I. nm 1. janub; 2. le Sud janub, janubiy mamlakatlar; l’Afrique, Amérique du Sud Janubiy A frika, Janubiy Amerika; dans le sud de la France Fransiyaning janubida; II. adj janubiy; le pôle sud Janubiy qutb. sudation nf terlash, ter chiqarish. sud-est inv I. nm janubi-sharq; II. adj janubi-sharqiy; la région sud-est janubi-sharqiy hudud. sudoripare adj terga oid, ter; glandes sudoripares ter bezlari. sud-ouest inv I. nm janubi-g‘arb; II. adj janubi-g‘arbiy. suède
nm zamsh, ag‘darma teri. suédois, oise I. adj Shvedsiyaga, Shvedlarga oid, Shvedsiya; II. n 1. shved, shvedsiyalik; 2. nm shved tili. suée nf fam terga botish, terlab-pishish; prendre une suée qo‘rqmoq, qo‘rqoqlik, yuraksizlik qilmoq, cho‘chimoq. suer
I. vi 1. terlamoq; il suait à grosses gouttes undan marjon-marjon ter oqar edi; 2. fig ter to‘kmoq, ko‘p ishlamoq; il a fallu trimer et suer pour y arriver unga erishish uchun qattiq ishlash va ko‘p ter to‘kishga to‘g‘ri keldi; 3. faire suer fam charchatm oq, jonga tegmoq; tu commences à me faire suer! sen mening jonimga tega boshlading! 4. terlamoq, namiqmoq; les plâtres suent suvoqlar namiqyapti; II. vt 1. loc suer sang et eau kuyib- pishmoq, qora terga botmoq; 2. ajratmoq, chiqarmoq, taratmoq; anqimoq. sueur
nf 1. ter couvert, trempé, ruisselant de sueur terga botgan, teri selday oqqan; en sueur terga botib; loc gagner sa vie à la sueur de son front peshona teri evaziga kun kechirmoq; 2. terlash; des sueurs abondantes ortiqcha terlash; fig sueur froide sovuq ter; fig cela me donne des sueurs froides mendan sovuq ter chiqib ketdi; 3. mehnat, harakat, g‘ayrat; le sang, la sueur et les larmes d’un peuple bir millatning qon, ter va ko‘z yoshlari. suffire
I. vi 1. (à, pour) yetmoq, yetarli bo‘lmoq; un jour suffit, suffira pour préparer, pour que nous préparions la rencontre uchrashuvni tayyorlash uchun bir kun yetadi; votre parole me suffie sizning gapingiz menga yetarli; fam ça suffit! yetarli, bo‘ldi! 2. yetarli bo‘lmoq, qoniqtirmoq; une personne suffisait à l’entretien de la maison uyga qarash uchun bir kishi yetarli edi; sa famille lui suffit, il ne voit personne unga oilasi bo‘lsa bo‘ldi, u boshqa hech kimni ko‘rmaydi; 3. impers il lui suffit, il lui a suffi de se montrer pour que le calme se rétablisse tinchlik o‘rnatilishi uchun uning ko‘rinishigina kifoya bo‘ldi; il suffisait y penser bu haqda o‘ylashning o‘zigina yetarli edi; IV. se suffire vpr 1. yetarli bo‘lmoq, muhtoj bo‘lmaslik; cette définition se suffit à elle-même uning o‘ziga shu ta’rifning o‘zi yetarli; 2. o‘ziga yetarli bo‘lmoq; le pays se suffit (à lui-même) quant à l’énergie mamlakatning energiyasi o‘ziga yetadi. suffisamment adv yetarlicha, yetarli darajada.
SUFFISANCE
SULFURE
546 suffisance nf farovonlik, to‘kin-sochinlik, serobgarchilik; en avoir sa suffisance, à sa suffisance, en suffisance yetarlicha ega bo‘lmoq. suffisant, ante adj 1. yetarli, yetarlicha; je n’ai pas la somme suffisante mening yetarlicha pulim yo‘q; avez-vous le temps suffisant pour terminer le travail? ishni tugatgani yetarli vaqtingiz bormi? 2. litt o‘ziga ortiq darajada; o‘ziga juda bino qo‘ygan. suffixation nf gram suffiksatsiya. suffixe
nm gram suffiks, qo‘shimcha. suffocant, ante adj 1. bo‘g‘uvchi, bo‘g‘adigan, dimiqtiradigan, nafasni qaytaradigan; une chaleur suffocante nafasni qaytaradigan issiq; 2. ensani qotiradigan; il a eu une réponse suffocante u ensani qotiradigan javob oldi. suffocation nf bo‘g‘ilish, entikish, nafas qisilish; elle souffre de suffocation u nafas qisilishidan azob chekadi. suffoquer I. vt 1. bo‘g‘moq, nafasini qaytarmoq, qismoq; une épaisse fumée nous suffoquait quyuq tutun bizning nafasimizni qaytarardi; 2. bo‘g‘moq, qonini qaynatmoq, tutoqtirmoq; l’émotion, la colère le suffoquait hissiyot, g‘azab uni tutoqtirardi; II. vi bo‘g‘ilib, tutoqib ketmoq; fig‘oni falakka chiqmoq; il répondit en suffocant de colère u g‘azabdan tutoqib javob berdi. suffrage nm 1. saylov, saylov ovozi; suffrage universel umumsaylov huquqi; 2. litt ma’qullash, qo‘llash. suggérer vt 1. shama qilmoq, ko‘ngliga solmoq, esiga solmoq; maslahat bermoq, yo‘l ko‘rsatib bermoq; il posait la question de manière à suggérer la réponse u javobga shama qilib sovol berardi; je vous suggère d’agir sans plus tarder men sizga hech ham kechiktirmay ishga kirishishingizni maslahat beraman; 2. xayolida, fikrida uyg‘otmoq, tug‘dirmoq; esga, xayolga keltirmoq, solmoq; ce passage du texte suggère de nombreux symboles bu matn parchasi ko‘plab ishoralarni esga keltiradi. suggestif, ive adj esga soluvchi, esga keltiruvchi, xayolda, fikrda uyg‘otuvchi, tug‘diruvchi. suggestion nf 1. maslahat, taklif; 2. ishontirish, ixlos tug‘dirish; suggestion sous hypnose gipnoz ostida ishontirish. suggestionner vt ishontirmoq, ixlos tug‘dirmoq. suicide nm o‘z-o‘zini o‘ldirish, o‘z joniga qasd qilish; tentative de suicide o‘zini o‘zi o‘ldirishga harakat; c’est un suicide! bu o‘z-o‘zini o‘ldirish! un avion suicide o‘zini qurbon qiluvchi samolyot. suicidé, ée adj, n o‘zini o‘zi o‘ldirgan, o‘z joniga qasd qilgan; o‘zini qurbon qiluvchi. suicider (se) vpr o‘zini o‘zi o‘ldirmoq, o‘z joniga qasd qilmoq; fam il a été suicidé uni qatl qilishdi. suie nf qurum, qorakuya, is. suif nm yog‘, hayvon yog‘I, charvi. suiffer vt hayvon yog‘i bilan yog‘lamoq. suintement nm sizib chiqib turish. suinter vi sizib chiqib turmoq, tomchilab chiqib turmoq. suisse I. adj Shveysariyaga oid; les Alpes suisses Shveysariya A lp tog‘lari; II. n 1. shveysariyalik; loc manger, boire en suisse yolg‘iz o‘zi yemoq, ichmoq; 2. nm shveysar, darbon. suite nf 1. davom; la suite du texte matnning davomi; sans suite tushunarsiz, nomutanosib, chalkash; prendre la suite de qqn biror kishining orqasidan, ortidan bormoq; faire suite à ortidan, izidan bormoq; à la suite de oqibatida, natijasida; à la suite birin-ketin, ketma-ket; il a bu trois verres à la suite u birin-ketin uch stakan ichdi; de suite to‘xtovsiz, qatorasiga; j’ai écrit quatre pages de suite men qatorasiga to‘rt bet yozdim; et ainsi de suite va hokazo; tout de suite shu zahotiyoq, shu onda; venez tout de suite! tez keling! c’est tout de suite après le bureau de tabac bu shundoqqina tamaki do‘konidan keyin; fam j’arrive de suite hozir ketyapman, mana ketyapman; 2. mulozimlar; l’émir est descendu à l’hôtel avec sa suite amir mulozimlari bilan mehmonxonaga qo‘ndi; 3. keyini, davomi; la suite au prochain numéro davomi keyingi sonda; suite et fin oxirgi bet, oxirgi ko‘rinish; apportez-nous la suite keyingisini olib keling (ovqatni); attendons la suite keyinini kutamiz; dans, par la suite undan keyin, so‘ng; 4. oqibat, natija; les suites d’une maladie kasallikning oqibati; donner suite à davom ettirmoq; suite à votre lettre du -dagi xatingizga javoban; par suite de oqibatida, natijasida; 5. davomi, birin-ketinlik; la conversation n’a été qu’une suite de banalité suhbat chaynalgan gaplarning faqat davom igina edi; 6. mus suita. suivant 1 , ante adj 1. keyingi, kelasi, kelgusi, kelar; les jours suivants keyingi kunlari; la page suivante keyingi bet; 2. quyidagi, tubandagi; shu; l’exemple suivant quyidagi misol. suivant
2
prép 1. -ga muvofiq, -ga binoan, -ga ko‘ra, bo‘yicha; suivant l’usage odat bo‘yicha; 2. -ga qarab; suivant le jour, il est gai ou triste kunga qarab u yoki xursand, yoki g‘amgin. suiveur, euse n 1. kuzatib boruvchi; la caravane des suiveurs du Tour de France Tur de Fransni kuzatib boruvchilar; 2. taqlidchi, qaytaruvchi. suivi, ie I. adj 1. davomli, doimiy, davom etadigan; un travail suivi davomli ish; 2. bir-biriga bog‘liq, uzluksiz bo‘ladigan; ce n’est pas une histoire suivie bu uzluksiz voqea emas; II. nm nazorat qilish, kuzatish; le suivi thérapeutique d’un patient mijozni terapevtik nazorat qilish. suivre vt 1. orqasidan, izidan bormoq; ne suivez pas la voiture de trop près avtomobilning orqasidan juda yaqin yurmang; le chien suivait la bête à la trace it hayvonning izidan borardi; 2. birga bormoq, kelmoq; si vous voulez bien me suivre dans mon bureau idoramga men bilan birga borsangiz; suivre qqn, qqch des yeux, du regard biror kishini, biror narsani ko‘zi bilan kuzatmoq; 3. keyin kelmoq; on verra dans l’exemple qui suit que keyingi keladigan misoldan ko‘ramizki; comme suit quyidagicha; plusieurs jours d’orage ont suivi les grosses chaleurs ko‘p kunli bo‘rondan so‘ng qattiq issiqlar keldi; 5. kelmoq, kelib chiqmoq; il suit de là que bundan kelib chiqadiki; 6. bo‘ylab, yo‘nalishda bormoq, -dan bormoq; suivez ce chemin shu yo‘l bo‘ylab boring; les chiens suivaient ses pistes itlar uning izidan borishardi; ces deux anciens camarades ont suivi des voies bien différentes bu ikki eski do‘st turli-turli yo‘ldan borishdi; nous suivons le quai biz sohil bo‘ylab boryapmiz; 7. fig amal qilmoq, sodiq qolmoq; vous auriez dû suivre votre idée siz o‘z g‘oyangizga amal qilishingiz kerak edi; le malade devra suivre un long traitement kasal uzoq vaqt davolanishi kerak; suivre un cours biror darsga qatnamoq; à suivre davomi bor; 8. bo‘ysunmoq, amal qilmoq; j’aurais dû suivre mon premier mouvement men qalbimning birinchi ovoziga quloq solishim kerak edi; 9. taqlid qilmoq; un exemple à suivre taqlid qilsa bo‘ladigan misol; 10. bo‘ysunmoq, aytganini qilmoq; il faut suivre la consigne tartibga bo‘ysunish kerak; on ne m’a pas suivi mening aytganimni qilishmadi; 11. tinglamoq, eshitmoq, e’ tibor bermoq, e’ tiborini qaratmoq; je suivais leur conversation men ularning suhbatini eshitib turdim; suivre un cours, la leçon ma’ruzani, darsni tinglamoq; cet élève ne suit pas bu o‘quvchi darsga quloq solmayapti, darsni tinglamayapti; 12. kuzatib bormoq, tomosha qilmoq; les spectateurs suivaient le match avec passion tomoshabinlar o‘yinni berilib tomosha qilishardi; le médecin qui suit un malade kasalga qarovchi vrach; 13. tushunmoq; vous me suivez? siz meni tushunyapsizmi? sujet 1
adj beriluvchan, moyil; je suis sujet au mal de mer men dengiz kasalligiga moyilman. sujet 2
n 1. fuqaro; elle est sujet britannique u Britaniya fuqarosi; 2. nm bo‘ysunadigan odam, tobe odam, bo‘ysunuvchi, qo‘l ostidagi odam. sujet 3
nm 1. mavzu, masala, mazmun; des sujets de méditation o‘ylash uchun mavzu; nous avons abordé une multitude de sujets biz ko‘plab masalalarni ko‘rdik; revenons à notre sujet mavzuga qaytaylik; hors du sujet mavzudan tashqari; au sujet de haqida, mavzusida; 2. fikr, g‘oya; un bon sujet de roman romanning yaxshi g‘oyasi; 3. sabab, asos; des sujets de mécontentement, de dispute norozilikning, tortishuvning sabablari; 4. gram ega; sujet inversé fe’ldan keyin kelgan ega; 5. bon, mauvais sujet yaxshi, yomon odam, shaxs; un brillant sujet juda yaxshi o‘quvchi; 6. tajriba qilinadigan hayvon; 7. phil subyekt. sujétion nf 1 litt bo‘ysunish, qaram lik, tobelik; 2. og‘ir, faoliyatni chegaralab qo‘yuvchi hol, azob; c’est une sujétion que de travailler si loin de chez moi uyimdan uzoqda ishlash bir azob. sulfamide nm sulfamid. sulfate
nm sulfat; sulfate de cuivre mis kuporosi, to‘ tiyo. sulfater vt mis kuporosi bilan ishlov bermoq. sulfure
nm oltingugurt birikmasi. SULFURÉ
SUPPORTER
547 sulfuré, ée adj oltingugurtga oid, oltingugurt. sulfurer vt otingugurt bilan ishlov bermoq. sulfureux, euse adj 1. oltingugurtli, oltingugurt; 2. litt do‘zax, shayton hidi.
sulfurique adj acide sulfurique sulfat kislota. sultan nm sulton. sultanat nm 1. sulton hokimiyati, sultonlik; 2. sulton qo‘l ostidagi davlat, saltanat. sultane
nf sultonning xotini. summum
nm eng cho‘qqisi, eng yuqori darajasi. sumo
nm sumo (yaponcha kurash uslubi); shu kurash bilan shug‘ullanuvchi sportchi. sunnite adj, n sunniy. super 1
nm yuqori sifatli benzin. super
2
adj inv fam zo‘r, a’lo, ajoyib, yuqori; ce nouveau disque est vraiment super bu yangi disk haqiqatdan ham zo‘r ekan. superbe
1
nf litt g‘urur; il n’a rien perdu de sa superbe u o‘z g‘ururidan hech narsa yo‘qotm adi. superbe
2
adj ajoyib, go‘zal; la vue d’ici est superbe bu yerdan ko‘rinishe ajoyib. supercherie nf aldov, firibgarlik, qalloblik; découvrir la supercherie firibgarlikni fosh qilmoq. superfétatoire adj ortiqcha, o‘rinsiz, keraksiz. superficie nf yer maydoni, maydon, yer; yuz, yuza; la superficie de la Terre yerning maydoni. superficiel, elle adj 1. ustki, tashqi; des brûlures superficielles sur la peau teridagi ustki kuyish; 2. yuzaki, shunchaki; sayoz; une amabilité superficielle yuzaki, shunchaki iltifot; un esprit, un travail superficiel yuzaki, sayoz fikr, ish. superficiellement adv yuzaki, sayoz. superflu, ue adj keraksiz, zarur bo‘lmagan, ortiqcha, foydasiz; ce sont des biens superflus bu ortiqcha boylik; ces explications sont superflues bu izohlar ortiqcha; impers il est superflu d’insister majbur qilishning hojati yo‘q; les poils superflus ortiqcha tuklar. supérieur, eure I. adj 1. yuqori, yuqorigi, tepadagi, ustki; les étages supérieurs d’un immeuble imoratning yuqorigi qavati; la lèvre supérieure et la lèvre inférieure ustki va pastki lab; 2. oliy, bosh, ustun, eng yuqori; son nouvel ouvrage est nettement supérieur aux précédents uning yangi asari oldingisidan albatta ustun; un homme supérieur à la situation mansabi bo‘yicha ustun odam; les intérêts supérieurs du pays yurt manfaatining ustunligi; produit de qualité supérieure oliy navli mahsulot; 3. katta; un nombre supérieur à 10 10dan katta son; 4. oliy, ilgarilab ketgan; les animaux supérieurs oliy hayvonlar (umurtqalilar); les végétaux supérieurs yuksak o‘simliklar; 5. oliy, yuqori, ustun, katta; les classes dites supérieures de la société jamiyatning yuqori sinfi deb ataluvchilar; l’enseignement supérieur oliy ma’lumot; officiers supérieurs katta zobitlar; 6. o‘zini katta olib qilingan, takabburona, kibrli, kibor; un air, un sourire supérieur takabburona ko‘rinish, jilmayish; II. nm boshliq, rahbar; il a consulté son supérieur u o‘z boshlig‘idan so‘radi. supérieurement adv juda, juda ham, o‘ta, yuqori darajada; un garçon supérieurement intelligent o‘ ta aqlli bola. supériorité nf ustunlik, yuqorilik, ko‘plik; les ennemis s’étaient assuré la supériorité numérique dushmanlar son jihatidan ustunlikni ta’minlab olgan edi. superlatif, ive I. adj orttiruvchi, orttirma; préfixes superlatifs orttirma prefikslar; II. nm gram orttirma daraja. supermarché nm savdo markazi, supermarket. superphosphate nm superfosfat. superposable adj ustiga tushadigan, mos keladigan. superposer vt ustiga, ustma-ust qo‘ymoq; superposer une chose à une autre bir narsani ikkinchisining ustiga qo‘ymoq. superposition nf ustiga, ustma-ust qo‘yish; qatlamlashish. superproduction nf katta mablag‘ sarflangan film, spektakl. supersonique adj tovushdan tez; avion supersonique tovushdan tez uchar samolyot. superstitieux, euse adj xurofiy, xurofotga berilgan, irim-sirimlarga ishonadigan, bid’atparast; nous sommes treize à table, j’espère que vous n’êtes pas superstitieux biz stolda o‘n uch kishimiz, siz xurofotga ishonmaysiz, deb o‘ylaymanki. superstition nf 1. xurofot, bid’at, irim-sirim; 2. ishqibozlik, berilganlik, havas, ishtyoq, qiziqish, mayl. superstructure nf ustki, yuqoridagi qurilma; les superstructures d’une voie de chemin de fer temir yo‘ l ustidagi yo‘lning ustki qurilmalari. superviser vt nazorat qilmoq, kuzatmoq. supervision nf nazorat, kuzatish. supplanter vt siqib chiqarmoq, o‘rnini egallab olmoq; o‘rnini bosmoq; il cherche à supplanter son rival u o‘z raqibini siqib chiqarishga harakat qilyapti; la télévision n’a pas supplanté le cinéma televizor kinoning o‘rnini bosgani yo‘q. suppléer I. vt litt almashtirmoq, o‘rnini bosmoq; suppléer le pétrole par l’énergie atomique neft o‘rnini atom energiyasi bilan almashtirmoq; suppléer qqn o‘rnini bosmoq, o‘rinbosarlik qilmoq; II. vi (à) o‘rnini to‘ldirmoq; suppléer l’énergie nucléaire par l’énergie solaire atom energiyasini quyosh energiyasi bilan to‘ldirmoq; la rapidité de ce joueur supplée à son manque de puissance bu o‘yinchining tezligi uning kuchsizligini bosib ketadi. supplément nm 1. qo‘shimcha, yordamchi, ilova; un supplément de salaire versé sous forme de prime mukofot sifatida berilgan ish haqiga qo‘shimcha; le supplément d’un dictionnaire lug‘atga ilova; 2. ustama, qo‘shimcha pul; pour prendre ce train vous devez payer un supplément bu poyezdga o‘ tirish uchun ustama to‘lashingiz kerak; en supplément qo‘shimcha; vin en supplément qo‘shimchali vino. supplémentaire adv 1. qo‘shimcha; demander des crédits supplémentaires qo‘shimcha kredit so‘ramoq; heures supplémentaires qo‘shimcha soat; train supplémentaire qo‘shimcha poyezd; 2. ortiqcha, ustiga-ustak; c’est une charge supplémentaire bu ortiqcha tashvish. supplétif, ive adj, n yordamchi, qo‘shimcha (askar, harbiy qism). suppliant, ante I. adj yalinadigan, o‘tinuvchi, yalinib-yolvoruvchi; un regard suppliant yalinib, ko‘zlarini mo‘ltillatib qarash; II. n yalinuvchi, o‘tinib so‘rovchi, yalinib-yolvoruvchi odam. supplication nf o‘tinib so‘rash, yalinish, yolvorish, yalinib-yolvorish, munojot, iltijo; il refuse d’entendre mes supplications u mening yalinib- yolvorishlarimni eshitishdan bosh tortyapti. supplice nm 1. azoblab qatl qilish; le supplice de la croix xochga tortish; supplice chinois aql bavor qilmaydigan yo‘l bilan qatl qilish; le dernier supplice oxirgi jazo, o‘lim jazosi; 2. jazo, azob, qiynoq, qiynoqqa solish; ces visites sont pour moi un supplice bu kelishlar men uchun bir azob; être au supplice azob-uqubatda qolmoq. supplicié, ée n qatl qilingan yoki qiynoqqa mubtalo qilingan odam. supplicier vt 1. qatlga topshirmoq; 2. litt azoblamoq, qiynoqqa solmoq, qiynamoq. supplier vt yalinmoq, yolvormoq, o‘tinmoq, o‘ tinib so‘ramoq, iltijo qilmoq; l’enfant suppliait son père de l’emmener au cinéma bola otasidan uni kinoga olib borishini yalinib so‘rardi; je vous supplie de vous taire men sizdan jim bo‘lishingizni o‘ tinib so‘rayman. supplique nf afv so‘rovi, arznoma. support
nm 1. devor, asos, tirgovich, shtativ; supports de charpente poydevor; 2. taglik, biror narsa joylashtiriladigan joy; le support d’un dessin rasmning tagligi; support publicitaire reklama joylashtirilgan joy (afisha, televizor, radio). supporter 1 I. vt 1. tutib turmoq; les piliers supportent la voûte ustunlar gumbazni tutib turibdi; 2. ustiga, yelkasiga, zimmasiga tushmoq; vous en supporterez les conséquences buning oqibati zimmangizga tushadi; 3. chidamoq, bardosh bermoq, toqat qilmoq; les nombreuses épreuves qu’il a supportées dans sa vie u hayotida dosh bergan ko‘plab sinovlar; il supporte mal la critique u tanqidga toqat qilolmaydi; je ne supporte pas qu’on me mente meni aldashlariga toqat qilolmayman; tu supportes bien SUPPORTER
SURESTIMATION
548 le froid? sen sovuqqa yaxshi chidaysanmi? 4. ko‘rarga ko‘zi yo‘q bo‘lmoq; je ne peux pas supporter ce type-là mening anovi nusxani ko‘rarga ko‘zim yo‘q; II. se supporter vpr bir-biriga toqat qilmoq. supporter 1
nm anglic ishqiboz, muxlis; les supporters de (l’équipe de) Saint-Étienne Sent-E tyen komandasining muxlislari. supposer vt 1. faraz qilmoq, hisoblamoq, deb o‘ylamoq, ta’savvur qilmoq; supposons le problème résolu masalani hal bo‘ldi deb hisoblaymiz; supposez que vous ayez un accident ta’savvur qilingki, siz bir falokatga uchrab qoldingiz; 2. taxmin qilmoq, o‘ylamoq; je le suppose, mais je n’en suis pas sûr men shunday deb o‘ylayman, lekin mening bunga ishonchim komil emas; on supposait que vous étiez au courant sizni xabardor deb o‘ylovdik; 3. talab qilmoq; cela suppose du courage bu jasurlik talab qiladi; 4. dr almashtirib qo‘ymoq, qalbakilashtirmoq; un testament supposé qalbakilashtirilgan vasiyatnoma. supposition nf taxmin, faraz, gumon; ce n’est qu’une supposition, mais cela me paraît probable bu bir taxmin xolos, lekin bu menga bo‘lishi mumkinday ko‘rinyapti. suppôt nm sherik, ham tovoq; suppôt de Satan shaytonning malayi. suppression nf bekor qilish, qisqartirish, barham berish, mahrum qilish; les suppressions des inégalités tengsizlikka barham berish; suppression d’emploi ish joyini qisqartirish; opérer des suppressions dans un texte matnni qisqartirmoq. supprimer vt 1. olib tashlamoq, buzib tashlamoq, yo‘q qilmoq; en supprimant cette cloison, on agrandirait la pièce o‘rtadagi to‘siq olib tashlansa, xona katta bo‘lib qolar edi; vous supprimez l’effet, vous ne supprimez pas la cause siz oqibatni yo‘q qilyapsiz, siz sababni yo‘q qilmayapsiz; l’avion supprime les distances samolyot uzoqni yaqin qiladi; 2. olib tashlamoq, qisqartirmoq; un mot, un passage à supprimer olib tashlanishi kerak bo‘lgan so‘z, bo‘lak; 3. bekor qilmoq, olib tashlamoq (qonun kabilarni); 4. yo‘q qilmoq, o‘ldirib yubormoq; supprimer un témoin gênant noma’qul guvohni yo‘q qilib yubormoq. suppuration nf yiringlash, yiring chiqarish. suppurer vi yiringlamoq, yiring oqmoq; la plaie suppure yaradan yiring oqyapti. supputation nf les supputations du turfiste otchopardagi hoziru- nozirlarni chamalab ko‘rish. supputer vt chamalab, hisob-kitob qilib ko‘rmoq; supputer un bénéfice ko‘riladigan foydani chamalab ko‘rmoq; il supputait ses chances u o‘z imkoniyatlarini chamalab ko‘rardi. supra
adv yuqoridagi, yuqorida aytilganday. supranational, ale, aux adj millatlar ustidagi; les pouvoirs supranationaux de l’Union européenne Yevropa hamjamiyatining millatlar ustidagi hokimiyati. suprématie nf ustunlik, birinchilik, hukmronlik. suprême
1
adj 1. oliy, eng yuqori, bosh; le Soviet Suprême Oliy Kengash; le bien, le bonheur suprême katta boylik, katta baxt; au suprême degré oliy darajada; il a déployé une suprême habileté u juda katta uddaburolik ko‘rsatdi; 2. oxirgi, bor bisotidagi; l’instant suprême jon chiqar payti; il fit un suprême effort u oxirgi kuchini ishga soldi. suprême 2
nm baliq yoki ov mahsulotidan qilingan ovqat. suprêmement adv oliy, yuqori darajada, o‘ ta darajada; il restait suprêmement indifférent u o‘ta darajada befarq turardi. sur 1
prép 1. ustida, ustiga; poser un objet sur une table biror narsani stolning ustiga qo‘ymoq; sur terre et sur mer yerda va dengizda; monter sur une bicyclette velosipedga minmoq; la clé est sur la porte kalit eshikda; il portait sur lui un carnet u o‘zi bilan daftarcha olib yurardi; recevoir visite sur visite tashrif ustiga tashrif kutmoq; la plage s’étend sur huit kilomètres plaj sakkiz kilometrga cho‘zilgan; appuyer sur un bouton tugmachani bosmoq; recevoir un coup sur la tête kallasiga musht yemoq; tirer sur qqn biror kishiga qaratib otmoq; écrire sur un registre ro‘yxatga yozmoq; chercher sur une carte xaritadan qidirmoq; 2. les ponts sur la Seine Sena ustidagi ko‘priklar; 3. ko‘pdan bir yoki birnechtasi; deux ou trois cas sur cent yuztadan ikki yoki uch holda; 4. yo‘nalish: sur votre droite o‘ng tomoningizda; 5. juger les gens sur la mine odamlarga ko‘rinishiga qarab baho bermoq; discuter sur un problème biror masala yuzasigan bahslashmoq; sur cette matière, sur ce point bu soha, bu fikr yuzasidan; 6. orqasidanoq, -dan keyinoq; coup sur coup birin-ketin, ustma-ust; sur ce bu so‘zlardan so‘ng; il nous a dit au revoir; sur ce, il est parti u bizga xayr dedi; shundan so‘ng, u jo‘nab ketdi (yaqinlashish); sur le soir kechga tomon; être sur le départ ketish arafasida bo‘lmoq; 7. prendre l’avantage sur qqn biror kishidan ustun kelmoq. sur
2 , sure
adj nordon. sûr, sûre adj 1. ishongan; il est sûr de réussir u muvaffaqiyat qozonishiga ishonadi; être sûr de qqn biror kishiga ishonmoq; sûr de soi o‘ziga ishonmoq; 2. ishonchi komil bo‘lgan; j’en suis sûr bunga mening ishonchim komil; elle est sûre que vous vous trompez sizning adashayotganingizga uning ishonchi komil; sûr de son fait o‘z so‘zida qat’iy; 3. xavfsiz, ishonarli; le quartier n’est pas très sûr, la nuit kvartal kechqurunlari unchalik xavfsiz emas; ce sera plus sûr bu ishonchliroq bo‘ladi; loc en lieu sûr ishonchli joyda; le plus sûr est de eng yaxshisi; 4. ishonchli, ishonsa bo‘ladigan; un ami sûr ishonchli do‘st; c’est le plus sûr moyen de réussir erishishning eng ishonchli yo‘li; loc à coup sûr albatta, shubhasiz, muqarrar; 5. aniq; un goût très sûr juda ham aniq did; ce qui est sûr, c’est que je n’irai pas anig‘i shuki, men bormayman; rien n’est moins sûr bu dargumon; loc adv bien sûr! albatta! surabondamment adv keragidan ortiqcha, ortig‘ i, oshig‘ i bilan. surabondance nf keragidan ortiqchalik, to‘lib-toshganlik; une abondance de détails tafsilotlarning keragidan ortiqchaligi. surabondant, ante adj keragidan ortiqcha, to‘lib-toshgan, mo‘l-ko‘l. surabonder vi to‘lib-toshmoq, keragidan ham ortiqcha bo‘lmoq, mo‘l-ko‘l bo‘lmoq. suralimentation nf kuchli ovqatlanmoq, ortiqcha to‘yib yeyish. suralimenter vt kuchli, ko‘p ovqat berib boqmoq; les personnes suralimentées risquent des maladies cardiaques ko‘p ovqat yeyuvchi kishilarda yurak kasaliga uchrash xavfi bor. surcharge nf 1. ortiqcha, qo‘shimcha yuk; le bateau avait pris des passagers, en surcharge kema qo‘shimcha yo‘lovchilar olgan edi; 2. biror yozuvning ustidan qo‘yilgan belgi, yozuv; timbre-poste portant une surcharge ustiga belgi qo‘yilgan pochta markasi. surcharger vt 1. ortiqcha yuk yuklamoq, meyoridan ortiqcha yuklamoq, ko‘p yuk ortmoq; 2. qator ustiga tuzatish kiritmoq. surchauffe nf o‘ta qizib ketish. surchauffer vt o‘ta, ortiqcha qizdirish, ortiqcha isitish; inutile de surchauffer la chambre! xonani ortiqcha isitishning keragi yo‘q! surclasser vt 1. ustun bo‘lmoq, o‘ tib ketmoq, oldinda bo‘lmoq; cet athlète surclasse tous ses concurrents bu atlet o‘zining hamma raqiblaridan oldinda; 2. a’lo, ustun bo‘lmoq; ce produit surclasse tous les autres bu mahsulot boshqalarining hammasidan a’lo. surcomposé, ée adj gram murakkab zamon. surcroît nm qo‘shimcha; un surcroît de précaution qo‘shimcha ehtiyotkorlik; pour surcroît de malheur hamma baloning ustiga ustak; litt de surcroît, par surcroît buning ustiga, ustiga ustak, bundan tashqari. surdi-mutité nf kar-soqovlik. surdité nf karlik, qulog‘ i og‘irlik, eshitmaslik. surdose nf ortiqcha doza. surdoué, ée adj o‘ta, juda qobiliyatli. surélévation nf o‘ ta, ortiqcha ko‘tarib, orttirib yuborilganlik. surélever vt ustiga qurmoq, ko‘ tarmoq; on a surélevé d’un étage cette maison ancienne bu qadimiy uyni bir qavatga ko‘ tarishdi. sûrement adv albatta, muqarrar, shubhasiz, ishonchli ravishda; le tribunal va sûrement le condamner sud uni shubhasiz jazoga hukm qiladi; sûrement! albatta! sûrement pas! albatta yo‘q! il est sûrement malade u shubhasiz kasal. surenchère nf 1. ustama narx, ustiga qo‘shilgan, qo‘shimcha narx; 2. ortiqcha va’da, katta va’da; la surenchère électorale saylov oldi va’dalari. surenchérir vi 1. bahoni oshirib, ko‘ tarib yubormoq; 2. boshqalarga qaraganda ortiqroq va’da bermoq. surestimation nf ortiqcha baho berish, ortiqcha baholash. SURESTIMER
SURVEILLER
549 surestimer vt ortiqcha baho bermoq, ortiqcha baholamoq; ne surestimez pas nos possibilités bizning imkoniyatlarim izga ortiqcha baho bermang. sûreté
nf 1. xavfsizlik, bexatarlik; prov prudence est mère de sûreté ehtiyotkorlik xavfsizlikning onasidir; ehtiyot bo‘lganni Xudo asraydi; pour plus de sûreté yanada ishonchliroq bo‘lishi uchun; en sûreté xavfsiz joyda; de sûreté ehtiyot uchun mo‘ljallangan, ehtiyot; un verrou de sûreté ehtiyot tanba; la sûreté publique jamiyat xavfsizligi; complot contre la sûreté de l’État davlat xavfsizligiga qarshi fitna; sûreté nationale milliy xavfsizlik; 2. la Sûreté qidiruv politsiyasi (Fransiyada); 3. aniqlik, ishonarlilik; la sûreté de son coup d’œil uning ko‘z chamasining aniqligi; 4. dr kafolat; donner des sûretés à qqn biror kishiga kafolat bermoq. surexcitation nf o‘ta asabiylashish, hayajonlanish, to‘lqinlanish. surexciter vt o‘ta bezovta qilmoq, asabiylashtirmoq, hayajonlantirmoq, qo‘zg‘amoq; tous ces mystères surexcitaient la curiosité des gens bu sirli narsalar odamlarning qiziqishini qo‘zg‘adi. surexploitation nf o‘ta, ortiqcha ekspluatatsiya qilish, o‘ ta ezib ishlatish. surexploiter vt o‘ta, ortiqcha ekspluatatsiya qilmoq, o‘ ta ezib ishlatmoq. surface
nf 1. yuz, yuza, sirt, bet, ust; la surface de l’eau suvnung yuzasi; poissons qui nagent en surface yuzada suzib yurgan baliqlar; faire surface yuzaga suzib chiqmoq; sous-marin qui fait surface yuzaga suzib chiqqan suv osti kemasi; fig refaire surface qayta paydo bo‘lmoq; rester à la surface des choses narsalarni yuzaki tushunmoq; 2. maydon; trente- cinq mètres carrés de surface o‘ ttiz to‘rt metr maydon; 3. géom yuza; calculez la surface du triangle uchburchakning yuzasini o‘lchang. surgeler vt past temperaturada tez muzlatmoq. surgir
vt 1. to‘satdan, birdan, yarq etib paydo bo‘lmoq; l’avion surgit des nuages samolyot bulutlar ortidan birdan paydo bo‘ ldi; 2. to‘satdan kelib chiqmoq, paydo bo‘lmoq, tug‘ilmoq; les objections surgissaient de toutes parts har tarafdan etirozlar to‘satdan kelib chiqardi. surgissement nm paydo bo‘lish, kelib chiqish. surhumain, aine adj odamning qo‘lidan kelmaydigan, aql bovar qilmaydigan, m islsiz; un travail surhumain odamning qo‘lidan kelmaydigan ish.
surir vi nordon bo‘lib, achib qolmoq; du lait suri achigan sut. surlendemain nm indingi, ertadan keyingi kun. surmenage nm o‘ta charchash, holdan toyish. surmener vt holdan toydirmoq, o‘ ta charchatmoq. surmontable adj yengib, yengsa bo‘ladigan, yengish mumkin bo‘lgan. surmonter vt 1. ustiga, tepasiga joylashgan bo‘ lmoq; la coupole qui surmonte le Panthéon, à Paris Parijda, Panteonning ustidagi gumbaz; 2. fig yengib o‘tmoq, yengmoq; surmonter tous les obstacles hamma to‘siqlarni yengib o‘ tmoq; surmonter sa peur qo‘rquvini yengmoq. surnager vi 1. ustida suzib yurmoq; une mouche morte surnageait dans son verre o‘lik pashsha uning stakanida suzib yurar edi; 2. o‘zini tutib qolmoq, ustida qolmoq. surnaturel, elle adj 1. g‘ayritabiiy 2 g‘ayrioddiy, g‘aroyib aql bavor qilmaydigan, aqlga sig‘maydigan; une beauté surnaturelle g‘aroyib bir go‘zallik. surnom
nm laqab. surnombre (en) loc adv ortiqcha, meyoridan ortiq; on a reproché au conducteur d’avoir pris des voyageurs en surnombre haydovchiga sayohatchilarni meyoridan ortiqcha olganlikda ta’na qilishdi. surnommer vt laqab qo‘ymoq, laqab bermoq. suroît
nm 1. janubi-g‘arbiy shamol; 2. dengizchi, baliqchilarning bosh kiyimi.
surpasser I. vt ustun, yuqori, baland bo‘lmoq; il surpasse son frère, tant en force qu’en souplesse u ukasidan ham kuchda, ham epchillikda ustun; II. se surpasser vpr yaxshiroq qilmoq, oldingisidan ham o‘tib ketmoq. surpeuplé, ée adj aholi juda zich joylashgan, aholisi g‘oyat ko‘p; région surpeuplée aholisi juda zich joylashgan hudud. surpeuplement nm zichligi, ko‘payib ketganligi. surplomb nm og‘ib turgan; en surplomb osilib turgan; une falaise en surplomb osilib turgan qoya. surplomber I. vi markazdan qochmoq, og‘moq, qiyshaymoq; mur qui surplombe og‘ib qolgan devor; II. vt osilib turmoq, bo‘rtib chiqib turgan; le viaduc surplombe le port portning ustida osilib turgan teshik ko‘prik. surplus nm inv ortiqcha, qoldiq; litt loc au surplus lekin, ammo, biroq, shunday bo‘lsa ham. surpopulation nf aholining ortiqcha zichligi, ko‘payib ketganligi. surprenant, ante adj 1. ajoyib, hayratlanarli, kishini hayron qoldiradigan; une surprenante nouvelle ajoyib yangilik. surprendre I. vt 1. ustiga kelib qolmoq, ustidan chiqib qolmoq, biror yerda (holatda, ish ustida) ushlab olmoq; on les a surpris en train de fouiller dans l’armoire ularning shkafni titishayotgani ustidan chiqib qolishdi; tu as surpris mon secret sen mening sirimni bilib qolding; 2. to‘satdan ro‘baro‘ bo‘lmoq, uchramoq; l’orage nous a surpris biz bo‘ronga qoldik; 3. hayron qoldirmoq, hayratda qoldirmoq, ajablantirmoq, tong qoldirmoq; vous me surprenez, cela semble incroyable siz meni tong qoldiryapsiz, bu aql bavor qilmaydigan narsaga o‘xshaydi; II. se surprendre vpr o‘zini biror narsa qilayotganligini ko‘rib hayron, hayratda qolmoq; je me suis surpris à le tutoyer men uni senlayotganimdan hayron qoldim. surprise nf 1. kutilmaganlik, to‘satdan, qo‘qqisdan, birdan bo‘lish; vous avez obtenu mon accord par surprise mening roziligimni kutilmaganda olib qoldingiz; une grève surprise to‘satdan yuz bergan ish tashlash; 2. ajablanish, hayron bo‘lish, hayratda qolish; une exclamation de surprise hayratdan qichqirib yuborish; à ma grande surprise, il m’a remercié meni haron
qoldirgan narsa,
u menga
minnatdorchilik bildirdi; 3. hayratlantiradigan, kutilmagan narsa; une mauvaise surprise l’attend uni yomon bir kutilmagan narsa kutyapti; loc créer la surprise hayratlantirmoq, hayratga solmoq; 4. kutilmagan sovg‘a, surpriz; il veut vous faire une surprise u sizga kutilmagan sovg‘a qilmoqchi. surprise-partie nf vieilli o‘yinga tushiladigan kecha, kecha. surproduction nf ortiqcha ishlab chiqarish. surréalisme nm surrealizme. surréaliste adj 1. surrealizmga oid, surrealistik, surrealist; peintre surréaliste surrealist rassom; 2. g‘alati, qiziq. surrénal, ale, aux adj buyrak usti. sursaut nm 1. sakrab, sapchib, irg‘ib tushish; il a eu un sursaut en entendant frapper à la fenêtre derazaning taqillashini eshitib, u sakrab tushdi; se réveiller en sursaut sapchib uyg‘onmoq; 2. to‘satdan, birdan yuz bergan shiddatli, kuchli hodisa, voqea; dans un dernier sursaut d’énergie oxirgi kuchni to‘plab. sursauter vi sakrab, irg‘ib, sapchib tushmoq. surseoir vt, vi (à) kechiktirmoq, orqaga surmoq; le juge surseoit à l’exécution de la peine sud jazoni kechiktirdi. sursis
nm inv 1. kechiktirish, orqaga surish; trois ans de prison dont deux avec sursis uch yil qamoq, shundan ikki yili shartli; sursis (d’appel, d’incorporation) harbiy xizmatga chaqirishni kechiktirish; 2. nafas rostlagiday muddat, vaqt; les vacances laissent un sursis au gouvernement ta’ til hukumatga nafas rostlagiday muddat qoldiradi. surtaxe
nf qo‘shimcha soliq, qo‘shimcha pul; j’ai dû payer une surtaxe qo‘shimcha pul to‘lashimga to‘g‘ri keldi. surtout 1
adv ayniqsa; surtout ne dites rien! ayniqsa hech narsa demang! il aime le sport, surtout le football u sportni sevadi, ayniqsa futbolni; fam surtout que ayniqsa. surtout
2
nm katta vaza. surveillance nf nazorat, nazorat qilish, qarab turish; être sous la surveillance de qqn biror kishining nazorati ostida bo‘lmoq; sous haute surveillance qattiq nazorat ostida surveillance médicale meditsina nazorati. surveillant, ante n 1. nazoratchi, qo‘riqchi; 2. nazoratchi, kuzatib turuvchi, qarab turuvchi; surveillant d’internat yotoqxona nazoratchisi. surveiller I. vt 1. nazorat qilmoq; il nous surveille de près u bizni qattiq nazorat qilyapti; liberté surveillée shartli qamoq jazosi; 2. qarab, kuzatib, nazorat qilib turmoq; 3. e’tibor bermoq, ehtiyot bo‘lmoq; elle surveille sa ligne u o‘ziga e’ tibor beradi (semirib ketishdan qo‘rqadi); surveillez votre langue! tilingizga qarab gapiring! II. se surveiller vpr o‘ziga e’ tibor bermoq; SURVENIR
SYNCHRONIQUE
550 il ne se surveille pas assez quand il parle u gapirayotganda nima deyotganiga uncha e’tibor bermaydi. survenir vi to‘satdan, kutilmaganda kelib, bo‘lib qolmoq; une grave crise est survenue to‘satdan kuchli xuruj tutib qoldi; s’il survient un visiteur, dites que je ne suis pas là agar biror kishi meni so‘rab kelib qolsa, meni bu yerda yo‘q deng. survie nf 1. u dunyodagi hayot; 2. tirik qolish, yashab qolish. survivre I. vi (à) 1. boshqalardan uzoqroq yashamoq; il a survécu à tous les siens u o‘zinikilardan uzoqroq yashadi; il a survécu à son époque, dont il reste un des derniers témoins vivants u o‘z davrini yashab o‘ tdi, u tirik guvohlarning oxirgilaridan biri; 2. o‘zidan keyin ham yashamoq; l’ouvre d’art survit à son auteur san’at asari muallifidan keyin ham yashaydi; 3. biror narsadan keyin ham yashayvermoq; il n’a pu survivre à la honte u nomusdan o‘ldi; 4. omon qolmoq, tirik qolmoq; il a survécu à la déportation u quvg‘indan omon qoldi; 5. tirik qolmoq, omon qolmoq; l’espoir de survivre tirik qolish orzusi; II. se survivre vpr yashamoq, odamlarning xotirasida yashashni davom ettirmoq; il se survit dans ses enfants u bolalarida yashaydi. survol nm ustidan uchib o‘tish. survoler vt 1. ustidan uchib o‘tmoq; 2. yuzaki nazar tashlamoq, ko‘z tashlamoq, ko‘zdan kechirmoq; ko‘rib chiqmoq; il n’a fait que survoler la question uning qilgan ishi faqat masalni yuzaki ko‘rib chiqish bo‘ldi. sus adv 1. litt courir sus à qqn biror kishiga hujum qilmoq; sus à l’ennemi! dushman ustiga, olg‘a! 2. en sus de loc prép ustiga, bundan tashqari. susceptibilité nf ta’sirlanuvchanlik, beriluvchanlik; moyillik, bir narsani tez o‘ziga oluvchanlik, tez xafa bo‘lib qolish; vous devez ménager sa susceptibilité uning o‘ziga tez oluvchanligiga ehtiyot bo‘lishingiz kerak. susceptible 1
adj 1. bo‘lishi mumkin, qilinishi mumkin; cette phrase est susceptible de deux interprétations, d’être interprétée de deux façons bu gap ikki xil talqin qilinishi mumkin; 2. qodir, loyiq, mumkin bo‘lgan; des propositions susceptibles de vous intéresser sizni qiziqtirishi mumkin bo‘lgan taklif. susceptible 2
oluvchi, moyil. susciter vt litt 1. keltirib chiqarmoq, hosil qilmoq, orttirmoq; on lui a suscité des ennuis, des adversaires unga tashvish, raqib orttirishdi; 2. uyg‘otmoq, tug‘dirmoq; l’affaire suscitait un intérêt profond ish katta qiziqish uyg‘otdi. suscription nf adres. suspect, ecte I. adj shubhali, shubha tug‘diradigan; un individu suspect shubhali shaxs; un témoignage suspect shubhali guvohlik; II. n shubhali shaxs, odam; trois suspects ont été arrêtés uchta shubhali shaxs qo‘lga olingan edi; suspect de gumon, shubha qilinuvchi. suspendre 1
suspendre la séance majlisni to‘xtatib turishga to‘g‘ri keldi; 2. chegaralab, cheklab qo‘ymoq; les autorités ont suspendu certaines libertés, certains journaux rahbariyat ba’zi bir erkinliklarni, gazetalarni cheklab qo‘ydi; suspendre qqn biror kishini ishdan bo‘shatmoq; 3. keyinroqqa qoldirmoq, kechiktirmoq. suspendre 2
rasmni devorga osib qo‘ymoq; II. se suspendre vpr osilmoq; il s’est suspendu au trapèze u trapetsiyaga osildi. suspendu, ue adj osilib turgan; pont suspendu osma ko‘prik. suspens (en) loc adv hal qilinmagan, oxirigacha yetkazilmagan, tugatilmagan, chala; la question reste en suspens masala chala qoldi. suspense nm anglic toqatsizlik bilan kutish. suspension nf 1. kechiktirish, kechroqqa surish, vaqtincha to‘xtatish; vaqtincha ishdan chetlashtirish; point de suspension ko‘p nuqta; 2. osib qo‘yish; en supension muallaq (suzib yurgan holda); 3. osma chiroq, lustra. suspicion nf litt shubha, gumon; un regard plein de suspicion shubhaga to‘la qarash. suspicieux, euse adj litt shubhali, gumondor. sustentation nf tutib turish, o‘zini muvozanatda tutib turish. sustenter (se) vpr ovqatlanmoq, yemoq. suture nf chok; on a fait au blessé une suture yaradorga chok qo‘yishdi. suzerain, aine n qaram vassallar ustidan hukmron bo‘lgan knyaz, gersog, qirol; hukmdor; le suzerain devait protection et justice à ses vassaux hukmdor o‘z vassallarini himoya qilishi va adolat qilishi kerak. svastika ou swastika
nm 1. Hindistonda diniy belgi; 2. svastika (natsislarning belgisi). svelte
adj xushbichim, kelishgan; une svelte jeune fille kelishgan qiz; une taille svelte xushbichim qad-qomat. swastika nm voir svastika. sweater nm sviter. syllabe nf gram bo‘g‘in; il n’a pas prononcé une syllabe u bir og‘iz ham so‘z aytmadi. syllabique adj bo‘g‘inga oid, bo‘g‘in. syllogisme nm phil sillogism (ikki fikrdan uchunchi mantiqiy xulosa chiqarish). sylvestre adj litt o‘rmonga oid, o‘rmon. sylviculture nf o‘rmonchilik. symbiose nf biol simbioz (ikki xil organizmning muayan bir muhitda bir- biriga foyda yoki zarar keltirib birga yashashi). symbole
nm 1. simvol, ramz, belgi, ishora; la colombe est le symbole de la paix kaptar – tinchlik ramzi; les mythes et les symboles populaires xalq afsona va ramzlari; 2. belgi; O, symbole chimique d’oxygène O, kislorodning belgisi; 3. ramz; elle est le symbole de la générosité u olijanoblikning ramzi. symbolique adj simvollar, ramzlar orqali ifodalangan, simvolik, ramziy; un salaire symbolique ramziy maosh. symboliquement adv simvolik, ramziy, simvollar orqali. symboliser vr simvol, ramziy ishora bo‘lib xizmat qilmoq, ramzi bo‘lmoq; la balance symbolise la justice tarozi adolat ramzidir. symbolisme nm symvolizm. symboliste nm simvolist, simvolizm tarafdori. symétrie nf simmetriya. symétrique adj simmetrik. symétriquement adv simmetrik ravishda, simmetrik. sympathie nf 1. xush ko‘rish, yaxshi ko‘rish, yoqtirish, mayl; la sympathie qui existe entre eux ular o‘rtasidagi bir-birini yoqtirish; 2. xayrixohlik; l’ai beaucoup de sympathie pour lui mening unga juda katta xayrixohligim bor; accueillir un projet avec sympathie biror rejani xayrixohlik bilan kutib olmoq; 3. hamdardlik, achinish; croyez à toute ma sympathie mening chuqur hamdardligimni qabul qiling. sympathique 1
adj 1. yoqimli, yoqim toy, istarali, istarasi issiq; je le trouve sympathique uning istarasi issiq; 2. fam chiroyligina, shiringina; une plage sympathique qulaygina plaj. sympathique 2
sympathiquement adv xayrixohlik bilan; yoqtirish, moyillik bilan. sympathisant, ante n tarafdor, ma’qullovchi. sympathiser vi xush ko‘rmoq, yaxshi ko‘rmoq, yoqtirmoq; nous avons tout de suite sympathisé shu zahotiyoq biz bir-birimizni yoqtirib qoldik. symphonie nf 1. simfoniya, simfonik musiqa; 2. litt uyg‘unlik, ohangdoshlik, hamohanglik, simfoniya; une symphonie de parfums muattar hidlar uyg‘unligi. symphonique adj simfonik, simfoniya; concert, musique symphonique simfonik konsert, musiqa. symposium nm simpozium, ilmiy kengash. symptomatique adj simptomatik, darak beruvchi, xos; une douleur symptomatique kasallikka xos og‘riq; leur réaction a été symptomatique ularning munosabati yashirin qoldi. symptôme nm simptom, alomat, tashqi belgi. synagogue nf sinagoga (yahudiylar ibodatxonasi). synchrone adj sinxron (bir vaqtda, baravar) sodir bo‘ladigan mouvements synchrones sinxron harakat. synchronique adj sinxronik, sinxronlikka asoslangan, sinxron bo‘lgan.
SYNCHRONISATION
TACT
551 synchronisation nf sinxronizatsiya, sinxronlash, bir-biriga moslash. synchroniser vt sinxronlamoq, sinxron qilmoq, bir-biriga moslamoq. synchronisme nm sinxronizm, sinxronlik (bir vaqtda va o‘zaro mos ravishda sodir bo‘ lish). syncope 1
nf hushidan, o‘zidan ketish, behush bo‘lib qolish; tomber en syncope behush yiqilmoq. syncope 2
nf mus sinkopa (urg‘uning kuchli qismdan kuchsiz qismga o‘tishi). syncrétisme nm sinkretizm (narsaning dastlabki, bir-biridan ajralmagan, qorishiq holati). syndic
nm 1. syndic des gens de mer dengiz ishlari idorasining xodimi; 2. syndic de faillite inqirozga uchragan korxona bilan shug‘ullanuvchi yordamchi sud. syndical, ale, aux adj 1. kasaba uyushmasiga oid; kasaba uyushmasi, profsoyuz. syndicalisme nm sindikalizm. syndicaliste n 1. sindikalist, sindikalizm tarafdori; 2. profsayuz arbobi. syndicat nm 1. profsayuz, kasaba uyushmasi; 2. sindikat, uyushma. syndiqué, ée adj profsayuz, kasaba uyushmasi a’zosi. syndrome nm med sindrom (biror kasallik uchun xarakterli alomatlar majmui). synecdoque nf ling sinekdoxa. synonyme I. adj sinonim larga oid, sinonimik, ma’nodosh; II. nm sinonim, ma’nodosh so‘z. synonymie nf sinonim iya, ma’nodoshlik. synonymique adj sinonimlarga oid, sinonimik, ma’nodosh. synopsis nm inv qisqacha adabiy ssenariy (kino). synoptique adj sinoptik, yig‘ma, to‘plangan, hamma ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan; un tableau synoptique sinoptik, yig‘ma jadval. syntagme nm ling sintagma. syntaxe
nf ling sintaksis. syntaxique adj ling sintaksisga oid; sintaktik, sintaksis. synthèse nf 1. sintez (olingan natijalarni umumlashtirish, ulardan bir butun xulosa chiqarish); 2. chim sodda kimyoviy birikma yoki elementlardan murakab birikmalar hosil qilish. synthétique adj 1. sintez usuliga asoslangan; 2. chim sintetik, sintez yo‘li bilan olingan; 3. umumlashtiruvchi; murakkab, mujassam. synthétiquement adv sintez, sintetik yo‘l bilan olingan. synthétiser vt 1. sintezlamoq, sintez yo‘li bilan tekshirmoq, umumlashtirmoq; 2. chim sintezlamoq, sintez qilmoq, sintez yo‘li bilan hosil qilmoq.
synthétiseur nm sintetizator (musiqa asbobi). syphilis nf inv sifilis, zahm. syphilitique I. adj sifilisga oid, sifilis; II. n sifilis bilan og‘rigan odam. systématique adj 1. sistemali, tartibli, sistematik, batartib; 2. sistemali ravishda, doimiy suratda, muntazam, ce pays est victime d’une exploitation systématique bu mamlakat muntazam foydalanishning qurboni bo‘ldi. systématiquement adv muntazam, sistemali ravishda, doimiy suratda. systématisation nf sistematizatsiya, sistemalash, sistemaga, tartibga solish.
système nm 1. sistema (asosiy prinsiplar majmui); le système philosophique de Sartre Sartrning falsafiy sistemasi; 2. sistema, tartib, usul, yo‘l; le système de défense d’un accusé mahkumning himoya tartibi; le système D ustalik, uddaburolik, epchillik; 3. sistema, tuzum; le système politique, social siyosiy, ijtimoiy tuzum; un système démocratique demokratik tuzum; le système scolaire d’un pays biror mamlakatning maktab sistemasi; 4. esprit de système sistemalik, doimiylik, tartiblilik; 5. sistema, tarmoq, shoxobcha; le système solaire quyosh sistemasi; le système grammatical du français fransuz tilining grammatik qurilishi; le système nerveux asab tizimi; 6. sistema, konstruksiya, tuzilish; système d’exploitation d’un ordinateur kompyuterni ishlatish sistemasi; 7. sistema, yig‘indi, majmui; le système décimal, métrique o‘nlik, yuzlik sistemasi.
T T, t
fransuz alifbosining yigirmanchi harfi. ta
adj poss voir ton. tabac
1
nm tamaki; tabac à fumer moxorka; tabac à priser nos, nosvoy. tabac 2
nm passage à tabac zo‘ravonlik, o‘zini himoya qila olmaydigan kishiga zulm o‘tkazmoq. tabagie nf tamaki hidi anqib turgan joy. tabatière nf 1. darcha; 2. tamakidon. tabasser vt do‘pposlamoq. tabellion nm notarius. table nf 1. stol; table de ping-pong tennis stoli; 2. xontaxta; dasturxon; desservir la table dasturxonni yig‘ishtirmoq; mettre, dresser la table dasturxonni bezamoq; 3. table ronde dumaloq stol; davra suhbati. tableau nm 1. rasm, san’at asari, xolst; 2. yozuv taxtasi; 3. tableau d’affichage e’lonlar taxtasi, lavha, jadval; 4. tableau de bord uchuv-nazorat asboblarining uchuvchi oldidagi majmuasi; 5. tableau de contrôle o‘lchov- nazorat asboblarining ko‘rsatgichi; 6. tableau d’honneur hurmat taxtasi; 7. tableau chronologique, synoptique xronologik, sinoptik jadval; 8. tableau des conjugaisons fe’llar tuslanishi jadvali; 9. tableau de chasse turiga qarab terib qo‘yilgan ov o‘ljasi. tableautin nm kichkina rasm, rasmcha. tabler vt (sur) -ga asoslanib hisob-kitob qilmoq, -ga ishonib sanamoq. tablette nf 1. taxtakach, eski maktabda daftar o‘rnida ichlatilgan; 2. taxtacha; tablette de chocolat shokolad taxtachasi; javon tokchalarining taxtasi. tabletterie nf 1. yog‘och, fil suyagi, suyak, sadaf, qattiq tosh va plastik ashyolardan qirqib, yig‘ ib, yopishtirib, qoliplab, o‘yib, yo‘nib nafis narsalar yasash; 2. shatranj, shashqol va shashka taxtasi hamda g‘ilof, qin, qutilar singari to‘plam lar. tablier
nm 1. peshband, peshgir, peshgirak, fartuk, etak (paxta terish uchun); 2. himoya kiyimi; 3. mayda sotuvchi. tabou nm, adj taqiq, taqiqlangan, man qilingan, tabu. tabouret nm kursi. tac nm 1. onomat quruq tovush; 2. loc répondre, riposter du tac au tac og‘zidan chiqmasdan yoqasiga yopishtirmoq. tache
nf 1. dog‘; taches solaires quyoshdagi dog‘; 2. nor. tâche
nf 1. vazifa, burch, majburiyat, topshiriq, yumush; 2. ibora; à la tâche ishbay ishchi, hunarmand. taché adj dog‘li. tacher vt, vi dog‘ qilmoq, dog‘ qoldirmoq, bulg‘amoq, bo‘yamoq. tâcher vt harakat qilmoq, urinmoq, tirishmoq. tâcheron nm kunbay ishlovchi. tacheté, ée adj ola, ola-bula, chipor, ola-chipor, xoldor (it), chavkar (ot). tacheter vt dog‘ bilan qoplanmoq. tacheter nf kichik dog‘lar, mayda dog‘lar. tachycardie nf méd taxikardiya, yurakning doim iy tez urishi. tachygraphe nm techn tezlikni o‘lchab yozadigan asbob. tachymètre nm mashina yoki motorning aylanish tezligini o‘lchaydigan asbob. tacite
adj rasman aytilmagan, izhor etilmagan, faraz qilingan. tacitement adv jimgina. taciturne adj, n kamgap, kamsuqum, damduz, tumshaygan. tacot
nm yurmaydigan eski shaloq mashina. tact
nm 1. andisha, odob, xulq, mulozimat; 2. dilidagini, nazokatni anglash; avoir du tact mulozimatli bo‘lmoq; il lui a annoncé la nouvelle avec tact u unga xabarni ehtiyotkorlik bilan yetqazdi.
TACTILE
TAR ABUSTER
552 tactile
adj 1. sezadigan, sezuvchi, sezish uchun xizmat qiladigan (mushuk mo‘ylovi); 2. inform écran tactile sezuvchan ekran (barmoqlarni tekkizish yo‘li bilan komandalar beriladigan ekran). tactique
nf 1. jang paytida harbiy imkoniyatlarni g‘alabaga yo‘naltirish, harbiy san’at uslubi; 2. turli imkoniyatlarni yig‘ib natijaga erishish, reja; la tactique parlementaire parlament rejasi; il va falloir changer de tactique uslub, rejani o‘zgartirish kerak. taffetas nm tafta, sidirg‘a qalin ipak mato. taie nm 1. yostiq jildi; 2. ko‘z olmasining dog‘i. taillader vt kesmoq, shilmoq; il s’est tailladé le menton en se rasant soqol olayotib u iyagini kesib, shilib oldi; taillader sa table avec un canif stolini qalam tarosh bilan qirqib, shilib tashlamoq. taille 1
taille 2 nf 1. bo‘y, jussa, bichim; un homme de petite taille past bo‘yli, kichik jussali odam; 2. loc à la taille de, de la taille de mos; il est de taille à se défendre o‘zini himoya qilishga qurbi yetadi; 3. o‘lcham, loyiqlik; cette veste n’est pas à ma taille bu kostum menga loyiq emas; 4. juda katta, ulug‘vor. taille 3
avoir la taille épaisse, fine yo‘g‘on, xipcha belli; loc taille de guêpe mo‘rcha miyon, nozik belli. taillé, ée adj 1. qomatli, kelbatli; il est taillé en athlète polvon qomatli, kelbatli, zabardast; 2. loc être taillé pour -ga yaratilgan; il est taillé pour faire une belle carrière u amalga intilish uchun yaratilgan; 3. qirqilgan, qisqartirilgan; moustache taillée qirqilgan, qisqartirilgan mo‘ylov. taille-crayon ou
nm qalam tarosh, pakki. taille-douce nf misga ishlangan qabariq gravyura, kandakorlik. tailler 1 I. vt 1. kesmoq, qirtishlamoq, yo‘nmoq, tarashlamoq, butamoq, shakl bermoq; 2. bichmoq; II. vpr se tailler un franc succès muvaffaqiyatga erishmoq. tailler 2 (se) vpr ketmoq, qochmoq, g‘oyib bo‘lmoq; taillons nous! qochdik, quyon bo‘ldik. tailleur nm 1. bichiqchi; 2. un tailleur ayollar kostumi; 3. tailleur de pierre toshtarosh, sangtarosh, tosh yo‘nuvchi. tain
nm kuzgu orqasiga suriladigan metall qorishma. taire
I. vt taire ses raisons haqiqatni yashirmoq; II. se taire vpr jim bo‘lmoq, sukut saqlamoq. talc nm talk, upa. talé, ée adj irigan, zaxalangan; pêches talées irigan shaftoli. talent nm iste’dod, iqtidor, talant. talentueux, euse adj iste’dodli, layoqatli, qobiliyatli, talantli, iqtidorli. talentueusement adv mohirona, talant bilan. talion nm qasos, qonga qon-jonga jon. talisman nm tumor, ko‘zmunchoq. taloche nf 1. shapati, shapaloq, shatta, kaft bilan urish; 2. andava. talon 1
baland poshna. talon
2
nm non va pishloqning qotgan cheti. talonner vt izma-iz yurmoq; ses poursuivants le talonnent izidan boryotganlar uni iskanjaga oldilar. talquer
vt upa surmoq, talk sepmoq. talus
nm marza, qiyalik, qala devorlari qiyaligi, solma. tamanoir nm chumolixo‘r. tamaris
nm yulg‘un, jing‘il. tambour
nm nog‘ora, dovul, daf, doira; techn baraban. tambourin nm shaqildoqli bask doirasi. tamis
nm elak, g‘alvir, chosh g‘alvir. tamiser
vt elamoq, g‘alvirdan o‘ tkazmoq, choshlamoq. tampon
nm tiqin, tampon, siyohli tampon (muhr uchun). tamponner vt 1. muhrlamoq, muhr bosmoq; 2. artib olmoq; 3. to‘qnashmoq, qattiq urilmoq (avtomobil bir-biriga). tandem nm 1. ikki o‘rinli velosiped; 2. ikki hamkor. tandis que loc conj 1. paytda, vaqtda, choqda; ils sont arrivés tandis que je m’apprêtais à sortir men chiqishga tayyorgarlik ko‘rayotgan paytda, ular kelib qolishdi; 2. holbuki, vaholanki. tangible adj haqiqiy, qo‘l bilan ushlab bo‘ladigan, inkor qilib bo‘lmaydigan; des preuves tangibles inkor qilib bo‘lmaydigan isbotlar. tango
nm tango, Argentina raqsi. tanière
nm in, uya. tank
nm tanka. tankiste nm tankchi. tanner
1 vt terini oshlamoq, iylamoq. tanner 2
tannerie nf ko‘nchilik korxonasi. tanneur nm ko‘nchi. tant adv 1. shunchalar; il souffre tant qu’il ne peut plus se lever u shunchalar betobki, o‘rnidan ortiq tura olmay qoldi; 2. ko‘p, bir necha, qanchalar; 3. qancha, shuncha; 4. en tant que; bo‘ lib, sifatida; 5. tant mieux yanada yaxshi; tant pis battar bo‘lsin. tante
nf 1. amma; 2. xola. tantine
nf 1. ammajon; 2. xolajon. tantinet nm, loc adv 1. bir tishlam, bir luqma, bir burda; donnez-moi un tantinet de pain bir tishlam, burda, luqma non bering; 2. bir oz, ozgina, kamgina; elle sont un tantinet ridicule ular biroz g‘alati. tantôt
adv 1. tushdan, choshgohdan keyin; venez prendre le thé tantôt tushdan keyin choy ichgani keling; 2. tantôt…, tantôt…; dam…, dam…; 3. ba’zan; tantôt elle pleure, tantôt elle rit u ba’zan yig‘laydi, ba’zan kuladi. taon
nm so‘na. tapage
nm 1. shovqin-suron, to‘polon; 2. g‘alva; on a fait beaucoup de tapage autour de ce divorce bu qo‘ydi-chiqdi to‘g‘risida ko‘p g‘alva ko‘tarishdi. tapageur, euse adj 1. to‘polonchi; un enfant tapageur to‘polonchi bola; 2. janjalkash; 3. ko‘zga tashlanadigan, yorqin. tapant, ante adj roppa-rosa, naq; à midi tapant naq, roppa-rosa choshgohda. tapé, ée adj 1. o‘ta pishgan; 2. bien tapé yaxshi, vaqtida qilingan; une réponse bien tapée vaqtida, yaxshi berilgan javob; 3. jinni, tentak, esi yo‘q; il est complètement tapé u g‘irt jinni. tape-à-l’œil adj 1. ko‘zga tashlanadigan; 2. usti yaltiroq, ichi qltiroq. tapée
nf bir talay, ko‘p, tiqilib, bosilib yotibdi, mingta; des ennuis, j’en ai des tapées muammomi, menda tiqilib yotibdi. taper I. vt 1. urmoq, shapatilamoq; 2. qoqmoq, taqqillatmoq; 3. yozuv mashinasida yozmoq; 4. qarz olmoq; 5. musht tushirmoq; 6. orqadan ig‘vo qilmoq; 7. asabga tegmoq; 8. yoqib qolmoq, ko‘zga tashlanmoq; 9. tanqid qilmoq, ustidan chiqib qolmoq; II. se taper vpr 1. mushtlashmoq; 2. paqqos tushirmoq, yeb, ichib qo‘ymoq; elle se tape son litre de rouge u bir litr qizil vinoni paqqos tushirdi. tapement nm dupir-dupir. tapette
1 nf gilam qoqqich, pashsha o‘ldirgich. tapette 2 nf o‘ta sergap. tapeur, euse n tez-tez qarz oluvchi. tapir (se) vpr pismoq, biqinmoq, yashirinmoq. tapis nm gilam; tapis-brosse poyandoz. tapisser vt gul bosmoq, bezamoq, gul qog‘oz yopishtirmoq. tapisserie nf gul qoroz ishlab chiqarish va bosish san’ati. tapissier, ière n gul qog‘oz yopishtiruvchi, bezaklovchi. tapoter vt erkalab yuziga sekingina urmoq, biror narsani tappillatib chalmoq. taquin, ine adj erka; un enfant taquin erka bola. taquiner
vt 1. erkalanmoq, erkalik qilmoq, injiqlik qilmoq, xarxas ha qilmoq; 2. bezovta, xavotir qilmoq, g‘ashiga tegmoq. tarabiscoté, ée adj o‘ta bezakli; des meubles tarabiscotés bezakli jihoz. tarabuster vt boshini qotirmoq, bezovta qilmoq, qarama-qarshilik tug‘dirmoq; mes patrons vont encore me tarabuster boshliqlarim yana TAR AUD
TÉLÉSPECTATEUR
553 boshimni qotiradigan bo‘lishdi; c’est une idée qui me tarabuste bu fikr meni bezovta qilyapti. taraud
nm parma, burg‘i. tarauder vt parmalamoq, burg‘ ilamoq, teshmoq; les insectes qui taraudent le bois yog‘ochni teshadigan hasharotlar. tard adv. kech, bemahal; au plus tard kechi bilan, kam ida, uzog‘i bilan; plus tard keyinroq, keyinchalik; tard dans la nuit tun oxirida, kech tunda. tarder
vi kechikmoq, kech qolmoq. tardif, ive adj kechki, bevaqt. tardivement adv kechikib, kechikgan holda. tare
1 nf tara, mahsulot o‘raladigan, solinadigan, joylashtiriladigan idish va anjomlar (quti, qop, xalta va hokazolar). tare
2 nf mash‘um xato, nuqson, qusr, ayb; les tares humaines insoniyat xatolari. tarentule nf biy, zaharli o‘rgimchak. targette
nf surma ilgak, lo‘kidon. targuer (se) vpr kerilmoq. tarière
nf 1. burg‘i; 2. hasharotlarning yer teshar qorinchasi. tarif
nm belgilangan baho, narx, kira haqi; tarif des chemins de fer temir yo‘lda narxlar ko‘rsatgichi; demi tarif yarim baho. tarifer vt bahosini belgilamoq. tarin nm burun. tarir I. vi qaqramoq, suvi qurimoq; II. vt suv oqizmay qo‘ymoq, suvni bo‘g‘moq, quritmoq. tartare
n, adj yevropaliklar markaziy osiyodagi turk va mug‘ul xalqlarini shunday deb atashgan. tartarin nm maqtanchoq, lofchi. tarte nf et adj 1. tort (pishiriq); 2. tarsaki; 3. badbashara. tartine nm ustiga yog‘ yoki murabbo surilgan non burdasi; qotirilgan burda. tartre
nm quyqa, tosh (tishda). tartufe
ou
tartuffe nm, adj ikkiyzlamachi. tas nm to‘da, uyum, g‘aram, gala, bir to‘da, to‘p. tasse nf dastakli piyola, idish (qahva ichish uchun); boire une tasse de thé bir piyola choy ichmoq. tasseau
nm tirak, tirgak, tirgovuch. tasser
vt 1. zichlab tiqmoq; 2. zichlamoq (yerni). tassement nm zichlash. taste-vin ou
nm vino tatuvchilar yassi idishi. tata nf (bola tilida) xola, amma. tatane nm poyabzal. tâter I. vt 1. paypaslamoq, piypaslamoq, tusmollamoq; 2. sinab ko‘rmoq, sinamoq; II. se tâter vpr ikkilanmoq, talmovsiramoq. tatillon, onne adj o‘ta talabchan, mayda, maydakash, maydagap, tirg‘iluvchi. tâtonner vi 1. paypaslamoq, paypaslanmoq, piypaslamoq; 2. ikkilanmoq, talmovsiramoq. tâtons (à) loc adv paypaslab, tavakkaliga. taudis
nm 1. kulba, chaldevor; 2. isqirt xona. taule
ou
tôle nf 1. xona; 2. avaxta, qamoqxona. taulier, ière ou
tôlier, ière
n mehmonxona egasi, boshqaruvchisi. taupe nf ko‘rsichqon. taureau nm buqa, ho‘kiz, novvos. taurillon nm buqacha, novvoscha. taux nm 1. narx, qiymat, baho; 2. foyiz, miqdor; le taux de mortalité o‘lim foyizi. tavelé, ée adj dog‘li, sepkilli; un fruit tavelé dog‘li meva; un visage tavelé sepkilli yuz. taverne nf 1. mayxona; 2. musofirxona. taxe nm 1. boj; 2. soliq; taxe sur la valeur ajoutée qo‘shimcha qiymat solig‘i. taxer
vt 1. narxni belgilab qo‘ymoq; 2. soliqqa tortmoq; 3. biror narsada ayblamoq. taxi nm taksi. taximètre nm taksi hisoblagichi. taxiphone nm taksafon, ommaviy telefon. tchèque I. adj Chexiyaga, chexlarga oid, Chexiyalik; II. n 1. chex, Chexiyalik; 2. nm chex tili. tchin-tchin intj qadah urishtirganda aytiladi. te
pron pers seni, senga, o‘zlik olmoshi. té 1 nm T simon yassi chizg‘ich. té 2
intj hayratlanish, vah! technicien, ienne n texnik, muhandis, texnika mutaxassisi. technique I. adj texnikaviy; II. n 1. texnika; 2. ishni ko‘zi; un musicien qui manque de technique bu sozanda ishning ko‘zini bilmaydi. techniquement adv texnik jihatdan. technocrate nm vazir, texnika sohasidagi yuqori mansabli amaldor. technocratie nf texnokratiya, texnikaviy xodimlar ustunligi. technologie nf texnologiya. technologique adj texnologik, texnikaviy. teck ou tek
nm temir daraxt. tectonique nf tektonika, yer qobig‘ining o‘zgarishi. teigne nf 1. shira, kuya; 2. tem iratki; 3. me’da osti bezi; 4. johil odam; c’est une teigne bu johil odam. teigneux
adj qirchang‘i, yag‘ir. teindre
vt bo‘yamoq, ranglamoq. teint
nm 1. o‘chmas rang; 2. rangi-ro‘y. teinte
1 adj bo‘yalgan; cheveux teints bo‘yalgan soch. teinte 2
teinté, ée adj nimrang. teinter vt bo‘yamoq, ranglamoq, rang bermoq. teinture nf 1. rang, bo‘yoq; 2. eritma; teinture d’iode yod eritmasi. teinturerie nf 1. bo‘yoqchilik korxonasi; 2. bo‘yoqchilik do‘koni. teinturier, ière n 1. bo‘yoqlovchi, bo‘yoqchi; 2. kiyim tozalovchi. tel, telle pron 1. xuddi shunday; telle est ma décision mening qarorim xuddi shunday; 2. comme tel shundayligicha; c’est votre aîné, respectez- le comme tel bu sizning kattangiz, qanday bo‘lsa shundayligicha hurmat qiling; 3. qanday… shunday; tel père, tel fils otasi qanday bo‘lsa, o‘g‘li ham shunday; 4. tel quel o‘zgarishsiz, shundayligicha; laissez les choses telles quelles; 6. à tel point shunchalar; 7. un tel falonchi; monsieur un tel falonchi janob. télé nf televizor. télécinéma nm televizorda filmlar namoyishi. télécommander vt masofadan boshqarmoq. télécommande nf teleboshqaruv, masofadan boshqaruv. télécommunication nf telemuloqot. télégramme nm telegramma. télégraphe nm telegraf. télégraphie nf telegrafiya. télégraphique adj telegraf. téléguider vt masofadan boshqarmoq. téléguidage nm teleboshqaruv, masofadan boshqaruv. télémètre nm telemetr. téléobjectif nm fotoapparat obyektivi. télépathie nf telepatiya (fikrni uzatmoq). téléphérique ou téléférique
nm osma yo‘l kabinasi (tog‘larda). téléphone nm telefon; combiné de téléphone go‘shak, telefon tutqichi. téléphoner vt telefon qilmoq, qo‘ng‘iroq qilmoq, sim qoqmoq. télescope nm teleskop. télescoper vt qattiq to‘qnashmoq, urilmoq. téléscripteur nm teleks, teletayp. téléski nm chang‘ichilar ko‘ tariladigan osma yo‘l. téléspectateur, trice n telemuxlis. TÉLÉTYPE
TÉNOR
554 télétype nm teletayp. télévision nf 1. televideniya; 2. televizor. téléviser vt televizor orqali ko‘rsatmoq. téléviseur nm televizor, oynayi jahon. télex
nm teleks, masofaga yozma matnni jo‘natuvchi va qabul qiluvchi moslama. tellement adv biram, buncha, bunchalik, chandon, naqadar, shunchalar, uncha(lar). tellurique adj zilzila, yer qimirlashi. téméraire adj qo‘rqmas, o‘t yurakli, jasur, tavakkalchi, qaytmas, shaddod, dilovar. témérairement adv jasurona, mardona. témérité nf jasurlik, mardlik, ehtiyotsizlik. témoignage nm 1. guvohlik; j’ai besoin de votre témoignage men sizning guvohligingizga muhtojman; 2. dalil; des témoignages écrasants fosh etuvchi dalillar; 3. isbot, ramz; recevez ce cadeau, en témoignage de mon amitié bu sovg‘ani do‘stligimiz isboti, ramzi sifatida qabul qiling. témoigner vt 1. guvohlik bermoq, guvoh o‘ tmoq; 2. dalolat bermoq; ce geste témoigne qu’il vous est attaché, combien il vous est attaché bu harakat uning sizga qanchalar, qanchalar bog‘lanib qolganidan dalolat beryapti; 3. izhor etmoq, bildirmoq, ko‘rsatmoq; il lui témoigne ses sentiments par de petites attentions unga bo‘lgan hissiyotlarini arzimas e’tiborlar bilan izhor etardi. témoin nm 1. guvoh, shohid; j’ai été témoin de leurs disputes men ularning janjallariga guvoh edim; 2. isbot; 3. estafeta tayoqchasi. tempe
nm chakka. tempérament 1
tempérament 2 nm maydalab to‘lash; achat à tempérament qarzga sotib olish. tempérance nf me’yor. tempérant, ante adj me’yorli, nafsini tiyaoladigan. température nf 1. harorat; 2. tan harorati; 3. isitm a. tempérer
vt 1. mo‘tadillashtirmoq; 2. litt yumshatm oq, bosmoq, hovridan tushirmoq; il faut tempérer son agression jahlini yumshatmoq, bosmoq kerak, hovridan tushirmoq kerak. tempéré, ée adj 1. mo‘tadil; climat tempéré; mo‘ tadil, yumshoq iqlim; 2. sabrli, sabr-toqatli, bosiq, sovuqqon. tempête nm 1. bo‘ron, dovul, po‘rtana, izg‘irin, to‘fon, siklon; 2. buhron; une tempête d’applaudissements qarsaklar buhroni, shovqin suroni. tempêter
vi g‘azablanmoq, hammaga baqirmoq, qichqirmoq, g‘azabini sochmoq; il tempêtait contre toute sa famille u oilasining hamma a’zolariga baqirar, qichqirar edi. temple
nm ibodatxona, butxona, Quddus ibodatxonasida tuzilgan orden. tempo
nm sur’at (musiqa). temporaire adj vaqtinchalik, o‘ tkinchi, davriy, lahzalik, muvaqqat, omonat. temporairement adv vaqtincha. temporal, ale, aux adj anat chakkaga oid, chakka; os temporal chakka suyak.
temporel, elle adj 1. o‘tkinchi; 2. payt; le bonheur temporel et la béatitude éternelle baxt o‘ tkinchi – komillik boqiy; subordonnées temporelles payt ergash gaplar. temporiser vi kechiktirmoq, orqaga surmoq, arqonni uzun tashlamoq. temps 1
temps-là o‘sha paytdan beri, o‘shandan beri; 2. zamon; en temps de paix tinchlik zamonlarida, paytlarida; muhlat, fursat, mavrid; le temps est venu de prendre la décision qaror qabul qilish uchun muhlat, fursat yetdi, qaror qabul qilishning mavridi keldi; 3. davr; ce vêtement a fait son temps bu kiyim o‘z davrini, vazifasini o‘ tab bo‘ldi; 4. lahza; en peu de temps bir lahzada, tezda; dans peu de temps yaqinda, tezda, tez orada; emploie de temps ish, dars jadvali; travailler à plein temps to‘liq ish kunida ishlamoq; on n’a pas le temps de s’amuser o‘yin-kulguga vaqt yo‘q; bon temps davru-davron; yaxshi davrlar; loc adv à temps vaqtida, muddatida; en même temps bir paytda; bir yo‘la, birvarakayiga; en tout temps doim, doimo; dans le temps ilgarilari, avvallari, oldinlari, qadimda, o‘ tmishda, azaldan; de temps en temps har zamonda, ora-sira, goh-goh, ahyon-ahyonda, onda- sonda. temps
2 nm havo, ob-havo; un temps chaud issiq havo; temps de saison fasl havosi. tenable
adj chidamli; il fait trop chaud, ce n’est pas tenable havo juda issiq, bunga chidab bo‘lmaydi, chidab bo‘lmaydigan issiq. tenace adj 1. surunkali, arimas, ketmas; une douleur tenace surunkali, arimas, ketmas og‘riq; odeur tenace turg‘un hid; 2. qat’ iy, qat’iyatli, bir fikrli, sabr-toqatli, sobitqadam. tenaille 1 nf iskanja, siquv. tenaille 2 nf ombur, kampirog‘iz. tenailler vt iskanjaga olmoq, qiynamoq, azob bermoq, azoblamoq, iztirob chektirmoq. tenancier, ière n qimorxona yoki islovatxona boshlig‘i. tenant
adj 1. sport unvondori; 2. tarafdor, qo‘llab-quvvatlovchi. tendance
nf 1. moyillik; j’ai plutôt tendance à grossir men ko‘proq semirishga moyilman; 2. oqim, yo‘nalish, tamoyil; à quelle tendance politique appartient-il? u qaysi siyosiy oqimga mansub?; 3. tomon; les prix ont tendance à monter narxlar ko‘tarilish tomon ketyapti, yoki narxlar ko‘tarilishga moyil. tendancieux, euse adj noodilona, noxolisona. tender
nm parovozning ko‘mir, suv solingan tirkagichi. tendeur
nm taranglovchi moslama. tendon
nm pay, paycha (mushakdagi paylar). tendineux, euse adj payli; viande tendineuse serpay go‘sht, payli go‘sht.
tendre 1 vt 1. taranglamoq, tortmoq; 2. yoymoq, yozmoq; tendre un filet to‘r yoymoq, yozmoq (ov to‘ri); 3. qoplamoq; tendre un mur de papier peint devorga gulqog‘oz qoplamoq; 4. taranglashmoq (vaziyat); 5 uzatmoq; il lui tend un paquet de cigarettes u unga bir quti sigaret uzatdi; tendre le bras qo‘l uzatmoq, cho‘zmoq; tendre l’oreille quloq solmoq, yashirincha tinglamoq. tendre
2 vt 1. tendre à, vers; mo‘ljallamoq, ko‘zlamoq; 2. tendre à + inf olib bormoq, eltmoq, moyil bo‘ lmoq; ceci tendrait à prouver que notre hypothèse était juste bunisi bizning gipotezamizni to‘g‘riligini isbotlashga olib keladi. tendre
3 adj, nm mayin, nozik, nazokatli, muloyim, barra, lahm, yumshoq, mehrli, qaltis; âge tendre qaltis yosh; un cœur tendre mehribon, yumshoq qalb.
tendrement adv mehr, nazokat, iffat bilan; ils s’embrassent tendrement ular mehr, nazokat, iffat bilan quchoqlashdilar. tendresse nf mehr, nazokat, iffat, ibo, noz, g‘amza; la tendresse maternelle ona mehri. tendron 1 nm to‘sh (go‘shti). tendron 2 nm nozik-nihol qizaloq. tendu, ue adj tarang, qoplangan, tashvishli, band; le jarret tendu tarang boldir; il était très tendu u juda tashvishli edi. ténèbres
nf pl qorong‘ulik, zulmat. ténébreux, euse adj 1. qorong‘u, zim-ziyo; 2. xo‘mraygan; 3. sirli; une ténébreuse affaire sirli ish, chalkash ish, xufiyona ish. teneur nf 1. mazmun; la teneur d’un article maqola mazmuni; 2. miqdor; la teneur en or d’un minerai mineraldagi, jinsdagi oltin miqdori. ténia
ou
taenia nm gijja. tenir vt 1. ushlamoq, ushlab turmoq, tutmoq, tutib turmoq; 2. joyida saqlamoq; 3. saqlamoq, saqlab turmoq; 4. qo‘lga tushirmoq; qo‘l ostiga olmoq; 5. o‘zini tuta bilmoq; tiens ol, ushla, ma; tenez oling, ushlang, mang; qaraya! qaranga! voy! ee! tenir sa parole so‘zini ustidan chiqmoq, gapida turmoq; tenir à qqn -ga ishonmoq, suyanmoq; -dan umid qilmoq; tenir à qqch jazm qilmoq; se tenir turmoq, bo‘lmoq, ushlashmoq. tennis
nm 1. tennis; 2. oyoq kiyimi; 3. tennis maydonchasi. ténor
nm, adj tenor, o‘ tkir ovozli xonanda. TENSION
THÉORIE
555 tension
nf 1. taranglik (arqon, tor simi); 2. tanadagi kuch; 3. bosim, qon bosimi; 4. kuchlanish (elektr); 5. tension d’esprit fikrni jamlash; 6. ziddiyatli, tarang holat; 7. asabiylashish, tanglik, tang vaziyat. tentacule nm so‘rg‘ich, paypaslagich (ro‘dapo, kalmar kabilarda). tentant, ante adj un menu tentant havasni keltiruvchi, tomoqni qitiqlovchi taomnoma. tentateur, trice n, adj shayton; une beauté tentatrice maftunkor go‘zallik. tentation nm hissiyot, hirs, ko‘nglini ovlashga harakat qilish. tentative nf harakat, urinish; tentative infructueuse besamara harakat, urinish. tente nf chodir. tenter 1 vt 1. yo‘ldan urmoq; le démon tenta Ève shayton Yevani (momo Havo) yo‘ldan urdi; 2. orzu, havas uyg‘otmoq, rom etmoq, maftun qilmoq, mehrini qozonmoq. tenter 2
tenture nf gul qog‘oz (sifatida ishlati ladigan qog‘oz, charm, mato parchasi). tenu
1 , ue
adj 1. être tenu à xabardor, ogoh; le médecin est tenu au secret professionnel shifokor kasbiy sirdan xabardor, ogoh; 2. être tenu de majbur; vous êtes tenu d’obéir itoat etishga majbursiz; 3. bien tenu saranjom, sarishta, orasta; maison mal tenue pala-partish uy; ses enfants sont bien tenus uning bolalari chinnidek, orasta. ténu
2 , ue
adj xipcha, nozik, jajji. tenue
nf 1. tartib; 2. axloq, yurish-turish; 3. korjoma; 4. harbiy kiyim. ter
adv et adj uch marta, uchinchi. tercet
nm uch qatorli she’riy band. térébenthine nf o‘simlik yelimi. térébrant, ante adj 1. yerteshar hasharot; 2. douleur térébrante o‘yuvchan og‘riq. tergal nm tergal (matoh). tergiverser vi gapni aylantirmoq, vaqtni cho‘zmoq. terme I. nm 1. muhlat, o‘z vaqtida, muhlatida; 2. oxiri, poyoni; II. 1. so‘z, ibora, band (shartnoma bandlari); atama; les termes techniques texnik atamalar. termes nm pl munosabat. terminer vt tugatmoq, tamomlamoq, tugallamoq, oxiriga yetqazmoq, nihoyalamoq, nihoyasiga yetqazmoq, tamom qilmoq, tugamoq. terminaison nf qo‘shimcha. terminal, ale, aux adj oxirgi, so‘nggi. terminologie nf atamashunoslik, terminologiya. terminus nm oxirgi bekat. termite
nm yog‘och qurti, chumolisimon hasharot, termit. terne
adj 1. xira, nursiz; 2. zerikarli. ternir
vt 1. xiralashtirmoq, xira qilmoq, nursizlantirmoq, qoraymoq (kumush); 2. obro‘siga, sifatiga putur yetqazmoq. terrain nm 1. maydoncha, yer maydoni; un terrain fertile hosildor yer; 2. yer qatlami; 3. terrain de sport maydonchasi. terrasse
nf maydoncha, qavatlar orasidagi, qahvaxonalar oldidagi maydoncha. terrassement nm yer ishlari. terrasser vt 1. kuragini yerga tegizmoq; 2. yiqitmoq, yakson qilmoq. terre nf 1. yer, tuproq; 2. quruqlik; 3. yer shari, dunyo; 4. unimli, hosildor tuproq; 5. yer, dala, yer maydoni; 6. yer rang; tremblement de terre zilzila, yer qimirlashi; terre cultivée ishlov berilgan yer, o‘zlashtirilgan yer. terreau nm chirindili tuproq (madaniy o‘g‘it sifatida). terre à terre adj sayoz, e’ tiborni jalb qilmaydigan, e’ tiborsiz. terre-plein nm ko‘tarma; les terre-pleins d’une route yo‘lning ko‘tarmasi. terrer (se) vpr 1. iniga kirib ketmoq, yer ostiga, uyasiga yashirinmoq; 2. uyida pisib o‘ tirmoq, biqinib yotmoq; il se terre chez lui, il ne se montre plus ko‘rinmay qoldi, uyida pisib o‘tiribdi, uyida biqinib yotibdi. terrestre adj 1. yer shari; 2. quruqlikdagi; 3. dunyoviy; les choses terrestres, temporelles dunyoviy narsalar o‘tkinchi. terreur nf dahshat, kuchli qo‘rquv, terror. terreux, euse adj 1. loyli, loy yopishgan; 2. tuproq rang. terrible adj 1. dahshatli, qo‘rqinchli, vahimali; 2. g‘ayritabiiy, katta, ulkan; 3. o‘ ta kuchli. terriblement adv nihoyat, o‘ ta, juda. terrien, ienne adj 1. zamindor, yer egasi; 2. yerliklar. terrier
1 nm in, uya, kovak. terrier 2 nm teryer, it turi; les terriers sont de bons chiens de garde teryerlar ajoyib qo‘riqchi itlardir. terrifier vt dahshat uyg‘otmoq, qurquv (ga) solmoq, dahshatga solmoq. terrine
nf o‘ra, yerto‘la. territoire nm hudud, yer maydoni. territorial, ale, aux adj hududiy. terroriser vt dahshat urug‘ini sepmoq, qo‘rqitmoq, dahshatga solmoq, qo‘rquvda ushlamoq. terrorisme nm terrorizm, terrorchilik. terroriste n terrorchi. tertiaire adj uchlamchi davr (taxminan 70 millyon yil avval). tertio adv uchinchidan. tertre nm tepalik, balandlik. tes voir ton. tessiture nf ovozdagi tovush darajasi. tesson nm shisha va sopol maydalari. test nm 1. sinov; 2. imtihon. testament nm 1. vasiyatnoma, vasiyat; 2. qadimgi va yangi vasiyat (injil). tester 1
tester 2 vt 1. bilimini im tihon qilmoq; 2. sinamoq, sinab ko‘rmoq. têtard nm qirg‘ichbaqa, itbaliq. tête nf 1. bosh, kalla; 2. boshliq; direktor; perdre la tête o‘zini yo‘qotmoq, hovliqmoq, esini yemoq, tentak bo‘lmoq; tête de mule eshakmiya, qaysar, o‘jar.
tête à tête ou tête-à-tête adv yuzma-yuz, betma-bet, yakkama-yakka, baqamti; un tête à tête yakama-yakka; en tête à tête yolg‘iz, xoli; laissons ces amoureux en tête à tête bu sevishganlarni yolg‘iz, xoli qoldiraylik. tête de loup nf shift tozalagich, supurgi. tête de nègre adj to‘q jigarrang. téter
vt emmoq; donner à téter à son enfant bolasini emizmoq. tétée
nm emizish, emchak berish; donner six tétées par jour kuniga olti marta emizmoq, emchak bermoq. tétine nf 1. emchak, yelin (hayvonlarda); 2. emizak. téton nm emchakning uchi. têtu, ue adj o‘jar, qaysar, gapuqmas. texte nm matn; texte choisi tanlangan parcha. textile adj to‘qiladigan; nm to‘qimachilik; industrie textile to‘qimachilik sanoati. textuel, elle adj matnga mos, muvofiq. textuellement adv matndagidek, so‘zma-so‘z. texture
nf tuzilishi, tarkibi. thaumaturge nm sehrgar, ko‘zboylag‘ich. thé
nm 1. choy; 2. choy (damlanadigan). théier
nm daraxti, butasi. théière
nm choynak, choyjo‘sh. théâtre
nm 1. teatr; 2. sahna asari. théâtral, ale, aux adj teatrga oid, teatrlashtirilgan. théisme
nm diniy ta’ limot. thème
nm 1. mavzu; 2. ona tilidan chet tiliga qilingan tarjima. théocratie nf dinga asoslangan, din peshvolari boshqarayotgan hukumat. théologie nf dinshunoslik. théorème nm teorema; théorème de Pythagore Pifagor teoremasi. théorie
1 nf 1. nazarya; 2. ilm iy-uslubiy faraz, taxmin. THÉORIE
TISONNER
556 théorie
2 nf litt ketma-ket ketayotgan odamlar safi. théoricien, ienne n nazaryotchi. théorique adj nazariy. théoriquement adv nazariy tomondan, ochig‘ ini aytganda. thérapeutique I. adj davolovchi; II. nf davolash. thérapeute n davolovchi shifokor. thermal, ale, aux adj issiq shifobaxsh suvli, issiq ma‘danli suvli, issiq suvli buloq. thermes
nm pl 1. qadimiy hammom; 2. issiq, ma’danli suvli shifoxona. thermique adj issiqlik; énergie thermique issiqlik energiyasi, quvvqti. thermodynamique nf termodinamik. thermoélectrique adj termoelektrik. thermomètre nm termometr. thermonucléaire nm termoyadroviy. thermos
nm termos (idish). thermostat nm termostat. thésauriser vi xazinaga yig‘moq, pulni yig‘ib saqlamoq. thèse
nf dissertasiya, ilmiy ish. thibaude
nf sholcha, yer bilan gilam orasiga to‘shaladigan matoh. thon
nm baliq turi. thora
nf voir torah. thorax
nm ko‘krak qafasi. thorium
nm radioaktiv kulrang metall. thrombose nf yurakda yoki qon tomirida hosil bo‘lgan ivigan qon zarrasi. thuriféraire nm litt maqtovchi, laganbardor. thuya
nm sarvsimon daraxt. thym
nm bot toshcho‘p. tic
nm asab tortishuvi, biron bir a’zoning ixtiyoriy uchishi. ticket
nm chipta, patta. tiède
adj iliq; un communiste tiède befarq kommunist. tiédasse
adj yoqimsiz iliq. tièdement adv iliqqina, yaxshi. tiédeur
nf 1. iliqlik; 2. loqaydlik, befarqlik. tiédir
vi, vt ilimoq, ilitmoq. tien, tienne adj, pron seniki, sening; les tiens senikilar. tiers, tierce adj 1. uchinchi; 2. tiers monde uchinchi dunyo; 3. uchinchi shaxslar, begonalar; 4. uchdan biri. tige nf 1. yosh daraxt tanasi, nihol; 2. temir tayoqcha. tignasse nf parpaygan (taralmagan, patila) soch. tigre, tigresse n 1. yo‘lbars (erkagi va urg‘ochisi); 2. o‘ta rashkchi ayol. tigré, ée adj ola-chipor, xoldor, ola-bula, yo‘lbarssimon. tilbury nm qadimiy ot arava, ikki o‘rinli yengil kabriolet. tilleul nm arg‘uvon daraxti, guli, yog‘ochi. timbale 1 nf nog‘ora. timbale 2 nf 1. silindrsimon metall bardoq; décrocher la timbale muhim natijaga erishish; 2. pishiriq qolipi. timbalier nm nog‘orachi. timbre
1 nm 1. jinchiroq qalpog‘i; 2. tovushning alohida sifati. timbre 2
timbrer vt marka yopishtirmoq, tamg‘alamoq. timbré, ée adj 1. markalangan, tamg‘alangan; 2. esi past, tomi ketgan. timbré, ée adj charxlangan ovoz. timide adj 1. tortinchoq, uyatchang; 2. jur’atsiz. timidement adv uyalibgina, tortinibgina, iymanibgina. timidité nf tortinchoqlik, uyatchanglik, jur’atsizlik. timon nm archa turli sut sog‘ish uskunasi (sigir sog‘ish uskunasi). timoré, ée nm ehtyotkor, qo‘rqoq, sermulohaza. tinettes nf pl hojatxona. tintamarre nm tovush (quloqni teshadigan); le tintamarre des klaxons mashinalar signalining g‘at-g‘uti; qiy-chuv. tinter
vi 1. jaranglamoq; la cloche tinte qo‘ng‘ iroq jaranglayapti; 2. shiqqillatm oq (pulni); il fit tinter sa monnaie dans sa poche cho‘ntagida tangasini shiqqillatdi; 3. loc qulog‘i qizimoq; les oreilles ont dû vous tinter qulog‘ingiz shang‘illagandir, rosa qizigandir. tintement nm 1. jarang; 2. quloq shang‘illashi. tintouin nm 1. g‘ovur-g‘uvr; 2. g‘alva; les gosses, quel tintouin bolalarning turgan bitgani g‘irt g‘alva. tique
nf kana. tiquer
vi biron bir a’zosini uchirib noroziligini bildirmoq; uchirmoq. tir
nm 1. tir (quroldan o‘q otib mashq qiladigan joy); 2. otish (quroldan); ligne de tir otish chizig‘i; 3. nishon; un tir précis aniq nishon; 4. zarba (futbolda va to‘plardan birvarakayiga otganda). tirade
nf uzundan-uzun o‘qiladigan she’r, qasida. tirage
nm 1. tortish; un cordon de tirage tortish arqoni; 2. cho‘zish; 3. loc il y a du tirage muammo bor; 4. tortish (havo); régler le tirage d’un poêle mo‘rining tortishini sozlash. tirage
1 nm 1. adad; 2. bosib chiqarish, chop etish, nashr etish; second tirage ikkinchi nashr; 3. rasm chiqarish. tirage
2 nm 1. filmlar tiraji; 2. vinoni tozalash; 3. peshonaga yozilgan, taqdirga bitilgan; 4. lotoreya tiraji. tiraillement nm 1. otishma; 2. ikki o‘t orasida qolmoq; 3. des tiraillements d’estomac; oshqozonning burab-burab, tirishib og‘rishi. tirailler 1 vt tortqilamoq; être tiraillé par, entre moyil bo‘lmoq. tirailler 2 vi ermakka otmoq, duch kelgan tomonga otmoq. tirailleur nm 1. mergan, snayper; 2. o‘qchi askar. tirant d’eau nm massa ta’sirida toshib chiqqan suv miqdori. tire (à la) 1 loc adj kissavurlik, cho‘ntakkesarlik; voleur à la tire kissavur, cho‘ntakkesar. tire
2 nf arg yengil mashina. tire-au-cul fam
ou
tire-au-flanc
nm inv dangasa, yalqov, tanbal, ishyoqmas, tebsa-tebranmas. tire-bouchon nf 1. tiqin-sug‘irgich; 2. en tire-bouchon parmasimon. tire-bouchonner ou
keltirmoq). tire-d’aile loc adv 1. tez-tez qanot qoqmoq; 2. qushdek tez. tirée
nf uzoq mashaqqatli masofa. tire-jus nm inv dastro‘molcha. tire-larigot (à) loc adv ko‘p miqdorda, og‘zidan chiqquncha, toshguncha; il boit à tire-larigot u og‘zidan chiqquncha ichadi. tire-ligne nm chizg‘ich. tirelire nf 1. tanga, pul to‘playdigan idish; 2. g‘aladon. tire-nerf nm tish asab tomirini sug‘urgich. tirer 1
surmoq siljitmoq; tirer les rideaux pardani siljitmoq, tortmoq, surmoq; 3. tortishmoq; visage tiré tortishgan bashara; 4. jildirmoq, jilmoq, uzmoq. tirer 2
-dan chiqmoq; 3. tortadigan, moyil; un bleu tirant sur le vert yashilga tortadigan ko‘k pang; 4. o‘ tqazmoq; tirer six mois de prison 6 oyni qamoqda o‘ tqazdi; II. se tirer vpr ketib qolmoq. tirer
3 vt 1. chizmoq; 2. chop etmoq. tirer 4
tirer 5
vt 1. kovlab olmoq, sug‘urmoq, ajratib olmoq; 2. chiqarib olmoq, qutqarmoq, xalos qilmoq, ozod qilmoq; 3. vaziyatdan chiqib ketm oq, ammallamoq, uddalamoq, uddasidan chiqmoq, qutulmoq; 4. (biror narsani) keltirmoq. tiret nm chiziqcha, tire. tirette nm tortma. tireur, euse n mergan, otuvchi, snayper, o‘qchi. tiroir nm 1. g‘aladon; 2. mayda chuyda, bir burchakda yashirinib qolgan narsa. tisane
nf shifobaxsh giyohlar damlamasi. tison
nm kosov, bir tomoni, kuygan yongan o‘tin. tisonner
vt olovni kovlamoq. TISONNIER
TOPOGRAPHIE
557 tisonnier nm otashkurak, kosov. tissage
nm to‘qish, to‘qimachilik. tisser
vt 1. to‘qimoq; 2. qator qilmoq, munchoqdek tizmoq (biror yolg‘onni, voqeani, mish-mishni). tisserand, ande n to‘quvchi. tissu nm 1. to‘qima; 2. gazlama, gazmol, matoh; 3. yolg‘on to‘qima, uydirma; 4. organik to‘qimalar. titan
nm ulkan. titane
nf titan, nuqra. titrage
1
nm quvvat, miqdor, daraja. titrage 2
nm filmlarni titrlash. titi
nm quv bola. titre
1 nm 1. unvon, mavqe; 2. mansab pog‘onasi, amal, vazifa; 3. sovrindor; 4. à titre de loc prép vazifasida, lavozimida, tariqasida; je vous raconte cela à titre d’exemple buni sizga misol tariqasida aytyapman; au même titre kabi, -dek; huquq beradigan sabab; titre de propriété xo‘jalikka egalik hujjati; loc à juste titre asosli, to‘g‘ri, haqiqatga yaqin. titre 2
titre 3 nm sarlavha, nom. titrer 1 vt unvon bermoq, nom bermoq. titrer 2 vt quyma quymoq, spirt ajratib olmoq. titrer 3 vt nomlash, sarlavhalash. tituber vi gandraklab yurmoq. titubant, ante adj gandraklagan, chayqalgan; un malade titubant gandiraklayotgan bemor; arang yurayotgan bemor. titulaire adj, n lavozimli, lavozimida, lavozimga tayinlangan kasb egasi; les personnes titulaires du permis de conduire haydovchilik guvohnomasi sohiblari. titulariser vt lavozimga o‘ tqazmoq, tayinlamoq, lavozim bermoq. toast
nm 1. qadah so‘zi; 2. qotirilgan non burdasi. toboggan nm 1. uzun metall sirpanchiqli chana; 2. bayram lar, tomoshalarda qo‘llaniladigan sirpanish maydonchasi. toc 1
toc 2 nm qimmatbaho, qadimiy narsaga o‘xshatib yasalgan buyum, usti yaltiroq ichi qaltiroq, qalbaki, sifatsiz. tocard, arde fam I. adj ko‘rimsiz, xunuk, nazarnogir; II. n qadr-qiymatsiz odam.
tocsin nm qo‘ng‘iroqning ogohlantiruvchi ovozi. toge nf 1. rimliklar o‘ranadigan matoh parchasi; 2. ayrim kasb egalarining marosim libosi; un toge d’avocat advokatlik libosi. tohu-bohu nm tartibsizlik, aralash-quralash, g‘at-g‘ut, yoqimsiz tovushlar. toi
pron pers sen, o‘zing; toi-même sen o‘zing. toile
1 nf 1. paxta, zig‘irpoya yoki kanopdan to‘qilgan dag‘al matoh; 2. yelim surilgan, sirlangan matoh. toile
2 nf tasviriy san’atda ishlatiladigan matoh. toilette 1 nf 1. pardoz-andoz; 2. orasta, did bilan bezangan; 3. ayol libosi; 4. yuvinish. toilettes 2 nf pl hojatxona, (eski) badraf. toise nf 1. qadimiy o‘lchov birligi; 2. bo‘y o‘lchagich belgili taxta. toiser vt nafrat, istehzo bilan qaramoq; elle la toisa des pieds à la tête u uning boshidan oyog‘igacha nafrat bilan qaradi. toison
nf 1. quyuq junli teri, po‘stak, sag‘ri, mo‘yna; 2. quyuq jingalak soch.
toit nm 1. tom; 2. uy, boshpana. toiture nm tom.
tôle nf 1. tunuka, tekis tunuka; 2. to‘lqinli tunuka. tôlerie nf tunuka ishlab chiqarish va sotish. tolérer vt 1. chidamoq, sabr qilmoq, imkon bermoq; 2. kechirmoq, ro‘y- xotir qilmoq. tolérable adj chidasa bo‘ladigan. tolérance nf chidam, sabr-toqat. tolérant, ante adj chidamli, sabr-toqatli; ses parents sont très tolérants ota-onasi juda sabr-toqatli, tushunadigan. tollé nm norozilik hayqirig‘i (ko‘pchilik). tomahawk nm Amerika hindularining oyboltasimon jang quroli. tomate nf pomidor. tombal, ale, als adj qabrga oid; pierre tombale qabr toshi. tombe nf go‘r, lahat, qabr. tombeau nm 1. maqbara, qabr; 2. qorong‘u, zim-ziyo joy. tomber vi 1. yiqilmoq; 2. ag‘darilmoq (taxtdan, amaldan), olib tashlanmoq; 3. tushmoq; la nuit tombe qorong‘u tushdi, la difficulté tombe qiyinchilik tushdi, yengillashdi; 4. tushib ketmoq, qulab, tushmoq ketmoq; il est tombé dans le ravin u jarlikka qulab tushdi, tushib ketdi; laisser tomber tushirib yubormoq, tashlab qo‘ymoq (biron ishni). tomber vt sur ustidan chiqib qolmoq, hujum qilmoq, jon jahdi bilan tashlanmoq; tomber dans le désespoir um idsizlikka tushmoq. tombereau nf qo‘qon aravaga o‘xshash arava. tome
nm tom; qism. tomette
nf olti burchakli bezak g‘isht. tomme
nf savoya pishlog‘ i. tom-pouce nm 1. pakash, pakana, liliput; 2. qisqa dastali soyabon. ton
1 , ta, tes adj poss sening, senga, sening (ko‘plik). ton
2
nm 1. tovush balandligi; 2. inson tovushining sifati; 3. kayfiyat; le ton amical d’une lettre do‘stona kayfiyatdagi maktub; 4. de bon ton yaxshi ohangda; 5. mus ohang; se mettre dans le ton ohangga tushmoq. ton 3
nm ko‘zga tashlanadigan rang. tondeuse
nf maysa o‘radigan moslama. tondre
vt qirmoq (tuk va jun, soch), soch oldirmoq, o‘rmoq. tondu, ue adj taqir qirilgan. tonifier
vt quvvatlantirmoq, quvvat baxsh etmoq. tonifiant, ante adj quvvatlantiruvchi, kuch baxsh etuvchi. tonique
1 adj quvvatlantiruvchi, kuch baxsh etuvchi. tonique 2 adj urg‘uli. tonique 3 nf tovush darajasi. tonitruant, ante adj gulduroq ovoz. tonnage nm 1. yuk ko‘tarish quvvati; 2. bandargoh yuk salohiyati. tonnant, ante adj gulduroq ovoz. tonne 1
tonne 2 nf tonna, 1000 kilo. tonneau 1 nm o‘rtasi teshik ulkan chan (yog‘och bochka). tonneau 2 nm 2,83 m kub, kemaining yuk ko‘tarish quvvati. tonneau 3 nm 1. samolyotning doira yasab uchishi, bochka qilish; 2. avtomobilning charxpalak bo‘lib dumalashi (avtomobil halokatida). tonnelier nm bochkasoz, bochka yasovchi usta. tonnelle
nf ishkom, gul (ko‘k) qoplagan so‘ri. tonner
vi 1. qaldiramoq; 2. gumburlamoq (to‘plar); 3. hayqirmoq. tonnerre nm 1. momaqaldiroq; 2. coup de tonnerre yashin urganday; la mort de sa mère fut pour elle un coup de tonnerre onasining o‘limi uning uchun yashin urgandek bo‘ldi; 3. gulduros; 4. du tonnerre o‘ ta go‘zal, ajoyib, dahshat; une fille du tonnerre o‘ ta go‘zal qiz, dahshat qiz; 5. tonnerre! mille tonnerres! ha, allohning g‘azabiga uchragur! tonte
nf 1. jun qirqish; 2. jun, yung. tonton
nm tog‘a, amaki (bola tilida). tonus
nm quvvat, harakat. top
nm tovushli belgi; au quatrième top, il sera exactement 8 heures 12 minutes to‘rtinchi bongda soat ropa-rossa 8 dan 12 daqiqa o‘tadi. topaze nf topaz (qimmatbaho yaltiroq tosh). toper vi qo‘l tashlamoq; kelishmoq. topinambour nm kartoshka gul. topique adj joyga aloqador, ma’lum joyga ta’sir etuvchi dori. topo nm ma’ruza, bayon. topo- joy ma’nosini beruvchi yunoncha ilmiy qism. topographie nf topografiya, xaritaga yerni yassi tushirish. TOPONYMIE
TOURBIÈRE
558 toponymie nf joy nomlari va kelib chiqishini o‘rganish. toquade
nf o‘tkinchi hissiyot. toquante
nf soat. toquard
adj 1. xunuk, o‘rta-miyona; 2. qirchang‘i ot. toque
nf oshpaz bosh kiyimi va shunga o‘xshash bosh kiyimlar. toqué, ée adj, n sal esi past, o‘zida yo‘q sevmoq, majnunsifat. toquer
I. vi fam sekingina taqqillatmoq; II. se toquer vpr fam sevib qolmoq, yaxshi ko‘rib qolmoq (tez, birdaniga sevib qolish, o‘tkinchi sevgi). torah ou
thora nf Tora, Tavrot (Injilning birinchi besh kitobiga yahudiylar tomonidan berilgan nom). torche nf mash’ala; torche électrique elektr chiroq. torcher vt artmoq, tozalamoq. torchère nf torsher, yotoqxona chirog‘i. torchis nm guvala kesak. torchon nm 1. latta; 2. dumaloq xat. torchonner vt behudaga urinmoq. tordant, ante adj g‘aroyib, qiziq. tord-boyaux nm kuchli ammo o‘ta sifatsiz aroq. tordre vt 1. buramoq; 2. qayirmoq, egmoq; 3. bukmoq; se tordre bukilmoq, ikki bukilmoq. tordu, ue adj 1. qiyshiq; 2. beo‘xshov; 3. esi past. torero
nm toreador, arenada ho‘kiz bilan olishib uni o‘ldiruvchi. torgnole
nf odob shapatisi. tornade
nf uyurma, to‘ fon, siklon, bo‘ron, chang-to‘polon. toron
nm eshilgan sim. torpédo
nf uzun usti ochiladigan avtomobil. torpeur
nf holsizlanish, uyquchanlik. torpille
nf 1. torpedo; 2. elektr quvvati chiqaruvchi baliq. torpiller vt 1. torpedo bilan portlatmoq; 2. tagiga suv quymoq. torpillage nm yo‘qqa chiqarmoq; le torpillage d’un plan de paix tinchlik rejasini yo‘qqa chiqarmoq, buzmoq. torpilleur nm harbiy tez-yurar kema. torréfier vt cho‘g‘lantirmoq, qizdirmoq, qovurmoq (qahvani). torréfacteur nm qahva qovuruvchi moslama. torrent nm 1. soy suvi, tog‘dan tushayotgan suv; 2. sharros yomg‘ir; 3. mo‘lu-ko‘l. torrentiel, elle adj tezoqar. torride
adj jazirama. tors, torse adj 1. burama; 2. qiyshiq. torsade
nf 1. eshilgan soch, uzun burama soch; 2. burama ustun. torsader
vt buramoq, eshmoq, burab siqmoq, pishitmoq, kokil qilib o‘rmoq.
torse nm byust, ko‘krak. torsion nf 1. burash; 2. qiyshiqlik; 3. pishitish, eshish. tort 1
bo‘lmoq; 2. nohaqona, yolg‘ondan, qastdan, tuhmatdan; à tort et à travers haq-huquqsiz, sababsiz; en tort aybdor. tort 2
torticolis nm bo‘yin og‘rig‘i. tortillard nm ko‘p to‘xtaydigan pochta poyezdi. tortiller I. vt bir necha marta buramoq, tovlamoq, burab tashlamoq; II. vi likkillamoq, tebranmoq, chayqalmoq; loc fig il n’y a pas à tortiller gapni aylantirib, vaqtni cho‘zib o‘tirishning hojati yo‘q; III. vpr u yon-bu yoniga burilmoq, buralmoq, qiyshanglamoq. tortillon nm buralgan, g‘ijimlangan matoh yoki qog‘oz. tortionnaire nm qiynovchi, azob beruvchi. tortue
nf toshbaqa. tortueux, euse adj qiyshiq, egri-bugri. tortueusement adv qiyshiq, egri-bugri. torture
nf azob, uqubat, qiynoq, qiynov. torturer
vt azoblamoq, qiynamoq, azob bermoq, qiynoqqa solmoq. torturant, ante adj azoblovchi no‘xta, burov. torve
adj olaygan, qinjir, ola-kula nigoh. tory
adj, nm tori (Angliyadagi konservatorlar partiyasining a’zosi). tôt
adv et adj erta, ertaroq vaqtli, vaqtliroq, tezda, tezroq, avval, avvalroq, oldin, oldinroq. total, ale, aux I. adj hamma, barcha, umumiy, mutlaq, to‘liq; II. nm umumiysi, hammasi, barchasi, jami. totalement adv butunlay, batamom, yalpi. totaliser vt 1. qo‘shmoq; 2. jamlamoq. totalisateur, trice adj, nm jamlovchi mashina, totalizator (o‘yin). totalitaire adj 1. yakkahokimlik; 2. yaxlitlik; une conception totalitaire du monde dunyoning birligi, yaxlitligi qonuniyati. totalitarisme nm yakkahokimlik siyosiy tuzumi. totalité nf barchasi, hammasi, jami. totem nm urug‘, qabila, to‘da yoki oilaning paydo bo‘lishida bosh ota yoki bosh ona hisoblangan hayvon yoki o‘simlik, muqaddas urf odat, totem. totémisme nm muqaddas odatga, totemga asoslangan ijtimoiy tashkilot. toto
nm arg bit. toton
nm falloq. touareg
n et adj sahroyi kabir ko‘chmanchilari (doim ko‘plikda). toubib
nm tabib. touchant
1 prép aloqador, taalluqli. touchant 2 , ante adj 1. ta’sirchan, yurakni ezadigan; 2. jozibali, nazokatli. touche
1 nf 1. qarmoqqa tegish, xo‘rakni tortish, yemakka tegish; 2. tavoze. touche
2 nf bo‘yash, mo‘yqalamdagi rang. touche 3
touche 4 nf yozuv mashinasi, pianinoning tugmalari. touche-à-tout nm 1. qiziquvchan, hamma narsani ushlab ko‘radigan; 2. ko‘p hunarli, chapdast usta. toucher
1 vt I. 1. tegmoq, ushlab ko‘rmoq, qo‘lini siqmoq; 2. tegib ketmoq, yarador qilmoq; 3. kutib olmoq; 4. ushlamoq; 5. olmoq (moyana); 6. rahmi kelmoq, ta’sirlanmoq; 7. qiziqmoq; II. 1. tegib turmoq, tutash bo‘lmoq; 2. aloqador, tegishli bo‘lmoq; III. 1. qo‘l tegizmoq, tegmoq, ushlamoq; 2. aralashmoq, shug‘ullanmoq; 3. erishmoq, yetmoq, yetishmoq; 4. tutashmoq, chegaralanmoq. toucher
2
nm 1. ushlab aniqlamoq, paypaslab bilmoq; 2. qo‘l tegizmoq; 3. pianinoda qattiq ovoz chiqarmoq; 4. qo‘l bilan tashhiz qo‘ymoq. touer
vt kemani qirg‘oqqa tortish (qirgoqdagi qoziqlarga tashlangan arqon orqali). touffe nf bog‘ lam, dasta, tutam. touffu, ue adj zich, qalin. touiller vt aralashtirmoq, qorishtirmoq. toujours adv doim, doimo, har doim, hamisha. toundra nm tundra, shimoliy cho‘ llar. toupet 1
nm peshonaga tushirilgan soch. toupet
2
nm fam mardlik, jasurlik. toupie nm 1. falloq; 2. injur shallaqi (xotin). tour 1
loc tour d’ivoire tanholikni ixtiyor qilish, une tour de Babel Bobil minorasi (hamma tillarda gapiriladigan joy). tour 2
nm 1. aylana; faire le tour aylanmoq, kezmoq, sayr, sayohat qilmoq; qilmoq; Tour de France Tur de Frans (Fransiya velopoygasi); 2. aylanish, burash; à tour de bras qo‘lning bor kuchi bilan; en un tour de main juda tez; tour de rein qaltis harakatdagi og‘riq; 3. bajarilishi qiyin mashg‘ulot; tour de force kuchli harakat; 4. hiyla-nayrang; 5. ishning ketishi, marom; tour d’esprit fikrga yopishib olish; 6. navbat; tour à tour birin-ketin, à tour de rôle o‘z navbatida. tour
3
nm tokarlik uskunasi, stanogi. tourbe 1 nf péj to‘da, ko‘pchilik, olomon. tourbe 2 nf torf. tourbière nf torf koni. TOURBILLON
TRAFIQUER
559 tourbillon nm 1. o‘rama, chang-to‘zon uyurmasi, jin to‘palang; 2. suv oramasi, o‘pqon; 3. tez aylanish, charx urish, girdu-kapalak bo‘lib aylanish; 4. rohatbaxsh sarxushlik, olam charxpalagi. tourbillonner vi 1. aylanmoq; 2. charx urmoq. tourelle
nf 1. kichik minora; 2. tankning zirhli qopqasi. tourier, ière n et adj diniy ta’minotchi; la sœur tourière ta’minotchi rohiba.
tourisme nm 1. sayyohlik; 2. sayohat. touriste nm 1. sayyoh; 2. samolyot va kemadagi arzon o‘rinlar. touristique adj sayyohlikka oid. tourment nm musibat, g‘am-alam, azob, iztirob. tourmente nf 1. dovul, shiddatli bo‘ron; 2. siyosiy beqarorlik. tourmenter I. vt 1. musibatga duch qilmoq, azob uqubatda yashatmoq; 2. azoblamoq, iztirobga solmoq; 3. o‘ ta xohlamoq; II. se tourmenter vpr iztirob chekmoq, kuyib-pishmoq, azoblanmoq. tourmenté, ée adj 1. iztirobli, ezilgan, g‘amgin, notinch, jonsarak, bezovta; 2. alg‘ov-dalg‘ov; mener une vie tourmentée alg‘ov-dalg‘ov hayot kechirmoq; 3. notekis, baland-past, o‘nqir-cho‘nqir; un relief tourmenté notekis joy, sath. tournage nm film qilish, rasmga, tasvirga olish. tournant, ante 1 adj 1. aylanadigan; 2. o‘giriladigan, chappa bo‘ladiran, teskari bo‘ladigan; mil chalg‘itadigan; 3. aylanma; un chemin tournant aylanma yo‘l; un escalier tournant aylanma zina. tournant 2 nm 1. muyulish, burulish; 2. loc qasos olishga payt, fursat poylash; 3. hayotdagi burulish. tournebouler vt fam jinnisini chiqarmoq, sarosimaga tushmoq, esi og‘ ib qolmoq.
tournebroche nm six aylantirgich. tourne-disque nm elektrofon, qarta aylantirgich. tournedos nm molning biqin go‘shti. tournée nf 1. ma’lum yo‘nalish bo‘ylab sayohat, gastrol; 2. borib turish; faire la tournée des boîtes de nuit tungi ishratxonalarga borib turish. tournemain (en un) loc adv bir zumda, bir pasda. tourner
I. vt 1. aylantirmoq; 2. aralashtirmoq; 3. gangitm oq, aylantirmoq, kayf qilmoq, sarxush bo‘lmoq; 4. varaqlamoq; 5. orqa o‘girmoq; 6. boshini o‘girmoq, nazar tashlamoq; 7. burilmoq; 8. filmga olmoq; 9. aylanasiga ishlov bermoq; 10. so‘zlarni termoq; 11. biror narsaga aylantirmoq; II. vi 1. doira bo‘ylab aylanmoq; la terre tourne yer aylanadi, boshi aylanmoq; 2. atrofida aylanmoq; 3. o‘z o‘qi atrofida aylanmoq; 4. ishlamoq; le moteur tourne motor ishlayapti; 5. o‘girilmoq; la chance a tourné omad yuz o‘girdi; 6. o‘zgarmoq; le temps tourne au froid havo o‘zgardi, soviyboshladi; 7. bu yaxshilikka olib bormaydi; 8. achimoq; le lait a tourné sut achidi; III. se tourner vpr 1. o‘girilmoq; 2. ruju qo‘ymoq, yo‘nalmoq; elle s’était tournée vers les études u o‘qishga ruju qo‘ygan, berilgan. tournesol 1
tournesol 2
nm kungaboqar. tourneur nm tokar. tournevis nm uchi yassi mix buragich, otvertka. tourniquer nm bir joyda maqsadsiz yurmoq. tourniquet nm 1. binoga kiraverichdagi chorqirra o‘ tqazgich; 2. aylanib turuvchi tashviqot ko‘rgazmasi; 3. suv sepgich parrak. tournis nm 1. mollarda miya aylanish kasalligi; 2. bosh aylanishi. tournoi nm musobaqa. tournoyer nm gir aylanmoq. tournure nf 1. gap tuzilishi; ibora; 2. ko‘rinish, rivoji; 3. fikrlash uslubi. tourte nf 1. go‘stli dumaloq xam ir taom; 2. nodon. tourteau 1
nm kunjara. tourteau
2
nm atlantika qisqichbaqasi. tourtereaux nm pl yosh sevishganlar. tourterelle nf qumri. Toussaint nf barcha avliyolar kuni (katoliklar bayrami, 1 noyabr). tousser vi yo‘talmoq, tomoq qirmoq. toussoter vi yengil yo‘ talmoq. toussotement nm yo‘talish. tout, toute, tous, toutes I. pron 1. to‘liq, hamma, butun, barcha; 2. har, bo‘yi, davom ida; tout le jour, toute la nuit, tout le temps, tout cet été kun bo‘yi, tun bo‘yi, har doim, bu yoz davomida, bo‘yi; 3. juda; à toute vitesse juda, imkoni boricha tez; de toute beauté juda go‘zal; 4. butunlay; elle était toute à son travail u oz ishiga butunlay berilib ketgan edi; II. adj 1. hamma, turli, butun bir, har, har bir; tous les hommes, toutes sortes de choses, en tout cas, toute personne, tout va bien hamma kishilar, turli xil narsalar, har holda, har ehtimolga ko‘ra, har bir kishi, hammasi joyida; 2. en tout to‘lig‘icha; III. adv 1. juda, butunlay; il est tout jeune u juda yosh; toute belle juda, o‘ ta go‘zal; 2. tout à fait albatta, xuddi shunday; 3. hammasi, butunlayicha, butun vujudi bilan, hech ham; pas du tout hech ham; vendez le tout hammasini soting. tout-à-l’égout nm oqova suv quvuri. toutefois adv shunday bo‘lsa ham. tout-fou
adj g‘irt jinni. toutou
nm enf kuchuk. tout-petit nm chaqloq, kichkinatoy. tout-puissant, toute-puissante I. adj qodiri mutlaq; II. nm xudo. tout-venant nm qanday bo‘lsa shundayligicha, aralashiga, bor-budicha, ko‘tarasiga. toux nf yo‘ tal. tousser vi yo‘talmoq. toxicologie nf zaharni ilmiy tadqiq qilish fani, zaharlanish. toxicologique adj zaharlilik, zaharli. toxicomanie nf bangilik, giyohvandlik, nashavandlik, narkomaniya. toxicomane adj, n bangi, giyohvand, nashavand, narkoman. toxine nf bakteriyalar chaqiradigan zahar. toxique nm, adj zahar, zaharli. trac nm hayo, vahima, hayajon (ko‘pchilik oldida). traçant, ante adj o‘q ildiz, yonar o‘q. tracas nm mashaqqat, qiyinchilik, mushkulot. tracasser vt zug‘um qilmoq, qo‘rqitmoq, joniga tegmoq, do‘q-po‘pisa qilmoq, taziyq o‘ tkazmoq. tracasserie nf m’edaga teguvchi, jonga teguvchi, do‘q-po‘pisa. tracassier, ière adj zo‘ravon, po‘pisachi, jonga tegadigan. trace
nf 1. iz; perdre la trace d’un fugitif qochoq izini yo‘qotmoq; 2. yo‘l; suivre les traces de qqn birovning yo‘lidan yurmoq; 3. asorat; un visage qui porte les traces d’une grande fatigue uzoq charchoq asoratilik yuz; 4. qoldiq, belgi; retrouver des traces d’une civilisation disparue yo‘qolib ketgan madaniyat qoldiqlarini, izlarini, belgilarini izlab topmoq. tracer
vt chiziq tortmoq, yo‘naltirmoq, ko‘rsatmoq, yo‘l ochmoq, chizmoq. tracé
nm loyiha chizmalari. traçage
nm chizish. trachée
nf kekirdak. tract
nm varaqa. tractation nf savdolashib munozara qilish. tracter
vt traktor bilan tortmoq. tracteur nm traktor. traction
nf 1. cho‘zish; 2. tortish, sudrash; 3. shatakka olish. tradition nf an’ana, urf, udum, odat, rasm-rusm. traditionnel, elle adj an’anaviy, odatiy, doimiy. traditionnellement adv an’anaga ko‘ra, odatdagidek, odat bo‘yicha. traducteur, trice n tarjimon. traduction nf tarjima. traduire
1 vt 1. tarjima qilmoq, o‘girmoq; 2. ifodalamoq; 3. namoyon bo‘lmoq, aks etmoq. traduire
2 vt da’vat qilish; traduire qqn en justice birovni haq yo‘lga boshlamoq. trafic
1
nm 1. transport qatnovi; 2. yo‘l harakati. trafic 2
nm noqonuniy savdo, yashirin foyda. trafiquer vt 1. noqonuniy foyda olish; 2. qalbakilashtirish.
TRAFIQUANT
TRANSFORMATEUR
560 trafiquant, ante n péj qallob, ko‘zbo‘yamachi. tragédie
nf 1. fojia; 2. fojiali lirik yoki dramatik asar. tragédien, enne n fojiali rollar ijro etuvchi artist. tragi-comédie nf 1. oxiri yaxshilik bilan tugaydigan fojiali asar; 2. hajviya va fojia omixta asar. tragi-comique adj kulgili fajiaviy asar. tragique adj fojiaviy, iztirobli, dahshatli. tragiquement adv fojiona. trahir vt 1. xoinlik qilmoq, sotmoq, ishonchni suiiste’mol qilmoq, do‘stlikdan voz kechmoq; 2. ses forces le trahissent kuchlari uni tark etdi; 3. trahir un secret sirni ochib qo‘ymoq; l’expression de son visage trahissait sa jalousie uning yuz ifodasi rashkini oshkor, namoyon etardi; 4. il s’est trahi par cette question bu savol uni fosh etdi. trahison nf 1. sotqinlik; 2. xoinlik. train 1
transport karvoni; III. avtoulovni jildiruvchi qismi, tortgichi, samolyot g‘ildiraklari. train 2
train 3 1. yurish uslubi; 2. hayot tarzi; 3. ot yo‘rg‘asi; 4. loc prép en train de mashg‘ul bo‘lmoq. traînailler vi sanqimoq, sandiraqlamoq, laqillab yurmoq, vaqtini behuda o‘tkazmoq, daydimoq. traînant, ante adj cho‘ziq tovush, ovoz. traînard, arde n 1. orqada sudralib qoluvchi odam, orqaga tortuvchi; 2. og‘ir karvon, juda sekin ishlaydigan kishi. traîne
1 loc adv orqadan sudralib yuruvchi. traîne 2
traîneau nm chana. traînée 1 nf 1. biror narsa to‘kilib qoldirgan uzun iz; 2. to‘zondek tez tarqalmoq; 3. kometa dumi, raketa, samolyot orqasidagi tutun, shafaq. traînée
2 nf fohisha. traîner I. vt 1. sudramoq; 2; majburlab olib bormoq; 3. ergashtirib yurmoq; 4. cho‘zmoq; II. vi 1. osilib, sudralib qolmoq, yer supurmoq; 2. tartibsiz, yig‘ilmagan, to‘planib yotmoq (kiyimlar); 3. uchramoq, ko‘zga chalinmoq, mavjud bo‘lmoq; 4. cho‘zilmoq; 5. tovushni cho‘zmoq; 6. sudralmoq, sekin qimirlamoq, cho‘zilmoq; 7. daydimoq, sanqimoq; III. se traîner vpr 1. mashaqqat, qiyinchilik bilan yurmoq, qo‘zg‘almoq; 2. emaklamoq, qornida sudralmoq; 3. cho‘zilib ketmoq (suhbat). traîneur, euse (de) n sanqi, sayoq, daydi, kunda-shunda. train-train nm hayot odimlari. traire vt sog‘moq. trait 1 nm 1. chizma; 2. chiziq; 3. pl yuz ko‘rinishi, chehra; II. 1. belgi, nishon; 2. taalluqli, tegishli; tout ce qui a trait à cette période de notre histoire tariximizning shu davriga taalluqli bo‘ lgan hamma narsa; 3. xususiyat; les traits dominants d’un œuvre asarning ustivor xususiyatlari. trait
2 nm 1. qochish, gizzillab jo‘nash, o‘qday g‘oyib bo‘lish; 2. litt kinoya, istehzo; II. birdaniga, bir ko‘tarishda; boire d’un trait bir ko‘ tarishda ichmoq, bir qultum qilmoq. trait 3
traitable adj chorali, oson hal qilinadigan. traitant adj davolovchi. trait d’union nm 1. chiziqcha; 2. vositachi, bog‘lovchi. traite 1
traite 2 nf almashish xati, chek, kirim, foyda. traite 3 nf 1. to‘xtovsiz bosilgan yo‘l, masofa; 2. loc d’une traite bir yurishda, to‘xtamay, dam olmay. traite
4 nf sog‘ish. traité nm 1. qo‘llanma; 2. qaror. traitement I. nm 1. munosabat; 2. davolash; 3. ishlov berish; II. rag‘batlantirish. traiter
I. vt 1. munosabat bildirmoq, yondoshmoq; 2. mehmon qilmoq; 3. davolatmoq; 4. tahqirlamoq, haqorat qilmoq; II. vt 1. hal qilmoq, yechmoq, yechimini topmoq; 2. ishlov bermoq, toblamoq; 3. o‘zlashtirmoq, ochib bermoq; III. vi 1. aks ettirmoq, yoritmoq, un livre qui traite des questions sociales ijtimoiy masalalarni yorituvchi, aks ettiruvchi kitob; 2. kelishmoq, muhokama qilmoq, savdolashmoq. traiteur nm buyurtma oluvchi, buyurtmachi. traître I. n et adj n 1. sotqin, xoin; 2. loc prendre qqn en traître xoin hisoblamoq; 3. plais aldamchi, sotqincha; II. adj sotqin, vatanfurush, xiyonatkor. traîtreusement adv sotqinlarcha, xoinona. traîtrise nf sotqinlik, xoinlik. trajectoire nf trayektoriya, harakat chizig‘i. trajet nm masofa. tralala nm dabdaba, dang‘ illama, hasham. tram nm tramvay. trame nf 1. arqoq; 2. matn; la trame d’un récit hikoya asosi. tramer vt to‘qimoq, yashirin rejalashtirmoq, bir baloni boshlamoq. tramway nm tramvay. tranchant, ante I. adj 1. keskir, tez, o‘tkir; 2. keskin, o‘ tkir; II. tig‘, (pichoq) dami, keskir tomon; à double tranchant dudama. tranche
nf 1. bo‘lak, yupqa bo‘lak, parcha; 2. son go‘shti; 3. varaq hoshiyasi; livre doré sur tranche zarhal hoshiyali kitob; II. 1. vaqt, umr bo‘lagi; 2. ajratilgan qism, bo‘lak. tranchée
nf 1. uzun xandaq, uzun kovlangan chuqurlik; 2. urush xandaqlari. trancher I. vt 1. bo‘lmoq, ajratmoq, tig‘li narsa bilan kesmoq; trancher une corde arqonni kesmoq, trancher la tête de qqn boshidan judo qilmoq, boshini olmoq; trancher la gorge bo‘g‘izlamoq, so‘ymoq; 2. qaror qabul qilmoq, qat’iy hal qilmoq; II. vi 1. kirishib ketm oq, jiddiy harakat qilmoq; 2. ochiq uzil-kesil hal qilmoq; 3. ko‘zga tashlanmoq, ajralib turmoq; des couleurs tranchées yorqin ranglar. tranchet nm dastasiz kesgich. tranquille adj 1. tinch, osuda, sokin; 2. bosiq, og‘ir, vazmin; 3. mo‘min, qobil; 4. tinch, jim, osoyishta, mo‘min-qobil; 5. ko‘ngli to‘q, xotirijam, imonim komil. tranquillement adv tinchgina, osoyishta, bamayilxotir, bemalol, xotirijam. tranquillisant nm tinchlantiruvchi dori. tranquilliser vt tinchlantirmoq, xotirijam qilmoq. tranquillité nf 1. tinchlik, osoyishtalik, sokinlik, osudalik; 2. xotirijamlik. transaction nf 1. kelishuv, yon berish; 2. mablag‘ o‘ tqizish. transalpin, ine adj alp-orti. transatlantique 1 I. adj atlantikani kesib o‘ tuvchi; II. nm atlantikada suzuvchi kema. transatlantique 2
sohilda ishlatiladigan). transbahuter vt tashimoq, o‘rnini o‘zgartirmoq. transborder vt yuklarni, odamlarni bir ulovdan ikkinchisiga o‘ tkazmoq, ortmoq, yuklamoq. transbordeur nm yuk ortuvchi moslama. transcendant, ante adj 1. yuqori, baland, yuksak, mukammal, bekamu ko‘st; 2. ulug‘. transcender I. vt mukammal bo‘lmoq, yuksak bo‘lmoq; II. se transcender vpr o‘z imkoniyatidan oshib ketmoq. transcontinental, ale, aux adj qit’alararo. transcription nf 1. nusxa; 2. transkripsiya, tovush belgilari. transcrire vt 1. nuxsa ko‘chirmoq; 2. matnni boshqa imloda ko‘chirmoq; 3. musiqiy asarni boshqa musiqiy asbobga moslashtirmoq, aranjirovka qilmoq.
transe nf 1. behalovatlik, g‘azabini boshqara olmay qolish; 2. gipnoz holatida bo‘lmoq. transférer vt ko‘chirmoq, bir joydan ikkinchisiga o‘ tkazmoq. transfigurer vt go‘zallikka chulg‘anmoq, chiroyini ochmoq; le bonheur l’a transfiguré baxt uni chiriyini ochdi. transformateur nm transformatr. TRANSFORMATION
TRAVERS
561 transformation nm 1. aylantirmoq (bir narsani ikkinchisiga), ishlov berib o‘zgartirish, yaxshilash, takomillashtirish; 2. bir shakldan ikkinchisiga o‘tish, o‘tkazish. transformer I. vt 1. bir shakldan ikkinchisiga o‘tkazmoq, o‘zgartirmoq; 2. aylantirmoq; transformer un château en hôpital qasrni shifoxonaga aylantirmoq; II. se transformer vpr 1. o‘zgarmoq, boshqa shaklga o‘ tmoq; 2. mazmunan o‘zgarmoq; leur amitié s’est transformée en amour ularning do‘stligi sevgiga aylandi. transformisme nm tirik mavjudotlar evolutsiyasi nazariyasi. transfuge nm 1. harbiy sotqin, qochoq xoin; 2. o‘z partiyasidan chiqib raqib partiyasiga o‘ tgan xoin. transfuser vt qon quymoq, qon bermoq. transgresser vt (buyruq, vazifasini, qonunni) suyiste’mol qilmoq, qoidalarni buzmoq. transhumance nf yozda qo‘ylarni toqqa haydash. transhumer vt yozda qo‘ylarni toqqa haydamoq. transi, ie adj muz qotgan (qo‘rquv, sovuq, hayratdan). transiger vi 1. yon bermoq; 2. ko‘ngilchanglik qilmoq, kelishuvchanlik qilmoq.
transir vt muzlamoq, qamrab olmoq. transistor nm 1. o‘tkazgich, tranzistor; 2. tranzistorli radio. transit nm tranzit, bojxona nazoratisiz to‘g‘ri o‘ tish. transiter vt bojxona nazoratisiz to‘g‘ri jo‘natish. transitif, ive adj o‘tim li (fe’l). transitoire adj muvaqqat; un régime transitoire muvaqqat hukumat. transition nf 1. o‘tish, nutqdagi mantiqiy ketmaketlik; 2. o‘ tish davri, o‘zgarish, rivojlanish. translation nf ko‘chirib o‘tqazish. translucide adj nurli, tiniq, shaffof. transmettre vt 1. bermoq, uzatm oq, bir kishidan ikkinchisiga o‘ tkazmoq; 2. vakolat bermoq, vakil qilmoq; 3. yetqazmoq; transmettre un message à qqn xabarni biobga yetqazmoq; 4. o‘ tkazmoq; des corps qui transmettent l’électricité elektr quvvatini o‘ tkazadigan jismlar. transmission nf 1. o‘tkazish, uzatish, o‘ tish, topshirish, la transmission des pouvoirs vakolatlarni topshirish, to‘xtatish; 2. (nasldan naslga) o‘ tmoq; 3. xabar bermoq, xabardor qilmoq; 4. yoyilmoq, tarqalmoq; transmission des sons tovush tarqalishi, yoyilishi; 5. pl ayg‘oqchilik vositalari; ayg‘oqchilik xizmati guruhlari va xodimlari. transmuer ou transmuter vt o‘zgartirib yubormoq, boshqa narsaga aylantirib yubormoq, mohiyatini butunlay o‘zgartirib yubormoq. transmutation nf 1. phys tarkibiy o‘zgarish, bir moddani boshqa moddaga aylanishi; 2. litt o‘zgartrib yuborish. transparaître vi ko‘rinib turmoq, namoyon bo‘lmoq; l’angoisse transparaît sur son visage iztirob yuzida namoyon edi, iztirob yuzida aks etardi.
transparence nf 1. shaffoflik, tiniqlik; 2. shaffof yelimqog‘oz, shaffof mato. transparent, ente adj 1. shaffof, tiniq; 2. nurli, oppoq, tip-tiniq; avoir un teint transparent oppoq, nozik, tiniq rangli; 3. ochiq, samimiy (qalb); 4. yorug‘, ravshan. transpercer vt 1. har joydan teshmoq; 2. qalbini yaralamoq, teshmoq, tilka-tilka qilmoq; 3. ich-ichiga o‘ tib ketmoq (yomg‘ir). transpiration nf 1. terlash; 2. ter. transpirer vi 1. terlamoq; 2. oshkor bo‘lmoq; la nouvelle a transpiré yangilik oshkor bo‘ldi. transplantation vt 1. ko‘chat o‘ tqizish; 2. tana a’zolarini ko‘chirib o‘tqazish; 3. joyidan, vatanidan ko‘chirmoq. transplanter vt 1. ko‘chat qilmoq, o‘tqizmoq; 2. tana a’zolarini ko‘chirib o‘tqazmoq; 3. xalqni, odatlarni ko‘chirmoq, ko‘chmoq. transport 1 nm tashish, biror yukni, kimsani bir joydan ikkinchi joyga ko‘chirich, yetqazish, olib borish; ulov, qatnov vositalari. transport 2 nm 1. transport au cerveau miyaga qon quyulishi; 2. kuchli hayajon, ilhom lanish, mastlik, hirsiy nafs, g‘azab otiga minish. transporteur nm 1. yuklarni tashuvchi; 2 ulov vositalari. transportable adj tashib bo‘ladigan; malade transportable transportda tashisa (olib borsa, olib kelsa) bo‘ladigan bemor, qo‘zg‘asa bo‘ladigan bemor. transporter 1 vt 1. tashimoq; yetqazmoq, olib bormoq; 2. qo‘llamoq, kiritmoq. transporter 2 vt 1. hayajonlanmoq, ilhomlantirmoq; 2. jahllanmoq, g‘azablanmoq. transposable adj o‘zgaruvchan. transposer vt 1. joylarini o‘zgartirmoq; 2. bir mavzudan boshqa mavzuga o‘tmoq; 3. mus bir ohangdan ikkinchi ohangga o‘ tmoq. transposition nf 1. joylarini o‘zgartirish, bir mavzudan boshqa mavzuga o‘tish; 2. mus bir ohangdan ikkinch ohangga o‘tish. transsibérien, enne adj sibirni kesib o‘ tadigan (yo‘l), transsibir. transsuder vi teri kapillyar teshiklaridan sizib chiqmoq. transvasement nm quyish. transvaser vt quymoq, idishdan idishga quymoq. transversal, ale, aux adj 1. ko‘ndalang; 2. kesishgan. transversalement
adv
ko‘ndalangiga; les
poutres posées
transversalement to‘sinlar ko‘ndalangiga qo‘yilgan. transvider vt bir idishdan ikkinchisiga solmoq, bo‘shatmoq; transvider le sucre du paquet dans le sucrier xaltadagi shakarni shakardonga bo‘shatmoq, solmoq, quymoq, ag‘darmoq. trapèze
1 nm trapetsiya. trapèze 2 nm akrobat halinchagi. trapéziste nm halinchakda uchuvchi akrobat. trapézoïdal, ale, aux adj trapetsiyasimon. trappe 1
uchun); 2. chov (yirik hayvonlar ovlash uchun). trappe
2 nf 1664 yilda ta’sis etilgan diniy orden. trappeur nm shimoliy amerikadagi mo‘yna bilan savdo qiluvchi ovchi. trapu, ue adj 1. kaltabaqay, biqqi; 2. kuchli; qiyin, mushkul; il est trapu en maths u matematikadan kuchli; un problème trapu qiyin, mushkul muammo.
traquenard nm tuzoq, chalkashtiruvchi. traquer vt 1. o‘ljani ta’qib qilmoq, siquvga olmoq; 2. ta’qib qilmoq, taziyq o‘tkazmoq, majburlamoq. traumatique adj jarohatli, jarohatlaydigan, yaralaydigan. traumatiser vt jarohatlamoq, yaralamoq, jarohat yetqazmoq, dilini og‘ritmoq. traumatisme nm 1. jismoniy jarohat; 2. ruhiy jarohat. traumatologie nf jarrohlik bo‘ limi. travail, aux nm 1. ish, yumush, mehnat; 2. ishlov berish; 3. ish, xizmat, mo‘ljal; 4. ishlar, ta’mirlash ishlari; 5. majburiy ishlar; 6. ilmiy ishlar, mehnat, xizmat; 7. ish, faoliyat, yumush, mehnat, kasb, mutaxassislik, kun ko‘rish, ermak, tashvish, majburiyat, xizmat; 8. ilmiy faoliyat, xizmat; une femme en travail farzand ko‘rishni davom ettirayotgan ayol; salle de travail tug‘ish xonasi. travailler I. vt 1. ishlamoq, mehnat qilmoq; 2. ishlov bermoq, sayqal bermoq, yasamoq; 3. takomillashtirmoq, fikr uyg‘otmoq; 4. azob bermoq, tashvishlantirmoq; ses rhumatismes le travaillent bodlari uni azoblayapti; II. vi 1. harakat qilmoq, tirishmoq, erishmoq, jiddiy ishlamoq, mashg‘ul bo‘lmoq; 2. ishlatmoq, foydalanmoq; 3. bijg‘imoq, achimoq, ko‘pchimoq; le vin travaille sharob bijg‘iyapti; la pâte travaille xamir achiyapti, ko‘pchiyapti, oshyapti. travailloter vi yengil-yelpi ishlamoq. travailleur, euse n, adj mehnatkash, ishchan, devkor. travée
nf 1. gumbaz ustunlari orasidagi yo‘lak (butxonada), ko‘prikning tayanch ustunlari oralig‘i; 2. qator terilgan stollar. travelling ou traveling
nm aravachalik kamera harakati (temir yo‘lakda o‘rnatilgan). travers
1 nm 1. en travers ko‘ndalang; 2. à travers o‘rtasidan, orasidan kesib o‘ tmoq; 3. au travers kesib o‘ tayotib; 4. il n’a pas eu d’ennuis, il est passé au travers u qiynalmadi, u muammoni chetlab o‘ tdi; 5. avoir le nez TRAVERS
TRIBORD
562 de travers qanqaygan burun, osmonga qaragan burun; 6. regarder qqn de travers (yomon) teshib yuborgudek bo‘lib tikilmoq; 7. à tort et à travers og‘ziga kelganini, pala-partish gapirmoq. travers 2 nm ayb, nuqson, qusur. traverse nf 1. kesaki, qasava; 2. tem ir yo‘l ostiga qo‘yiladigan to‘sinlar, shpal; loc adj de traverse ko‘ndalang, kesishgan, kesib o‘ tadigan. traversée nf 1. kechuv, o‘ tiladigan masofa (dengiz va daryolarda); 2. kesib o‘tish; la traversée de la ville en voiture shaharni mashinada kesib o‘tish. traverser vt 1. o‘tmoq, teshib o‘ tmoq, sizib o‘ tmoq; 2. yorib otmoq, oralab o‘tmoq; traverser la foule to‘dani kesib, yorib, oralab o‘ tdi; 3. masofani bosib o‘tmoq; 4. kesishmoq; la route traverse la voie ferrée yo‘l temir yo‘l bilan kesishadi; 5. o‘ tkazmoq; 6. miyadan o‘tmoq; une idée me traversa l’esprit miyamdan bir fikr o‘ tdi. traversin nm uzun lo‘labolish. travesti
1 , ie
I. adj g‘ayrioddiy kiyinib olgan, niqoblanib olgan, kiyimini o‘zgartirib olgan; boshqa jins kiyimini kiyib olgan; boshqa jins rolini o‘ynovchi (aktyor); maynavoz; un acteur travesti ayollar rolini ijro etuvchi erkak aktyor; bal travesti bal-maskarad (ishtirokchilar niqoblanib, kiyimlarini o‘zgartirib oladigan bayram); II. nm ayollar kiyimini kiyishga ishqiboz erkak. travesti
2 nm maskarad niqoblari, pardoz-andozlari, kiyimlari. travestir I. vt 1. bal-maskarad uchun yoki biror rol bajarish uchun kiyintirmoq; tasqara kiyintirmoq; 2. soxtalashtirmoq, kulgili qilib o‘zgartirmoq, qalbakilashtirmoq; travestir la pensée de qqn birovning fikrini soxtalashtirmoq; II. se travestir vpr bal-maskarad uchun kiyinmoq; boshqa jins kiyimini kiymoq. travestissement nm 1. tasqara kiyinish; 2. kulgili qilib soxtalashtirish. traviole (de) loc adv qanqaygan, beo‘xshov. trébuchant, ante adj 1. gandiraklagan, lapanglagan, chayqalgan, entak- tentak qadam tashlagan; atak-chechak qilib yuradigan; 2. ikkilangan, jur’atsiz. trébucher vi 1. gandiraklab ketmoq, muvozanatini yo‘qotmoq, lapanglamoq; qoqilmoq; trébucher contre, sur une pierre toshga qoqilmoq, to‘qishmoq; 2. tutilmoq, qoqilmoq; il trébuche sur les mots difficiles qiyin so‘zlarda tutilib qoladi. trébuchet nm 1. qopqon qafas; 2. zararlik tarozisi. tréfilage nm sim ishlab chiqarish korxonasi, zavodi. tréfiler
vt metallni cho‘zib sim olish. tréfilerie nf sim ishlab chiqarish korxonasi. trèfle
nm 1. sebarga, qashqar beda; 2. qarta o‘yinida chillik, sebargasimon bezak; 3. ko‘priklarning aylanmasimon kesishgan joyi. tréfonds nm le tréfonds du cœur qalb to‘ridagi yashirin tuyg‘u. treillage nm ishkom (qurilmasi). treille nf 1. ishkom; 2. ishkom ustidagi tok. treillis 1 nm 1. kanopdan to‘qilgan chidamli mato; pantalon de treillis shayton teri shim; 2. harbiy mashq kiyimi. treillis
2 nm temir panjara, darcha; le treillis métallique d’un garde- manger oziq-ovqat omborining temir panjarasi. tréma
nm e, i, u harflari ustiga qo‘yilib, ulardan oldin keluvchi unli alohida talaffuz qilinishini bildiruvchi ikki nuqta. tremblant, ante adj 1. titroq, qaltiroq; une voix tremblante qaltiroq ovoz; 2. titroq bosgan; effrayée et tremblante, elle se taisait qo‘rqqanidan qaltirab u churq etmasdi. tremble nm mirza terak. tremblement nm 1. silkinish, qim irlash; tremblement de terre zilzila, yer qimirlashi, yer silkinishi; 2. silkinish, hilpirash, qaltirash, dirillash; tremblement des vitres lorsque passe un camion yuk mashinasi o‘tgandagi deraza oynalarining dirillashi; 3. titroq, tananing yoki biron bir a’zoning titrashi, qaltirashi; 4. loc fam et tout le tremblement va hamma qolgan narsalar. trembler
vi 1. titratmoq, silkitmoq, dirillamoq, shu’la sochmoq; 2. (inson) qaltiramoq, titramoq, junjikmoq; il tremblait de froid, de fièvre u isitma va sovuqdan qaltirar edi; 3. kuchli iztirob, qo‘rquv; tout le monde tremble devant lui uning oldida hamma titraydi, qaltiraydi. tremblote nf fam (sovuqdan, isitmadan, qo‘rquvdan) qaltirash, bezgak. tremblotement nm yengil titrash, qaltirash, silkinish, tebranish, shu’la. trembloter vi yengil titramoq, qaltiramoq, slkinmoq, tebranmoq, shu’ la sochmoq. trémie
nf 1. tagi tor usti keng idish (g‘alla solishga); 2. yer osti garajga kirsh joyi. trémolo nm mus musiqiy ohang (bir tovushi ko‘p qaytarilishi natijasida); 2. hayajonlanganda tovush titrashi. trémoussement nm larzon (raqsda). trémousser (se) vpr gavdani silkitmoq, yelkani uchirmoq, biron bir a’zoni titratmoq (raqsda). trempage nm ho‘llash, suvga bo‘ktirish. trempe nf 1. metallga suv berish, toblash; la trempe de l’acier po‘latni toblash, po‘latga suv berish; 2. xususiyat, xulq-atvor; un gars de sa trempe ne se laisse pas faire o‘z xususiyatiga ega bo‘ lgan yigitlar yo‘l bermaydilar. tremper I. vt 1. ho‘llamoq, bo‘ktirmoq, suvga pishmoq; 2. ivitmoq, suvga botirmoq; 3. suv bermoq, toblamoq; 4. chiniqtirmoq, un caractère bien trempé chiniqqan fe’l-atvor; II. vi ivitmoq, suvga solmoq; tremper dans qatnashmoq, sherik bo‘lmoq. trempette nf 1. suyuqlikka botirib olmoq; 2. ozgina suvda cho‘milmoq, ho‘llanmoq. tremplin nm siltanish uchun egiluvchan taxta (suvga sakrashda), tramplin. trench-coat nm belbog‘lik sport yomg‘irpo‘shi. trépan
nm 1. jarroh parmasi; 2. burg‘ i. trépaner
vt bosh chanog‘ida teshik parmalamoq. trépas
nm litt mangu uyqu, o‘lim. trépasser vi abadiy uxlamoq, o‘lmoq. trépidation nf tebranish, titrash, qaltirash; la trépidation du moteur motorning tebranishi, titrashi, qaltirashi. trépider vi titramoq, dirillamoq, tebranmoq, qimirlamoq; le plancher du wagon trépidait vagon taxtasi qimirlar titrar, dirillar, tebranar edi. trépied
nm uchoyoq, sepoya. trépignement nm depsinish, yer tepish. trépigner vi depsinmoq, yer tepmoq. très
adv doim, juda, o‘ ta, nihoyatda, rosa, toza. trésor
nm 1. xazina; 2. nodir asarlar, buyumlar, xazina; les trésors artistiques des musées moziyxonalar san’at xazinasi, nodir asarlari; 3. xalq banki, moliya boshqarmasi; 4. boylik; qiymatli mulk; 5. mon trésor ko‘zimning oqu-qorasi, gavharim, bebahoginam. trésorerie nf 1. moliya boshqarmasi; 2. mablag‘; difficultés de trésorerie moliyaviy tanqislik, taqchillik. trésorier, ière n g‘aznabon. tressaillement nm mushaklar uchishi, tana seskanishi. tressaillir vi cho‘chimoq, seskanmoq, uchib tushmoq. tressauter vi 1. seskanmoq; 2. siltanmoq; la charrette tressautait sur le chemin défoncé arava o‘ydim-chuqur yo‘lda siltinib, bilanglab ketar edi. tresse nf 1. o‘rilgan kokil; 2. pishitilgan arqon, to‘qilgan arqon. tresser vt 1. o‘rmoq (sochni); 2. to‘qimoq; loc tresser des couronnes à qqn sharaflamoq, maqtamoq, ko‘klarga ko‘tarmoq. tréteau
nm 1. xarrak, eshak; 2. fig sahna. treuil
nm chig‘ir. trêve
nf 1. jangovor harakatlarni vaqtincha to‘xtatish, o‘q otishni to‘xtatib turish; 2. kurashni to‘xtatib turish; une trêve politique siyosiy faoliyatsizlik; faisons trêve à nos querelles janjalimizni to‘xtatib turaylik; 3. sans trêve to‘xtovsiz; trêve de yetarli, rosa ko‘p; trêve de plaisanterie! hazil rosa ko‘p! tri nm saralash. triage nm saralash, xil-xiliga ajratish, tanlov. triangle nm 1. uchburchak; 2. po‘lat uchburchak (musiqa asbobi). triangulaire adj 1. uchburchakli; 2. uchtomonlama. tribal, ale, aux adj qabilaviy, qabilalararo. triboélectricité nf phys ishqalanish yordamida olingan elektr quvvati. tribord nm kemaning o‘ng tomoni. TRIBU
TROMBLON
563 tribu
nf qabila. tribulation nf 1. alloh tomonidan yuborilgan sinov, rohiy azob; 2. (plur) noxushlik, besaranjomlik, bezovtalik. tribun nm 1. qadimgi Rimda sud zobiti; 2. mashhur notiq, fidoyi himoyachi. tribunal, aux nm 1. adliya idorasi; 2. sud; 3. alloh savol-javobi. tribune
nf tribuna, shohsupa. tribut
nm 1. boj, majburiy to‘lov (davlatlar orasida); 2. o‘ lpon. tributaire adj 1. boj-xiroj to‘lovchi qaram mamlakat; 2. o‘lpon to‘lovchi. triche
nf ko‘z bo‘yamachilik, aldov. tricher
vi 1. tovlamachilik qilmoq, ko‘zbo‘yamachilik qilmoq; 2. yutish uchun qoidani buzmoq; 3. kamchilikni yashirib aldamoq. tricherie nf 1. ko‘zbo‘yamachilik, aldoqchilik; 2. muttahamlik, manfurlik. tricheur, euse n 1. aldoqchi; 2. tovlamachi, muttaham, manfur; ce politicien est un tricheur bu siyosatchi muttaham. trichine
nf ichak qurti. tricolore adj 1. uch rangli, uch rangdan iborat; feu tricolore svetofor; 2. uch rangli (Fransiya bayrog‘iga nisbatan); l’équipe tricolore Fransiyaning milliy futbol komandasi. tricorne nm uch burchakli yassi qalpoq. tricot
nm 1. ilmoq bilan to‘qilgan mato; 2. to‘qish; 3. to‘qilgan kiyim; un gilet de tricot to‘qilgan nimcha. tricotage nm to‘quv, to‘qilgan buyum. tricoter I. vt ilmoq bilan to‘qimoq; II. vi qochib qolmoq, juftakni rostlamoq. tricoteur, euse n 1. to‘quvchi (ilmoq bilan); 2. to‘quv uskunasi (mashinasi). tricycle nm uch g‘ildirakli velosiped. trident
nm seshoxa; uch tig‘li sanchqi, garpun (baliq ovi uchun). triennal, ale, aux adj uch yillik. trier
vt 1. saralash, tanlab ajratmoq; 2. ajratm oq; trier des lentilles toshidan ajratmoq; 3. bo‘lmoq. trieur, trieuse n 1. saralovchi odam; 2. saralagich. trifouiller vt 1. titkilamoq, tit-pit qilmoq; 2. kovlashtirmoq. trijumeau nm miyaning uchga bo‘linuvchi beshinchi tomiri. trillion nm triliyon. trilogie nf 1. bir mavzuli uch asar, trilogiya; 2. uch tomli asar. trimballer ou trimbaler vt yetaklab yurmoq, sudrab yurmoq, ergashtirib yurmoq, tortib yurmoq. trimer
vi fam jon-jahdi bilan ishlamoq, ce n’est pas une vie, de trimer du matin au soir! ertadan kechgacha tinmay ishlash hayot emas. trimestre nm yil choragi, uch oy. trimestriel, elle adj uch oylik. trimestriellement adv har uch oyda. trimoteur adj, nm uch motorli (samolyot). tringle nf parda osgich. trinquer vi 1. cho‘qishtirib ichmoq; 2. yutqazmoq; ce sont toujours les mêmes qui trinquent! doim shular yutqazadi. trio
nm 1. uch musiqa asbobi yoki uch tovush uchun kuy; 2. uchlik (guruh). triomphal, ale, aux adj 1. g‘olibona, shon sharafli, tantanavor, shon shuhratli; 2. sharafli; une élection triomphale shon sharafli saylov. triomphateur, trice n 1. g‘olib; 2. qadimgi Rim generallari. triomphe nm 1. tantanavor g‘alaba; 2. shon-shuhrat; arc de triomphe shon-shuhrat arki; 3. quvonch, shodlik, tantana, hayqiriq, nashida; un cri de triomphe galaba quvonchi; 4. g‘alaba. triompher vi 1. g‘alaba qozonmoq, g‘olib bo‘ lmoq; muvaffaqiyatga erishmoq; 2. muzaffar bo‘ lmoq, yutuqqa erishmoq, hayqirmoq, galaba nashidasini surmoq. triparti, ie ou tripartite adj uch partiyaviylik, uch tomonlama. tripatouillage nm soxtalashtirish, o‘zgartirish. tripatouiller vt matnni soxtalashtirmoq, hujjatni o‘zgartirmoq. tripe
nf 1. ichak-chavoq, qorin; 2. qalbi, ich-ichi, vujud; avoir la tripe républicaine butun vujudi bilan respublikachi bo‘lmoq; avoir des tripes jasur, jasoratli bo‘lmoq. triperie
nf ich-bag‘ir, ichak-chavoq savdosi. tripier, ière n ich-bag‘ir sotuvchi. tripette
nf arzimas narsa; ça ne vaut pas tripette hech narsaga arzimaydi, hech vaqo, hech narsa. triple adj 1. uchlangan, uch qator; un triple rang de perles durning uch qatori, uch tizimli dur; 2. uch barobar, marta; prendre une triple dose keragidan uch barobar ko‘p ichmoq. tripler I. vt uchga ko‘paytirmoq; II. vi uch barobar oshmoq; des terrains ont triplé de valeur yer maydonininq qiymati uch barobar oshdi. triplés, ées n pl uch egizak. tripoteur nm uch g‘ildirakli old kajavali velosiped. tripot
nm qimorxona, qimor o‘ynaladigan qahvaxona. tripotage nm shov-shuv, qalbakilashtirish. tripotée
nf 1. zarba qulochi; je lui ai donné une sacrée tripotée unga qulochkashlab musht tushirdim; 2. bir to‘da, bir gala. tripoter I. vt changallamoq, qo‘l tegizmoq, pala-partish ushlamoq; II. vi tovlamachilik qilmoq. tripoteur, euse n tovlamachi, ig‘vogar, fisqu-fasod tarqatuvchi, g‘iybatchi. triptyque nm 1. ikki cheti bukiladigan rasm; 2. uch betlik bojxona hujjati. trique
nf to‘qmoq, yo‘g‘on kaltak. trirème
nf uch qator eshkakli Rim harby kemasi. trisaïeul, eule n katta boboning, momoning otasi, onasi. triste
I. adj 1. xafa, g‘amgin, qayg‘uli; 2. iztirobli, tund; un visage triste iztirobli yuz, tund chehra; 3. bo‘g‘iq, tund; le ciel est triste osmon bo‘g‘iq; II. 1. tashvishli, g‘amgin, g‘am-alamli, g‘am-g‘ussali; ce film est trop triste bu film g‘amgin; 2. tushkunlik, ayanchli; c’est bien triste bu juda ayanchli; 3. zerikarli, tund; un triste sire zerikarli, tund janob. tristement adv g‘amginona, qayg‘u bosgan. tristesse nf 1. xafachilik, g‘amginona, tashvishli; 2. qayg‘u bosgan; la tristesse de ces ruines bu xarobalarning gamginona ko‘rinishi. triton 1
triton 2 nm dumi yapaloq suv kaltakesagi. trituration nf maydalash, tuyish, ezish, mijg‘ish, uzoq o‘ylash. triturer vt 1. maydalamoq, tuymoq, kukunga yoki xam irga aylantirmoq; 2. mijg‘ilamoq, mijig‘lamoq, ezg‘ ilamoq; il triturait sa casquette u bosh kiyimini mijg‘ilardi; 3. tinimsiz o‘ylamoq, biror narsani miyyada uzoq qidirmoq. triumvir nm Rim magistri ikki hamkasbi bilan. triumvirat nm uchlik boshqaruvi, hukumatni uch kishi tomonidan boshqarish. trivial, ale, aux adj 1. tarbiya ko‘rmagan, qo‘pol, qo‘rs, dag‘al, yoqimsiz; 2. oddiy, sodda, sheva, lahjaga oid; 3 qo‘pol, beo‘xshov, beso‘naqay (harakat). trivialement adv qo‘pollik bilan; parler trivialement qo‘pollik bilan gapirmoq, lahjada gapirmoq. trivialité nf qo‘pollik, qo‘rslik, dag‘allik, yoqimsizlik, beso‘naqaylik. troc nm tovar almashish, ayriboshlash, boshma-bosh almashuv. troène nm o‘tkir hidli oq gul. troglodyte nm g‘or odam, g‘orda yashovchi odam. trogne nf aft, bashara, badbashara. trognon I. nm chinak (meva va sabzavot); II. adj do‘mboq, do‘mboqqina; elle est trognon u do‘mboqqina. troïka
nf 1. uch otli izvosh; 2. uchlik, uch kishilik komissiya, Troyka. trois
adj, nm uch. trois-mâts adj uch machtali kema. trolley
nm trolleybus. trombe
nf 1. jin to‘polon, chang-to‘zon buramasi, tornado; loc en trombe balo-qazodek; il est arrivé en trombe balo-qazoday tez yetib keldi; 2. sharros yomg‘ir. trombine
nf aft, bashara, kalla. tromblon nm pilta miltiq.
TROMBONE
TRUCHEMENT
564 trombone nm 1. trombon (musiqa asbobi); 2. qog‘oz qisqich. trompe
nf 1. mis surnay; trompe de chasse ov burg‘usi; 2. xartum (fil); ba’zi hasharotlarning og‘zidagi a’zo, xartumcha; 3. anat nay, trubka, kanal; trompe de Fallope Fallopiy nayi, bachadon nayi; 4. archit gumbaz tayanchi. trompe-l’œil nm 1. ko‘zga tashlanadigan; 2. aldamchi ko‘rinish. tromper
I. vt 1. aldamoq; 2. xiyonat qilmoq (er-xotin); 3. chalg‘itmoq; il a trompé tous ses poursuivants u ta‘qib qiluvchilarni hammasini chalg‘itdi, aldab ketdi; 4. adashtirmoq, chalkashtirmoq; 5. kutilmagan natija olmoq; l’événement a trompé notre attente voqealar biz kutgan narsani, natijani bermadi; 6. nafs, xohishni aldamoq, qondirmoq; II. se tromper vpr adashmoq, yanglishmoq; tout le monde peut se tromper hamma ham adashishi mumkin. tromperie nf yolg‘on, aldov, ko‘z bo‘yamachilik. trompette I. nf 1. musiqa asbobi; loc en trompette qanqaygan, osmonga qaragan; nez en trompette qanqaygan burun; 2. zaharli qo‘ziqorin, zamburug‘; II. nm shu asbobda musiqa chaluvchi. trompeur, euse adj 1. aldamchi, yolg‘onchi; 2. chalkashtiruvchi, aldamchi. tronc nm 1. daraxt tanasi; 2. asab, qon tomirlarining asosi; 3. gavda; 4. asos; tronc de cône konusning asosi; 5. ehson qutisi. tronche
nf fam péj kalla, bosh; il a une sale tronche u iflos kallali, uning kallasi iflos. tronçon nm 1. uzun bo‘lak, uzun parcha; 2. yo‘l bo‘lagi. tronçonnage nm bo‘laklash, bo‘laklarga bo‘lish. tronçonner vt bo‘laklamoq, bo‘laklarga bo‘lmoq, bo‘lak-bo‘lak qilib kesmoq. tronçonneuse nf elektr arra, bo‘laklaydigan moslama (mashina). tronconique adj konussimon asos. trône
nm 1. taxt; 2. taxt davlat qudrati timsoli. trôner
vi taxtga o‘ tirmoq, taxtni egallamoq; 3. kekkaymoq, gerdaymoq. tronquer
vt 1. bo‘laklamoq; 2. parchalamoq, bo‘lak-bo‘lak qilmoq; elle s’est permis de tronquer le texte u matnni parchalashga jazm qildi. trop adv 1. mo‘l-ko‘l, juda ko‘p, nihoyatda, juda; c’est trop cher bu juda, nihoyatda, o‘ ta qimmat; une goutte d’alcool, mais pas trop bir tomchigina (aroq), ko‘p emas; 2. juda, o‘ ta, ko‘p ham; vous êtes trop aimable siz juda saxovatli; sans trop comprendre ko‘p ham tushunmasdan; 3. juda, ko‘p, o‘ta, ortiqcha; de trop, en trop, boire un coup de trop bir qadah ortiqcha ichmoq. trope
nm littér tropa. trophée
nm 1. o‘lja (turli); 2. harbiy o‘lja (bayroq, nishon, aslaha). tropical, ale, aux adj 1. tropik, issiqqa oid, tropik hududlar; climat tropical tropik issiq iqlim; 2. o‘ ta issiq. tropique nm tropik, mador. tropisme nm tirik mavjudotlarning biologik moslashuvi. trop-plein nm to‘lish, toshish, to‘lib-toshish. troquer vt ayriboshlamoq, alishtimoq, almashtirmoq. troquet nm pop kichik gazakxona. trot nm 1. yo‘rg‘a (ot yo‘rg‘asi); 2. ildam, tez yurish; à l’école, et au trot! maktabga ildam jo‘na. trotte
nf piyoda bosib bo‘lmaydigan yo‘l. trotter
I. vi 1. yo‘rg‘alamoq; 2. mayda qadam tashlab tez yurmoq, g‘izzillamoq, tez-tez borib-kelmoq; II. se trotter vpr qochib qolmoq, qochib ketmoq. trotteur, euse n yo‘rg‘alashga o‘rgatilgan ot, poygachi ot. trotteuse nf soatning soniya mili. trottiner vi 1. yo‘rg‘alamoq; 2. mayda qadam tashlab tez yurmoq. trottinette nf boshqarish o‘qilik ikki g‘ildirakli taxta o‘yinchoq; 2. fam kichik mashina. trottoir nm 1. piyodalar yo‘lkasi; 2. trottoir roulant odam, yuk tashiydigan moslama (platforma). trou
nm 1. chuqur, o‘yiq; faire un trou dans le bois yog‘ochni o‘ymoq, yog‘ochda o‘yiq, chuqur o‘ymoq; 2. ungur, g‘or, kavak, uya, in; trou de souris sichqon ini; 3. o‘marish, bo‘shliq, uzilish; il y a un trou dans sa comptabilité hisob-kitobida pulni o‘marish mavjud; 4. pastqam, xilvat joy, ovloq joy, ovloq qishloq; 5. pop qamoqxona; 6. teshik; le trou de la serrure qulf teshigi, kalit tiqiladigan teshik; 7. eskirib teshilgan kiyim teshigi; 8. tana teshiklari; trous de nez burun teshiklari. troubadour nm XII-XIII asrlardagi langdok lirik shoiri. troublant, ante adj 1. lol qoldiradigan; une ressemblance troublante lol qoldiradigan o‘xshashlik; 2. ehtirosli; un regard troublant ehtirosli nigoh. trouble 1 adj 1. loyqa, tiniq emas, xira (suyuqlik); cette eau est trouble bu suv loyqa, tiniq emas, xira; 2. mavhum; il y a qqch de trouble dans son affection uning mehrida qandaydir mavhumlik bor. trouble 2 nm 1. sarosima, notinchlik, besaranjomlik; 2. sarosima, bezovtalik, hayajon; son trouble était visible uning sarosimada ekanligi ko‘rinib turar edi; 3. yomonlashuv, bezovtalik; les troubles de la vue ko‘rishning yomonlashuvi; trouble névrotique assabiy bezovtalik. trouble-fête n inv buzg‘unchi. troubler
vt 1. loyqalatmoq, xiralashtirmoq; 2. buzmoq, qutqu solmoq, og‘dar-to‘ntar qilmoq; 3. xalaqit bermoq; 4. adashtirmoq; avoir l’esprit troublé par qqch biror narsa esini adashtirgan, xayolini olgan; 5. bezovta qilmoq, asabiylashtirmoq; la voix de cette femme le troublait bu ayol ovozi uni bezovta qilardi. trouée
nf 1. katta teshik; 2. askarlar safidagi bo‘shliq; 3. ikki tog‘ orasidagi tabiiy keng o‘ tish joyi. trouer vt 1. teshmoq; 2. yormoq; le faisceau du projecteur trouait les ténèbres projektor shu’ lasi zulmat qa’rini yorar edi. troufion nm pop oddiy askar. trouillard, arde adj, n qo‘rqoq, yuraksiz. trouille nm qo‘rquv. troupe
nf 1. askarlar bo‘linmasi, qo‘shin, jamoatchilik guruhi; 2. guruh, to‘da; une troupe de singes maymunlar to‘dasi; 3. badiiy guruh. troupeau nm 1. poda, gala, to‘da; 2. péj guruh, to‘da. troupier nm oddiy askar. trousse 1 nf izma-iz yurish, orqasiga tushish, kuzatish, ta‘qib etish. trousse 2 nf ko‘p qavatli g‘ilof, o‘quvchi jildi (portfel), shifokor sumkasi. trousseau nm 1. shoda; 2. sarpo tuguni, bo‘xcha. trousser vt 1. so‘yilgan parrandani pishirishdan oldin qanot va oyoqlarini tanaga jipslab qo‘ymoq; 2. vieilli kiyim etagini ko‘ tarmoq; fam jinsiy aloqa qilmoq; 3. litt tezda va epchillik bilan bajarmoq. trouvaille nf 1. topilma, topilgan narsa; 2. kashfiyot; les trouvailles d’un écrivain yozuvchi kashfiyoti. trouver
I. vt 1. topmoq, topib olmoq; où peut-on vous trouver? sizni qayerdan topsa bo‘ladi? j’ai trouvé un parapluie dans le taxi taxsida yomg‘irpo‘sh topib oldim; 2. erishmoq, qo‘lga kiritmoq; 3. topmoq, o‘ylab topmoq, kashf qilmoq; as-tu trouvé une solution? biror chora topdingmi? 4. topmoq (vaqt, fursat, imkon); je le ferai si j’en trouve le temps agar vaqt topsam, buni qilaman; 5. rohatlanmoq, huzur qilmoq, topmoq; il trouve du plaisir à nous taquiner jig‘imizga tekkanidan huzur qilyapti; 6. topmoq, duch kelmoq; j’ai trouvé la porte fermée yopiq eshikka duch keldim, eshik qulf edi; 7. sezmoq, ko‘rmoq; je lui trouve mauvaise mine, bien du mérite qilganiga yarasha, uning kayfiyati yomon edi; 8. hisoblamoq; je le trouve sympathique men uni yoqim toy deb hisoblayman; II. se trouver vpr 1. joylashmoq; turmoq (bir joyda); le dossier se trouvait dans un tiroir secret hujjat maxfiy g‘aladonda turar edi; 2. ilojsiz bo‘ lmoq, qiyin ahvolga tushmoq; nous nous trouvons dans une situation difficile biz qiyin ahvolga tushib qoldik. trouvère nm O‘rta asrlarda Fransiya shimolidagi shoir va masxaraboz. truand, ande n 1. tilanchi, gadoy; 2. nm o‘g‘riboshi. truander
vt fam o‘g‘irlamoq, tunamoq, shilmoq. trublion nm vahimachi, fitnachi. truc
nm 1. fam ko‘zboylog‘ich, hiyla; c’est un bon truc bu juda zo‘r hiyla; 2. narsa, mayda-chuyda. trucage ou
truquage
nm 1. hiyla,
nayrang, aldamchilik, ko‘zbo‘yamachilik; 2. filmlardagi turli qiyin vaziyatlar ijrosi. truchement nm 1. izohlovchi, birov fikrini ifodalovchi, birov nomidan gapiruvchi vakil; 2. birov orqali, birov vositachiligida. TRUCIDER
TYPOGR APHIQUE
565 trucider
vt plais o‘ldirmoq. truculent, ente adj maftunkor, o‘ziga tortuvchi, ajoyib; un personnage, un langage truculent maftunkor shaxs, o‘ziga tortuvchi til. truculence nf maftunkorlik, e’ tiborga molik. truelle nf g‘isht teruvchi kurakchasi. truffe nf 1. trufel (yer osti qo‘ziqorini); 2. it burni; 3. tentak. truffer vt 1. qo‘ziqorin qo‘shmoq; 2. to‘ ldirmoq, boyitmoq; il aimait truffer ses discours de citations et de proverbes u o‘z nutqlarini ko‘chirma va maqollar bilan boyitishni yaxshi ko‘rar edi. truie nf urg‘ochi cho‘chqa. truisme nm ayni, aniq haqiqat. truite nf tanga baliq. trumeau nm tosh oyna, tosh oynali jihoz. truquage nm voir trucage. truquer vt aldamoq, qalbakilashtirmoq, oldindan kelishilgan un combat de boxe truqué oldindan kelishilgan boks jangi. truqueur, euse n 1. hiylagar; 2. qiyin ko‘rinishlar ijrochisi, chapdast. trust
nm 1. trest, birqancha moliyaviy korxonalar birlashmasi; 2. trest, iqtisodga ta‘sir o‘ tkaza oladigan yirik korxonalar. truster vt qo‘l ostiga olmoq, monopoliyalashtirmoq. tsar nm oq podshoh, podshoh. tsarine nf Rossiya ayol imperatori; podshoh rafiqasi (rus, serb, bulg‘orlarda). tsarisme nm chorizm. tsariste
adj chorizmga oid. tsé-tsé
nf tze-tze, A frika kassallik tarqatuvchi pashshasi. T.S.F.
nf 1. morze uzatgichi; 2. radioeshittirgich, radio. tsigane
ou
tzigane n et adj 1. lo‘li; 2. lo‘lilar musiqasi. tu pron pers sen. tuant, ante adj holdan toydiradigan, charchatadigan, jonga, asabga tegadigan. tub
nm katta cho‘miladigan tog‘ora, prendre un tub cho‘milmoq. tuba
nm 1. uch naychali musiqa asbobi; 2. suv ostida suzuvchining nafas olish naychasi. tubage nm tibbiyotda ichak yutish. tubard, arde adj, n pop silga oid, sil, o‘pka kasal. tube nm 1. shisha naycha; tube à essai bir tomoni yopiq sinov naychasi; à plein tube motorning bor quvvati bilan ishlashi; tube fluorescent ionlanuvchi lampa; tube au néon neonli lampa; 2. ichaklar, ovqatni hazm qilish a‘zosi; 3. dori-darmon solinadigan tiqinli idishlar. tubercule nm méd shish. tuberculeux, euse adj, n silga oid, sil kasal, o‘pka kasal. tuberculose nf sil, o‘pka kasal. tubulaire adj 1. naysimon; 2. quvurli. tudesque
adj péj ollmonga oid. tue-mouche adj pashsha o‘ldiradigan yopishqoq qog‘oz. tuer
I. vt 1. o‘ldirmoq, qurbon qilmoq; 2. sindirmoq, xonavayron qilmoq; 3. bo‘g‘moq, so‘ndirmoq; la bureaucratie tue l’initiative to‘rachilik faollikni bo‘g‘adi, o‘ldiradi; II. se tuer vpr 1. o‘z joniga qasd qilmoq; 2. charchoqdan joni chiqmoq. tuerie nf qirg‘in, qatli om. tue-tête loc adv quloqni teshadigan tovush. tueur, euse n 1. qotil; 2. qassob. tuf nm g‘ovak tosh. tuile nf 1. sopol taxtacha (tom yopish uchun), cherepitsa; 2. falokat. tulipe nf lola. tulle nm parda. tuméfier vt shishmoq (tana a‘zolari). tumeur nf shish, saraton, sarkoma shishi. tumulte nm 1. shovqin-suron, vaqir-vuqur; 2. toqatsizlik, sabrsizlik, jizzakilik. tumultueux, euse adj 1. shovqin-suronli, keskin; 2. bebosh, sarkash; une jeunesse tumultueuse sarkash yoshlar. tumultueusement adv sarkashona. tumulus nm qabr ustidagi tuproq uyumi, go‘r. tungstène nm tungsten, metall. tunique nf 1. yengsiz uzun libos; 2. sovut; 3. ayollar uzun nimchasi. tunnel nm yer osti yo‘li. turban nm 1. salla; 2. ayollar soch turmagi. turbin nm pop ish, kasb, yumush. turbiner vi pop qattiq ishlamoq. turbine nf turbina, parrak. turbo texnikada parrakni anglatadigan so‘z. turbocompresseur nm turbokompressor. turbomoteur nm turbomotor. turbopropulseur nm turboparrakli. turboréacteur nm turboreaktor. turbot nm dengiz yapaloq balig‘i. turbulent, ente adj 1. sarosimali (kishi); 2. bosh-boshdoqlikni yoqtiruvchi, notinchlik tarafdori. turbulence nf o‘zgaruvchanlik, qat‘iyatsizlik. turc, turque adj, n turk. turf
ot poygasi. turfiste
n ot poygasiga pul tikuvchi ishqiboz. turgescence nf trombofilit. turgescent, ente adj tombofilitli. turlupiner vt fam bezovta qilmoq, g‘ashiga tegmoq. turne
nf bejihoz isqirt xona. turpitude nf pastkashlik, razillik. turquerie nf turkiy did aks etgan badiiy yoki sanat asari. turquoise nf feruza (qimmatbaho tosh). tussor
nm nafis shoyi matoh, harir. tutélaire adj vasiyli, homiyli, himoyali, otaliqqa olingan, himoyasiga olingan. tutelle nf 1. vasiy, otaliq tashkilot; 2. qonunlar iskanjasida bo‘lmoq. tuteur 1
n vasiy. tuteur
2 tirgak. tutoyer vt sensiramoq. tutoiement nm sensirash. tutu nm balet raqqosasi libosi. tuyau nm 1. quvur; 2. naycha; 3. naychasimon bezak, qatlab tikish; 4. ishonchli manba. tuyauter
vt 1. naychali tikish bilan bezamoq; 2. xufiya ma‘lumot olmoq. T.V.A.
nf qo‘shimcha qiymat solig‘i. tweed
nm tvitdan bo‘lgan mato. tympan
nm quloq pardasi. tympanon nm qadimgi changsimon musiqa asbobi. type
nm 1. zot, siymo; un type de beauté éternelle boqiy go‘zallik siymosi; 2. irq, zot, nasab, elle a le type nordique u shimoliy zotdan, irqdan; 3. tur, xil; 4. haqiqiy inson; 5. qandaydir kishi; quel pauvre type! voy bechora! typé, ée adj xos; un personnage bien typé o‘ziga xos inson, odam. typhique adj ich terlamali. typhoïde adj, nf ich terlama, tif. typhon nm to‘ fon, Xitoy dengizi va Hind okeanidagi to‘fonlar. typhus nm ichterlama, tif. typique adj xos; un cas typique o‘ziga xos holat. typiquement adv g‘irt, xos bo‘lgan; un comportement typiquement anglaise g‘irt ingilizcha yurish-turish, ingilizcha yurish-turishga xos. typographe n nashryotchi. typographie nf bosmaxona, matbaa; bosib chiqarish, matbaachilik. typographique adj nashriy.
TYPOLOGIE
UNIR
566 typologie nf tipologiya, turlar tizimi; une typologie des langues tillar tipologiyasi. typologique adj tipologik. tyran nm 1. qonxo‘rlik, zolim podishoh, hukmron, johillik; 2. qattiq qo‘llik; un tyran domestique qattiq qo‘l oila boshlig‘i. tyrannie
nf 1. zolim hukumat; 2. zulm. tyrannique adj zulmkor, qahrli. tyranniser vt zulm o‘tkazmoq, xo‘rlamoq. tyrolienne nf Tirol tog‘liqlari ashulasi. tzigane
n et adj voir tsigane.
U U, u nm fransuz alifbosining yigirma birinchi harfi. ubiquité nf hech narsadan, hech joydan qolmaslik, har yerda tayyorlik, hozir-nozirlik. ukase
ou oukase nm 1. farmon (hokimiyat oliy organining qonun kuchiga ega bo‘lgan qarori); 2. buyruq; ko‘rsatma; namuna. ulcération nf 1. yara hosil bo‘lishi, yara-chaqa, yarali kasallik. ulcère nm med yara; ulcère gastrique oshqozon yarasi. ulcérer vt 1. méd yara qilib yubormoq, yara-chaqa bostirmoq; 2. nozik joydan olmoq, ranjitm oq, izzat-nafsiga tegmoq, haqorat qilmoq. ulcéreux, euse adj 1. yaraga oid, yarali, yara; 2. yara bilan qoplangan, yara bosgan. ultérieur, eure adj bo‘lajak, kelajakdagi, kelgusi. ultérieurement adv keyin, keyinchalik; nous parlerons de cette question ultérieurement biz bu masala haqida keyin gaplashamiz. ultimatum nm ultimatum, qat’iy, keskin talab; adresser, envoyer un ultimatum ultimatum jo‘natmoq, ultimatum bilan murojaat etmoq. ultime adj oxirgi, so‘nggi; faire une ultime tentative so‘nggi marta urinib ko‘rmoq. ultra
I. nm o‘ta reaksionyer, o‘ ta o‘ngchi; II. adj o‘ ta reaksion. ultracourt, courte adj ultraqisqa, o‘ ta, juda qisqa. ultramicroscope nm ultramikroskop, o‘ ta kuchli optik mikroskop. ultramoderne adj o‘ta zamonaviy; une architecture ultramoderne o‘ ta zamonaviy me’morchilik. ultramontain, aine I. adj 1. Fransiyaga nisbatan tog‘ning narigi tomonida yashovchi; 2. Alp tog‘larining narigi tomonidagi, A lp ortidagi; II. n ultramontan, katolik diniga sodiq. ultrasensible adj o‘ta sezuvchan, sezgir; pellicule ultra-sensible o‘ ta sezuvchan fotoplyonka. ultrason
nm ultratovush. ultraviolet, ette I. adj ultrabinafsha; rayons ultraviolets ultrabinafsha nurlar; II. nm ultrabinafsha nurlar. ululer vi voir hululer. un, une I. adj 1. bir; un point bir ochko, ball; un à un birma-bir, bittalab; 2. birinchi; page un birinchi bet; II. n 1. nm bir raqami; 2. nf gazetaning birinchi beti; un article à la une (gazetaning) birinchi betidagi maqola; 3. bir kishi, bir ayol, kimdir; une qui était contente, c’était la petite xursand bo‘lgan ayol, bu kenja qiz edi; III. art indéf (pl des) 1. bir; un livre bir kitob; j’attends un homme men bir kishini kutyapman; 2. biror, birorta; donnez- moi un journal menga birorta gazeta bering; IV. pron indéf bitta, bir; l’un d’eux ulardan biri. unanime
adj yakdillik bilan qabul qilingan, hamjihatlik bilan qilingan, umumiy.
unanimement adv yakdillik bilan, hamjihatlik bilan, bir yoqadan bosh chiqarib, bir ovozdan. unanimité nf 1. fikrlarning, xohishlarning birligi, ham fikrlik, bir fikrda bo‘lish; 2. yakdillik, birdamlik, hamjihatlik; voter à l’unanimité yakdillik bilan saylamoq, ovoz bermoq. uni, ie
I. adj 1. birlashgan, birgalikdagi, qo‘shma; les États-Unis d’Amérique Amerika Qo‘shma Shtatlari; Organisation des Nations Unies Birlashgan M illatlar Tashkiloti; 2. jipslashgan, qo‘shilgan; il se tenait les talons unis u oyoqlarini jiplashtirib turardi; 3. inoq, ahil; une famille unie ahil, inoq oila; 4. bir rangdagi, bir xil rangli, bir xil tusli, sidirg‘a (rang); tissu uni sidirg‘a gazlama; 5. bir xil, bir xildagi, bir zayldagi; II. nm bir xil rangdagi gazlama, sidirg‘a mato. unicellulaire adj biol bir hujayrali; organismes unicellulaires bir hujayrali organizmlar. unicité yakkalik, yagonalik; yolg‘izlik. unième adj numér birinchi; trente et unième o‘ttiz birinchi. unifier I. vt 1. birlashtirmoq, qo‘shmoq; unifier un pays mamlakatni birlashtirmoq; 2. bir shaklga keltirmoq, unifikatsiya qilmoq; unifier les programmes scolaires maktab dasturlarini bir shaklga keltirmoq; II. s’unifier vpr birlashmoq, qo‘shilmoq. unificateur, trice adj birlashtiruvchi, jipslashtiruvchi. unification nf 1. birlashish, birlashuv, qo‘shilish; unification d’un pays mamlakatning birlashuvi; 2. birlashtirish, qo‘shish. uniforme 1 adj 1. bir xil, o‘xshash, teng, baravar; bir xil ko‘rinishdagi; bir xil shakldagi; des maisons uniformes bir qolipdagi, bir xil, o‘xshash uylar; 2. fig doim bir xildagi, zayldagi; hamisha bir xil, o‘zgarmaydigan, zerikarli; une vie uniforme bir zayldagi hayot, hayotning bir zaylda o‘ tishi; hamisha bir xil hayot; 3. phys math tekis, bir xil; le mouvement uniforme tekis harakat. uniforme 2 nm 1. forma, rasmiy kiyim, formali kiyim; en grand uniforme bayram kiyimida; 2. harbiy forma, kiyim. uniformément adv bir xil, o‘xshash, bir zaylda, bir tekis. uniformisation nf bir xillik, o‘xshashlik, bir qolipdalilik, bir taxlitdalik, unifikatsiya, standartlik. uniformiser vt 1. bir xil shaklga keltirmoq, o‘xshash holatga keltirmoq; uniformiser une teinte rangni o‘xshash holatga keltirmoq; 2. bir xillashtirmoq, o‘xshatmoq; uniformiser les programmes dasturlarni bir xillashtirmoq. uniformité nf 1. o‘xshashlik, bir xillik; uniformité d’un mouvement harakatning o‘xshashligi, bir xilligi; 2. bir xillik, bir zayldalik, bir maromdalik. unijambiste I. adj bir oyoqli, yakka oyoqli; II. n bir oyog‘i yo‘q, bir oyoqsiz odam, ayol. unilatéral, ale, aux adj 1. bir tomonlama, bir tomonga yo‘naltirilgan; stationnement unilatéral yo‘lning bir tomonida to‘xtash; 2. bir tomonlama, bir tomonga mas’uliyat yuklanishi; contrat unilatéral bir tomonlama shartnoma; 3. bir tomonlama (ikkinchi tomonning roziligisiz, ishtirokisiz amalga oshirilgan); décision unilatérale bir tomonlama qaror qabul qilish. unilatéralement adv bir tomonlama, faqat bir tomonning xohishi bilan. uniment
adv 1. ochiq, oshkora, ro‘yirost; dangal; dire tout uniment ro‘yirost aytmoq; 2. qiyinchiliksiz, silliq, beg‘alva. union nf 1. qo‘shilish, birlashish; jipslashish; l’union des deux domaines ikkita mulkning qo‘shilishi; l’union de la gauche so‘l kuchlarning jipslashuvi; 2. ittifoq, ittifoqlik; inoqlik, hamjihatlik; yakdillik, birdamlik; murosa; l’union des cœurs yakdillik; un esprit d’union birdamlik ruhi; l’union fait la force kuch birlikda; 3. nikoh, er-xotinlik; 4. uyushma; birlashma; union syndicale kasaba uyushmasi. uniprix
nm univermag. unique
adj 1. yolg‘iz; yaka-yagona, birdan-bir, birgina; un fils unique yolg‘iz, yagona o‘g‘il; seul et unique bittayu-bitta; 2. yagona, umumiy, birlashgan; un principe unique yagona, umumiy prinsip; 3. tengi, misli yo‘q, mislsiz, birdan-bir, dunyoda yo‘q, yagona, ajoyib; une œuvre unique tengi yo‘q asar; c’est un artiste unique ajoyib artist. uniquement adv 1. birdan-bir, birgina, yagona; 2. faqat, yolg‘iz; il désire uniquement réussir u faqat muvaffaqiyatga erishishni istaydi. unir I. vt 1. qo‘shmoq, birlashtirmoq; bog‘lamoq; unir une province à un pays mamlakatga bir viloyatni qo‘shib olmoq; 2. uylanmoq, erga bermoq, nikohlamoq; vous êtes unis par les liens du mariage sizlar nikohdasiz, UNISEXUÉ
USANT
567 sizlar er-xotinsiz; 3. birlashtirmoq, bog‘lamoq (iqtisodiy, siyosiy jihatdan); unir deux Etats ikki mamlakatni bog‘lamoq, ittifoqchi qilmoq; 4. bog‘lamoq, birlashtirmoq, tutashtirmoq (aloqa vositalari yordamida); ce tunnel unit la France et l’Italie bu tunnel Fransiya va Italiyani birlashtiradi; 5. birga qo‘shmoq, birlashtirmoq, uyg‘unlashtirmoq; qo‘shib birga olib bormoq; II. s’unir vpr 1. qo‘shilmoq, birlashmoq; 2. aralashtirib ketmoq, qo‘shilib, birlashib ketmoq; birdamlik bildirmoq, qo‘shilmoq, birlashmoq; quvvatlamoq; s’unir contre l’envahisseur bosqinchiga qarshi birlashmoq; 3. to‘g‘ri, mos, muvofiq kelmoq, yopishib tushmoq, uyg‘unlashmoq; couleurs qui s’unissent harmonieusement juda xil kelgan ranglar. unisexué, ée adj bot biol bir jinsli. unisson
nm 1. mus unison (bir xil balandlikdagi bir necha ovozning o‘zaro mosligi yoki ohangdoshligi); chanter à l’unisson jo‘r bo‘lib ashula aytmoq; 2. hamohanglik, totuvlik, hamjihatlik; à l’unisson jo‘r bo‘ lib; mos ovozda; birgalikda. unitaire adj 1. polit unitar, qo‘shma, birlashgan, bir butunlikni hosil qiladigan; 2. donabay, donalab; un prix unitaire bir donasining bahosi. unité
nf 1. bir, bir raqami, bir sonini ko‘rsatuvchi raqam; 2. birlik, bir xillik, o‘xshashlik, umumiylik; unité de vues dans le gouvernement hukumatdagi qarashlarning birligi; unité d’action harakat birligi; 3. hamjihatlik, birdamlik, birlik; maintenir l’unité birlikni, hamjihatlikni saqlab qolmoq; 4. mustahkam birlik, birlashganlik, jipslashganlik, jipslik, birdam lik; yaxlitlik; l’unité d’une œuvre asarning yaxlitligi; 4. element, butunning tarkibiy qismi; 5. mil bo‘linma, qism, otryad; unité de combat jangovar qism; 6. math birlik; mesure des unités o‘lchov birliklari; 7. o‘lcham, o‘lchov birligi; unité de longueur, de poids uzunlik o‘lchovi, og‘irlik o‘lchovi; unité monétaire pul birligi. univers nm 1. yer shari, yer yuzi, dunyo, jahon, olam; 2. dunyodagi barcha odamlar, barcha, butun dunyo; 3. soha, bora, jabha; l’univers des connaissances humaines gumanitar bilimlar sohasi; 4. olamning, koinotning bir qismi, planeta; 5. dunyo (kishining ichki, ruhiy hayoti va u bilan bog‘liq hodisalar majmui); c’est là tout mon univers mening butun hayotim shunda mujassamlashgan. universalisation nf 1. umumlashish, ommalashish; 2. yoyilish, tarqalish; tarqalib (yoyilib) ketish. universaliser
vt 1. umumlashtirmoq; ommalashtirmoq, ommaviylashtirmoq; 2. yoymoq, kengaytirmoq. universalité nf 1. umumiylik, ommaviylik, barchaga baravar taalluqlilik; 2. har tomonlama bilimdonlik, haryoqlama ma’lumotga egalik; l’universalité d’un auteur muallifning har yoqlama ma’lumotga egaligi, ega ekanligi. universel, elle I. adj 1. umumiy, ommaviy, barchaga taalluqli; l’avis universel umumiy fikr; 2. bilimdon, haryoqlama ma’lumotga ega; 3. dunyo, jahon miqyosidagi; (butun) dunyo; (butun) jahon; olamshumul, jahonshumul; l’histoire universelle dunyo tarixi; la loi de la gravitation universelle dunyoning tortishish qonuni; II. nm umumiylik, umum iy hol; l’universel et le particulier umumiylik va xususiylik. universellement adv dunyo, jahon miqiyosida; une chose universellement connue jahon miqiyosida tanilgan, jahonga tanilgan. universitaire I. adj universitetga oid; universitet; II. n universitet o‘qituvchisi. université nf universitet; entrer à l’université universitetga kirmoq; faire ses études à l’université universitetda o‘qimoq; professeur des Universités universitet professori. univocité nf bir ma’nolilik. univoque
adj bir xil ma’noga ega bo‘lgan, bir ma’noli. uppercut
nm pastdan berilgan zarba (boksda). uranium
nm uran; atome d’uranium uran atomi. urbain, aine adj 1. shaharga oid, shahar; transports urbains shahar transporti; populations urbaines shahar aholisi; 2. xushmuomalali, ochiq yuz(li), ochiq ko‘ngil(li). urbanisation nf urbanizatsiya, shahar atrofidagi joylarni shahar qiyofasiga aylantirish; shaharlarning yiriklashuvi. urbaniser vt shahar chekkasiga qo‘shib olmoq; shaharga aylantirmoq. urbanisme nm urbanizm; shaharsozlik, shahar qurilishi, shahar barpo etish, shahar binokorligi. urbaniste nm shaharsoz, shahar quruvchi (shahar qurilishi va uning tarhini tuzish bo‘yicha mutaxassis-arxitektor). urbanité nf odoblilik, boadablik, nazokatlilik. urbi
orbi
loc adv barcha nasroniylarga papa tomonidan berilgan fotiha, duo.
urée nf mochevina, karbamid (siydik tarkibida bo‘ladigan kristall modda). urémie nf méd uremiya (buyrak faoliyatining buzulishi tufayli paydo bo‘ladigan kasallik-organizmning zaharlanishi). urémique
adj méd uremiyaga oid, uremiya. uretère
nm anat siydik yo‘li. urétral, ale adj siydik chiqaradigan, chiqadigan; siydik, peshob. urètre
nm anat siydik chiqarish kanali. urgence
nf shoshilinch, zudlik, oshig‘ ichlik, qistalanglik, zud zarurlik; l’urgence d’un travail ishning oshig‘ichligi, zudligi; d’urgence tez, tezda, tezlik, zudlik bilan, oshig‘ich, shoshilinch, kechiktirmay, darhol. urgent, ente adj oshig‘ich, shoshilinch, kechiktirib bo‘lmaydigan; des travaux urgents shoshilinch ishlar. urger v impers shoshilinch bo‘lmoq; ça urge! ish shoshilinch! urinaire adj siydikka, peshobga oid, siydik, peshob; les voies urinaires siydik yo‘llari. urinal
nm tuvak (hojat uchun). urine
nf siydik, peshob. uriner
vi siymoq, yozilmoq, bo‘shanmoq. urinoir
nm pissuar (hojatxonada siydik oqib ketadigan chanoq). urique
adj acide urique siydik kislotasi. urne
nf 1. urna, kuydirilgan jasadning kuli saqlanadigan idish; une urne funéraire jasad kuli solingan urna; 2. yon sirti yumaloq antik ko‘zacha, guldon; dekorativ kuldon; 3. urna, yashik, quti; aller aux urnes saylovga bormoq.
urographie nf urografiya, siydik yo‘llarini rentgen apparatida suratga olish. urologie
nf urologiya. urticaire nf eshak yemi (kasallik). us nm pl rasm, urf-odat, udum; taomil; les us et les coutumes rasm- rusm(lar), urf-odat(lar). usage
nm 1. qo‘llanilish, ishlatilish; l’usage d’un outil, d’un instrument asbob, instrumentning ishlatilishi; 2. qo‘llash, qo‘llanish; iste’molda bo‘lmoq; 3. loc faire usage de foydalanmoq, qo‘llamoq, ishlatmoq, ishga solmoq; faire usage de faux noms qalbaki nomlardan foydalanmoq; en usage qo‘llanilayotgan, iste’moldagi, iste’molda bo‘lgan; être en usage iste’molda bo‘lmoq; mettre en usage iste’molga kiritmoq; entrer dans l’usage iste’molga kirmoq; avoir l’usage de foydalanmoq; 4. maqsad; vazifa; mo‘ ljal; un couteau à plusieurs usages turli vazifalarni bajarishga mo‘ljallangan pichoq; hors d’usage yaroqsiz, ishdan chiqqan, ishga yaramaydigan; à l’usage de ishlatishga, foydalanishga mo‘ljallangan, foydalanish, ishlatish uchun; 5. til hodisalarining nutqda qo‘llanilishi, iste’molda bo‘lishi; mot en usage iste’moldagi so‘z; le bon usage de la langue nutqning bexatoligi, to‘g‘riligi; 6. odat, o‘rganish; un ancien usage qui se perd yo‘qolib borayotgan odat; conforme aux usages odatlarga mos keladigan; les usages changent odatlar o‘zgarmoqda; connaître les usages o‘zini qanday tutishni bilmoq. usagé, ée adj tutilgan, kiyilgan, eski; vêtements usagés kiyilgan; eski kiyimlar. usager
nm iste’molchi; foydalanuvchi; xaridor (ko‘pincha alohida so‘z bilan tarjima qilinadi); les usagers du métro metro yo‘ lovchilari; les usagers du téléphone telefon abonentlari, telefondan foydalanuvchilar; les usagers de la route avtomobilchilar; les usagers de la bibliothèque kutubxonadan foydalanuvchilar, kitobxonlar. usant, ante adj charchatadigan, holdan toydiradigan; mashaqqatli; kuch- quvvatni oladigan; un travail usant mashaqqatli ish. USÉ
VACHE
568 usé, ée
adj 1. eskirgan, to‘zigan, yaroqsiz; eskirib ishdan chiqqan; vêtement usé eskirgan, to‘zigan kiyim; 2. holdan toygan, behol; elle est usée u holdan toygan, kuch-quvvatdan qolgan; 3. siyqasi chiqqan; ko‘p ishlatilgan, chaynalgan; un sujet usé siyqasi chiqqan mavzu. user I. vt 1. foydalanmoq, ishlatmoq, qo‘llamoq; ishlatmoq, ishga solmoq; user d’un droit huquqdan foydalanmoq; 2. litt pourquoi en user ainsi avec moi? nega men bilan bunday muomala qilmoqdalar? 3. ishlatm oq, sarflamoq, sarf qilmoq; ketkizmoq; user beaucoup d’électricité ko‘p elektroenergiya sarflamoq; ce poêle use beaucoup de charbon bu pech ko‘p ko‘mir talab qiladi; 2. kiyaverib eskirtmoq, yirtmoq, to‘zitmoq, tamom qilmoq, kiyib to‘zdirmoq; user ses chaussures oyoq kiyimni eskirtmoq; 3. charchatmoq, qattiq charchatmoq, holdan toydirmoq, tinkasini quritm oq; horitmoq, surobini to‘g‘rilamoq; le travail l’a usé mehnat uni horitdi, uning mehnatdan tinkasi quridi; III. s’user vpr 1. kiyilib to‘zimoq, eskirmoq; yirtilmoq, to‘zmoq; cette étoffe s’use vite bu gazlama tez to‘ziydi; 2. bo‘shashmoq, holdan to‘ymoq, zaiflashmoq, kuchdan, kuch-quvvatdan qolib bormoq.
usine nf zavod; une usine d’automobiles avtomobil zavodi; une usine électrique elektr stantsiya; usine pilote ilg‘or korxona; tajriba zavodi. usinage
nm stanokda ishlov berish; mexanik ishlov berish; usinage des métaux metallga ishlov berish. usiner vt 1. ishlov bermoq (xomashyo haqida); 2. zavodda tayyorlamoq, ishlab chiqarmoq; usiner des pièces détachées detal tayyorlamoq, detal ishlab chiqarmoq. 3. fam og‘ir ishlarni bajarmoq. usinier, ière I. adj zavodga oid zavod; sanoatga oid, sanoat; II. nm zavod egasi. usité, ée adj ishlatiladigan, foydalaniladigan, qo‘llaniladigan; iste’moldagi; un mot usité iste’moldagi so‘z; peu usité kam qo‘llaniladigan. ustensile nm instrument, asbob; ustensiles de cuisine oshxona anjomlari; idish-tovoqlar. usuel, elle I. adj oddiy, odatdagi; odat bo‘lib qolgan, iste’moldagi; mots usuels so‘zlashuv tili leksikasi; II. nm ma’lumot nashrlari (ensiklopediya, lug‘at, katalog, bibliografiya kabilar). usuellement adv odatda. usufruit
nm birovlarning mol-mulkidan, mol-dunyosidan foydalanish huquqi; avoir l’usufruit d’une maison (begona) uydan foydalanish huquqiga ega bo‘lmoq. usufruitier, ière n begonalarning mol-mulkidan foydalanish huquqiga ega bo‘lgan kishi. usuraire adj sudxo‘rlikka, foydaxo‘rlikka oid, sudxo‘rlik, foydaxo‘rlik. usure 1
nf 1. yeyilish, yeyilib ketish; yirtilish; esarish, to‘zish; l’usure des pneus shinaning yeyilishi; 2. kamayish, ozayish; yomonlashish, og‘irlashish; usure des forces kuchning kamayishi; usure de l’énergie energiyaning ozayishi; 3. eskirganlik, to‘ziganlik; l’usure rendait son costume tout luisant kostumi eskirganlikdan butunlay yiltillab ketgan edi. usure
2
nf sudxo‘rlik; il pratique l’usure u sudxo‘rlik bilan shug‘ullanadi. usurier, ière n sudxo‘r, foydaxo‘r. usurpateur, trice n uzurpator (hokimiyatni yoki birovning huquqini qonunga xilof ravishda tortib olgan shaxs). usurpation nf uzurpatsiya, tortib olish (hokimiyatni yoki birovning huquqini qonunga xilof ravishda tortib olish). usurper vt uzurpatsiya, uzurpatorlik qilmoq, qonunga xilof ravishda tortib olmoq; usurper un pouvoir hokimiyatni zo‘rlik bilan tortib olmoq. ut nm mus do. utérin, ine adj anat bachadonga oid; bachadonda sodir bo‘ladigan. utérus nm anat bachadon. utile I. adj foydali, foyda keltiradigan; un livre utile foydali kitob; utile à foydali, foyda keltiradigan, foyda qiladigan; une découverte utile à l’humanité insoniyatga foyda keltiradigan kashfiyot; en quoi puis-je vous être utile? nima qilsam sizga foydam tegarkin? men bop xizmat bormi? II. nm foydali narsa; joindre l’utile à l’agréable foydali narsaning yoqimli bo‘lishini ham hisobga olmoq. utilement adv foydali tarzda; muvaffaqiyat bilan. utilisable adj foydalansa bo‘ladigan; ishlatsa bo‘ladigan; yaroqli, yaraydigan, kerakli, foydali; ce dictionnaire n’est pas utilisable bu lug‘at foydalanishga yaroqsiz. utilisateur, trice n foydalanuvchi, tasarruf qiluvchi. utilisation nf foydalanish, ishlatish; ishlatilish. utiliser
vt foydalanmoq, ishlatmoq, ishga solmoq, qo‘llamoq; utiliser un nouveau produit yangi mahsulotdan foydalanmoq. utilitaire I. adj 1. philos utilitarizmga oid, utilitarizm; 2. manfaatparast, foyda ko‘rishga intiladigan; 3. foydali, amaliy; II. nm inform dastur. utilité
nf 1. foyda; manfaat, naf; être d’une grande utilité katta foyda keltirmoq; 2. pl théâtre. ikkinchi darajali ro‘l; jouer les utilités ikkinchi darajali rollarni o‘ynamoq. utopie
nf 1. philos utopiya (ideal jamiyatning ilmga asoslanmagan tasviri, shuningdek jamiyatni qayta qurishning noreal planlaridan iborat asarlarning ifodasi yoki umumiy nomi); 2. xomxayol, amalga oshmaydigan, xayoliy orzu. utopique
adj utopiyaga oid, utopik, xayoliy, fanga asoslanmagan; amalga oshmaydigan; il a des idées utopiques uning g‘oyalari amalga oshmaydigan g‘oyalardir. utopiste
nm utopist; xayolparast, xomxayol odam.
V V, v nm inv fransuz alifbosining yigirma ikkinchi harfi; shu harf shakli; en V katta V harfi shaklida. V.
abrév, symboles I. adj poss siz; V.E. (Votre Excellence) Zoti oliy, janobi oliylari, hazrati oliylari; II. V. (volume) tom, jild; III. V. (volt) volt; IV. adj, nm inv rim raqamida besh. vacance
nf vakansiya, vakant joy, bo‘sh joy, bo‘sh xizmat o‘rni, bo‘shlik. vacances nf pl kanikul, ta’ til, otpuska, dam olish; les grandes vacances yozgi ta’til; partir en vacances dam olishga jo‘nab ketmoq. vacancier, ière n dam oluvchi, ta’tildagi odam. vacant, ante adj 1. vakant, bo‘sh, xoli, band bo‘lmagan, egasiz (joy, o‘rin, ish joyi); logement vacant bo‘sh uy; poste vacant bo‘sh o‘rin, bo‘sh ish joyi; 2. dr egasiz; biens vacants egasiz mulk; succession vacante egasiz meros; 3. litt shuursiz; 4. pulsiz, bir tiyinsiz, bir mirisiz. vacarme
nm g‘ala-g‘ovur, g‘ovur-g‘uvur, shovqin, shovqin-suron, shov- shuv, baqiriq-chaqiriq, qiy-chuv; un vacarme assourdissant quloqni qomatga keltiradigan, batang qiladigan shovqin-suron. vacataire n ma’lum bir muddat mobaynida aniq bir vazifaga tayinlangan odam.
vacation nf dr 1. mahkama tomonidan ishni ko‘rib chiqish yoki belgilangan vazifani amalga oshirish uchun sarflangan vaqt; shu vazifa uchun to‘lanadigan haq; 2. mahkamalarning ta’ tili; 3. kimoshdi savdo, auksion. vaccin
nm em, emdori, zardob; fam emlash; vaccin antituberculeux (B.C.G.) silga qarshi em (BSJ); inoculation, injection d’un vaccin em yuborish, emlash. vaccination nf emlash. vacciner vt 1. emlamoq; se faire vacciner contre la grippe o‘zini grippga qarshi emlatmoq; 2. fam qo‘riqlamoq, saqlamoq, ehtiyot qilmoq. vache I. nf 1. sigir, mol; mol go‘shti; sigir terisi, charmi; vache à lait, vache laitière sog‘in sigir; la vache meugle, beugle sigir ma’raydi; maladie de la vache folle (encéphalite spongiforme) oqsim, oqsil kasalligi; une vache qui donne, qui frappe de la corne suzong‘ ich sigir; les vaches grasses mo‘l-ko‘lchilik; les vaches maigres ocharchilik; qurg‘oqchilik; vache à lait sog‘in sigir, serdaromad joy; le plancher des vaches qattiq yer, quruqlik; il pleut comme vache qui pisse yomg‘ir chelaklab quyganday yog‘moqda; parler français comme une vache espagnole fransuz tilida juda yomon gapirmoq; en vache zimdan, sekingina, yeng ichida, VACHEMENT
VALENCE
569 bildirmasdan; une vache n’y trouverait pas son veau it egasini, mushuk bekasini tanimaydi; 2. fig vx juda semiz ayol; pop vx dangasa va lanj odam; 3. fam vieilli politsiyachi, jandarm; 4. fam qo‘pol, jahldor, berahm odam; ablah, razil, muttaham odam; II. adj fam keskin, qo‘pol, qattiq, dag‘al, badjahl, zolim; razil, qabih, pastkash, noinsof; il a été vache avec moi u menga pastkashlik qildi; III. intj la vache! o, eh, o‘, o‘hho‘; obbo, jin ursin; la vache! comme c’est beau o‘hho‘! qanday go‘zal! vachement adv 1. vieilli qo‘pollik bilan, dag‘allik bilan; qabihona, razilona, pastkashlik bilan; 2. ko‘p, juda, o‘ ta, rosa, juda soz, xo‘p; hayratlanarli, hayratda qolarli. vacher, ère n podachi, poda boquvchi, molchi, molboqar. vacherie nf 1. molxona; 2. fig fam qabihlik, pastkashlik, razillik, insofsizlik; dire des vacheries iflos so‘zlar aytmoq. vachette nf tana, tanacha, g‘unajin; g‘unajin terisi, charmi. vacillant, ante adj 1. tebranib, chayqalib turgan, qaltiragan, titragan, qimirlab turadigan, tebranma, tebranuvchi, chayqaluvchi, liqildoq, omonat; une démarche vacillante lapanglab, chayqalib yurish; 2. yiltiragan, miltillagan, jimirlagan, miltirab, yiltirab turgan, miltillab, yiltillab ko‘ringan; une flamme vacillante yilt-yilt qilgan olov; 3. ikkilanuvchi, jur’atsiz, beqaror, qat’iyatsiz; noaniq, betayin. vacillation nf voir vacillement. vacillement nm 1. tebranish, chayqalish, titrash; 2. yiltirash, yiltillash, miltirash, jimirlash; 3. ikkilanish, jur’atsizlik, qat’ iyatsizlik, noaniqlik. vaciller vi 1. tebranmoq, chayqalmoq, titramoq, liqillamoq; 2. miltiramoq, yiltiramoq, jimirlamoq, miltillamoq, yiltillamoq, yilt-yilt qilmoq, lipillamoq, lip-lip etmoq; 3. fig ikkilanmoq, jur’atsizlik, qat’ iyatsizlik qilmoq, taraddudlanmoq; o‘zgarib turmoq. vacuité nf bo‘shlik, xolilik; ma’nosizlik, quruqlik, behudalik, bemazalik, noaniqlik. vacuole
nf vakuola. vacuum
nm vakuum, bo‘shliq. vade-mecum nm inv litt vade-mekum, ma’lumotnoma, ko‘rsatkich, yondaftar. vadrouille
nf fam sayr, tomosha; sandiroqlash, tentirash, sang‘ ish, sandiroqlab, sanqib, tentirab yurish. vadrouiller vi fam aylanib yurmoq, sayr qilmoq, tomosha qilmoq; tentirab yurmoq, sanqimoq, sandiroqlamoq, sandiroqlab yurmoq, bekor yurmoq. va-et-vient nm inv 1. kemadan qirg‘oqqa tortilgan arqon; 2. bordi-keldi, u yoqdan-bu yoqqa yurish, harakat qilish, keldi-ketdi; un café où il y a beaucoup de va-et-vient keldi-ketdisi ko‘p kafe; 3. tebranish, chayqalish. vagabond, onde I. adj 1. litt ko‘chmanchi, ko‘chib yuradigan; daydi, sayoq, sang‘ib yuruvchi, darbadar, sarson, sargardon, devona; peuples vagabonds ko‘chmanchi xalqlar; 2. fig beqaror, beorom, o‘zgaruvchan, betayin, subutsiz, aynimachoq; II. n ko‘chmanchi, sayohatchi, sayyoh, sarguzashttalab; daydi, darbadar, sayoq, sanqi, bekor daydib yuruvchi, bekorchi; vagabond sans feu ni lieu boshpanasiz daydi. vagabondage nm ko‘chmanchilik, ko‘chib yurish, sarguzasht; daydilik, sayoqlik, sang‘ish, darbadarlik, sargardonlik, bekorchilik. vagabonder vi ko‘chib yurmoq, daydimoq, sanqimoq, sayoq yurmoq, tentiramoq, izg‘imoq, adashmoq, darbadarlik qilmoq. vagin
nm moylik, qin, ayollar jinsiy a’zosi. vaginal, ale, aux adj moylik, qinga oid. vagir
vi qichqirmoq, big‘illamoq (yangi tug‘ilgan chaqaloq; quyon, timsoh). vagissant, ante adj qichqirayotgan, big‘illayotgan (yangi tug‘ilgan chaqaloq; quyon, timsoh). vagissement nm qichqiriq, yig‘i, big‘illash (yangi tug‘ilgan chaqaloq; quyon, timsoh). vague
1
nf 1. to‘lqin, mavj, dolg‘a, po‘rtana; la crête des vagues to‘ lqin qirrasi; 2. harakat, to‘lqin, mavj oqim; vague de chaleur, de froid issiq havo, sovuq havo oqimi; la Nouvelle Vague XX asrning 50-yillarida maydonga chiqqan yosh kinorejissorlar; 3. to‘lqinsimon yuza, narsa. vague
2
I. adj bo‘sh, ekinsiz; terrain vague bo‘sh yotgan yer, noobod yer, xarobazor; II. nm bo‘shliq. vague
3
I. adj 1. vx daydi, sayyor; anat nerf vague adashgan, sayyor nerv; 2. noaniq, noma’lum, mujmal, mubham, zahar, betayin, chuchmal, dudmol, g‘aliz; réponse vague mujmal javob; 3. xira, g‘ira-shira, qorong‘i, noaniq; 4. péj (otdan oldin) qandaydir, ahamiyatsiz, arzimaydigan, notayin; II. nm noaniqlik, mujmallik, mubhamlik, zaharlik, noma’lumlik, betayinlik; vague à l’âme g‘amginlik, ma’yuslik, xafagarchilik, hazinlik. vaguelette nf mavj, kichik to‘lqin, jimir-jimir to‘lqinlar. vaguement adv 1. noaniq, dudmol, mujmal, elas-elas, uzuq-yuluq; 2. ozgina, biroz, bir qadar, sal, bir muncha. vaguemestre nm mil pochta xizmati boshlig‘i. vaillamment adv 1. botirlarcha, mardlarcha, qahramonlarcha, bahodirlarcha, mardona, shijoatkorona; 2. matonat bilan, chidam bilan, sabot bilan.
vaillance nf litt 1. botirlik, mardlik, jasurlik, qahramonlik, bahodirlik, dilovarlik, shijoat; 2. matonatlilik, chidamlilik, sabotlilik. vaillant, ante adj 1. botir, mard, jasur, qahramon, bahodir, dilovar, shijoatli, shavkatli, sheryurak, arslon; 2. matonatli, chidamli, sabotli, kuchli, bukilmas, yengilmas; 3. bardam, tetik, g‘ayratli, tiyrak; loc il n’a pas un sou vaillant cho‘ntagida bir chaqasiyam yo‘q, hemiriyam yo‘q. vain, vaine adj 1. foydasiz, befoyda, bekor, behuda, zoye, natijasiz, bo‘sh; faire de vains efforts behudaga urinmoq; loc adv en vain behudaga, bekorga, samarasiz, bejiz; 2. mag‘rur, manman, kekkaygan, maqtanchoq, bema’ni, takabbur, dimog‘dor, o‘ziga bino qo‘ygan; 3. ma’nosiz, tuzsiz, quruq, bema’ni, puch, asossiz, quruq; un vain espoir puch umid. vaincre vt yengmoq, g‘alaba qozonmoq, muvaffaqiyat qozonmoq, g‘olib kelmoq, mag‘lubiyatga uchratmoq, ustun kelmoq, yutmoq, bartaraf qilmoq, yo‘q etmoq; vaincre les difficultés qiyinchiliklarni yengmoq; vaincre sa colère g‘azabini bosmoq. vaincu, ue adj yengilgan, muvaffaqiyatsizlikka uchragan, mag‘lub, mag‘lubiyatga uchragan; s’avouer vaincu mag‘lubiyatini tan olmoq, taslim bo‘lmoq, bo‘yin egmoq. vainement adv behudaga, bekorga, samarasiz, foydasiz. vainqueur I. nm g‘olib, muzaffar, fotih, yenggan, yengib chiqqan; sovrindor; vainqueur aux points ochkolar bo‘yicha g‘olib; vainqueur par K.-O. nokaut bilan yenggan g‘olib; II. adj m g‘olib, g‘olibona, zafarli; dabdabali, kekkaygan. vair nm vx olmaxon mo‘ynasi. vairon 1
nm oqar suvlarda yashovchi kichik baliq turi. vairon
2
adj m yeux vairons turli, har xil rangdagi ko‘zlar. vaisseau nm 1. vx idish, idish-tovoq; 2. anat bot tomir; vaisseaux sanguins, lymphatiques qon tomirlari, lim fa yo‘llari; plantes à vaisseaux naychali o‘simliklar; 3. vieilli kema; vaisseau marchand savdo kemasi; le vaisseau du désert sahro kemasi (tuya); 4. archit nef, uzun, yo‘laksimoq xona.
vaisselier nm idish-tovoq qo‘yiladigan shkaf, javon. vaisselle nf 1. idish-tovoq, idish-oyoq, qozon-tovoq; vaisselle plate qimmatbaho idish-tovoqlar (oltin, kumush); s’envoyer la vaisselle à la tête qattiq janjallashmoq, shovqin-suron qilmoq; 2. ovqat yeyilgan idish-tovoq; idish-tovoqlarni yuvish; faire la vaisselle idish-tovoqni yuvmoq; eau de vaisselle yuvundi; liquide vaisselle idish-tovoq yuvish vositasi (suyuqlik). val, pl vals ou vaux nm vx vodiy; loc par monts et par vaux mamlakat osha, yurt osha; tog‘u tosh kezib. valable
adj yaroqli, yaraydigan, kuchga ega bo‘lgan, amaldagi, risoladagiday; ma’qul, maqbul, qabul qilsa bo‘ladigan; argument valable asosli dalil; il n’a donné aucun motif valable birorta arzigulik sabab ko‘rsata olmadi; polit interlocuteur valable muzokaralar olib borishi mumkin bo‘lgan tomon; muzokaralar olib borish vakolatiga ega tomon. valablement adv yaroqli ravishda, qonunga muvofiq ravishda, qonunan; to‘g‘ri, durust, foydali, ta’sirli ravishda. valdinguer vi fam yiqilmoq, ag‘darilmoq, qulamoq; envoyer valdinguer qqch, qqn otvormoq, irg‘itmoq, tashlab yubormoq (narsani); haydab solmoq, quvlab chiqarmoq, dumini tugmoq (odamni). valence nf chim valentlik (ma’lum element atomining boshqa element atomi bilan birlashish yoki almashish qobiliyati).
VALÉRIANE
VANNEAU
570 valériane nf kadio‘ t, valeriana; shu o‘simlikning ildizi; valériane officinale dorivor kadio‘t, valeriana. valet nm 1. vieilli xizmatkor, malay, qarol, g‘ulom; mulozim, yollanma ishchi; valet de ferme batrak; valet d’écurie otboqar; valet de chien, de meute itboqar; prov les bons maîtres font les bons valets eshagiga yarasha tushovi; 2. vx sayis, otboqar (biror amlakdor xizmatidagi); 3. valet (qarta o‘yini); valet de pique valet qarg‘a; 4. fig laganbardor, xushomadgo‘y, malay; 5. valet de nuit kiyim ilgich. valétudinaire adj, n vieilli litt kasalmand, dardchil, darmonsiz, so‘lg‘in. valeur
nf 1. baho, narx, narx-navo, qiymat; objet de grande valeur qimmatbaho buyum; Taxe à la Valeur Ajoutée (T.V.A.) Qo‘shimcha qiymat solig‘i (QQS); valeur intrinsèque, extrinsèque de la monnaie pulning haqiqiy qiymati, ustiga yozib qo‘yilgan qiymati; valeur vénale sotib olish yoki sotish bahosi; diminution de valeur qadrsizlanish; valeur déclarée narxi, qiymati ko‘rsatilgan (xat, jo‘natma); déterminer la valeur de qqch baholamoq, qiymatini aniqlamoq; mettre en valeur foyqa olmoq; fig ta’kidlamoq, ajratib ko‘rsatmoq; se mettre en valeur o‘zini ko‘rsatmoq; 2. valuta; aksiya, qimmatbaho qog‘oz, obligatsiya; valeurs mobilières qimmatbaho qog‘ozlar; valeurs or oltin valuta; cote, cours d’une valeur valuta kursi; 3. ahamiyat, ma’no, mazmun; qadr-qimmat, fazilat, xislat, salohiyat; attacher une grande valeur katta ahamiyat bermoq; de première valeur katta ahamiyatga molik; valeur nutritive to‘yimlilik; les valeurs morales ma’naviy qadriyatlar; homme de valeur ajoyib xislatli kishi, fazilatli odam; 4. jasorat, qahramonlik, jasurlik; 5. math miqdor, qiymat; 6. miqdor, sig‘im; ajoutez la valeur d’une cuillère bir qoshiqcha, bir qoshiqqa siqquncha, bir qoshiq miqdorida qo‘shing; 7. ling ma’no; valeur affective ling stilistik bo‘yoq. valeureux, euse adj litt jasur, botir, qahramon, shavkatli, shonli. validation nf tasdiqlash, qonunlashtirish, rasmiylashtirish; haqiqiy, qonuniy deb topish, tan olish. valide
adj 1. sog‘lom, bardam, baquvvat, tetik; ishga layoqatli, ishlay oladigan, mehnatga yaroqli, qo‘lidan ish keladigan; 2. haqiqiy, qonuniy, yaroqli, yaraydigan, kuchga ega bo‘lgan, amaldagi; ma’qul, maqbul, qabul qilsa bo‘ladigan. valider vt tasdiqlamoq, tasdiq etmoq, qonunlashtirmoq, rasmiylashtirmoq; qonuniy, haqiqiy deb topmoq, tan olmoq; valider une élection saylov natijalarini tasdiqlamoq. validité nf yaroqlilik, haqiqiylik, qonuniylik; yaroqlilik muddati, amal qilish muddati; méd validité mentale o‘z xatti-harakatiga javob bera olish. valise
nf 1. chamadon, chemodan, jomadon; faire sa valise yuklarini, yig‘ishtirmoq, tayyorlamoq, yo‘lga hozirlik ko‘rmoq; (se) faire la valise jo‘nab ketmoq; o‘lmoq; con comme une valise (sans poignée) g‘ irt ahmoq, o‘taketgan anqov, ovsar, tentak; 2. valise diplomatique diplomatik pochta; 3. pl fig fam ko‘z tagidagi salqi, shish; il a des valises sous les yeux uning ko‘zlari salqigan. vallée nf vodiy; soylik; La vallée de Josaphat, du Cédron Yoshafat vodiysi (Injilga ko‘ra oxirzamonda o‘liklar qayta tiriladigan joy); vallée de larmes, de misère bu dunyo, o‘tkinchi dunyo; 2. havza; la vallée du Nil Nil havzasi. vallon
nm kichik vodiy, pastlik, soylik, soy. vallonné, ée adj pastlik va soyliklari ko‘p. vallonnement nm past-balandlik, past-balandli joy. valoche
nf fam chamadon, chemodan, jomadon. valoir
I. vi 1. arzimoq, lozim bo‘lmoq, munosib bo‘lmoq, sazovor bo‘lmoq, ahamiyatga molik bo‘lmoq; cela vaut de l’argent bu qimmatbaho narsa, bu ko‘p pul turadi; je n’ai fait rien qui vaille biror arziydigan narsa qilmadim; valoir la peine de -ga arzimoq; fam cela ne vaut pas un zeste, un pet de lapin, un clou bu sariq chaqaga ham arzimaydi, hech narsaga arzimaydi; faire valoir son bien o‘z mol-mulkidan foyda olmoq, chiqarmoq; faire valoir ses droits o‘z huquqlarini himoya qilmoq; 2. to‘g‘ri, mos, loyiq kelmoq, yaramoq; il vaut mieux, ça vaut mieux yaxshiroq, maqsadga muvofiqroq; prov mieux vaut tard que jamais hechdan ko‘ra kech yaxshi; vaille que vaille tavakkal, nima bo‘lsa bo‘ldi, bo‘lganicha bo‘lar; II. vt teng bo‘lmoq; duchor, giriftor bo‘lmoq; bermoq, yo‘liqtirmoq, duchor qilmoq; qu’est-ce qui nous vaut cet honneur? bu dabdabalar evaziga nima qilishim iz kerak bo‘ladi? III. se valoir vpr bir-biriga arzimoq; bir xil ahamiyatga ega bo‘lmoq, teng bo‘lmoq; fam ça se vaut yaxshi ham emas, yomon ham emas, u ham emas, bu ham emas. valorisation nf 1. baholash, bahosini oshirish; baholarni sun’iy ravishda oshirish; 2. qadr-qimmatini, qiymatini oshirish; 3. chiqindilarni qayta ishlash. valoriser vt 1. baholamoq, narx qo‘ymoq; baholarni qayta ko‘rib chiqmoq; baholarni sun’iy ravishda oshirmoq; 2. qiymatini, qadr-qimmatini oshirmoq; 3. math o‘zgaruvchiga qiymat bermoq; 4. chiqindilarni qayta ishlamoq. valse nf 1. vals (raqs; kuy); 2. fig fam muntazam ravishda o‘zgarish, almashish, o‘rin almashish; bir joydan boshqa joyga o‘tkazish; valse des ministres vazirlarni almashtirish, bir vazirlikdan olib boshqasiga qo‘yish; la valse des prix narxlarning to‘xtovsiz o‘ynashi, oshishi. valser
vi 1. valsga tushmoq; 2. fam faire valser l’argent pulni bekorga sovurmoq; envoyer valser qqn ishdan haydamoq; faire valser les prix narxlarni muntazam o‘zgartirib turmoq. valseur, euse n 1. valsga tushuvchi, valsga tushishni biladigan odam; 2. nf pl vulg yorg‘oq, moyak. valve nf 1. bot palla (ikki pallali molluskalarda; mevalarda); anat valves cardiaques yurak klapani tavaqalari; 2. klapan, qopqoq, ventil; 3. pl e’lonlar osib qo‘yiladigan doska (Belgiyada). valvule nf anat klapan, qopqoq; valvules auriculo-ventriculaires du cœur bo‘lmacha-qorincha oraliq teshigi qopqoqlari, klapanlari. vamp
nf yo‘ldan ozdiruvchi, maftunkor ayol, falokat keltiruvchi ayol. vamper
vt fam yo‘ldan ozdirmoq, adashtirmoq, sehrlab qo‘ymoq, aqlini olib qo‘ymoq, moyil qilmoq (erkaklarni). vampire nm 1. vampir; 2. fig vieilli qonxo‘r, zolim, yovuz; shafqatsiz qotil, vahshiy, yovuz; 3. qon so‘ruvchi katta ko‘rshapalak, yorg‘anot. van
1
nm kepchik, zag‘oma. van 2
nm poygachi otlarni tashish uchun mo‘ljallangan yuk mashinasi. vandale
n, adj 1. vandal, varvar (qadimiy german qabilalari a’zosi); 2. fig madaniy yodgorliklarni xarob qiluvchi, buzg‘unchi, vahshiy, madaniyatsiz, johil, nodon. vandalisme nm vandalizm, madaniy yodgorliklarni, san’at asarlarini vahshiylarcha xarob etish, yo‘q qilish, vahshiylik, yovvoyilik, madaniyatsizlik, buzg‘unchilik, johillik. vanille
nf vanil (tropik meva); shu meva tarkibidagi qandolatchilikda ishlatiluvchi xushbo‘y modda; glace à la vanille vanil qo‘shilgan muzqaymoq. vanillé, ée adj vanilli, vanil qo‘shilgan; vanil hidi kelib turgan. vanillier nm vanil (tropik o‘simlik). vanilline nf chim vanilin (vanil o‘rnida ishlatiladigan modda). vanité
nf 1. behudalik, bekorlik, foydasizlik; 2. shuhratparastlik, manmanlik, g‘urur, mag‘rurlik, kekkayganlik, izzat-nafs, kibr, kibr-havo; ménager la vanité de qqn izzat-nafsiga qaramoq, rioya qilmoq; faire, tirer vanité de qqch maqtanmoq, g‘ururlanmoq, kibrlanmoq, manmanlik qilmoq; sans vanité maqtanmasdan, maqtanchoqlik qilmasdan. vaniteux, euse adj, n shuhratparast, manman, kekkaygan, kibr-havoli, mag‘rur, maqtanchoq. vannage 1 nm sovurish, shopirish, yelpish (don, g‘alla). vannage 2 nm gidrotexnik inshootlarda yoki kanalizatsiyalarda suv oqishini tartibga solib turuvchi moslamalar tizimi (qulfaklar, klapanlar). vanne
1
nf qulfak (gidrotexnik inshootlarning harakatlanuvchi va o‘zidan suv o‘tkazmaydigan tarkibiy qismi), surma qulfak, to‘g‘on qulfi, g‘ov, to‘siq; klapan; loc fam ouvrir les vannes yo‘l ochmoq, imkoniyat yaratmoq; og‘zi, chakagi tinmay gapirmoq; kredit bermoq. vanne
2
nf fam haqorat, tahqir, hurmatsizlik, kamsitish, so‘kish; tanbeh, koyish; lancer, envoyer des vannes à qqn so‘kib bermoq, koyimoq, haqoratlamoq. vanné, ée adj charchagan, horigan, toliqqan, tolgan, tinka-madori qurigan, sillasi qurigan. vanneau
nm zool 1. qizqush, qizg‘ish (balchiqchilar turkumiga mansub, jig‘ali botqoq qushi); 2. qanot patlari; yirtqich qushlarning qanotlaridagi katta patlar.
VANNER
VATICINER
571 vanner
1
vt 1. sovurmoq, yelpimoq, shopirmoq (donni); vanner du blé bug‘doyni sovurmoq, tozalamoq; 2. fig charchatm oq, toliqtirmoq, holdan toydirmoq, madorini, sillasini, tinkasini quritmoq; je suis vanné tinka- madorim qolmadi. vanner
2
vt qulfak o‘rnatmoq. vannerie nf 1. o‘simliklar poyasi, tolalaridan har xil buyumlarni o‘rish, to‘qish (savat, kursi va shu kabilar); shu kasb; 2. o‘simliklar poyasi, tolalaridan o‘rib, to‘qib yasalgan buyumlar; shunday buyumlar bilan savdo qilish. vanneur, euse n 1. don sovuruvchi, tozalovchi odam; 2. nf don sovuradigan mashina. vannier nm o‘simliklar poyasi, tolalaridan har xil buyumlar to‘qiydigan odam. vannure
nf to‘pon, chori, kepak. vantail, aux nm tabaqa, tavaqa (eshik, deraza). vantard, arde adj, n maqtanchoq, kerilmachoq, lofchi. vantardise nf maqtanchoqlik, maqtanish, lof. vanter
I. vt litt maqtamoq, ta’riflamoq, ko‘klarga ko‘ tarmoq; madh qilmoq; vanter sa marchandise molini maqtamoq; II. se vanter vpr maqtanmoq, chiranmoq, kerilmoq, ko‘pirmoq, ko‘z-ko‘z qilmoq, lof urmoq; il n’y a pas de quoi se vanter buning maqtanadigan joyi yo‘q. va-nu-pieds n inv yalang‘oyoq, daydi, juldirvoqi. vape nf gangish, esankirash, esini yo‘qotish, karaxtlik (qattiq charchoq, spirtli ichimlik yoki narkotik ta’sirida); loc fam être dans les vapes gangib, esankirab qolmoq, esini yo‘qotmoq, karaxt bo‘lib, garangsib qolmoq. vapeur 1
nf 1. bug‘, par; machine à vapeur bug‘ mashinasi; bateau à vapeur paroxod; fer à vapeur bug‘ purkaydigan dazmol; à toute vapeur jadal, shitob bilan; bain de vapeur bug‘ hammom, bug‘xona; pommes de terre à la vapeur (pommes vapeur) bug‘da pishirilgan kartoshka; 2. hovur; 3. tuman. vapeur
2
nm vieilli paroxod. vaporeux, euse adj 1. bug‘li; tumanli, tuman bosgan; lointain vaporeux chiziqlarning ajir-bujirligi, noaniqligi (tasviriy san’atda); 2. yengil, mayin, muloyim. vaporisateur nm purkagich, sepgich. vaporisation nf 1. bug‘lanish, parlanish; 2. bug‘lash, bug‘ga tutish; 3. purkash, sepish. vaporiser I. vt 1. bug‘ga aylantirmoq, bug‘lantirmoq; 2. purkamoq, sepmoq; II. se vaporiser vpr bug‘lanmoq, bug‘ga aylanmoq; g‘oyib bo‘lmoq. vaquer I. vi 1. vieilli bo‘sh bo‘lmoq, egasiz bo‘lmoq; 2. ta’ tilda, kanikulda bo‘lmoq; II. vt shug‘ullanmoq, mashg‘ul bo‘lmoq. varan
nm echkemar. varappe
nf tog‘ga murakkab yo‘l orqali chiqish, ko‘ tarilish (alpinist). varech
nm to‘lqinlar qirg‘oqqa chiqarib tashlagan va o‘g‘it sifatida ishlatiladigan dengiz o‘ tlari. vareuse nf matroslar va baliqchilar kiyadigan korjoma; kurtka. variabilité nf 1. o‘zgaruvchanlik, beqarorlik, turlanish; variabilité du temps havoning o‘zgaruvchanligi, turlanishi; 2. biol o‘zgaruvchanlik. variable I. adj o‘zgaruvchi, o‘zgaruvchan, o‘zgarib turadigan, beqaror, turlanuvchi; tuturiqsiz, betayin; temps variable o‘zgarib, aynib turadigan ob- havo; grandeur variable o‘zgaruvchi miqdor; gram mot variable turlanuvchi so‘z; II. nf math o‘zgaruvchi. variante nf 1. variant, tur, xil, nusxa; 2. pl turli ziravorlar. variation nf 1. o‘zgarish; beqarorlik; mar variation de l’aiguille du compas kompas strelkasining chetga toyishi; 2. biol tafovut, genetik o‘zgarish, mutatsiya; 3. pl mus variatsiya, tarona (musiqa mavzuining turli shaklda ishlanishi); 4. math variatsiya; calcul des variations variatsion hisob.
varice nf vena qon tom irlarining varikoz kengayishi; bas à varices venalarning kengayishi kasalligida kiyiladigan elas tik paypoq. varicelle nf suvchechak. varié, ée adj 1. turli, turli-tuman, har xil, xilma-xil, rang-barang, boshqa- boshqa, serqirra, alvon; terrain varié past-baland yer, maydon; l’écorce variée de la pastèque tarvuzning ola-bula po‘chog‘i; 2. mus variatsiyali. varier
I. vt o‘zgartirmoq, xilma-xil, rang-barang qilmoq, turli tusga kiritmoq; iron pour varier les plaisirs ko‘ngilsizlikdan boshi chiqmay qolmoq, ko‘ngilsizlik ustiga ko‘ngilsizlikka uchramoq; II. vi o‘zgarmoq, turlanmoq; farqlanmoq, ajralib turmoq; mot qui varie en genre et en nombre rod va ko‘plikda turlanadigan so‘z; les coutumes varient selon les lieux bir yerning urf-odatlari boshqa yernikidan farqlanadi. variété nf 1. rang-baranglik, turli-tumanlik, har xillik, xilma-xillik; 2. o‘zgarish, beqarorlik; 3. nav, sort, sinf, tur, shakl; variétés de blés obtenues par hybridation duragaylash bilan hosil qilingan bug‘doy navlari; 4. pl variétés, spectacles de variétés estrada konserti, estrada tomoshasi; théâtre des variétés estrada teatri; chanteur de variété estrada qo‘shiqchisi. variole
nf chechak; variole noire, hémorragique qora chechak; fausse variole suvchechak; vacciner contre la variole chechakka qarshi emlamoq. varioleux, euse n, adj chechak bilan og‘rigan. variolique adj chechak, chechakka oid; éruption variolique chechak toshmasi. variqueux, euse adj vena qon tomirlarining varikoz kengayishiga oid; shu kasallik bilan og‘rigan. varlope
nf randa, daroz randa. varloper vt randalamoq, yo‘nmoq, silliqlamoq, tekislamoq. vasculaire adj anat qon tomir, qon tomirlari joylashgan, tomirli; système vasculaire qon tomir sistemasi; pression vasculaire qon bosim; nævus vasculaire tomirli xol; bot tissu vasculaire o‘ tkazuvchi to‘qima; plantes vasculaires naychali o‘simliklar. vascularisé, ée adj anat qon tomirli. vase 1
nm guldon, vaza; ko‘za; idish; vase de nuit tuvak; vivre en vase clos odamovi bo‘lib, odamlarga qo‘shilmasdan yashamoq. vase 2
nf loy, loyqa, balchiq. vasectomie nf chir vazektom iya, urug‘ yo‘lini kesish, kesib olib tashlash. vaseline nf vazelin. vaseux, euse adj 1. loyqa, bo‘ tana, balchiqli; étang à fond vaseux balchiq hovuz; 2. fam charchagan, toliqqan, horg‘in, lanj, shalviragan, shalpaygan; je me sens vaseux o‘zimni lanj his qilyapman; 3 noaniq, qorong‘i, xira, mujmal; raisonnement vaseux chalkash, mujmal fikr, mulohaza; 4. fig vx yaramas, jirkanch, murdor, iflos, razil, qabih, pastkash. vasistas nm darcha, fortochka. vasoconstricteur adj, nm physiol méd qon tomirlarini toraytiruvchi, qisqartiruvchi. vasodilatateur adj, nm physiol méd qon tomirlarini kengaytiruvchi. vasomoteur, trice adj physiol méd motor-harakatlantiruvchi; qon tomirlarini toraytiruvchi yoki kengaytiruvchi. vasouillard, arde adj fam mujmal, noaniq, chigal, chalkash, dudmol, tushunib bo‘lmaydigan; une réponse vasouillarde mujmal javob. vasouiller vi fam 1. gapni cho‘zib, chaynab o‘tirmoq, lattachaynarlik qilmoq, imillamoq, sustkashlik qilmoq; ikkilanmoq, qat’iyatsizlik qilmoq; 2. oldinga siljimaslik, ishi yurishmaslik. vasque nf 1. kichik hovuz, basseyn; vasque de marbre marmar hovuz; 2. odatda dasturxonni bezash uchun ishlatiladigan yassi, yoyiq qadah; shu shakldagi gultuvak. vassal, ale, aux I. n vassal, qaram, bo‘ysunuvchi odam; II. adj vassal, qaram, bo‘ysunuvchi; pays vassaux vassal, bo‘ysunuvchi davlatlar. vaste
adj 1. keng, bepoyon, ko‘lamli, ko‘z ilg‘amas, cheksiz; katta, ulkan; fig har tomonlama, har jihatdan; un vaste empire ulkan imperiya; c’est un vaste problème bu keng ko‘lamli muammo; 2. anat muscles vastes serbar, keng mushaklar. vaticination nf litt payg‘ambarlik, avliyolik, bashorat, karomat. vaticiner vi payg‘ambarlik qilmoq, avliyolik qilmoq, karomat, bashorat qilmoq.
VA - TOUT VEINÉ
572 va-tout
nm inv gardkam, tavakkal, bor pulini dov tikish (qarta o‘yinida); loc jouer son va-tout bor-budini tikmoq, tavakkal qilmoq. vaudeville nm vodevil (odatda ashula aytib o‘ynaladigan kichik hajviy pyesa); vx hajviy mavzudagi xalq qo‘shig‘ i, lapar. vaudevilliste n vodevilchi, vodevil yozuvchi. vaudou
nm vodu (Antil negrlari orasida tarqalgan animistik e’tiqod). vau-l’eau (à) loc adv daryo oqimi bilan, oqim bo‘ylab; aller, s’en aller à vau-l’eau muvaffaqiyatsizlikka, inqirozga, tanazzulga uchramoq, zavol topmoq, rasvo bo‘lmoq, chippakka chiqmoq. vaurien, enne n 1. xumpar, shumtaka, bebosh, sho‘x, sayoq, yaramas; 2. shubhali shaxs; 3. kichik yelkanli kema. vautour nm 1. zool tasqara; vautour de l’Himalaya, vautour fauve qumay; vautour des agneaux boltayutar; vautour percnoptère kal jo‘rchi; vautour moine tasqara; 2. fig ochko‘z, yirtqich, o‘lim tik, o‘laksaxo‘r; sudxo‘r. vautrer (se) vpr 1. yotmoq, ag‘anamoq, cho‘zilib, ag‘anab, dumalab, yaslanib, uzala tushib yotmoq, yozilib, yalpayib o‘tirmoq; 2. fig péj berilmoq, botmoq, kirishib ketmoq, mukkasidan ketmoq; se vautrer dans la concussion, dans l’ordure poraxo‘rlikka, axloqsizlikka berilmoq. va-vite (à la) loc adv oshig‘ich, naridan-beri, chala-chulpa, chala-chatti. veau
nm 1. buzoq (bir yoshgacha); veau sous la mère onasini emayotgan buzoq; veau marin tulen; tuer le veau gras dabdabali ziyofat bermoq (oilaviy shodiyona munosabati bilan); pleurer comme un veau bo‘kirib yig‘lamoq, o‘kramoq, ho‘ngramoq; le veau d’or oltin, davlat, boylik, mol-mulk; 2. buzoq go‘shti; 3. buzoq terisi, upuka, charm, ko‘n; botte en veau retourné ag‘darma upukadan tikildan etik, ag‘darma etik; 4. fig fam merov, tentak, ovsar, farosatsiz, bo‘shang, laqma, ammamning buzog‘i; yalqov, dangasa, tanbal; 5. fam yomon poygachi ot; 6. fam kamquvvat avtomobil. vécés
nm pl fam hojatxona, xalajoy. vecteur
nm 1. math vektor; rayon vecteur radius vektor; vecteur glissant sirpanuvchi vektor; vecteurs colinéaires kollinear vektor; 2. méd yuqtiruvchi, tashuvchi; 3. fig tarqatuvchi, vositachi; ifodalovchi; 4. yadro qurolini nishonga belgilangan joyga olib borib tashlaydigan uchish vositasi, bombardimonchi. vectoriel, ielle adj math vektor; calcul vectoriel vektor hisob; espace vectoriel vektor maydon. vécu, ue I. adj boshdan kechirgan, boshdan o‘tkazgan; haqiqiy; expérience vécue hayotiy tajriba; histoire vécue haqiqatda bo‘ lgan voqea; II. nm boshdan kechirganlar, boshdan o‘tkazganlar, hayotiy tajriba. véda nm veda, vedalar (Hindiston yozma adabiyotining qadimiy yodgorligi). vedettariat nm mashhurlik, yulduzlik, shon-shuhrat; mashhur odamlarga, yulduzlarga xos qiliqlar, xatti-harakatlar, qiyshanglash, tannozlik qilish, tantiqlik. vedette
nf 1. vx soqchi, qorovul; 2. soqchi kater, kema; vedette lance- torpilles torpeda otib hujum qiluvchi kater; 3. yirik harflar bilan yozilgan qator (gazetada, afishada); il a la vedette uning nomi afishada yirik harflar bilan yozilgan (ya’ni u bosh rolni ijro etadi); mot vedette bosh so‘z (lug‘atda); en vedette ko‘rinadigan joyda; yirik harflar bilan; yangi qatorda; se mettre en vedette o‘zini ko‘z-ko‘z qilmoq; ravir la vedette à qqn siqib chiqarmoq; 4. taniqli aktyor, aktrisa, yulduz, kinoyulduz; la vedette du cinéma kinoyulduz; jouer les vedettes gerdaymoq, kekkaymoq, kerilmoq; 5. mashhur, atoqli shaxs, yulduz; une vedette du football futbol yulduzi, mashhur futbolchi. védique
adj veda, vedaga oid; langue védique, nm le védique Veda tili. végétal, ale, aux I. nm o‘simlik, giyoh; végétaux inférieurs, supérieurs tuban o‘simliklar, yuksak o‘simliklar; II. adj o‘simlik, o‘simliklar, o‘simlikka oid; o‘simliklardan qilingan, o‘simliklardan tayyorlangan; règne végétal o‘simliklar olami, nabotot; tissus végétaux o‘simlik to‘qimalari; sol végétal tuproqning unumdor qatlami; aliments végétaux o‘simliklardan olingan oziq-ovqatlar; huile végétale o‘simlik yog‘ i; 2. islimi, gulli; décors végétaux islimi naqshlar. végétarien, ienne I. adj go‘shtsiz, etsiz, vegetarian; go‘sht yemaydigan; restaurant végétarien etsiz ovqatlar pishiriladigan oshxona, vegetarian oshxona; II. n vegetarian, o‘simlikxo‘r odam. végétatif, ive adj 1. vegetativ; o‘simlikka xos; organes végétatifs vegetativ organlar; multiplication, reproduction végétative vegetativ ko‘payish; 2. physiol vegetativ nerv sistemasi faoliyatiga oid; 3. fig faoliyatsiz, harakatsiz, sust; mener une vie végétative bema’ni kun kechirmoq, foydasiz yashamoq. végétation nf 1. o‘sish, o‘sib chiqish, o‘sib-unish, ko‘karish, vegetatsiya; 2. o‘simliklar, nabotot; 3. méd vegetatsiya, so‘gal, teri va shilliq pardalarda paydo bo‘ladigan so‘galsimon o‘smalar. végéter vi 1. vx yashamoq; 2. o‘smoq, unmoq, ko‘karmoq; 3. fig bema’ni kun kechirmoq, zerikarli hayot kechirmoq, foydasiz yashamoq; muhtojlikda kun kechirmoq, uchini-uchiga zo‘rg‘a yetkazmoq. véhémence nf qiziqqonlik, ehtiros, to‘lg‘onish, qizg‘inlik, g‘ayrat, jo‘shqinlik, shavq, shiddat. véhément, ente adj litt kuchli, shiddatli, qizg‘in, otashin, qattiq, jo‘shqin, qaynoq, serg‘ayrat, yuragida o‘ ti bor; tez, jahli tez, qiziqqon, serjahl, jahldor, jizzaki. véhiculaire adj langue véhiculaire umumiy til, vositachi til, turli tillarda gaplashadigan odamlar o‘zaro munosabatga kirishganda ishlatadigan, har tomon uchun tushunarli bo‘lgan umumiy til. véhicule nm 1. barcha turdagi harakatlanish va transport vositalari: arava, velosiped, mototsikl, mashina, avtobus, tramvay, avtomobil, traktor, buldozer, poyezd, parovoz, vagon, tank, samolyot, vertolyot, kema va boshqalar; véhicule utilitaire yuk mashinasi; 2. o‘ tkazuvchi; yuqtiruvchi, tashuvchi; eltuvchi; 3. fig vositachi, tarqatuvchi; 4. rel yo‘nalish, mazhab (buddizmda); le petit véhicule (Hinayana) kichik arava, tor yo‘ l (Xinayana); le grand véhicule (Mahayana) katta arava, keng yo‘l (M axayana). véhiculer vt 1. tashimoq, olib bormoq, o‘tkazmoq, olib o‘ tmoq; 2. fig o‘tkazmoq, bermoq, tashimoq. veille nf 1. bedorlik, uyqusizlik, hushyorlik, uyg‘oq yotish; à l’état de veille o‘ngda, haqiqatda; 2. tungi qorovullik, tungi navbatchilik; 3. arafa, bo‘sag‘a; à la veille de arafasida, oldida; fam ce n’est pas demain la veille bu hali-beri bo‘lmaydi, amalga oshmaydi. veillée
nf 1. kechqurun, oqshom (kechki ovqat bilan uyquga ketish oralig‘idagi vaqt); shu vaqtni gap-gashtaklar, hangomalar bilan o‘tkazish; veillée d’armes ritsarlik berilishi arafasida bedor o‘tkaziladigan tun; og‘ir sinovga, vazifaga ruhiy tayyorgarlik ko‘rish; 2. tunda uxlamasdan kasal qarab chiqish, tunni kasal yoki marhum oldida bedor o‘ tkazish; shunday o‘tkazilgan tun.
veiller I. vi 1. bedor bo‘lmoq, uxlamay yotmoq, tunni uyqusiz o‘ tkazmoq; veiller au chevet d’un malade tuni bilan uxlamasdan bemorga qarab chiqmoq; 2. tunda ishlamoq, navbatchilik qilmoq; 3. hushyor, ogoh, sergak bo‘lmoq; 4. kechki ovqatdan keyin hangoma qilmoq; II. vt 1. vx poylamoq; 2. veiller un malade tuni bilan bemorga qarab chiqmoq; veiller un mort tunni marhum yotgan joyda o‘ tkazmoq; 3. veiller à qqch g‘amxo‘rlik qilmoq, jon kuydirmoq; nazorat qilib turmoq, xabardor bo‘lib turmoq; veillez à ne pas être en retard kechikmaslikka harakat qiling; veiller sur soi-même o‘ziga qarab yurmoq, o‘ziga e’ tibor qilmoq. veilleur nm qorovul, tungi qorovul; navbatchi askar; kuzatuvchi; veilleur de nuit tungi qorovul; mehmonxonada tungi navbatchi. veilleuse nf 1. tunchiroq, jinchiroq; avtomobil chirog‘i; mettre en veilleuse sal pasaytirmoq (chiroqni); faoliyatni kamaytirmoq, pasaytirmoq; fam mets-la en veilleuse tinchlan, jim bo‘l; 2. pilik. veinard, arde adj, n baxtiyor, baxtli, omadli, tolei baland. veine
nf 1. vena, ko‘ktomir; veine faciale yuz venasi; veine porte qopqa venasi; s’ouvrir les veines tomirini qirqmoq (o‘z joniga suiqasd qilish maqsadida); il n’a pas de sang dans les veines yuraksiz, qo‘rqoq; 2. tomir (yer po‘stlog‘ining birorta tog‘ jinsi bilan to‘lgan yorig‘i); 3. taram-taram yo‘l, chiziq (yog‘och, marmar kabilarda); 4. tomir (barglardagi); 5. ilhom, qobiliyat, iste’dod; en veine de moyil, beriluvchan; en veine de plaisanterie hazilga moyil; 6. fig baxt, omad, muvaffaqiyat; coup de veine omad; une veine de cocu, de pendu favqulodda, kamdan-kam keladigan omad; avoir de la veine omadi kelmoq, tolei kelmoq; se sentir en veine dimog‘i chog‘ bo‘lmoq, yaxshi kayfiyatda bo‘lmoq. veiné, ée adj tomirli, bo‘rtgan, tomirlari bo‘rtgan; taram-taram, yo‘ l-yo‘l. VEINEUX
VENIR
573 veineux, euse adj 1. vena qon tomirlariga oid, vena; sang veineux venoz qon; 2. taram-taram, yo‘l-yo‘l chiziqli (yog‘och, marmar). veinule nf kichik vena tomiri; bot tomirlar (barg). vêlage nm 1. buzoqlash, sigirning tug‘ishi; 2. géog katta muz xarsangining ajralib chiqishi (aysberg). vélaire
ling I. adj tanglay; II. nf tanglay tovushi (unli, undosh). velcro
nm velkro, jarqildoq, yopishqoq bog‘ich (kiyim, tufli, sumka kabilarda yopish uchun ishlati ladigan moslama). vêlement nm buzoqlash, sigirning tug‘ishi. vêler vi bolalamoq, buzoqlamoq (sigir). vélin nm 1. o‘lik tug‘ilgan buzoq terisidan qilingan qog‘oz, juda sifatli pergament; buzoq charmi, upuka; manuscrit sur vélin buzoq terisiga yozilgan qo‘lyozma; reliure de vélin upuka muqova; 2. vélin, papier vélin a’lo navli oppoq, yaltiroq qog‘oz. véliplanchiste n surfing bilan shug‘ullanuvchi (suv sporti). velléité nf niyat, havas, istak, mayl, ahd; urinish, harakat qilish; une velléité de sourire bilinar-bilinmas, sezilar-sazilmas tabassum. vélo nm 1. velosiped; un vélo de course poyga velosipedi; à, en, sur son vélo velosipedda; 2. velosiped minish, haydash; faire du vélo velosiped haydamoq. véloce adj litt chaqqon, tez, ildam, ravon, jadal. vélocipède nm iron velosiped. vélocité nf tezlik, chaqqonlik, ildamlik, jadallik, sur’at. vélodrome nm velodrom, velopoyga o‘tkaziladigan maydon; Vélodrome d’hiver (Vel’d’hiv) Qishki velodrom (Parijda). vélomoteur nm velomotor, yengil mototsikl. velours
nm 1. baxmal, duxoba, banot, barxit; velours uni sidirg‘a baxmal; velours côtelé chiy duxoba; fauteuil de, en velours duxoba oromkursi; 2. yumshoqlik, mayinlik; faire patte de velours o‘zining qabih niyatini qalbaki muloyimlik ostida yashirmoq; 3. so‘zlarni bir-biriga noto‘g‘ri usulda qo‘shib talaffuz qilish (les chemins de fer [z] anglais). velouté, ée I. adj baxmal; yumshoq, mayin; II. nm yumshoqlik, mayinlik. velu, ue adj tukli, sertuk, jun bosgan, serjun, baroq, o‘siq; poitrine velue jundor ko‘krak; chenille velue tukli qurt. vélum ou
velum
nm katta soyabon, chodir, tent. velvet nm anglic chiy duxoba. venaison nf ovlangan yirik o‘lja go‘shti (bug‘u, kiyik, to‘ng‘iz kabi); shu o‘ljaning yog‘i. vénal, ale, aux adj 1. sotiladigan, sotib olsa bo‘ladigan, sotqin; un homme vénal o‘z manfaati yo‘lida iymonini ham sotadigan odam; 2. sotib olinadigan, sotuvga qo‘yilgan; hist office vénal sotiladigan mansab; valeur vénale bozor narxi. vénalité nf 1. sotqinlik; poraxo‘rlik, korrupsiya; 2. hist sotilish, sotuvga qo‘yish (mansab, amal). venant, ante I. n 1. keluvchi; les allants et les venants kelib-ketuvchilar; 2. nm loc à tout venant duch kelgan odamga, kimsaga, duch kelganga; II. adj keluvchi, keladigan. vendable adj sotiladigan, sotuvga chiqariladigan, sotuvga qo‘yiladigan; xaridorgir; peu vendable uncha yaxshi sotilmaydigan, o‘ tmaydigan, bozori chaqqon emas, kasod. vendange nf 1. uzum uzish; faire la vendange uzum uzmoq; adieu paniers, vendanges sont faites bo‘lar ish bo‘ldi, bo‘yog‘i sindi; o‘ tgan ishga salavot; 2. pl uzum uzish mavsumi; 3. uzum hosili. vendanger I. vi uzum uzmoq, hozil olmoq (uzum); uzum hosilini ezmoq (sharob qi lish uchun); II. vt 1. uzmoq (uzumni); 2. xarob qilmoq, vayron qilmoq; la grêle a tout vendangé do‘l hamma narsani vayron qildi; 3. arg o‘g‘irlamoq. vendangeur, euse n 1. uzum uzuvchi; 2. nf uzum uzish mashinasi; 3. nf astra, qo‘qongul. vendetta nf xun, qasos, qonli o‘ch, qonga qon bilan o‘ch olish (Korsikada). vendeur, euse I. n sotuvchi, do‘konchi, savdogar, tijoratchi; vendeur à la sauvette yeng ichidan, yashirin suratda savdo qiluvchi, noqonuniy sotuvchi; vendeuse ambulante yurib savdo qiladigan, sayyor sotuvchi; vendeur de fumée maqtanchoq, chiranchoq; II. adj sotuvchi, maqtovchi, sotib olishga undovchi. vendre I. vt 1. sotmoq, pullamoq, o‘ tkazmoq; tijorat qilmoq, savdo qilmoq; vendre cher qimmat sotm oq; vendre à perte zarariga sotmoq; à vendre sotiladigan, sotiladi (e’lonlarda); vendre chèrement sa vie oxirigacha mardona qarshilik qilmoq, kurashmoq; 2. sotmoq, xiyonat qilmoq, sotqinlik qilmoq; II. se vendre vpr 1. sotilmoq, o‘ tmoq, xarid qilinmoq; cela se vend comme des petits pains bu narsa xaridorgir, buning bozori chaqqon; 2. sotilmoq, xoinlik qilmoq. vendredi nm juma, juma kuni; Vendredi saint Pasxa bayrami arafasidagi juma; prov tel qui rit vendredi, dimanche pleurera birovning ustidan kulmagin zinhor, sening ham ustingdan kuluvchilar bor. vendu, ue adj 1. sotilgan, sotib yuborilgan, o‘ tib ketgan; 2. sotilgan, sotqin, xoin; injur razil, palid, yaramas, ablah, nobakor, pastkash. venelle
nf tor ko‘cha, jin ko‘cha. vénéneux, euse adj zaharli, og‘uli; zararli; champignon vénéneux zaharli qo‘ziqorin. vénérable I. adj hurmatli, muhtaram, izzatli, qadrli, ardoqli, hurmatga sazovor; d’un âge vénérable yoshi ulug‘, nuroniy yoshdagi; II. n taqvodor, ruhoniy. vénération nf hurmat, ehtirom, izzat, ikrom, chuqur hurmat qilish, qadrlash, ardoqlash; sajda qilish, topinish, bosh egish. vénérer
vt hurmat, izzat qilmoq, qadrlamoq, ardoqlamoq, siylamoq, ulug‘lamoq; ibodat qilmoq, sajda qilmoq, sig‘inmoq. vénerie nf 1. it bilan ov qilish, shunday ov; 2. ovchilar uyushmasi. vénérien, ienne I. adj 1. vx ishqiy, jinsiy; acte vénérien jinsiy aloqa; 2. tanosil, venerik, tanosil kasalliklariga oid; tanosil kasalligiga uchragan; maladies vénériennes tanosil kasalliklari; II. n tanosil kasalligiga uchragan odam. venette
nf vieilli vahima, qo‘rquv, xavotir, hadik, tashvish. veneur
nm hist biror zodagon huzurida xizmat qiluvchi ovchi; grand veneur shikorbegi, bosh ovchi. vengeance nf qasos, o‘ch, intiqom, qarim ta, qasd, xun, kek; soif de vengeance qasos ishtiyoqida yongan; tirer, prendre vengeance de biror narsa uchun qasos olmoq, o‘ch olmoq, qasdini olmoq. venger I. vt qasos, o‘ch, intiqom, qasd olmoq; II. se venger vpr qasos, o‘ch olmoq, xun olmoq; il se vengea du père sur le fils u otaning qilgan ishi uchun o‘g‘ildan qasos oldi. vengeur, vengeresse n, adj qasoskor, o‘ch oluvchi, kekchi, jazolovchi. véniel, elle adj litt kechirarli, kechirsa bo‘ladigan, uzrli. venimeux, euse adj 1. zaharli, gazanda; serpents venimeux zaharli ilon; 2. zahar, achchiq, og‘uli, tili yomon, gap bilan uzib oladigan. venin
1. zahar, og‘u; sérum contre les venins ziddi zahar; 2. jahl, zarda, zahar, g‘azab, qahr; jeter, cracher son venin zahrini, g‘azabini sochmoq. venir vi 1. kelmoq, yetib kelmoq; kelmoq (transport vositasida); suzib kelmoq; uchib kelmoq; venir à pied piyoda kelmoq; venez me voir kelib turing, menikiga keling; vous venez mal à propos bevaqt, bemavrid keldingiz; venir en foule yopirilmoq, yopirilib, to‘dalashib kelmoq, gurillab kelavermoq; fam je ne fais qu’aller et venir zumda, darrov qaytaman, boramanu kelaman; faire venir chaqirmoq, chorlamoq, taklif qilmoq; olib kelishni buyurmoq; buyurtma qilmoq; le mot ne vient pas bu so‘z tilimning uchida turibdi; un jour viendra hali bir kyn keladi, bir kun kelib; je te vois venir (avec tes gros sabots) ichingdagini bilib turibman, nima o‘ylaganing ochiq-oydin ko‘rinib turibdi; 2. bormoq; yurmoq; venir à la rencontre de kutib olishga chiqmoq, qarshi olmoq, peshvoz chiqmoq; 3. sodir bo‘lmoq, ro‘y bermoq; boshlanmoq, kelib chiqmoq; l’heure est venue de réfléchir o‘ylab olish fursati yetdi; 4. o‘smoq, rivojlanmoq; 5. predlogli konstruksiyalarda: venir de olib kelinmoq, yetib kelmoq; qolmoq, tegmoq, nasib bo‘lmoq, meros bo‘lib o‘ tmoq; chiqmoq, kelib chiqmoq, yuzaga kelmoq, sodir bo‘lmoq; venir à kelmoq; bormoq, yetmoq, ko‘ tarilmoq, erishmoq, muvaffaqiyat qozonmoq; borib yetmoq; venir au monde tug‘ilmoq, dunyoga kelmoq; venir à maturité voyaga yetmoq; venir à bout uddalamoq, eplamoq, bardosh bilan yengmoq; venir à point vaqtida kelmoq; mos, loyiq kelmoq; yetilmoq; venir à ses fins, VÉNITIEN
VERDÂTRE
574 à son but maqsadiga yetishmoq, niyatini amalga oshirmoq; venir après ketidan, izidan bormoq, ergashmoq; venir en dernier lieu oxirgi o‘rinda bo‘lmoq, bormoq; venir en estafette xabar bermoq, ogohlantirmoq; à venir kelajakdagi, oldindagi, kelasi; les générations à venir kelajak avlod; en venir à la conclusion xulosa chiqarmoq, xulosaga kelmoq; en venir aux mains, aux coups bir-biriga tashlanmoq, olishib ketmoq, do‘pposlashmoq; d’où vient que, de là vient que shuning uchun, shundan kelib chiqadiki, demak; vouloir en venir à biror tomonga yoki o‘zi istagan tomonga burmoq, olib kelmoq, shama qilmoq; il faut en venir là bunga barham berish kerak; y venir biror ahvolga borib yetmoq; qaror, ahd, jazm qilmoq; venir à faire qqch bexosdan, bilmasdan, beixtiyor qilmoq; prov tout vient à point à qui sait attendre sabrning tagi sariq oltin; 6. venir de + inf (passé immédiat): je viens de me lever men endigina turdim; II. s’en venir vpr vx kelmoq. vénitien, ienne I. adj venetsiancha, Venetsiyaga oid; lanterne vénitienne qog‘oz fonarcha; II. n venetsiyalik. vent
nm 1. shamol, yel, bod, sabo; vent debout, vent contraire qarshidan esayotgan shamol; vent arrière hamroh shamol, orqadan esayotgan shamol; vent aigre, vent carabiné qattiq, achchiq shamol; vent de terre sohildan esayotgan shamol; vent du large dengizdan esayotgan shamol; vent solaire quyosh shamoli; vent force six olti balli shamol; il y a du vent, il fait du vent shamol esyapti; il n’y a pas un souffle de vent qilt etgan shamol yo‘q; avoir le vent debout shamolga qarshi yurmoq; au vent shamol yo‘nalishi bo‘yicha; shamolga qaragan, shamol tomondagi; à vent shamol yordamida harakatga keladigan; moulin à vent shamol tegirmoni; en coup de vent juda tez, shiddat bilan; aller, filer comme le vent yeldek uchmoq, yel quvmoq; quel bon vent vous amène? qanday shamol uchirdi? bon vent! oq yo‘l! to‘rt tomoning qibla, xohlagan yeringga ketaver; aller où le vent vous pousse boshi oqqan yoqqa ketmoq; aux quatre vents, à tous les vents hamma yoqda, har tarafda; des quatre vents dunyoning hamma tomonlaridan, butun dunyodan; il sent le vent yer tagida ilon qimirlasa biladi, hamma narsadan xabardor; contre vents et marées hech narsaga qaramasdan; faire du vent gerdaymoq, kekkaymoq, kerilmoq; sentir le vent du boulet xavf-xatarni sezmoq; selon le vent vaziyatga, sharoitga qarab; être dans le vent zamondan orqada qolmaslik, modada bo‘lish; le vent est à l’optimisme vaziyat yaxshi tomonga ketmoqda; 2. havo; en plein vent ochiq havoda; une plante de plein vent ochiq havoda, dalada o‘sayotgan o‘simlik; le nez au vent anqaygan, angraygan; 3. ichakdagi gazlar, yel; 4. hid (ov hayvonlarining); prendre le vent, avoir le vent hididan sezmoq, bilmoq; 5. instruments à vent puflab chalinadigan musiqa asboblari. vente nf sotuv, sotish, savdo, savdo-sotiq, sotish, o‘ tkazish; vente au comptant naqd pulga sotish; vente en gros ulgurji, ko‘ tara savdo; vente au détail chakana savdo, donalab sotish; vente aux enchères kimoshdi savdosi; vente à crédit qarzga, nasiyaga sotish; vente à la petite semaine bo‘lib-bo‘lib to‘lash sharti bilan nasiyaga sotish; en vente sotiladi, sotuvdagi; mettre en vente sotuvga qo‘ymoq. venter
v impers yelmoq, esmoq (shamol); il vente shamol esyapti; loc qu’il pleuve ou qu’il vente nima bo‘lishidan qat’iy nazar, har qanday sharoitda. venteux, euse adj shamolli, shamol esadigan. ventilateur nm 1. ventilyator; 2. dam (biror narsaning yonishida havo bilan ta’minlab turadigan asbob). ventilation nf 1. shamollatish, ventilyatsiya, ventilyatsiyalash; ventilation pulmonaire o‘pkada havoning harakati, aylanishi; ventilation par aspiration havo bilan so‘rib olish, tortib olish; 2. fin taqsimlash, bo‘lish, taqsimot, taqsimlanish (pulning); 3. yo‘riqnoma, yo‘ llanma bo‘yicha taqsimlash, taqsimlanish. ventiler vt 1. shamollatmoq, havoni tozalamoq, ventilyatsiya qilmoq; 2. méd sun’iy nafas oldirish; 3. fin taqsim lamoq, bo‘ lmoq (pulni). ventouse nf 1. méd banka; appliquer, poser des ventouses à un malade bemorga banka qo‘ymoq; bruit de ventouse shalop etgan ovoz, sas; 2. zool, bot vantuz, so‘rg‘ich; ventouses de la pieuvre ro‘dapo so‘rg‘ichlari. ventral, ale, aux adj qoringa oid, qorin; parachute ventral qoringa osiladigan parashut. ventre
nm 1. qorin, qursoq, ich, oshqozon, me’da, qorincha, to‘sh; ich, ichki qism, qa’r; prendre du ventre qorin qo‘ymoq, solmoq; avoir le ventre creux ochiqmoq, qorni ochqamoq; avoir le ventre plein qornini to‘ydirmoq, to‘ymoq; avoir du cœur au ventre jasur, mard, dovyurak bo‘lmoq; à plat ventre yuz tuban, muk tushib, yer tishlab, sudralib, emaklab, o‘rmalab; être à plat ventre devant qqn laganbardorlik, xushomadgo‘ylik qilmoq, yaltoqlanmoq, jilpanglamoq; courir ventre à terre bor kuchi bilan, oyog‘ini qo‘lga olib yugurmoq; il a les yeux plus grands que le ventre uning ko‘zlari yeb qo‘ygudek, uning ko‘zlari och, suq; faire mal au ventre à qqn ko‘nglini aynatmoq, ozdirmoq, jirkantirmoq; manger à ventre déboutonné haddan tashqari ko‘p ovqat yemoq, og‘zi-burnidan chiqquncha yemoq; prov ventre affamé n’a point d’oreilles och qoringa gap yuqmas; 2. qavariqlik, do‘nglik, qavariq joy, qorin (biror narsaning); kema, samolyotning qorni. ventrée
nf mo‘l-ko‘l, serob ovqat, yegulik; s’en flanquer une pleine ventrée haddan tashqari ko‘p ovqat yemoq, burnidan chiqquncha yemoq. ventricule nm anat yurak qorinchasi; miya qorinchasi; zool ventricule succenturié jig‘ildon (qushlarda). ventrière nf qorinbog‘, ayil. ventriloque adj, n labini qimirlatmasdan gapira oladigan odam. ventripotent, ente adj qorni katta, qorni chiqqan, meshqorin, qorindor. ventru, ue adj 1. qorni katta, qorni chiqqan, meshqorin, qorindor; 2. qorni yumaloq, qorindor, do‘ppaygan, dumaloq, shishgan. venu, ue I. adj kelgan, bo‘lgan, amalga oshgan, yuzaga kelgan; la phrase la mieux venue munosib, o‘ng‘ay gap; venu d’une seule pièce ularning tuprog‘i, xamiri bir joydan olingan; venu à terme vaqt-soati yetib tug‘ilgan (chaqaloq); être bien, mal venu yaxshi, yomon qabul qilinmoq, kutib olinmoq; vaqtida, bemavrid kelmoq; être mal venu de bemavrid, o‘rinsiz harakat qilmoq; II. n un nouveau venu yangi, yaqinda kelgan; le premier venu birinchi uchragan odam. venue nf 1. kelish, yetib kelish, tashrif; allées et venues borib-kelish, qatnash; 2. arbre d’une belle venue baland, tik, ravon o‘sgan daraxt; tout d’une venue to‘g‘ri, ravon. vénus nf 1. go‘zal, barno ayol; 2. Venera, go‘zallik ma’budasi tasvirlangan san’at asari, haykal. vêpres
nf pl kechki ibodat (nasroniylarda). ver
nm qurt; chuvalchang; lichinka; gijja; ver de terre chuvalchang, yomg‘ir chuvalchangi; ver à soie ipak qurti; ver blanc may qo‘ng‘izi lichinkasi, buzoqboshi; ver luisant yonar qurt; ver solitaire soltiyor, lentasimon gijja; nu comme un ver qip-yalang‘och; loc fig tirer les vers du nez à qqn o‘smoqchilab bilib olmoq, gapirtirmoq; fam tuer le ver och qoringa bir piyola ichmoq (aroq). véracité nf rostgo‘ylik; haqqoniylik, haqqoniyat, rostlik, to‘g‘rilik; aniqlik, ishonchlilik. véranda
nf veranda, ayvon. verbal, ale, aux adj 1. og‘zaki, dahanaki; so‘zli, so‘z bilan, so‘zga oid, so‘z bilan ifodalangan; ordre verbal og‘zaki buyruq; 2. gram fe’lga oid, fe’lli, fe’ldan yasalgan. verbalement adv og‘zaki, so‘z bilan, dahanaki. verbalisation nf protokol tuzish, qaror yozish; psychol og‘zaki ifoda etish. verbaliser I. vi qaror yozmoq, protokol tuzmoq; II. vi, vt psychol so‘z bilan ifodalamoq, bayon etm oq. verbalisme nm mahmadonagarchilik, safsatabozlik, quruq gap talashish. verbe nm 1. gram fe’l; verbe auxiliaire yordamchi, ko‘makchi fe’l; forme nominale du verbe fe’lning noaniq shakli; 2. vx so‘z, nutq; 3. ohang, gapirish ohangi; loc avoir le verbe haut baland ovozda gapirmoq; manmanlik, kibr-havo, takabburlik bilan gapirmoq. verbeusement adv sergaplik, ezmalik bilan. verbeux, euse adj sergap, ezma, gapni cho‘zadigan, vaysaqi; cho‘zilib ketgan, uzun, uzundan-uzoq. verbiage nm mahmadonalik, gap sotish, ezmalik, safsata, safsatabozlik, vaysash. verbosité nf mahmadonalik, ko‘p gapirish, ezmalik, safsatabozlik. verdâtre adj ko‘kimtir, ko‘kish.
VERDEUR
VERROTERIE
575 verdeur
nf 1. achchiqlik, nordonlik (xom mevaning); taxirlik (yangi sharobning); 2. yoshlik g‘ayrati, shijoati; 3. betakalluflik, qo‘pollik, qo‘rslik, shartakilik (nutqda, muomalada). verdict
nm 1. dr hukm, hukmnoma, ajrim; rendre un verdict hukm chiqarmoq; verdict d’acquittement oqlov hukmi; verdict de culpabilité ayblov hukmi; 2. qaror, hukm. verdier
nm ko‘k chumchuq. verdir
I. vi ko‘k rangga kirmoq, ko‘karmoq, yashil tusga kirmoq, o‘smoq; ko‘karmoq, bo‘zarmoq, rangi o‘chmoq (qo‘rquvdan); II. vt yashilga, ko‘kka bo‘yamoq, ko‘kartirmoq. verdissant, ante adj ko‘karayotgan, yashil tusga kirayotgan, unib- o‘sayotgan. verdoiement nm ko‘karish, yashil tusga kirish (o‘simliklar). verdoyant, ante adj yashil, yam-yashil, ko‘k, ko‘m-ko‘k; ko‘karayotgan, yashil tusga kirayotgan. verdoyer vi ko‘karmoq, yashil tusga kirmoq, ko‘m-ko‘k bo‘lmoq, sabza urmoq (o‘simliklar). verdure nf 1. ko‘kat, maysa, o‘ t-o‘lan, sabza, o‘simliklar, barglar, chim; vallée noyée dans la verdure yashilga burkangan vodiy, yashil vodiy; 2. yashil, sabza rang; 3. rezavor, ko‘kat, sabzavot. véreux, euse adj 1. qurtli, qurtlagan, qurt tushgan, qurtlab ketgan; fruit véreux qurtlagan meva; 2. fig muttaham, noinsof, nokas, vijdonsiz, insofsiz, diyonatsiz, sotilgan; 3. shubhali, shubha tug‘diradigan, qorong‘i. verge nf 1. tayoq, chiviq, savag‘ich, xipchin, xivich, govron; loc donner des verges pour se faire battre, fouetter o‘z boshiga o‘zi balo orttirmoq; 2. techn o‘q, sterjen, tayoqcha (ba’zi asboblardagi tayoqsimon qism); 3. uzunlik o‘lchovi (0,914 m); 4. erkak jinsiy a’zosi, olat (odam va sut emizuvchilarda). verger
nm bog‘, mevali bog‘, mevazor, bog‘iston, ravza. vergeté, ée adj yo‘l-yo‘l, chiziq-chiziq, ola-bula, olabayroq, chiv iq. vergeture nf pl yo‘l-yo‘l, chiziq (terining haddan ortiq tortilishidan, masalan, homiladorlikdan keyin paydo bo‘ladigan chandiqsimon chiziqlar). verglacé, ée adj muz, muzlagan, muz qoplagan, to‘nglagan, yaxlagan, yaxmalak; route verglacée sirg‘anchiq, sirpanchiq, muzlagan yo‘l. verglas
nm yupqa muz qoplami, muz, yaxmalak. vergogne nf vx or, nomus, uyat, sharm, hayo; loc sans vergogne uyatsiz, surbet, behayo, bezbet, odobsiz, yuzsiz, orsiz, beor, sulloh; uyalmasdan, or-nomus qilmay, sharmandalarcha, uyat-andisha qilib o‘tirmasdan, surbetlarcha, sullohlarcha. vergue nf mar kema machtalarida yelkan bog‘lanadigan ko‘ndalang yog‘och. véridicité nf litt haqqoniylik, haqqoniyat, rostlik, to‘g‘rilik; aniqlik, ishonchlilik. véridique adj 1. litt rostgo‘y, to‘g‘riso‘z; 2. chin, rost, durust, to‘g‘ri, haqqoniy, haq, barhaq; haqiqatnamo, haqiqatga o‘xshagan. véridiquement adv rostgo‘ylik, haqqoniylik, to‘g‘riso‘zlik, aniqlik bilan. vérifiable adj tekshiriladigan, tekshirib ko‘riladigan, tekshirsa bo‘ladigan. vérificateur, trice n kontrolyor, tekshiruvchi, nazoratchi, taftishchi. vérification nf nazorat, tekshirish, tekshirib chiqish, taftish; vérification faite tekshirish natijasida. vérifier vt 1. tekshirmoq, ko‘rib chiqmoq, solishtirmoq, nazorat qilmoq, taftish etmoq, sinab ko‘rmoq; 2. tasdiqlamoq, ma’qullamoq, isbotlamoq. vérin
nm techn domkrat. vérisme
nm verizm (kundalik hayot va ijtimoiy masalalarni yoritishga yo‘naltirilgan, XIX asr oxirida paydo bo‘lgan italyan adabiy maktabi). véritable adj haqiqiy, haqqoniy, chin, to‘g‘ri, chinakam, asl, toza, voqeiy, barhaq. véritablement adv haqiqatda, haqiqatan, aslida; nahot. vérité
nf haqiqat, rostlik, to‘g‘rilik, chin, haq, haqqoniyat; parcelle de vérité haqiqat nishonasi; c’est la pure vérité bu ayni haqiqat; fausser la vérité haqiqatni buzib ko‘rsatmoq, xaspo‘shlamoq; démêler la vérité haqiqatning tagiga yetmoq; dire à qqn ses quatre vérités haqiqatni yuziga aytib tashlamoq; à dire la vérité to‘g‘risini aytganda; en vérité haqiqatan, chini bilan, darhaqiqat; à la vérité rostini aytganda. verjus nm pishmagan, xom uzumdan tayyorlangan nordon sharbat; nordon vino. verlan
nm verlan (so‘z bo‘g‘inlari o‘rnini almashtirib ishlatishga asoslangan jargon turi). vermeil 1 , eille adj och qizil, alvon, shirmoy. vermeil
2
nm oltin suvi yugurtirilgan qizg‘ish rangdagi kumush. vermicelle nm vermishel. vermiculaire adj 1. chuvalchangsimon; appendice vermiculaire ko‘richakning chuvalchangsimon o‘sim tasi; 2.
méd mouvement vermiculaire oshqozon va ichaklarning to‘ lqinsimon kerilish yoki siqilish harakati. vermifuge I. adj gijja tushiradigan, haydaydigan; II. nm gijja haydaydigan dori. vermillon nm 1. kinovar, qizil rangli mineral, simob sulfid; 2. shu mineraldan tayyorlangan bo‘yoq; 3. oq qizil rang, alvon rang. vermine nf 1. parazit hasharotlar (burga, kana kabi); 2. jirkanch, iflos odam. vermisseau nm 1. qurt, chuvalchang; 2. uch pulga qimmat odam. vermivore adj zool qurt-qumursqa bilan oziqlanadigan. vermoulu, ue adj qurt tushgan, qurt yegan, chirik. vermoulure nf qurt tushgan, qurt yegan, qurt chaqqan joy. vermouth ou
nm vermut (aperitiv sharob turi). vernaculaire adj mahalliy, yerlik, tub; langue vernaculaire mahalliy til, lahja. verni, ie I. adj 1. loklangan, sirli, sirlangan, sirkor; silliq, yaltiroq; ongles vernis lok qo‘yilgan tirnoq; 2. omadli, omadi yurishgan, peshonasi yaltiragan; II. nm amirkon, loklangan charm. vernir
vt sirlamoq, loklamoq, lok surtmoq, silliqlamoq, yaltiratmoq. vernis
nm 1. lok, sir; vernis gras moyli lok; mettre du vernis à ongles tirnog‘iga lok qo‘ymoq; vernis du Japon lok daraxti, totim, sumax (teri oshlash uchun ishlatiladigan o‘simlik); 2. dabdaba, shukuh, jilo, sayqal, tashqi orastalik, usti yaltiroqlik; vernis d’érudition yuzaki, sayoz, yengil-yelpi bilim. vernissage nm 1. loklash, sirlash; 2. vernisaj, ko‘rgazmaning ochilishi. vernisser vt sirlamoq. vérole
nf 1. petite vérole chechak; marqué de la petite vérole cho‘tir; 2. fam zaxm, sifilis. vérolé, ée adj fam 1. zaxm bilan og‘rigan; 2. inform xatoli, xato tuzilgan; programme vérolé xatolari bo‘lgan, xato tuzilgan dastur. véronal, als nm veronal, uyqu dori. véronique nf bot itgunafsha, itbinafsha. verrat
nm agr erkak cho‘chqa (urchitish uchun ishlatiladigan, nasldor). verre
nm 1. shisha, oyna; verre dépoli xira oyna; verre fumé qoraytirilgan oyna; morceaux de verre shisha sinig‘i; porter des verres ko‘zoynak taqmoq; 2. shisha buyum, shisha; stakan, qadah, jom; shisha idish ichidagi ichimlik; spirtli ichimlik; verre de lampe chiroq shisha; verre à vitres deraza oynasi; petit verre rumka, qadah; verre gradué o‘lchovli shisha idish; lever son verre à la santé de qqn birovni sog‘ligi uchun qadah ko‘tarmoq, qadah so‘zini aytmoq, ichmoq; vider son verre qadahni bo‘shatmoq, ichmoq; prov qui casse les verres les paie o‘zing kesgan ugra osh, aynalib ich, chaynalib ich, o‘zing pishirgan oshni aynalib ham ichasan, o‘rgilib ham ichasan. verré, ée adj shisha zarrasi bilan qoplangan; papier verré jilvir qog‘oz, qum qog‘oz. verrerie nf 1. shisha zavodi; shisha, shisha buyumlar ishlab chiqarish, shisha sanoati; shisha, shisha buyumlari savdosi; 2. shisha idish, shisha mahsulotlari. verrier
nm shisha, shisha buyumlar yasovchi, shisha zavodi ishchisi; shisha idishlar sotuvchi, shisha sotuvchi. verrière nf oynavand deraza; oyna pardevor, to‘siq. verroterie nf shishadan qilingan kichik buyumlar, shisha marjon, munchoq.
VERROU
VESTIBULE
576 verrou
nm 1. tamba, lo‘kidon, surma yopqich; mettre le verrou yopmoq, berkitmoq; sous les verrous qamoqda; 2. mil zatvor (otish qurolining qulflovchi mexanizmi). verrouillage nm qulflab qo‘yish, berkitish; qurshab olish, muhosara; blokirovka. verrouiller I. vt 1. lo‘kidon bilan qulflab berkitmoq; qulflab, berkitib qo‘ymoq; yopib qo‘ymoq; verrouiller l’ordinateur kompyuterni qulflab qo‘ymoq, kompyuterga parol qo‘ymoq; 2. birovning ustidan qulflab qamab qo‘ymoq; II. se verrouiller vpr uyda qamalib olmoq, bekinib olmoq, yashirin olmoq.
verrue nf 1. so‘gal; 2. bo‘qoq (o‘simliklarda). verruqueux, euse adj so‘galli, so‘gal bosgan; so‘gal shaklidagi. vers 1
prép 1. yo‘nalishni ifodalaydi tomon, tomonga, tarafga, qarab, qarata, sari, -ga; courir vers la maison uyga, uy tomonga chopmoq; 2. vaqtni ifodalaydi tomon, taxminan, -ga yaqin; il est arrivé vers cinq heures u soat beshlarga qarab keldi; vers la fin oxiri, pirovardida, nihoyat, natijada. vers 2
nm she’r; misra; vers blanc oq she’r, qofiyasiz she’r; en vers she’rda, nazmda, she’riy uslubda yozilgan; mettre en vers she’riy shaklga keltirmoq; faire des vers she’r yozmoq, to‘qimoq. versant
nm yonbag‘ir, qiyalik, nishab. versatile adj o‘zgaruvchan, o‘zgarib, turlanib, aynib turadigan, beqaror, qikrini tez o‘zgartiradigan, og‘ma; omonat. versatilité nf o‘zgaruvchanlik, beqarorlik, fikridan tez qaytish, og‘malik, noustuvorlik. verse
nf 1. il pleut à verse yomg‘ir chelaklab quyganday yog‘moqda, yomg‘ir sharillab, shig‘ab, sharros, shiddat bilan yog‘ayotir; 2. yotib, yiqilib, engashib qolish (g‘alla ekinlari yomg‘ir, shamol, kasallik yoki boshqa ta’sirlar tufayli). versé, ée adj litt (dans qqch) bilimdon, mohir, usta, ustasi farang; xabardor. Verseau
nm astron, astrol Dalv; elle est Verseau u Dalv burjida tug‘ilgan. versement nm to‘ lash, to‘lov, badal, pul o‘ tkazish; o‘ tkazilgan to‘langan pul. verser
I. vt 1. quymoq, to‘kmoq, oqizmoq, ag‘darmoq, solmoq, sepmoq, sochmoq; yiqitm oq, yotqizib ketmoq; verser des larmes ko‘z yoshi qilmoq, to‘kmoq, yig‘lamoq; verser le sang qon to‘kmoq, o‘ldirmoq; 2. to‘ldirmoq, to‘latib solmoq; 3. to‘lamoq, topshirmoq (pul); verser des fonds mablag‘, sarmoya kiritmoq; verser une pension alimentaire aliment, nafaqa to‘lamoq; 4. qo‘shib qo‘ymoq, ilova qilmoq; verser au dossier deloga tikib qo‘ymoq; 5. ag‘darmoq, to‘ntarmoq (avtomobilni); II. vi 1. yiqilmoq, ag‘darilmoq, to‘ntarilmoq, ag‘darilib ketmoq, qulamoq; sa voiture a versé dans le fossé mashinasi chuqurga qulab ketdi; 2. yotib, yiqilib qolmoq (ekinlar); 3. verser dans berilmoq, qiziqmoq, ishqiboz bo‘lib qolmoq. verset nm band; oyat; versets du Coran Qur’on oyatlari. verseur I. nm quyuvchi, quyib turuvchi; ag‘dargich; II. adj m solib, quyib turuvchi. verseuse nf to‘g‘ri bandli, dastali qahva qaynatadigan idish. versificateur, trice nm 1. shoir, nozim; 2. péj uquvsiz, no‘noq, iste’dodsiz shoir, qofiyaboz. versification nf she’r yozish, she’r qurilishi, she’riyat. versifier vt she’r bilan ifodalamoq, nazmga solmoq. version nf variant, versiya, nusxa; shakl; tarjima; sharh, izoh, talqin; film en version originale (V.O.) asl nusxadagi film (dublaj, tarjima qilinmagan). verso
nm bet, sahifa, varaqning orqa tomoni. versoir
nm ag‘dargich (plug tishining yerni ag‘daruvchi qismi). verste
nf chaqirim (1,06 km ga teng masofa o‘lchovi). versus
prép -ga qarshi, teskari. vert, verte I. adj 1. ko‘k, yashil, sabza; le billet vert dollar; numéro vert qo‘ng‘iroq qilganda pul to‘lanmaydigan telefon raqamlari (Fransiyada); 2. ho‘l, yangi uzilgan, terilgan; 3. xom, pishmagan, dumbul, g‘o‘r; ho‘l; bois vert ho‘l o‘ tin; en dire, en raconter des vertes et des pas mûres uydirma to‘qimoq, lof urmoq, cho‘pchak to‘qimoq; uyatsiz, behayo narsalar to‘g‘risida gapirmoq, hikoya qilmoq; 4. yosh, xom, dumbul, g‘o‘r, bo‘z; 5. tetik, bardam, dadil; 6. sho‘x, o‘ynoqi, erkin; 6. vieilli keskin, shiddatli, jiddiy, qattiq; une verte réprimande qattiq tanbeh; langue verte o‘g‘ri, jinoyatchi, bezori, muttaham lar tili, jargoni; 7. qishloq, qishloqqa xos, qishloq xo‘jaligiga oid; 8. tabiatni, tevarak-atrofni muhofaza qiluvchi; le parti vert yashillar, tabiatni muhofaza qilish tarafdorlari partiyasi; carburant vert tevarak-atrofni ifloslamaydigan yoqilg‘i; II. nm 1. sabza, yashil, ko‘k rang; vert foncé ko‘m- ko‘k, ko‘kmak; vert clair bargikaram; 2. ko‘k o‘ t, maysa; mettre au vert yaylovda boqmoq, ho‘l o‘t bilan boqmoq; se mettre au vert shahar tashqarisida, qishloqda dam olmoq; 3. pl yashillar, tabiatni muhofaza qilish tarafdorlari. vert-de-gris I. nm inv zangor, mis oksid, mis gidroksikarbonat (nam havoda mis yuzasini qoplovchi yashil rang zang); II. adj ko‘kimtir kul rang. vertébral, ale, aux adj umurtqaga oid, umurtqa; colonne, arc, corps vertébral umurtqa pog‘onasi, ravoqi, tanasi. vertèbre nf umurtqa, umurtqa suyagi; vertèbres cervicales, dorsales (thoraciques), lombaires, sacrées (coccygiennes) bo‘yin, ko‘krak, bel, dumg‘aza umurtqalari. vertébré, ée I. adj umurtqali, umurtqasi bor; II. nm pl zool umurtqalilar. vertement adv qattiq, shiddat bilan, kuchli; tancer vertement qattiq koyimoq, urishib bermoq. vertical, ale, aux I. adj tik, vertikal, vertikal yo‘nalishdagi, tik ko‘tarilgan; II. n 1. nf tik, vertikal chiziq; tik holat; à la verticale tik, tikkasiga; 2. nm astron vertikal (yulduzlarning zenitdan uzoqligini burchak hisobida o‘lchaydigan asbob). verticalement adv tik, tip-tik, tikka, tikkasiga, vertikal yo‘nalishda. verticalité nf tiklik, tikkalik, vertikallik. vertige nm bosh aylanish, gangish, esankirash; balandlikdan qo‘rqish; cela me donne, cause le vertige bundan mening boshim aylanadi; à donner
le vertige
boshni aylantiradigan, esankiratadigan, hayratlantiradigan. vertigineux, euse adj 1. boshni aylantiradigan, gangitadigan, esankiratib qo‘yadigan; 2. katta, zo‘r, ulkan, hayratda qoldiradigan. vertu
nf 1. yaxshi fazilat, xislat, layoqat, hosiyat, odamgarchilik, ezgu ish; saxovat, himmat; fidokorlik; 2. jasorat, botirlik, mardlik; 3. vieilli, plais vafodorlik (ayollar eriga nisbatan); femme de petite vertu yengiloyoq, suyuqoyoq ayol; 4. xossa, xususiyat, fazilat; vertu curative shifobaxsh xususiyat; en vertu de loc prép ko‘ra, asosida, tufayli, sababli, boisdan. vertueusement adv 1. himmat, saxovat, yaxshilik bilan; 2. vieilli, plais ibo, hayo, iffat, vafodorlik bilan. vertueux, euse adj 1. yaxshi fazilatli, saxovatli, himmatli; botir, jasur, mard; 2. vieilli, plais vafodor, iboli, hayoli, iffatli (ayol); 3. yaxshi, xayrli, ezgu, hosiyatli. vertugadin nm 1. vieilli ayollar yubkasi etagini qappaytirish uchun ichidan qo‘yiladigan gardish; 2. do‘nglik shaklida o‘ tqazilgan chim, maysa. verve
nf ko‘tarinki ruh, ilhom, zavq-shavq, jo‘shqinlik; gapga ustalik, so‘zamollik, zarofat. verveine nf 1. tizimgul; verveine officinale dorivor tizimgul; verveine odorante limono‘ t; 2. dorivor tizimgul damlamasi. vésical, ale, aux adj anat, méd siydik pufagi, qovuqqa oid. vésicule nf 1. anat pufak; o‘ t pufagi; vésicule biliaire o‘ t pufagi, xaltasi; 2. méd pufakcha, shish. vespasienne nf hojatxona (jamoat joylarida, erkaklar uchun). vespéral, ale, aux I. nm kechki ibodatlar matni yozilgan kitob; II. adj kechqurungi, kechki, oqshomgi. vessie
nf pufak; qovuq, siydik pufagi. vestale
nf pokiza, ibo-hayoli qiz, ayol. veste
nf kalta kamzul, kurtka, gimnastyorka; retourner sa veste fikrini, qarashlarini o‘zgartirmoq; ramasser, remporter, prendre une veste muvaffaqiyatsizlikka, mag‘lubiyatga uchramoq. vestiaire nm garderob, ustki kiyimni qoldiradigan joy; yechinish xonasi, kiyim almashtiradigan joy; garderobda qoldirilgan kiyimlar; biror kishining kiyim-kechak, ust-boshlari. vestibule nm 1. vestibul, dahliz, dolon; 2. anat quloq labirintining boshlanish qismi. VESTIGE
VIDE
577 vestige
nm iz, belgi, nishon, asorat, qoldiq; sarqit, salqit; vestiges de la ville shahar xarobalari. vestimentaire adj kiyimga, kiyim-kechakka oid. veston nm kostum, pidjak, kalta kamzul, kurtka. vêtement nm 1. kiyim, kiyim-kechak, kiyim-bosh, ust-bosh, ko‘ylak, libos, sarpo, egin, engil, joma; mettre ses vêtements kiyinmoq, kiyimlarini kiymoq; changer de vêtement kiyimni almashtirmoq; il travaille dans le vêtement u kiyim-kechak sohasida ishlaydi; 2. qobiq, niqob, qoplam, o‘ram. vétéran
nm veteran, urush qatnashchisi; biror sohada ko‘p xizmat qilgan tajribali kishi. vétérinaire I. adj veterinariyaga, mol doktorligiga oid, veterinar; II. nm veterinar, mol doktori, baytar. vétille
nf mayda, arzimagan narsa, mayda-chuyda; ikir-chikir. vétilleux, euse adj mayda, maydakash, maydagap, ezma, mijg‘ov; tirg‘iluvchi, tirnoq ostidan kir qidiruvchi. vêtir I. vt kiyintirmoq, kiydirmoq; kiymoq; II. se vêtir vpr kiyinmoq. vétiver nm bot buzoqchirg. veto nm inv veto, taqiq, man etish, rad etish. vêtu, ée adj kiyingan, kiygan; qoplangan; vêtu de neuf yangi kiyimlar kiygan. vétuste
adj eskirgan, to‘zgan, pachaq, buzuq, shikastlangan, puturdan ketgan, nuragan, omonat, sharti ketib parti qolgan. veuf, veuve I. adj beva, tul, xotini, eri o‘lgan; fam yolg‘iz (vaqtincha); veuf de biror narsadan ajragan, mahrum bo‘lgan; II. n 1. beva, tul; veuve de guerre eri urushda o‘lgan ayol; 2. nf arg gilyotina, bosh oladigan jodi; épouser la veuve jodida boshi olinmoq; fam la veuve poignet masturbatsiya. veule adj 1. bo‘sh, bo‘shang, landavur, shalviragan, lapashang; 2. bo‘sh, egiluvchan; uqalanib, uvalanib ketadigan (tuproq). veulerie nf bo‘shlik, bo‘shanglik, landavurlik, bo‘shashganlik, shalviraganlik, lapashanglik, irodasi sustlik, loqaydlik. veuvage nm bevalik, tullik, yesirlik. vexant, ante adj ko‘ngil buzar, alam qiladigan, o‘kinchli, o‘ksitadigan, keskin, qattiq, kuchli, tahqirli, haqoratli, qattiq tegadigan, xo‘rlaydigan, kamsitadigan, nafsoniyatiga tegadigan. vexation nf jabr, zulm, xo‘rlik, zo‘ravonlik; xo‘rlik, o‘kinch, ranj, alam, haqorat, tahqir, so‘kish, kamsitish, xo‘rlash, yerga urish. vexatoire adj jabrlaydigan, ezadigan, xo‘rlovchi. vexer
I. vt 1. jabrlamoq, zulm o‘ tkazmoq, ezmoq, azoblamoq; 2. xafa qilmoq, ko‘nglini buzmoq, o‘ksitmoq, ozor bermoq, aziyat bermoq, ranjitm oq, ta’bini tirriq qilmoq; II. se vexer vpr ranjimoq, xafa bo‘lmoq; g‘azablanmoq. via
prép orqali, ichidan, ustidan (yo‘l haqida); aller de Paris à Alger via Marseille Parijdan Jazoyirga M arsel orqali bormoq. viabilité 1
nf yo‘llarning yaxshi holati, mashinalar uchun qulayligi. viabilité 2
viable adj hayotchan, yashovchan, yashab, rivojlanib keta oladigan; hayotiy, amalga oshirsa bo‘ladigan, amalga oshadigan. viaduc
nm viaduk, uzun va katta ko‘prik. viager, ère I. adj umrbod, umr bo‘yi, umrining oxirigacha; revenu viager umrining oxirigacha keladigan foyda; à titre viager umrbod; II. nm umrbod olinadigan daromad. viande
nf 1. go‘sht, et; viande d’agneau barra go‘shti; viande hachée qiyma go‘sht; viande blanche parranda, buzoq, cho‘chqa, quyon go‘shti; viande noire ov hayvonlari go‘shti; 2. vx ovqat, oziq, yegulik; 3. fam tana, gavda; amène ta viande kel, bu yoqqa kel; de la viande froide losh, jonsiz gavda, murda. viatique nm 1. sayohat qilish uchun beriladigan pul, oziq-ovqat, xayriya; 2. yordam, madad, ko‘mak; 3. nasroniylarda o‘lim to‘shagida yotgan odamga qilinadigan diniy marosimlardan biri. vibrant, ante I. adj 1. titroq, titragan, qaltiroq, qaltiragan; 2. ta’sirchan, his-tuyg‘uga tez beriladigan, tez hayajonlanadigan; II. nf ling titroq tovush (undosh). vibraphone nm vibrafon (musiqa asbobi). vibrateur nm vibrator. vibration nf titroq, tebranish, titrash, zirillash, chayqalish, qaltirash, vibratsiya. vibratoire adj tebranma, titroq; mouvement vibratoire tebranma harakat. vibrer
vi 1. tebranmoq, titramoq, dirillamoq, zirillamoq; 2. hayajonlanmoq, to‘lqinlanmoq. vibreur nm tebratgich, vibrator. vibrion nm 1. biol vergul shaklidagi bakteriya; 2. fam tekturmas, sabrsiz, beqaror, tinmas odam. vibrionner vi fam tinmasdan harakat qilmoq, bir joyda o‘ tirmaslik. vibromasseur nm tebranish orqali massaj qiladigan apparat. vicaire
nm noyib; vikariy (ruhoniy yordamchisi); vicaire de Dieu, de saint Pierre Papa, Xudoning yerdagi noyibi. vice 1. nuqson, kamchilik, ayb, qusur, xato, illat; vice de conformation jismoniy illat, xunuklik, badbasharalik; pauvreté n’est pas vice kambag‘alik ayb emas; 2. axloqsizlik, buzuqlik, fosiqlik, maraz. vice- préf vitse, o‘rinbosar. vicelard, arde adj, n fam axloqsiz, buzuq, fosiq, maraz; makkor, ayyor, mug‘ombir. vice-président, ente n vitse-prezident, prezident o‘rinbosari, rais o‘rinbosari. vice-roi nm monarxiya davlatiga qaram bo‘ lgan qirollik yoki provinsiya hukmdori. vice versa loc adv aksincha, teskari, teskarisiga. vichy
nm katak yoki yo‘l-yo‘ l ipgazlama turi. vicié, ée adj 1. ifloslangan, buzilgan, zararlangan, bulg‘angan; air vicié ifloslangan havo; 2. dr haqiqiy emas, noto‘g‘ri tuzilgan; acte vicié noto‘g‘ri tuzilgan hujjat. vicier
vt 1. buzmoq, ifloslamoq, bulg‘amoq, ishdan chiqarmoq, ziyon, shikast yetkazmoq; 2. dr qonuniy kuchini yo‘q qilmoq, bekor qilmoq, yaroqsiz qilmoq. vicieux, euse adj 1. axloqsiz, odobsiz, yomon, buzuq, fosiq, badaxloq, maraz; 2. noto‘g‘ri, xato, nuqsonli, aybli, qusurli; locution vicieuse noto‘g‘ri qo‘llaniladigan ibora; balle vicieuse sport noto‘g‘ri uzatilgan to‘p (raqibni aldash, chalkashtirish uchun, ataylabdan); 3. (hayvonlar) o‘jar, qaysar, tixir, sarkash. vicinal, ale, aux adj qishloqaro; chemin vicinal qishloqaro yo‘l, qishloqlarni bir-biriga bog‘lovchi yo‘ l. vicissitudes nf 1. vx o‘zgarish, o‘zgaruvchanlik, o‘zgarib turish, muvaqqatlik; 2. litt pl tasodif, kutilmagan hol, hodisa; baxtsizlik. vicomte, esse n vikont, vikontessa; vikont xotini. victime
nf qurbon, qurbonlik; qurbon bo‘lgan, jabrlangan, jafo ko‘rgan odam; les victimes de la guerre urush qurbonlari. victoire nf g‘alaba, zafar, muvaffaqiyat; remporter une victoire g‘alaba qozonmoq; victoire à la Pyrrhus loc juda katta qiyinchiliklar evaziga erishilgan g‘alaba. victoria nf usti ochiq to‘rt g‘ildirakli izvosh, fayton. victorieusement adv muzaffarona, g‘olibona, viqor bilan. victorieux, euse adj g‘olib, yengib chiqqan, zafarli, muzaffar, viqorli. victuailles nf pl oziq-ovqat zaxiralari. vidage nm bo‘shatish; fam haydash. vidange nf 1. bo‘shatish, chiqarish; tozalash, axlat, oqava suvlar tashlanadigan chuqurni, hojatxonani tozalash, bo‘shatish; 2. axlat, najas; madaniy o‘g‘it; 3. avtomobil moyini almashtirish; 4. pl bo‘sh shishalar. vidanger vt bo‘shatmoq, tozalamoq (axlat, oqava suv chuqurlari, hojatxona); moy almashtirmoq (dvigatelda). vidangeur nm hojatxona chuqurlarini tozalovchi odam. vide
I. adj bo‘sh, ichi bo‘sh, ichida narsasi yo‘q, quruq, po‘k, puch, havosiz; xilvat, xoli; bekor; rentrer les mains vides quppa-quruq, bo‘sh qo‘l bilan, hech narsasiz qaytib kelmoq; complètement vide bo‘m-bo‘sh; appartement vide bo‘sh, mebelsiz uy; vide de sens ma’nosiz; II. nm 1. bo‘shliq, bo‘sh joy; vakuum, havosiz joy; bo‘shlik; à vide loc adv bo‘sh,
VIDÉ
VIGOUREUSEMENT
578 quruq, yuksiz, hech narsa ortmasdan; bekorga, behudaga, bekordan- bekorga, salt; faire le vide autour de qqn yolg‘iz qoldirmoq, odamlardan ajratib qo‘ymoq, yakkamoxov qilib qo‘ymoq; 2. ochiq joy, teshik, yoriq, tuynuk, tirqish. vidé, ée adj 1. ichak-chavog‘i olib tashlangan, tozalangan; 2. charchagan, tinkasi qurigan, holdan toygan; shuursiz, bo‘m-bo‘sh. vidéo I. adj video, ovoz va tasvirlarni yozdirish va uzatish texnikasiga oid; II. nf video, videotexnika. vidéocassette nf videokasseta. vide-ordures nm inv axlat tashlash quvuri (baland qavatli uylarda). vide-poche nm mayda-chuyda narsalarni solib qo‘yadigan quticha (cho‘ntakda olib yuriladigan narsalar, to‘g‘nog‘ich, uzuk kabilarni); avtomobillar eshigining ichki tarafiga va o‘rindiq orqasiga o‘rnatilgan mayda- chuyda narsalar solib qo‘yiladigan moslama. vider I. vt 1. bo‘shatmoq, chiqarib, tortib olmoq, qoqib tushirmoq, tozalamoq, olib chiqmoq, chiqarib tashlamoq; vider un étang hovuzni quritmoq; aller vider les ordures axlat tashlab kelmoq; vider son sac yuragini bo‘shatmoq, yuragini, dilini ochib-sochmoq; vider les lieux joyni tark etmoq, tashlab ketm oq; vider les arçons otdan yiqilmoq; esankirab qolmoq, dovdiramoq; 2. ichak-chavog‘ini olib tashlamoq, tozalamoq; 3. fam charchatmoq, tinka-madorini quritmoq, holdan toydirmoq; 4. hal qilmoq, tugatmoq, yechmoq; 5. fam haydamoq, haydab solmoq, bo‘shatmoq (ishdan); le cheval a vidé son cavalier ot chavandozni irg‘ itib yubordi; II. se vider vpr bo‘shamoq, bo‘shab qolmoq, huvillamoq, puchaymoq; quyilmoq. videur, euse n biror narsani bo‘shatuvchi, tozalovchi odam; restoran, mayxona, kabare kabi joylarda mastlarni, to‘polon ko‘ targanlarni haydab chiqaruvchi xodim. viduité
1. dr bevalik; délai de viduité idda (fransuzlarda 300 kun); respecter le délai de viduité idda saqlamoq; 2. yolg‘izlik; 3. bo‘shlik. vie nf 1. hayot, turmush, yashash, umr, umr-guzaronlik, tiriklik, tirikchilik, yashash; vie conjugale er-xotinlik; au déclin de la vie qarigan chog‘da, bir oyog‘i to‘rda, bir oyog‘ i go‘rda; vie aisée to‘q, farovon, badavlat hayot tarzi; la cherté de la vie qimmatchilik, narxlarning balandligi; question de vie et de mort hayot-mamot masalasi; femme de mauvaise vie fohisha, yengiltak ayol; lutte pour la vie hayot-mamot jangi, hayot uchun kurash; donner la vie à qqn tug‘moq, dunyoga keltirmoq; sauver la vie à qqn birovning hayotini saqlab qolmoq; gagner sa vie tirikchilik qilmoq, ishlab pul topmoq; passer sa vie hayot kechirmoq, umr o‘tkazmoq; perdre la vie vafot etm oq; ôter la vie à qqn jonini olmoq, o‘ldirmoq; fam vx faire la vie kunini aysh- ishrat qilib, kayfu-safoda o‘ tkazmoq; en vie hayot, tirik; à vie umrbod, umrlik, butun umrga; jamais de la vie, de ma vie (bo‘lishsiz gapda) hech qachon, aslo, hech, umuman, hayotda; à la vie et à la mort umrbod, abadiy, toabad, umrining oxirigacha, so‘nggi nafasigacha; 2. hayot, hayot yo‘ li, tarjimai hol. vieil, vieille voir vieux. vieillard nm keksa, qari odam, qariya, bobo, boboy, chol, oqsoqol, mo‘ysafid; vieillard courbé munkaygan chol. vieillerie nf 1. eski-tuski, lash-lush, eski narsa; 2. eskicha fikrlar, qarashlar; 3. fam qarilik. vieillesse nf 1. keksalik, qarilik, qarichilik; 2. eskirish, eskilik, qo‘hnalik, eskirganlik, to‘ziganlik; 3. qariyalar, keksalar. vieillir I. vi 1. qarimoq, qartaymoq, keksaymoq; 2. eskirmoq, ishdan chiqmoq, to‘zmoq, muomaladan chiqmoq; mot qui vieillit eskirgan so‘z; 3. vaqt o‘ tishi bilan o‘ziga xos sifat, ta’mga ega bo‘lmoq, sifati yaxshilanmoq, uzoq saqlanib yetilmoq (sharob, pishloq kabi mahsulotlar); II. vt qari qilib ko‘rsatmoq, qaritmoq, keksaytirmoq. vieillissant, ante adj qariyotgan, keksayayotgan; eskirayotgan, to‘zayotgan. vieillissement nm qarish, qartayish, keksayish; eskirish, to‘zish, muomaladan, iste’moldan chiqish; yetilish (sharob, pishloq kabi mahsulotlar haqida). vieillot, otte adj keksalarga xos bo‘lgan, keksalarcha, qari; eskirgan, to‘zigan; qarimsiq, qarinamo, qari odam larga o‘xshagan. viennois, oise I. adj Vena shahriga oid; II. n venalik. viennoiserie pishiriqlar, novvoylik mahsulotlari (nondan tashqari: bulochka, teshikkulcha, shirinkulcha kabi). vierge
I. nf 1. bokira qiz, afifa; 2. la Vierge, la Sainte Vierge, la Vierge Marie Bibi M aryam; Bibi M aryam tasvirlangan rasm; 3. astrol Sunbula burji; il est Vierge u Sunbula burjida tug‘ilgan; II. adj 1. bokira, iffatli; homme vierge jinsiy aloqa qilib ko‘rmagan erkak; 2. pok, toza, sof; ishlatilmagan; feuille vierge oq qog‘oz; cassette vierge yangi, yozilmagan, bo‘sh kasseta; laine vierge tabiiy jun; 3. qo‘l tegmagan, odam oyog‘i yetmagan; bo‘z; terre vierge qo‘riq, bo‘z yer. vieux, vieil, vieille I. adj 1. qari, qarigan, keksa, keksaygan, munkaygan; vieil homme keksa odam, chol; vieille femme keksa ayol, kampir, qari xotin; vieux garçon qari bo‘ydoq; sur ses vieux jours qarigan, keksaygan chog‘ida; se faire vieux qarimoq, keksaymoq, qartaymoq; plus vieux d’un an bir yosh katta; 2. eski, eskirgan, ko‘hna, qadimiy; avvalgi, qadimgi, burungi, allaqachongi; ma vieille voiture odingi, eski mashinam; le vieux monde Eski dunyo (Yevropa); c’est toujours le vieux problème eski tos, eski hammom; 3. ashaddiy, uchiga chiqqan, haqiqiy; vieille crapule borib turgan muttaham; vieil ivrogne ashaddiy, tuzalmas piyonista; 4. turgan, uzoq saqlanib yetilgan; vin vieux eski, yaxshi yetilgan sharob; II. adv s’habiller vieux qarilarga o‘xshab kiyingan; III. n 1. qariya, chol, kampir, keksa; un vieux de la vieille loc Napoleon gvardiyasida xizmat qilgan qari askar; ko‘pni ko‘gan qariya; 2. fam boboy, momoy, qariya, paxan (ota-ona haqida); do‘stim, azizim, jo‘ra. vif, vive I. adj 1. jonli, tirik, hayot; plus mort que vif taxtaday qotib qolgan, serrayib, angrayib qolgan; brûlée vive tiriklay o‘ tda kuydirilgan; eau vive buloq suvi; air vif salqin, musaffo havo; plaie vive yangi kesilgan, paydo bol’gan yara, jarohat; 2. sho‘x, tinib-tinchimas; serg‘ayrat, chaqqon, qizg‘in, bardam, serharakat, chopqir; œil vif chaqnoq, o‘ynoqi ko‘z; marcher d’un pas vif ildam qadam bosmoq; 3. tez, serjahl, jahldor, jizzaki, qo‘pol; échanger des propos très vifs bir-biridan qo‘pol gaplarni ayamaslik, bir- birini haqoratlamoq; 4. tiyrak, zehni o‘tkir, aqlli, idrokli; intelligence vive o‘ tkir zehn; 5. jonli, yorqin, qaynoq, chaqnoq, yarqiragan, ko‘zni oladigan; kuchli, o‘tkir; couleurs vives yorqin, ko‘zni oladigan ranglar; froid vif qattiq sovuq, ayoz; une vive douleur qattiq, kuchli og‘riq; vifs reproches qattiq ta’na, gina-kudurat, yozg‘iriq; vive discussion qizg‘in, jo‘shqin munozara; vive fusillade shiddatli otishma; II. nm 1. jonzot, jonli, tirik odam; piquer au vif nozik, qaltis yeridan ushlamoq, qattiq tegmoq; plaie à vif ochiq yara; entrer dans le vif du sujet masalaning mohiyatiga yetmoq; peindre sur le vif asliga qarab chizmoq; 2. tirik yem, xo‘rak (baliq ovlashda). vif-argent nm chim simob; fig c’est du vif-argent u tinib-tinchimas, chaqqon odam. vigie nf 1. mar sayoz joy; sayoz joyni ko‘rsatadigan suzgich; 2. vx mar kuzatuvchi (ochiq dengizni kuzatuvchi); 3. kuzatuv minorasi. vigilance nf hushyorlik, sergaklik, ehtiyotkorlik, ogohlik; bedorlik, uyg‘oqlik. vigilant, ante adj hushyor, sergak, ogoh, ehtiyotkor, sezgir; bedor, uyg‘oq. vigile
1
nf biror katta bayram arafasi (nasroniylarda); shu tunda o‘qiladigan ibodat. vigile
2
nm tungi soqchi, posbon (Qadimgi Rimda); tungi qorovul. vigne nf uzum, tok; uzumzor, tokzor; cep de vigne tok, tok tupi; vigne vierge yovvoyi uzum; être dans les vignes (du Seigneur) mast bo‘lmoq; travailler à la vigne du Seigneur dinni qabul qilishga undamoq. vigneron, onne n uzumchi, uzumchi bog‘bon, uzum yetishtirib undan sharob tayyorlovchi bog‘bon. vignette 1. sarrasm, bezak, lavha, sarlavha, zarvaraq, xotima, gul (kitob boshida, oxirida, kitob boblari boshi va oxirida qo‘yiladigan bezak); 2. miniatura, rasmlarning bezakli hoshiyasi; 3. rasm, illustratsiya (kitob, jurnallardagi); 4. yorliq, etiketka. vignoble nm tokzor, uzumzor. vigogne nf vigon, vikunya (lamalar urug‘iga mansub Janubiy Amerikada yashovchi hayvon); shu hayvon juni; shu jundan to‘qilgan gazlama. vigoureusement adv qattiq, mahkam, qizg‘in, g‘ayrat bilan; frapper vigoureusement qattiq taqillatmoq. VIGOUREUX
VIORNE
579 vigoureux, euse adj kuchli, baquvvat, quvvatli, qudratli, zo‘r, azamat, tetik, zabardast, sog‘lom, bardam; action vigoureuse jasorat. vigueur nf 1. kuch, quvvat, qudrat; vigueur du style uslubning o‘ tkirligi, jonliligi, ifodaliligi, kuchliligi; 2. g‘ayrat, shijoat, qat’iyat, qizg‘inlik, jo‘shqinlik, shavq, shiddat; ehtiros; 3. ishlatish, qo‘llanish, tatbiq etish; lois en vigueur amaldagi qonunlar; entrer en vigueur kuchga kirmoq, tadbiq etilmoq; mettre en vigueur harakatga keltirmoq, ishga solmoq, tadbiq etmoq. vil, vile adj razil, yaramas, nokas, past, pastkash, jirkanch, qabih, fosiq, hez, hezalak, tuban, murdor, palid; action vile pastkashlik; 2. vx arzimas, qadrsiz, qiymatsiz, past, ahamiyatsiz; métal vil past, aslmas, havoda oksidlanadigan metall; à vil prix suv tekinga, juda arzonga. vilain, aine I. adj 1. yaramas, iflos, juda yomon, nomard, razil, tuban, olchoq, o‘sal; vilain temps yomon havo; 2. uyatsiz, adabsiz, axloqsiz, yuzsiz, bo‘lmag‘ur, bemaza; 3. yoqimsiz, xunuk, badbashara, ko‘rimsiz, badburush; II. n ozod, erkin dehqon. vilainement adv pastkashlik bilan, razilona, ifloslarcha; ko‘rimsiz, yoqimsiz ravishda. vilebrequin nm 1. dastparma, parmadasta; 2. tirsakli val. vilenie
nf yaramaslik, badbaxtlik, pastlik, pastkashlik, qabohat, tubanlik. vilipender vt xo‘rlamoq, kamsitmoq, yerga urmoq, haqoratlamoq, tahqirlamoq, obro‘sini to‘kmoq, balchiqqa qormoq. villa nm villa, dala hovli, bog‘li koshona, chorbog‘, qo‘rg‘on. village nm qishloq, ovul; village olympique olimpiada qishlog‘i (olimpiada ishtirokchilari yashashi uchun qurilgan qishloqcha). villageois, oise I. adj qishloqqa oid, qishloq; II. n qishloqda yashovchi, qishloqlik, qishloqi. ville nf 1. shahar, qal’a; la ville de Paris Parij shahri; ville satellite yo‘ldosh shahar; ville d’eaux kurort; ville fortifiée qal’a, qo‘rg‘on; la vieille ville eski shahar; en ville, à la ville shaharda; par la ville shahar bo‘ylab; toute la ville en parle butun shahar (aholisi) shu haqda gapiryapti. villégiature nf 1. shahardan tashqarida, dachada, chorbog‘da, kurort joylarda bo‘lish, dam olish, hordiq chiqarish; 2. kurort; dacha, chorbog‘, dam oladigan joy. villosité nf anat qilcha (ingichka ichakda hazm uchun xizmat qiladigan qilchalar). vin nm vino, sharob, may, musallas, boda, chog‘ir; vin du cru mahalliy vino; vin de table xo‘raki vino; vin de dessert dessert vino, shirin vino; vin mousseux ko‘piradigan, vijillab turadigan vino; grand vin oliy navli vino, nomi chiqqan vinochilarning mahsuloti; vin coupé suv qo‘shilgan vino; sac à vin ichkilikboz; être entre deux vins bir oz kayfi oshmoq; quand le vin est tiré, il faut le boire prov maydonga tushgan manglayini qashimas. vinaigre nm sirka, uksus; vinaigre de vin uzum sirkasi; loc fig tourner au vinaigre yomon tus olmoq, yomon tomonga o‘zgarmoq; fam faire vinaigre shoshilmoq. vinaigrer vt sirka, uksus qo‘shmoq, sirkalamoq, uksuslamoq. vinaigrette nf 1. sirka, yog‘, tuz solib tayyorlanadigan qayla, ziravor; 2. ikki g‘ildirakli arava. vinaigrier nm 1. sirka ishlab chiqaruvchi va sotuvchi odam; 2. sirkadon, sirka solinadigan idish. vinasse
nf 1. vino yoki boshqa spirtli ichimliklar qilganda chiqqan durda, quyqa; 2. bemaza vino. vindicatif, ive adj qasoskor, o‘ch oluvchi, kek saqlovchi, qasos olmay qo‘ymaydigan. vindicte nf dr jinoyatni jazolash. vineux, euse adj qizil vino rangida; vino ta’mli; vinoga oid, vino; spirti ko‘p.
vingt I. adj yigirma; yigirmanchi; page vingt yigirmanchi bet; les années vingt yigirmanchi yillar; vingt-deux! fam diqqat, ehtiyot bo‘l! vingt-quatre heures sur vingt-quatre tanaffussiz, to‘xtovsiz, tunu kun; je vous l’ai dit vingt fois men buni sizga shuncha aytdim, ming marta aytdim; II. nm yigirmanchi kun, yigirmanchi sana; yigirma (raqam); yigirma raqami bilan belgilangan narsa yoki shaxs; yigirmanchi razmer. vingtaine nf yigirmatacha, yigirmalab, yigirmalagan, yigirmaga yaqin. vingtième adj I. adj yigirmanchi; II. n yigirmadan bir hissa; sept vingtièmes yigirmadan yetti. vingtièmement adv yigirmanchidan. vinicole adj uzum yetishtirish va undan vino ishlab chiqarishga oid, vinochilik. vinification nf vinochilik, vino ishlab chiqarish. vinyle
nm chim vinil (bir valentli etilen radikal). vioc
adj fam, n pop voir
vioque. viol nm 1. zo‘rlash, nomusiga tegish, nomusiga tajovuz qilish, tajovuz, zo‘ravonlik; 2. tahqirlash, behurmat qilish, oyoqosti qilish, buzish, bulg‘ash (biror joyni). violacé, ée adj binafsha, gunafsha rangli. violateur, trice n 1. buzg‘unchi, buzuvchi, tartibbuzar; 2. vx birovning nomusiga tajovuz qilgan odam. violation nf 1. buzish, rioya qilmaslik; violation des correspondances birovning xatini ochib ko‘rish; 2. bulg‘ash, oyoqosti qilish, tahqirlash, behurmat qilish. viole
nf mus viola (skripkasimon musiqa asbobi). violemment adv shiddat bilan, birdan, to‘satdan, keskin ravishda. violence nf 1. zo‘rlik, zo‘ravonlk, kuch ishlatish, kuch qo‘llash; faire violence à majburlamoq, zo‘rlamoq; avoir recours à, utiliser la violence, user de violence kuch ishlatmoq; film de violence zo‘ravonlik sahnalari ko‘rsatilgan film; 2. qahr, g‘azab, g‘azablanish, qiziqqonlik; 3. shiddat, jadallik, tezlik, qizg‘inlik, g‘ayrat, shitob, quturish, qattiq jazava. violent, ente adj 1. kuchli, qattiq, shiddatli, jadal, zo‘r, zo‘ravon; qizg‘in, jo‘shqin, otashin; passion violente otashin muhabbat, ehtiros; 2. darg‘azab, qahrli, shafqatsiz; 3. zo‘ravonlik, zo‘rlik bilan qilingan; majburiy; mort violente qatl, o‘ldirish. violenter vt 1. majburlamoq, majbur qilmoq, kuch ishlatm oq; zo‘rlamoq, nomusiga tegmoq; 2. buzmoq; violenter un texte matnni noto‘g‘ri, buzib talqin qilmoq. violer vt 1. rioya, amal qilmaslik, buzmoq (chegarani, qonunni); violer la loi qonunni buzmoq; violer sa promesse va’daga vafo qilmaslik; violer un secret sirni oshkor qilmoq, ochib qo‘ymoq; 2. zo‘rlamoq, nomusiga tegmoq, tajovuz qilmoq; 3. bostirib kirmoq, zo‘rlik bilan kirib olmoq; oyoqos ti qilmoq, tahqirlamoq, bulg‘amoq, harom qilmoq (biror joyni); violer la porte de qqn eshigini buzib kirmoq, bostirib kirmoq. violet, ette I. adj binafsha; devenir violet de colère jahldan ko‘karmoq; II. nm binafsha rang; violet pâle och binafsha, nafarmon, sapsar rang. violette nf binafsha, gunafsha (o‘simlik va uning guli); bois de violette palisandr (issiq mamlakatlarda o‘sadigan ba’zi daraxtlarning binafsha rangli pishiq yog‘ochi); jouer les violettes loc fig o‘zini og‘ir-bosiq, mo‘min-qobil, sipo tutmoq. violeur
nm zo‘rlik, zo‘ravonlik qilgan odam; buzuvchi, buzg‘unchi. violine
I. adj och binafsha, sapsar, nafarmon; qizg‘ish binafsha; II. nf vx binafsha gulidan olinadigan ishqor; binafsharang bo‘yoq. violon nm 1. skripka, g‘ijjak; skripkachi, g‘ijjakchi, skripka chaladigan sozanda; violon d’Ingres sevimli mashg‘ulot, ermak, hobbi (bo‘sh vaqtda shug‘ullanadigan); aller plus vite que les violons shoshilmoq, shoshiltirmoq, qistovga olmoq; payer les violons (du bal) balda musiqa buyurtma qilmoq; boshqa birovning xarajatlari uchun pul to‘lamoq; 2. politsiya uchastkasidagi jinoyatchilarni vaqtincha saqlashga mo‘ljallangan turma; mettre au violon turmaga tiqmoq; 3. mar stol ustiga o‘rnatiladigan maxsus teshiklari bor taglik (dengiz notinch payti stakanlarni tutib turish uchun).
violoncelle nm violonchel (skripkasimon katta musiqa asbobi); violonchel chaluvchi sozanda. violoncelliste n violonchel chaluvchi sozanda. violoneux nm qishloq skripkachisi, g‘ijjakchisi; fam yomon skripkachi. violoniste n skripkachi, g‘ijjakchi, skripka chaladigan sozanda. vioque
ou
vioc I. adj fam qari, keksa; II. n pop chol, kampir, qariya; pl qariyalar; ota-ona. viorne
nf bot bodrezak; ilono‘ t, ilonpechak. VIPÈRE
VISIONNER
580 vipère
nf 1. qora ilon (yapaloq boshli zaharli ilon); 2. ilon, yomon, yovuz, qabih odam. virage nm burilish, aylanish, qayrilish; burilgan joy, muyilish, burilish; virage en épingle à cheveux, virage dangereux keskin, tik, xavfli burilish; 2. burilish, keskin o‘zgarish; prendre le virage yangi shart-sharoitlarga, o‘zgarishlarga moslashmoq; 3. chim indikator rangining o‘zgarishi. virago
nf erkaknamo, erkakshoda, shaddod, o‘ktam ayol. viral, ale, aux adj virusli, virus tufayli kelib chiqqan; hépatite virale virusli gepatit. virée nf fam sayr, sayohat, tomosha. virelai nm O‘rta asrlarda keng tarqalgan she’r turi. virement nm 1. mar burilish; 2. pul o‘tkazish; paiement par virement pul o‘tkazish yo‘li bilan to‘lash. virer
I. vt burmoq, aylantirmoq; 2. o‘ tkazmoq, bir hisobdan boshqasiga o‘tkazmoq (pulni); 3. fam haydamoq, quvmoq, chiqarib yubormoq, haydab chiqarmoq (odamni); chiqarib, olib, uloqtirib tashlamoq, otib yubormoq, yo‘qotmoq (narsani); il s’est fait virer u ishdan haydaldi, uni ishdan haydab yuborishdi; 4. loc virer sa cuti musbat reaksiya bermoq (teri ostiga yuborilgan sinamadan keyin); tubdan o‘zgarmoq, o‘z fikrlari va qarashlarini birdan o‘zgartirmoq, ulg‘aymoq; II. vi 1. burilmoq, o‘girilmoq, aylanmoq, buralmoq, yo‘nalishni o‘zgartirmoq; loc fig vieilli faire tourner et virer qqn o‘z nog‘orasiga o‘ynatmoq; virer à tout vent hadeb o‘z fikrini, yurish-turishini o‘zgartiravermoq; 2. mar yo‘nalishini o‘zgartirmoq; 3. o‘zgarmoq (rangi, sifati, ta’mi, ko‘rinishi, xususiyati, xarakteri); virer à l’aigre achimoq, achib qolmoq; virer au rouge qizarmoq. virevoltant, ante adj turgan joyida aylanayotgan, chir, gir aylanayotgan. virevolte nf 1. yarim aylanish; 2. o‘zgarish, burilish; fikrning keskin o‘zgarishi. virevolter vi 1. aylanmoq, birdan o‘z atrofida aylanmoq, chir aylanmoq; 2. sandiroqlab, laqillab yurmoq, u yoqdan bu yoqqa borib kelmoq, tentiramoq. virginal, ale, aux adj iffatli, bokira, ma’sum. virginité nf iffat, bokiralik, ma’sumlik, nomus, qizlik; poklik, tozalik, soflik, pokdomonlik; se refaire une virginité iffatini, nomusini, pokdomonligini qaytarmoq; obro‘sini qayta tiklamoq. virgule nf vergul; entre (deux) virgules vergul bilan ajratilgan; sans y changer une virgule bitta nuqtasini ham o‘zgartirmasdan, aynan (matnni). viril, ile adj 1. erkakcha, erkaklarga xos, erkaklarga mansub, erkaklarga taalluqli, erkak; âge viril balog‘at yoshi, yetilganlik (erkaklarda); 2. hirsli, jinsiy talabni qondira oladigan, erkak; 3. mard, botir, jasur, kuchli, dovyurak. virilement adv mardlarcha, mardona, qahramonlarcha, botirlarcha, erkaklarcha. virilité nf 1. erlik, erkaklik; avec virilité erkakcha; 2. jinsiy quvvat, ehtiros, hirs; 3. mardlik, botirlik, jasurlik. virole
nf halqa (ba’zi asboblarning dastasiga yorilib ketmasligi uchun qo‘yiladigan metall halqa). virtualité nf amalga oshishi, yuzaga chiqishi mumkinlik, imkoniyat, ehtimollik. virtuel, elle adj ehtimol, imkoni bor, amalga oshishi, yuzaga chiqishi mumkin; xayoliy, faraz qilingan; virtual. virtuellement adv taxminan, imkoni boricha, mumkin qadar; deyarli; amalda, aslida, haqiqatdan. virtuose n yuksak iqtidor, mahorat egasi, o‘z ishiga mohir odam, usta. virtuosité nf yuksak mahorat, iqtidor, mohirlik, ustalik, san’atkorlik. virulence nf 1. virulentlik, kasal yuqtirish, tarqatish xususiyati, zaharlilik; 2. achchiqlik, zaharlik, yomonlik, yovuzlik. virulent, ente adj 1. vx yuquvchi, yuqadigan, yuqumli, virusli; 2. battol, badjahl, qahrli, yovuz, badxoh, g‘azabnok, zaharli, achchiq. virus
nm 1. virus, yuqumli kasalliklarni tarqatuvchi m ikroblar, maraz; virus du sida SPID (OITS) virusi; 2. fig ishqibozlik, ishtiyoq, mayl, havas; 3. inform kompyuter virusi. vis
nf 1. vint, murvat, burama mix; vis femelle gayka; serrer, desserrer une vis burama mixni, murvatni qotirmoq, bo‘shatmoq; loc fig serrer la vis à qqn qattiqqo‘llik bilan, iskanjada tutmoq; 2. vint, aylanma harakatni to‘g‘ri chiziqli harakatga aylantirib beradigan moslama; vis d’Archimède Arximed vinti; 3. vis, escalier à vis aylanma, burama zinapoya. visa
nm 1. viza, ruxsatnoma; 2. viza, boshliqning hujjat ustiga yozgan ko‘rsatmasi, qayd belgisi; fig donner son visa ma’qullamoq, o‘z roziligini bermoq. visage
nm yuz, bet, chehra, chiroy, diydor, qiyofa, tus, aft, ro‘y, bashara, kelbat, siymo; plis du visage ajin; soins du visage yuz parvarishi, kosmetika; les traits du visage yuz tuzilishi; changer de visage yuzi, ko‘rinishi, rangi o‘zgarmoq; un visage inconnu notanish chehra, bashara (odam); les deux visages de la justice adolatning ikki qiyofasi; faire monter le rouge au visage uyaltirmoq, qizartirmoq; faire bon visage o‘zini xursand qilib ko‘rsatmoq (majburan, zo‘rma-zo‘raki); à visage découvert ochiqchasiga, dangal, gapni aylantirib o‘tirmasdan, yuz-xotir qilib o‘tirmasdan; un homme à deux visages ikkiyuzlamachi, munofiq, riyokor odam.
visagiste n yuz pardozchisi, soch turmaklash, yuzga pardoz berish bo‘yicha mutaxassis. vis-à-vis I. adv yuzma-yuz, qarama-qarshi, ro‘baro‘, ro‘parama-ro‘para, yakkama-yakka; II. loc prép vis-à-vis de yuzma-yuz, qarama-qarshi, ro‘parasida, oldida; -ga nisbatan, qaraganda; III. nm 1. bir-biriga qarama- qarshi joylashish, o‘rnashish; 2. ro‘parada, qarshida o‘ tirgan, turgan odam. viscéral, ale, aux adj 1. ichki a’zolarga oid; 2. chuqur, ichki, kuchli, qattiq, zo‘r; une haine viscérale g‘ayrishuuriy nafrat. viscéralement adv g‘ayriixtiyoriy, g‘ayrishuuriy ravishda, beixtiyor. viscère
nm anat 1. ichki a’zo; 2. pl ich, ichak-chovoqlar, qorindagi ichki a’zolar. viscosité nf 1. yopishqoqlik; shilimshiqlik; 2. phys yopishqoqlik, qovushoqlik; viscosité d’un fluide oquvchan moddaning qovushoqlik xossasi. visée nf 1. ko‘zlash, nishonga, mo‘ljalga olish; vizirlash; 2. fig niyat, o‘y, fikr, maqsad, mo‘ljal, qasd, ahd. viser
1
I. vt 1. ko‘zlamoq, mo‘ljallamoq, mo‘ljalga, nishonga olmoq, poylamoq; fam qaramoq, boqmoq; viser qqn au cœur, aux jambes yuragini, oyog‘ini nishonga olmoq; 2. fig xohlamoq, intilmoq, tilamoq, istamoq, orzu qilmoq; 3. e’tiborga olmoq, ko‘z ostiga olmoq, nazarda tutm oq; cette remarque vise tout le monde bu tanbeh hammaga tegishli, aloqador; II. vi 1. nazarini, nigohini, biror buyumni, qurolni ko‘zlagan tomoniga, nishonga qaratmoq; vise bien avant de tirer otishdan oldin yaxshilab nishonga ol, nishonni to‘girla; viser haut balandni ko‘zlamoq, baland dorga osilmoq; 2. biror narsani maqsad qilib olmoq, ko‘zda tutmoq. viser 2
vt viza bosmoq. viseur
nm 1. nishonga, mo‘ljalga oluvchi; 2. vizir, nishonga olish asbobi. visibilité nf ko‘rinish, ko‘z ilg‘ash, biror narsaning ko‘rinishi. visible
adj 1. ko‘zga ko‘rinadigan, ko‘ringan, ko‘z ilg‘aydigan, ko‘rsa bo‘ladigan; visible au microscope mikroskopda ko‘rinadigan, ko‘rsa bo‘ladigan; 2. oshkor, ochiq-oydin, namoyon, sezilarli, ko‘zga tashlanadigan, zohir, yaqqol ko‘rinib turgan; 3. être visible birovni qabul qila oladigan ahvolda bo‘lmoq; birovga ko‘rina oladigan ahvolda bo‘lmoq; attends une seconde, je ne suis pas visible hozir birovga ko‘rinadigan ahvolda emasman, bir oz kutib tur. visiblement adv aftidan, ko‘rinishidan, chamasi, shubhasiz, so‘zsiz. visière
nf 1. dubulg‘a, kaska kabilarning yuzga tushirib qo‘yiladigan, yuzni himoya qiladigan qismi; 2. soyabon, bosh kiyimining soya beradigan qismi; mettre sa main en visière qo‘lini soyabon qilmoq (ko‘z qamashmasligi uchun); 3. mo‘ljallagich, nishonga olgich (o‘q otish qurollarida). vision nf 1. ko‘rish, ko‘rish qobiliyati, ko‘z; 2. ko‘rish, tasavvur, his qilish; 3. ko‘rinish, xayol, xayolot, xayolda ko‘ringan narsa, sharpa, arvoh; fam avoir des visions bema’ni, bo‘lmag‘ur gap gapirmoq, ahmoqona gap qilmoq, aljimoq; vision obsédante miyaga o‘rnashib qolgan, chulg‘ab olgan fikr, o‘y, xayol, vasvasa. visionnaire n orzu-xayollarga beriluvchan odam, xayolparast; ko‘ziga har xil narsalar ko‘rinadigan odam; kelajakni oldindan ko‘ra oladigan odam. visionner vt ekranga tushirmoq, ekranda ko‘rsatmoq (film, diapozitiv, matn, rasm). VISIONNEUSE
VIVISECTION
581 visionneuse nf kineskop. Visitation nf relig Bibi M aryamning E lizabetni ko‘rishga borishi; shu voqeani nishonlovchi nasroniylarning bayrami. visite nf 1. tashrif, yo‘qlash, qadam ranjida qilish, poyqadam, mehmonda bo‘lish; safar, huzuriga borish, ko‘rgani borish; l’heure des visites qabul vaqti (kasalxona, qamoqxona, sanatoriy kabilarda odamlar o‘z yaqinlarini kelib ko‘rishi mumkin bo‘lgan vaqt); recevoir des visites keluvchilarni qabul qilmoq; mehmon kutmoq; fam de la visite mehmonlar, tashrif buyuruvchilar; 2. shifokorning kasalni ko‘rgani kelishi, borishi; shifokor ko‘rigi; visite médicale tibbiy ko‘rik; 3. tomosha, sayohat, ekskursiya; visite de la ville shaharni tomosha qilish; 4. tekshirish, taftish; visite domiciliaire uyni tintuv qilish; visite de douane bojxona tekshiruvi. visiter vt 1. ko‘rishga, hol-ahvol so‘rashga bormoq, kelmoq, borib, kelib ko‘rmoq, safar qilmoq, tashrif buyurmoq, mehmonda bo‘lmoq; ziyorat qilmoq; 2. tomosha qilmoq, aylanmoq, aylanib, qarab, ko‘rib chiqmoq; faire visiter une maison uyni ko‘rsatmoq, tomosha qildirmoq; 3. tekshirmoq, qidirmoq, tintimoq; visiter les bagages yuklarni tekshirmoq (bojxonada). visiteur, euse n 1. mehmon, yo‘qlab kelgan, borgan odam, tashrif buyuruvchi, keluvchi; kelgindi; 2. sayyoh, tomoshabin, turist; 3. tekshiruvchi, nazoratchi. vison nm norka, qorakuzan; norka, qorakuzan mo‘ynasi; shu mo‘ynadan tikilgan kiyim, palto. visqueux, euse adj 1. yopishqoq, yelimli, yelimshak; shilimshiq; 2. fig litt sulloh, jirkanch, yaramas, razil, murdor, iflos. vissage nm vint, murvat bilan qotirish, mahkamlash, burash. visser vt 1. buramoq, burab kiritm oq, tovlamoq; vintni burab kiritmoq, vint bilan mahkamlamoq; 2. tanobini tortib qo‘ymoq, popugini pasaytirib qo‘ymoq. visualisation nf 1. ko‘rinadigan qilish; biror harakat, fenomen natijalarining ko‘zga tashlanishi; 2. ma’lumotning ekranda ko‘rinishi, berilishi. visualiser vt 1. ko‘rinadigan qilmoq; 2. inform ma’lumotni kompyuter ekranida ko‘rsatmoq. visuel, elle adj 1. ko‘rishga oid, ko‘rish; mémoire visuelle ko‘z, obraz xotirasi; angle visuel ko‘rish burchagi; perception visuelle ko‘rish sezgisi; 2. vizual, ko‘rish orqali qabul qilinadigan; ko‘zga ko‘rinadigan; II. n 1. ko‘rish sezgisi kuchli bo‘lgan odam; 2. nm inform ekran, displey. visuellement adv ko‘z bilan, ko‘rish orqali. vital, ale, aux adj 1. yashashga, hayotga, tiriklikka oid; hayotiy; 2. hayotda, turmushda bo‘ladigan, kundalik; 3. hayotiy, zaruriy, muhim; problème vital katta ahamiyatga ega masala. vitalité nf yashash qobiliyati, yashay olish, yashovchanlik; hayotiylik, hayotiy kuch. vitamine nf darmondori, vitam in. vitaminé, ée adj darmondorili, vitaminli, darmondori, vitamin qo‘shilgan. vite
I. adj tez, ildam, chaqqon, jadal; le coureur le plus vite eng chopqir poygachi, yuguruvchi; II. adv tez, tezdan, chaqqon, ildam, tezlik, epchillik, chaqqonlik, sur’at bilan; darrov, birpasda, zudlik bilan, darhol, bir zumda, tez orada; travail fait trop vite shoshma-shosharlik bilan qilingan ish; plus vite tezroq, darrov; aller plus vite tezroq yurmoq, tezlashmoq; le plus vite possible mumkin qadar tezroq; loc adv fam vite fait zumda, ko‘z ochib yumguncha. vitellin, ine adj biol tuxum sarig‘iga oid, tuxum sarig‘i. vitellus nm anat biol tuxum sarig‘i. vitesse
nf tezlik, jadallik, chaqqonlik, ildamlik, sur’at; faire de la vitesse tezlikni oshirmoq; loc prendre qqn de vitesse birovdan ilgarilab ketmoq, o‘zib ketmoq, oldinroq tugatmoq (biror ishni); loc fam en vitesse darrov, darhol, bir zumda, tez, kechiktirmay; en perte de vitesse tezligini yo‘qotayotgan; fig rivojlanmay qolgan, rivojlanishdan to‘xtab qolgan, orqada qolayotgan; loc fam en quatrième vitesse juda tez. viticole adj uzumchilik, uzumchilikka oid. viticulteur, trice n uzumchi, uzumchi bog‘bon, uzum yetishtirib undan sharob tayyorlovchi bog‘bon. viticulture nf tokchilik, uzumchilik, uzum yetishtirish. vitiligo nm pes kasalligi, vitiligo. vitrage
nm 1. oyna o‘rnatish; 2. deraza oynalari; oyna; fenêtre à double vitrage ikki qat oyna; 3. vitrage, rideau de vitrage nafis to‘rparda. vitrail, aux nm vitraj (surat solinadigan rangli oyna). vitre nf oyna; baisser la vitre mashina oynasini ochmoq; loc fig casser les vitres janjal qilmoq, jazavasi tutm oq. vitré, ée I. adj 1. shishaga o‘xshash, shishasimon, shishaday tiniq; corps vitré shishasimon tana (ko‘zda); 2. oynali, oynavon, oyna solingan; II. nm shishasimon tana (ko‘zda). vitrer
vt oynalamoq, oyna solmoq, qo‘ymoq. vitrerie nf 1. oyna, shisha ishlab chiqarish; oyna, shisha mahsulotlari; 2. binoni qurishda ishlatilgan barcha oyna, shishalar. vitreux, euse adj suyultirilgan shishaga o‘xshash; shisha, oynaga o‘xshash, shishadan qilingan; yeux vitreux nursiz, xira ko‘z. vitrier
nm oynachi, oyna soluvchi; oyna, shisha sotuvchi. vitrification nf shishaga aylantirish; yaltiratish, jilo berish (shaffof plastik modda qoplash orqali). vitrifier vt shishaga aylantirmoq; shaffof plastik modda bilan qoplamoq, yaltiratmoq. vitrine
nf vitrina, do‘konning oynavand old tomoni va shu oyna ortidagi sotuvdagi mahsulotlar ko‘rgazmaga qo‘yilgan joy; vitrinaga qo‘yilgan mahsulotlar; oynavand javon. vitriol
nm chim sulfat kislota tuzi; huile de vitriol ou vitriol kuporos; vitriol bleu mis kuporos, to‘ tiyo; vitriol blanc, vert rux, temir sulfat. vitrioler vt 1. sulfat kislota qo‘shmoq, sulfat kislotaga bostirib qo‘ymoq; sulfat kislota purkamoq; 2. birovning betiga sulfat qislota sepmoq (badbashara qilish uchun, qasddan). vitupération nf haqorat qilish, so‘kinish, koyish. vitupérer vt haqorat qilmoq, so‘kmoq, koyimoq, tanbeh bermoq. vivable adj chidasa, yashasa bo‘ladigan, yashashga yaroqli. vivace 1
adj 1. yashovchan, uzoq yashay oladigan; 2. bot ko‘p yillik (o‘simlik); 3. fig chidamli, bardoshli, pishiq, mustahkam, mahkam, barqaror, turg‘un. vivace
2
adj inv mus vivache, juda tez, chaqqon. vivacité nf 1. jonlilik, chaqqonlik, epchillik, bardamlik, tiyrak lik, jo‘shqinlik, shijoat; sho‘xlik, o‘ynoqilik; zavq, zavq-shavq, qizg‘inlik, ko‘tarinki ruh; 2. jahldorlik, jizzakilik, qiziqqonlik, tezlik, serjahllik. vivandière nf o‘tmishda qo‘shin bilan birga yurib, askarlarga oziq-ovqat, ichimlik sotib yuradigan savdogar ayol. vivant, ante I. adj 1. hayot, tirik, jonli, yashayotgan, barhayot, zinda; cadavre vivant qoqsuyak odam, tirik murda; 2. chaqqon, serharakat, serg‘ayrat; 3. xuddi tirikday, jonli; II. n 1. tirik odam; jonli mavjudot; rayer du nombre des vivants narigi dunyoga, asfalasofinga jo‘natm oq; 2. nm de son vivant uning tirikligida. vivat
I. intj vx ura, yashasin; II. nm tabrik xitoblari, sharaflab aytilgan xitoblar. vive 1
nf sohilga yaqin joylarda qumga ko‘milib yotuvchi dengiz balig‘i. vive
2
intj yashasin. vivement adv 1. tez, tezlik bilan, jadal, ildam, darrov, darhol, epchillik, chaqqonlik, uddaburolik bilan; 2. zo‘r, g‘oyat, juda, qattiq; regretter vivement qattiq afsuslanmoq; 3. qo‘pol, dag‘allik, qo‘rslik bilan. vivier nm 1. baliq boqiladigan hovuz, baliqchilik hovuzi; 2. baliq ovlash kemasida ovlangan baliqlarni tirik saqlash uchun mo‘ljallangan qurilma; 3. fig mashhur odamlar, g‘oyalar tug‘ilishi, rivojlanishi uchun qulay joy. vivifiant, ante adj kuch-quvvat beruvchi, ruhlantiruvchi, hayotbaxsh, jonlantiradigan, jon kirgizagigan, tiriltiradigan. vivifier vt jonlantirmoq, jon kirgizmoq, kuch-quvvat bermoq, tetiklashtirmoq, kuch-g‘ayrat bag‘ishlamoq. vivipare adj, nm tirik tug‘uvchi, bola tug‘uvchi; les vivipares tirik bola tug‘uvchi, tuxum ochmay bolalaydigan hayvonlar. vivisection nf viviseksiya (tirik hayvonni yoki tirik hayvon organizmini yorib tekshirish). VIVOTER
VOISINAGE
582 vivoter
vi 1. chor-nochor kun ko‘rmoq, muhtojlikda kun kechirmoq, uchini- uchiga zo‘rg‘a yetkazmoq; 2. amal-taqal qilib, zo‘rg‘a ishlab turmoq, mavjud bo‘lmoq (narsa). vivre
I. vi yashamoq, hayot kechirmoq, umr surmoq, kun kechirmoq, tirikchilik qilmoq, mavjud bo‘lmoq; vivre de lait, de fruits sut bilan, meva- cheva bilan ovqatlanmoq; vivre de son travail o‘z mehnati bilan kun kechirmoq; avoir de quoi vivre to‘q yashamoq, biror narsaga muhtoj bo‘lmasdan yashamoq; prov qui vivra, verra omon bo‘lsak, ko‘ramiz; vivre au crochet de qqn birov hisobiga, birovning orqasidan kun ko‘rmoq; pas âme qui vive biror tirik, qimirlagan jon yo‘q, hech kim ko‘rinmaydi; vivre sur un grand pied katta-katta yeb, g‘arra-sharra sarf qilib yashamoq; apprendre à vivre à qqn aqlini kiritib qo‘ymoq, ko‘rsatib qo‘ymoq; 2. biror yerda yashamoq, istiqomat qilmoq, turmoq; vivre de l’air du temps muhtojlikda kun kechirmoq; II. vt boshdan kechirmoq, o‘ tkazmoq; vivre des jours heureux saodatli kunlarni boshdan o‘tkazmoq. vivres nm pl oziq-ovqat, g‘amlab qo‘yilan yeguliklar. vizir nm vazir; Grand vizir Vaziri a’zam, Bosh vazir. vlan onomat taraq, qars, qurs, gurs, shalop, sharaq. vocable nm so‘z, notanish so‘z. vocabulaire nm lug‘at, so‘zlik; biror matndagi tushunilishi qiyin so‘zlar lug‘ati; so‘z boyligi, lug‘at boyligi; biror bir sohada qo‘llaniladigan atamalar. vocal, ale, aux adj ovozga, tovushga oid, ovozli, tovushli, ovoz, tovush chiqaradigan; cordes vocales tovush paychalari. vocalique adj ling unli, unli tovushlarga oid; système vocalique unli tovushlar majmui; harmonie vocalique singarmonizm. vocalise nf ovozga sayqal berish, ovozni voyaga yetkazish uchun mashq. vocaliser I. vt unliga aylantirmoq; II. vi ovozni sozlamoq, ovozga sayqal berish uchun mashq qilmoq. vocatif nm ling undash, atov kelishigi. vocation nf moyillik, qiziqish, havas, rag‘bat, mayl; suivre sa vocation o‘z qiziqishi bo‘yicha ketmoq, o‘z qiziqishi, rag‘bati bo‘yicha ish qilmoq; 2. vazifa, rol, ahamiyat; avoir vocation à, pour (+ inf) biror narsa qilish vakolatiga ega bo‘lmoq, tayinlanmoq. vocifération nf qichqiriq, hayqiriq, bo‘kirik, darg‘azab bo‘lib baqirish, ayuhannos solish. vociférer vi vieilli jahl bilan, darg‘azab bo‘lib baqirmoq, bo‘kirmoq, hayqirmoq; ho‘ngramoq. vodka
nf araq, aroq. vœu
nm 1. ont, qasam, ahd, va’da; vœux de religion, monastiques uch ahd; 2. intilish, iroda, erk, amr, qaror, hafsala; 3. istak, xohish, niyat, tilak, orzu; carte de vœux tabriknoma; faire un vœu tilamoq. vogue
nf moda, urf; muvaffaqiyat; être en vogue moda, urf bo‘lmoq. voguer
vi suzib bormoq, suzmoq, ilgarilamoq (kema); loc fig vogue la galère nima bo‘lsa bo‘ldi, bo‘lgancha bo‘lar, tavakkal. voici prép mana, ana, mana bu yerda; le voici mana u; voici venir la reine mana malika kelyapti; monsieur que voici mana bu afandi. voie
nf 1. yo‘l; voies ferrées tem ir yo‘llar; route à trois, quatre voies uch, to‘rt bo‘lakli yo‘l; la voie publique jamoatchilik joylari, ko‘cha, xiyobon, maydon, istirohat bog‘lari; par voie de mer, de terre dengiz yo‘li bilan, quruqlik orqali; voie d’eau teshik, yoriq, suv kirayotgan teshik; détourner de la bonne voie yo‘ldan ozdirmoq, yomon yo‘lga boshlamoq; pays en voie de développement rivojlanayotgan davlat; 2. yo‘l, usul, vosita, qurol, amal, tariqa; dr voies de recours shikoyat qilish, shikoyat arizasini berish usuli; voie de fait zo‘ravonlik, boshqalarning haq-huquqlarini poymol etish; 3. yo‘l, so‘qmoq, iz (hayvonlarniki); 4. anat kanal, yo‘l; par voie buccale, orale og‘iz orqali, og‘izdan; anat voies respiratoires nafas yo‘llari. voilà prép mana, ana; ana u yerda; voilà! mana, hozir! me voilà mana men keldim, mana men shu yerdaman; le voilà qui vient ana, u kelyapti; voilà trois mois que uch oydan beri, mana uch oy bo‘ldi; nous y voilà ana xolos, nihoyat yetib keldik. voile
1
nm 1. parda, to‘r, harir; 2. yopqich, yopinchiq, jelak, chodir, ro‘mol, hijob; loc prendre le voile dinga kirmoq (ayollar); 3. qoplam, parda, niqob; étendre, jeter, tirer un voile sur qqch yashirmoq, yopmoq; unutib yubormoq; 4. voile du palais yumshoq tanglay. voile
2
nf 1. yelkan; mettre à la voile, mettre les voiles yelkanlarni ko‘tarmoq; mettre toutes les voiles dehors fig barcha choralarni ishlatm oq; loc avoir le vent dans les voiles oshig‘i olchi bo‘lmoq, ishlari besh bo‘lmoq; fam mettre les voiles jo‘nab qolmoq; être, marcher à voile et à vapeur jinsiy aloqalarda biseksual bo‘lmoq; à pleines voiles shiddat bilan, sur’at bilan, jadal; 2. yelkanli qayiq; yelkanli qayiq sporti; faire de la voile yelkanli qayiq sporti bilan shug‘ullanmoq. voilé, ée adj 1. yopiq, yashirin, yopilgan, bekitilgan, o‘ralgan, yashiringan, mavhum; 2. ro‘mol o‘ragan, o‘rangan, hijobga kirgan; 3. bo‘g‘iq, past, xirillagan (ovoz). voiler 1
I. vt 1. o‘ramoq, qoplamoq, yopqich bilan o‘ramoq, parda bilan qoplamoq, pardalamoq, burkamoq; 2. yopmoq, yashirmoq, bekitm oq, ko‘zdan yashirmoq, to‘smoq, xaspo‘shlamoq; 3. xiralashtirmoq, xiralashtirib qo‘ymoq; qoplamoq, bosmoq; II. se voiler vpr 1. o‘ranmoq, ro‘mol, hijob o‘ramoq; loc iron se voiler la face yuzini burmoq, yuzini yashirmoq (biror yoqimsiz, qo‘rqinchli narsani ko‘rmaslik uchun yoki uyatdan); 2. qoplanmoq, xiralashmoq, burkanmoq, ko‘rinmay qolmoq; le ciel se voile osmonni bulut qopladi. voiler 2
I. vt mar yelkan o‘rnatm oq; II. se voiler vpr egilmoq, bukilmoq. voilette nf ayollar shlapalariga tutiladigan yuzni berkitish uchun xizmat qiluvchi to‘r, parda. voilier nm 1. yelkanli kema; 2. yelkanchi usta; 3. zool grand voilier albatros. voilure
1 nf kemaning yelkanlari. voilure 2 nf egiklik, bukiklik, egilganlik, bukilganlik. voir I. vt 1. ko‘rmoq, qaramoq, razm solmoq; voir de loin uzoqdan ko‘rmoq; fig oldindan ko‘ra bilmoq; voir du pays sayohat qilmoq, dunyo kezmoq; faire voir ko‘rsatmoq; se faire voir ko‘rinmoq, paydo bo‘lmoq; voir le jour tug‘ilmoq, dunyoga kelmoq; paydo bo‘lmoq; voir la mort de près o‘lim bilan yuzma-yuz kelmoq, ajal bilan olishmoq; en voir trente-six chandelles ko‘zlaridan o‘t chiqib, chaqnab ketmoq, ko‘zining olovi chiqib ketmoq; cela n’a rien à voir avec notre affaire bu narsaning ishimizga hech qanday aloqasi yo‘q; il faut voir venir kutib turish kerak; loc fam je voudrais vous y voir mening o‘rnimda bo‘lib qolsangiz ko‘rardim, shunday ahvolga tushib qolsangiz ko‘rardim; y voir clair tushunib, fahmlab, anglab olmoq; voyez-moi ça kerak emasmi, istamaysizmi; voyons ko‘ramiz, qani; mais voyons nimalar deyapsiz, nahotki, yo‘g‘-ey; attends voir! fam shoshmay tur! 2. ko‘rmoq, tasavvur qilmoq, faraz qilmoq, ko‘z oldiga keltirmoq; je vois ça tasavvur qilayapman; je vous vois venir nima demoqchi ekanligingizni fahmlayapman; loc fam tu vois ça d’ici bir tasavvur qilib ko‘r; 3. boshdan kechirmoq, boshga tushmoq, ko‘rmoq; j’en ai vu d’autres bundan ham battarini ko‘rganman; en faire voir à qqn de toutes les couleurs kunini ko‘rsatmoq, adabini berib qo‘ymoq, onasini Uchqo‘rg‘ondan ko‘rsatmoq; 4. uchratmoq, tashrif buyurmoq, borib ko‘rmoq, ko‘rgani bormoq; voir un malade kasal ko‘rgani bormoq; kasalni tekshirmoq; venez nous voir biznikiga keling; loc fam je l’ai assez vu u jonimga tegdi, uning bilan ko‘ishishni boshqa istamayman; 5. ko‘rmoq, ko‘rib, o‘rganib chiqmoq, tekshirmoq; ceci est à voir buni hali ko‘rib chiqish kerak, bu haqda hali o‘ylab ko‘rish kerak; 6. voir à o‘ylamoq, qaramoq, g‘amini yemoq, tashvishini qilmoq; fam il faudrait voir à voir hatto xayolingga ham keltirma, bu haqda o‘ylab ham o‘ tirma; II. se voir vpr 1. o‘ziga qaramoq, o‘zini ko‘rmoq, o‘zini oynaga solib qaramoq; 2. ko‘rishmoq, bir-biri bilan uchrashib turmoq; loc fig ils ne peuvent pas se voir ular bir-birini ko‘risholmaydi, ular bir-biridan nafratlanishadi; 3. ko‘rinmoq, ko‘rilmoq; 4. uchramoq, uchrab turmoq, topilmoq; bo‘ lib turmoq, sodir bo‘lmoq; cela ne s’est jamais vu bunday bo‘lishi mumkin emas. voire adv hatto, hattoki. voirie nf 1. y’ollar, ularning qurilishi va holatini nazorat qilish; yo‘l xizmati; 2. axlat, chiqindilarni chiqarib tashlash xizmati. voisin, ine I. adj 1. qo‘shni, hamsoya; yaqin, yonma-yon, chegaradosh, o‘zaro bog‘langan; 2. bir-biriga yaqin, o‘xshash, bir xil, bir xildagi; II. n qo‘shni, hamsoya. voisinage nm qo‘ni-qo‘shnichilik, qo‘shnichilik, yaqinlik, yonma-yonlik; qo‘ni-qo‘shni, hamsoyalar. VOISINER
VOLUBILITÉ
583 voisiner vi qo‘shnilar bilan yaqin bo‘lmoq, bordi-keldi qilmoq; voisiner avec qo‘shni bo‘lmoq, yonma-yon joylashmoq. voiture nf 1. arava, foytun, izvosh; voiture d’enfant bolalar aravachasi; voiture à bras qo‘l arava; 2. avtomobil, avtomashina, mashina; en voiture mashinada; accident de voiture avtohalokat; 3. vagon; changer de voiture boshqa vagonga o‘ tmoq; loc en voiture vagonlarga, joylaringizni egallang, poyezd jo‘naydi. voiturer vt tashimoq, qatnamoq (transport vositasida). voiturette nf aravacha; kichkina mashina. voiturier I. nm aravakash, izvoshchi; mehmonxonalarda m ijoz mashinasi bilan shug‘ullanadigan xodim; II. adj transportga, avtomobilga oid. voix
nf 1. ovoz, tovush, sas, un, sado; à pleine voix ovozining boricha, bor ovozi bilan, baralla; à mi voix, à demi voix past ovozda, sekin, pichirlab; élever la voix ovozini ko‘ tarmoq, balandlatmoq; fig o‘dag‘aylamoq, baqirmoq, dag‘dag‘a qilmoq; 2. hayvonlarning qichqirig‘i, ovozi; la voix des oiseaux qushlarning sayrashi; donner de la voix hurmoq; fig e’ tiroz, norozilik bildirmoq qarshilik qilmoq; 3. ovoz (saylovda); voix délibérative hal qiluvchi ovoz; obtenir la majorité des voix ko‘pchilik ovozni olmoq; donner sa voix ovoz bermoq; 4. fikr, qarash; la voix publique jamoatchilik fikri; 5. ichki nido, amr; la voix de la conscience vijdon amri; 6. gram nisbat, daraja; voix causative, voix factitive orttirma nisbat; voix passive majhul nisbat; voix réciproque birgalik nisbat. vol
1
nm 1. uchish, parvoz, parvoz qilish; reys; vols domestiques mahaliy parvozlar, reyslar; de haut vol juda balandda uchadigan; fig katta ahamiyatga ega bo‘ lgan, yuqori martabali, ta’sirli; au vol uchib ketayotganda, uchayotganda; fig tez, darrov, darhol; prendre son vol uchmoq, osmonga ko‘tarilmoq; fig ko‘ tarilmoq, yuksalmoq, mavqeini yaxshilab olmoq; 2. gala, to‘da, g‘uj, ko‘ch (qushlar, hasharotlar); 3. ovchi qush, ov qushi, qush bilan ov qilish. vol 2
nm 1. o‘g‘irlik, o‘g‘irlash, tunash; commettre un vol o‘g‘irlik qilmoq; 2. o‘g‘irlik, o‘g‘irlangan mol, narsa. volage adj yengiltak, yengil, beburd, havoyi, betayin. volaille nf 1. uy parrandalari; uy parrandalari go‘shti; élevage de la volaille parrandachilik; 2. fam péj xotinlar, qizlar, ayollar; pop vx yengiloyoq xotin.
volailler, ère n uy parrandalari sotuvchi. volant 1
adj 1. uchuvchi, uchar, uchadigan; objet volant non identifié (ovni) noma’lum uchar jism (NUJ); 2. yengil, hilpiragan, hilpirama, pirpiroq. volant
2
nm 1. rul, chambarak; tenir le volant rulda o‘ tirmoq, mashinani boshqarmoq; 2. shamol tegirmoni parragi, qanoti; 3. badminton koptogi; jouer au volant badminton o‘ynamoq. volatil, ile adj tez bug‘lanib ketadigan, uchib ketadigan, tez yo‘qoladigan, g‘oyib bo‘ladigan. volatile nm 1. vieilli qush; 2. uy parrandalari. volatiliser I. vt 1. bug‘lantirmoq, bug‘ga, gazga aylantirmoq; 2. yo‘q qilmoq, yo‘qqa chiqarmoq, barham bermoq; II. se volatiliser vpr 1. bug‘lanmoq, bug‘ga aylanmoq; 2. g‘oyib bo‘lmoq, yo‘qolmoq. volatilité nf bug‘lanib, uchib ketish xususiyati, xossasi. vol-au-vent nm volovan (ichiga go‘sht yoki baliq go‘shti, qo‘ziqorin kabilar solib pishirilgan qatlama pirog). volcan nm 1. vulqon, yonar tog‘; volcan éteint, volcan en activité so‘ngan vulqon, harakatdagi vulqon; 2. fig muqarrar xavf, xatar. volcanique adj 1. vulqonli, vulqonga oid; 2. shiddatli, g‘ayratli, shijoatli, toshqin, jadal, qizg‘in, otashin, jo‘shqin, qaynoq. volcanologie nf vulqonshunoslik, vulqonlarni o‘rganish. volcanologue n vulqonshunos. volée nf 1. uchish, parvoz qilish; prendre sa volée uchmoq, parvoz qilmoq, havoga ko‘ tarilmoq; fig ozodlikka chiqmoq, xalos bo‘lmoq; 2. gala, to‘da, tuyur, g‘uj, ko‘ch; 3; fig martaba, daraja, unvon, maqom; de haute volée oliymaqom; 4. kaltak, ta’zir, sazo. voler
1
vi 1. uchmoq, parvoz qilmoq, havoga ko‘tarilmoq; loc voler en éclats chil-chil bo‘lmoq, mayda-mayda bo‘lmoq, portlamoq; 2. fig uchmoq, yelmoq, yeldek uchmoq, talpinmoq; voler au secours yordamga shoshmoq, yugurmoq. voler
2
vt o‘g‘irlamoq, tunamoq, o‘marmoq, talamoq, urmoq, shilmoq, o‘g‘irlik qilmoq, o‘zlashtirib olmoq; qui vole un œuf vole un bœuf prov o‘g‘irlikning boshi – bir tuxum, tuxum o‘g‘irlagan, tovuq ham o‘g‘irlar. volet nm deraza yoki darcha eshigi; tavaqa; jaluzi. voleter vi pirillab uchmoq, qanot qoqmoq, havoda aylanib uchmoq; hilpiramoq, hilpillamoq, pirpiramoq. voleur, euse n, adj o‘g‘ri, olg‘ir, qo‘li egri; muttaham, firibgar, qallob, aldoqchi, tovlamachi, noinsof, nokas, g‘irrom; voleur à la tire kissavur; voleur de grand chemin qaroqchi, yo‘lto‘sar. volière
nf katta katak, qushxona, qushlarni saqlash uchun atrofi o‘ralgan katta maydon. volige nf tomni shifer, cherepitsa kabilar bilan yopish uchun qator yoki katak-katak qilib qoqilgan taxtachalar. volitif, ive adj irodaga oid, iroda. volition nf iroda. volley-ball ou volley
nm voleybol. volleyeur, euse n voleybol o‘ynovchi, voleybolchi. volontaire I. adj 1. ixtiyoriy, erkin, ozod, ko‘ngilli, talabgor; engagé volontaire ko‘ngilli askar; 2. ataylabdan, jo‘rttaga, qasddan qilingan; mort volontaire o‘z joniga qasd qilish; 3. irodali, qat’ iyatli, qat’iy, matonatli; o‘jar, qaysar, o‘zboshimcha; II. n 1. nm ko‘ngilli askar; 2. n ko‘ngilli; talabgor, xohlovchi, tolib; pas de volontaires? talabgorlar bormi? volontairement adv ixtiyoriy ravishda, o‘z xohishi, ixtiyori bilan, ko‘ngillilarcha, erkin, bemalol, tortinmasdan, tap tortmay; atayin, ataylab, jo‘rttaga. volonté
nf iroda, istak, xohish, ixtiyor, amr, azm, erk, intilish, ishtiyoq, izm, ra’y, rag‘bat, taqozo, tob; les gens de bonne volonté, les bonnes volontés yaxshi niyatli kishilar; dernières volontés so‘nggi istak, vasiyat; avoir de la volonté irodali bo‘lmoq; à volonté xohlagancha, istagancha, miriqib, to‘yib, ko‘ngli tilagancha, tusagancha; fam faire ses quatre volontés ko‘ngli tusaganini qilmoq, hushiga nima kelsa, shuni qilmoq. volontiers adv 1. jon deb, jonu dil bilan, bajonudil, mamnuniyat bilan; 2. tabiatan, odatda; 3. osongina, yengillik bilan, qiyinchiliksiz. volt
nm volt (elektr kuchlanishi o‘lchov birligi). voltage
nm elektr tarmog‘ining kuchlanishi (voltlar bilan ifodalangan); biror uskuna ishlashi uchun zarur bo‘ lgan elektr toki kuchlanishi miqdori. voltaire nm suyanchig‘i baland va biroz yotib turadigan, chuqur kreslo, oromkursi. voltairien, ienne I. adj Volterona, Volterga xos; II. n volterchi, Volter maslakdoshi. volte nf 1. sport otning bir davra aylanib chiqishi; 2. mar yo‘nalishni o‘zgartirish. volte-face nf inv aylanish, burilish; o‘z so‘zidan, fikridan qaytish, keskin o‘zgarish; faire volte-face turgan joyida aylanmoq; birdaniga o‘z fikrini o‘zgartirmoq. voltige
nf 1. dorbozlik; chig‘iriqda o‘ynash, mashqlar ko‘rsatis h; 2. chavandozlik mashqlari; 3. uchuvchilik san’ati, uchuvchilar havoda bajaradigan murakkab mashqlar. voltiger vi 1. uchmoq, parvoz qilmoq, parillamoq, pirillamoq, pirillab uchmoq, qanot qoqmoq; havoda aylanmoq; hilpiramoq, hilpillamoq, pirpiramoq; 2. dorbozlik qilmoq; chavandozlik mashqlarini bajarmoq; 3. fig bir guldan boshqasiga o‘ tib yurmoq, yalla, taralla-bedod qilib yurmoq, yengiltaklik bilan hayot kechirmoq. voltigeur nm 1. dorboz; chavandoz; mohir uchuvchi; 2. sigara turi; 3. piyoda askar. voltmètre nm voltmetr (elektr toki kuchlanishini o‘lchaydigan asbob). volubile adj 1. gapga chechan, so‘zamol, sergap, ko‘p gapiradigan; 2. bot chirmashadigan; plantes volubiles chirmashadigan o‘simliklar. volubilis nm chirmoviq, pechak. volubilité nf gapga chechanlik, so‘zamollik, sergaplik; tez gapirish; parler avec volubilité bidirlab, labi labiga tegmay gapirmoq. VOLUME
VOYEUR
584 volume
nm 1. tom, jild; 2. hajm, sig‘im; 3. miqdor, salmoq, ko‘lam, miqyos; le volume de la production ishlab chiqarish salmog‘i, hajmi; 4. ovoz balandligi. volumineux, euse adj hajmi katta, kattakon, salmoqli, salmoqdor, keng ko‘lamli, ko‘lamdor; katta, beso‘naqay, bahaybat, qo‘pol. volupté nf 1. hirs, shahvatparastlik, shahvat; 2. lazzat, rohat, farog‘at, huzur, halovat, zavq, orom, gasht. voluptueusement adv rohat, farog‘at bilan, huzur-halovat bilan, maza qilib, zavqlanib. voluptueux, euse I. adj 1. vieilli shahvatparast, hirsli; shahvoniy, shahvatli; 2. lazzatli, yoqimli, huzur bag‘ishlaydigan, rohatbaxsh, farog‘atli; 3. shahvoniy hisni, ishtiyoqni, hirsni qo‘zg‘atuvchi, hayajonlantiruvchi, qizdiruvchi; II. n shahvatparast, ishratparast, shahvoniy hisga, aysh-ishratga berilgan odam. volute voluta (o‘rtasida ko‘z ishlangan chulg‘amsimon me’moriy bezak); chulg‘am, jingila, burama shaklidagi narsa; en volute voluta shaklida, jingalak, gajak, chulg‘amsimon. vomer nm anat burun bo‘shlig‘ ining orqa qismini tashkil etuvchi suyak. vomi nm fam qusuq. vomir vt 1. qusmoq, qayt qilmoq, qaytarmoq; avoir envie de vomir ko‘ngli aynimoq, o‘qchimoq, behuzur bo‘lmoq; 2. otmoq, otib chiqarmoq, burqiratmoq; le volcan a vomi de la lave vulqon lava otib chiqardi; 3. yog‘dirmoq (la’nat, haqorat so‘zlarini); vomir des injures bo‘ralatib so‘kmoq, la’nat yog‘dirmoq; 4. nafratlanmoq, juda yomon ko‘rmoq, jirkanmoq. vomissement nm qusish, qayt qilish; qusuq; vomissement de sang qon qusish. vomissure nf qusuq. vomitif, ive I. adj 1. qusdiradigan, qusdiruvchi, qayt qildiradigan; 2. jirkanch, nafratlantiradigan, iflos, qabih, chirkin, badbashara, yoqimsiz, qo‘lansa, bemaza, ko‘ngilni aynitadigan, xunuk, murdor; II. nm qusdiradigan, qayt qildiradigan dori. vorace adj, n 1. ochko‘z, yebto‘ymas, sertomoq, mechkay, ochofat, badnafs, xo‘ra, nafsi buzuq, yuho, suq; il a un appétit vorace ishtahasi karnay; 2. fig ishtiyoqmand, hirsli, tashna, chanqoq; 3. buzg‘unchi, yemiruvchi, vayron qiluvchi; agr plantes voraces yerni ishdan chiqaradigan, yerning kuchini olib qo‘yadigan o‘simliklar. voracement adv badnafslik, mechkaylik, ochko‘zlik, suqlik, ochofatlik bilan, suqlanib, ochko‘zlik qilib. voracité nf 1. ochko‘zlik, to‘ymaslik, yeb to‘ymaslik, mechkaylik, ochofatlik, badnafslik, xo‘ralik; 2. fig ishtiyoq, havas, hirs. vortex nm uyurma, quyun, girdob, girvat, girdibod. votant, ante n ovoz beruvchi, ovoz berishda qatnashuvchi, ovoz berish huquqiga ega bol’gan shaxs. vote
nm ovoz, ovoz berish, saylov; vote à main levée qo‘l ko‘ tarib ovoz berish; vote secret yashirin ovoz berish; droit de vote ovoz berish huquqi; procéder au vote ovozga qo‘ymoq; vote de confiance ishonch bildirish. voter
I. vi ovoz berishda qatnashmoq; II. vt ovozga qo‘ymoq; ovoz bermoq, saylamoq, ovoz berish yo‘li bilan qabul qilmoq. votif, ive adj relig nazr-niyoz qilib, atab berilgan, nazr qilingan. votre, pl
vos adj poss sizning, o‘z, o‘zingizning, sizlarning; Votre Excellence Siz janobi oliylari. vôtre
pron poss, n le vôtre, la vôtre, les vôtres sizniki, o‘zingizniki, sizlarniki; les vôtres siznikilar, do‘stu yorlaringiz, qarindosh-urug‘laringiz. vouer I. vt 1. bag‘ishlamoq, atamoq, nazr qilmoq, niyat qilmoq; vouer son enfant à un saint bolasini biror avliyoga nazr qilmoq; 2. tantanali va’da bermoq; 3. duchor, mahkum qilmoq; un bâtiment voué à la démolition buzib tashlash ko‘zda tutilgan bino; II. se vouer vpr o‘zini bag‘ishlamoq, berilmoq; homme qui se voue au théâtre o‘zini teatrga baxshida etgan inson. vouloir
1
vt 1. istamoq, xohlamoq, tusamoq, ixtiyor, azm etmoq, rag‘bat qilmoq; arrangez-vous comme vous voulez bilganingizni qiling; sans le vouloir beixtiyor, g‘ayri ixtiyoriy, ga’yrishuuriy ravishda; vouloir du bien, du mal à qqn yaxshilik, yomonlik tilamoq; que tu le veuilles ou non sen shuni istaysanmi, yo‘qmi, baribir; vouloir dire ifoda etmoq, bildirmoq; voulez- vous! bas! 2. talab qilmoq, so‘ramoq, buyurmoq; la loi veut qonun talab qiladi; 3. rozilik bermoq, rozi bo‘lmoq, ruxsat bermoq; je veux bien men roziman; voulez-vous! ovozingizni o‘chirasizmi yo yo‘qmi? 4. marhamat qilmoq, lozim topmoq, iltifot ko‘rsatmoq; veuillez marhamat qilib, iltifot ko‘rsatsangiz; vous voudrez bien m’excuser aybga buyurmaysiz, uzr; 5. en vouloir à qqn jahli chiqmoq, birovdan xafa bo‘lmoq, g‘azablanmoq; birovga sovuq munosabatda bo‘lmoq, kek saqlamoq; en vouloir à qqch botinmoq, ko‘z olaytirmoq, qasd qilmoq; hasad qilmoq, suqlanmoq; II. se vouloir vpr istamoq, tilamoq; s’en vouloir de tavba qilmoq, pushaymon bo‘lmoq, afsuslanmoq. vouloir 2
nm iroda, istak, tilak, xohish, ixtiyor, mayl, azm, ishtiyoq, ra’y, rag‘bat; bon, mauvais vouloir yaxshi, yomon niyat; avec tout mon bon vouloir chin dildan, chin ko‘ngildan. voulu, ée adj kerakli, zarur, istalgan, ixtiyoriy, maqbul, matlub; c’est voulu bu atayin, jo‘rttaga, qasddan qilingan. vous pron pers 1. siz, sizlar (ikkinchi shaxs ko‘plik olmoshi); que Dieu vous aide Xudo sizga quvvat bersin; dire vous à qqn sizlamoq, sizsiramoq; si j’étais vous sizning o‘rningizda bo‘lganimda; s’il vous plaît marhamat; 2. olmoshli fe’llarda: vous vous lavez siz yuvinyapsiz. voussure nf archit 1. gumbaz, toq, ravoq kabilarning egilgan, bukilgan joyi; 2. eshik, deraza tepasiga o‘rnatilgan toq. voûte nf 1. gumbaz, qubba; egilgan, bukilgan joy; en voûte gumbazsimon, gumbaz shaklidagi; voûte céleste osmon, osmon gumbazi; 2. anat voûte palatine qattiq tanglay. voûté, ée adj 1. gumbazli, qubbali; gumbazsimon, qubbasimon; 2. bukik, bukri, egri, egilgan, bukilgan, bukchaygan, yelkasi chiqqan; une vieille très voûtée ikki bukilgan kampir. voûter I. vt 1. gumbaz bilan yopmoq, gumbaz o‘rnatmoq; 2. egmoq, bukmoq, qiyshaytirmoq; l’âge l’a voûté yillar uning qaddini bukdi; II. se voûter vpr egilmoq, bukilmoq, bukchaymoq; il s’est voûté avec l’âge qarib bukchayib qoldi. vouvoiement nm sizsirash, sizlab gaplashish, sizlashish. vouvoyer vt sizlab, sizsirab gapirmoq, sizlashmoq, sizsiramoq. vox populi nm inv litt jamoat fikri, xalq ovozi. voyage
nm 1. sayohat, safar, sayr, yo‘l; récit de voyage sayohatnoma; entreprendre, faire un voyage, être en voyage sayohat qilmoq, safarga chiqmoq; bon voyage oq yo‘l, safaringiz bexatar bo‘lsin, yo‘l bo‘lsin; faire le grand voyage narigi dunyoga safar qilmoq, olamdan o‘tmoq; 2. qatnash; un seul voyage suffira pour transporter ces meubles bu mebellarni bir qatnashda tashiymiz; 3. fig kayf (narkotik moddalar ta’sirida). voyager vi 1. sayohat, sayr qilmoq, safar etmoq, sayyohlik qilmoq, yurmoq, kezmoq; voyager à pied yayov kezmoq; 2. tashilmoq, olib borilmoq; fruit qui s’abîme en voyageant tashishga noqulay meva, tez buziladigan, uzoqqa olib borish o‘ng‘aysiz bo‘lgan meva. voyageur, euse I. adj kezib yuruvchi, sayohat qilib yuruvchi, jahongashta, sayyor; uchib o‘ tadigan, ko‘chmanchi; pigeon voyageur xat tashuvchi kaptar; II. n 1. sayohatchi, sayyoh, turist; musofir, jahongashta; 2. yo‘lovchi, passajir. voyant, ante I. adj 1. ko‘ra oladigan, ko‘ruvchi, ko‘zli, ko‘zi ochiq; 2. ko‘zga tashlanadigan, ko‘rinadigan, o‘ziga tortadigan, chaqnoq, ravshan, ko‘zni oladigan; toilette voyante ko‘zni oladigan pardoz; II. n 1. vx payg‘ambar; 2. oldindan ko‘ruvchi, oldinda biluvchi, bashorat qiluvchi kishi, bashoratchi; folbin; 3. ko‘ra oladigan, ko‘ruvchi, ko‘zi ochiq odam; 4. nm yorug‘lik signali, chiroqli signal (turli asbob-uskunalarda); voyant d’essence yoqilg‘i tugayotganida ogohlantiruvchi chiroq (mashinalarda); 5. nm vizir (géodeziyada); 3. nm ba’zi asboblar ichini ko‘rish uchun o‘rnatilgan shisha qism.
voyelle nf unli tovush; unli harf; voyelles antérieures, postérieures til oldi, til orqa unlilari. voyer
nm vx yo‘l nazoratchisi, noziri. voyeur, euse n 1. vieilli tomoshabin, tekin tomoshalarni xush ko‘ruvchi; 2. panada turib, yashiringan holda shahvoniy sahnalarni kuzatish ishqibozi. VOYOU
WAHHABITE
585 voyou
nm, adj 1. bezori, yaramas, o‘g‘ri; to‘polonchi, sho‘x, shum, xumpar, bebosh; petit voyou shum taka; 2. firibgar, tovlamachi, qallob, muttaham, razil, qabih, yaramas, ablah, nobakor, pastkash. vrac (en) loc adv 1. ustma-ust, qalashtirib, ayqash-uyqash, pala-partish, betartib holda, aralash-quralash; 2. kilolab, o‘lchab, qadoqlanmagan holda; acheter du thé en vrac kiloli choy olmoq. vrai, vraie I. adj 1. rost, to‘g‘ri, aniq, durust, chin, haqiqiy, haqqoniy, haq, barhaq, bexato; n’est-il pas vrai? shunday emasmi? fam c’est pas vrai! bo‘lishi mumkin emas! behazil! bunisi endi oshiqcha, chidab bo‘lmaydi; 2. otdan oldin kelganda: asl, haqiqiy, chin, chinakam; de vraies perles asl marvarid; 3. otdan oldin kelganda: o‘ taketgan, borib turgan, uchiga chiqqan, g‘oyat; une vraie crapule uchiga chiqqan tovlamachi; loc fam vrai de vrai chippa-chin; 4. vieilli to‘g‘riso‘z, rostgo‘y, haqiqatgo‘y, samimiy; II. nm haqiqat, haqqoniyat, rostlik, to‘g‘rilik; vous êtes dans le vrai siz haqsiz; à dire le vrai, à dire vrai, à vrai dire rostini aytganda, gapning po‘stkallasini aytganda, aslini olganda; au vrai haqiqatan, darhaqiqat, darvoqe; loc fam pour de vrai haqiqatan, rostdan ham, haqiqatdan ham, chindan ham; III. adv haqiqatan, chindan, chini bilan; jouer vrai haqqoniy o‘ynamoq. vraiment adv haqiqatan, haqiqatda, chindan, rostdan, haqiqatdan ham, chindan ham, aslida, shubhasiz, albatta, to‘g‘risi, rosti, gapning po‘stkallasini aytganda; vraiment? nahot, rostdanmi, chini bilanmi, rostdanmi, yo‘g‘-ey, yopiray; pas vraiment unchalik emas, u darajada emas. vraisemblable adj haqiqatnamo, haqiqatga o‘xshagan, maqbul, qabul qilsa bo‘ladigan, ehtimol, yuz berishi, ro‘yobga chiqishi, amalga oshishi mumkin bo‘lgan, bo‘lishi ehtimol tutilgan. vraisemblablement adv balki, ehtimol, chamasi, aftidan. vraisemblance nf ehtimollik, ehtimol, haqiqatnamolik, haqiqatga o‘xshaganlik; selon toute vraisemblance shubhasiz. vrille nf 1. parma, dastparma; 2. jingalak, gajak, chirmoviq (o‘simliklarda); vrille de la vigne tok gajagi; 3. spiral, parmasimon, purjinasimon, burama chiziq; escalier en vrille burama, aylanma zina; 4. samolyotning buralib, o‘z atrofida aylanib sho‘ng‘shi (halokat tufayli yoki havo mashqlari paytida). vriller
I. vt parmalamoq, parmalab teshmoq; fig zirqiratmoq, sirqirab og‘ritmoq; II. vi 1. o‘rilmoq, eshilmoq, chiyralmoq; buralmoq, o‘ralmoq; 2. av buralib, o‘z atrofida aylanib sho‘ng‘imoq, ko‘tarilmoq (samolyot). vrombir
vi varillamoq, varanglamoq, tarillamoq, g‘uvillamoq, g‘o‘ng‘illamoq, g‘ ing‘illamoq, vizillamoq, guvillamoq, guldiramoq; le moteur vrombit motor varillayapti. vrombissant, ante adj varillayotgan, varanglayotgan, tarillayotgan, g‘uvillayotgan, g‘o‘ng‘illayotgan, g‘ing‘ illayotgan, vizillayotgan, guvillayotgan, guldirayotgan. vrombissement nm varillash, varanglash, tarillash, g‘uvillash, g‘o‘ng‘illash, g‘ing‘illash, vizillash, guvillash, guldirash; le vrombissement du moteur motorning guvillashi, tarillashi. vroum
intj varang, var-r-r, tar-r-r, g‘o‘ng, g‘o‘ng-g‘o‘ng (tezligini oshirayotgan motor shovqini). vs prép abrév voir versus. vu 1 , vue I. adj ko‘ringan, ko‘rilgan; c’est bien vu?, fam vu? tushunarlimi?; II. nm ko‘rish, qarash, nigoh; au vu, sur le vu de ko‘rib, ko‘rib chiqib; au vu et au su de tout le monde ochiqchasiga, oshkora, hammaning ko‘z oldida, el nazarida, yashirmasdan. vu 2
prép e’tiborga, inobatga, nazarga olgan holda, nazarda tutib, kelib chiqib; sababli, sababdan, bois, tufayli; vu les circonstances, il vaut mieux attendre un peu vaziyatdan kelib chiqib, biroz kutib turgan ma’qul. vue
nf 1. ko‘rish; ko‘z; nazar, nigoh, qarash; avoir une bonne vue ko‘zi o‘tkir bo‘lmoq, yaxshi ko‘rmoq; troubles de la vue ko‘z nuqsonlari, ko‘rish bilan bog‘liq ko‘z kasalliklari; vue basse, courte yaqindan ko‘rish, uzoqdan ko‘rolmaslik; jeter, porter la vue sur ko‘z tashlamoq, qaramoq; perdre la vue ko‘zdan qolmoq, ko‘r bo‘lib qolmoq; rendre la vue à qqn ko‘rish qobiliyatini tiklamoq, qaytadan ko‘radigan qilmoq (jarrohlik yo‘li bilan); perdre de vue ko‘zdan uzoqlashmoq, ko‘rinmay qolmoq, ko‘zdan qochirmoq; à perte de vue ko‘z qamrab olguncha; à portée de sa vue ko‘z o‘ngida, ko‘z tushadigan joyda; à première vue bir qarashda, ko‘rishda; je le connais de vue bu odam menga ko‘z tanish; dessin à vue xomaki rasm; à vue d’œil ko‘z o‘ngida, ko‘z oldida; en mettre plein la vue à qqn esankiratib qo‘ymoq, lol qoldirmoq, hayratda qoldirmoq, hayron qoldirmoq, g‘oyat zavqlantirmoq, maftun qilmoq, qoyil qoldirmoq; avoir qqch en vue nazarda, ko‘zda tutm oq, e’tiborga olmoq; 2. ko‘rinish, manzara; en vue ko‘rinishidan, tashqarisidan, rangidan; un personnage en vue atoqli, ko‘zga ko‘ringan odam; 3. tasvir, rasm, surat; 4. qarash, tasavvur, nazar, nuqtai nazar; échange de vues fikr almashish; 5. maqsad, niyat, o‘y, qasd, ahd; reja, mo‘ ljal; g‘araz; en vue de uchun, maqsadida, niyatida, qasdida; avoir des vues sur qqn ko‘z tutm oq, umid bog‘lamoq, mo‘ljallamoq; avoir des vues sur qqch ko‘z olaytirmoq. vulcanisation nf vulkanizatsiya, kauchukni rezinkaga aylantirish. vulcaniser vt vulkanizatsiya qilmoq. vulcanologie nf voir volcanologie. vulgaire I. adj 1. oddiy, sodda, o‘rtacha, o‘rta-miyona, ko‘zga tushmaydigan, xashaki, chakana, do‘lvar, to‘pori, go‘l; basit; odatdagi, kundalik; mahalliy, jaydari; le coton vulgaire jaydari paxta; 2. ling keng tarqalgan, sodda, og‘zaki, soddalashtirilgan; latin vulgaire og‘zaki lotin tili, avom tili; nom vulgaire d’une plante biror o‘simlikning xalq tilida nomlanishi; 3. péj vulgar, odobdan tashqari, beadab, nazokatsiz, qo‘pol, dag‘al, koski; mot vulgaire qo‘pol, odobdan tashqari, uyatsiz so‘z; 4. otdan oldin kelganda: allaqanday, qandaydir; II. nm 1. vieilli avom, omma, xaloyiq; 2. oddiylik, soddalik; qo‘pollik, qo‘rslik, dag‘allik; beo‘xshovlik, beso‘naqaylik; 3. so‘zlashuv tili, og‘zaki til. vulgairement adv 1. litt vieilli odatda, so‘zlashuv tilida, xalqona; 2. péj qo‘pollik, dag‘allik, qo‘rslik bilan; oddiy, sodda, beo‘xshovlik, beso‘naqaylik bilan, to‘porilarcha. vulgarisateur, trice n, adj ommalashtiruvchi, omma orasida tarqatuvchi, yoyuvchi, soddalashtiruvchi, ilmiy-ommabop qiluvchi. vulgarisation ommalashtirish, omma orasida tarqatish, soddalashtirish, ilmiy-ommabop qilish; ouvrage de vulgarisation scientifique ilmiy- ommabop asar. vulgariser vt 1. ommalashtirmoq, omma orasida tarqatmoq, yoymoq, soddalastirmoq, sodda tilda tushuntirmoq, ommabop qilmoq; urfga, odatga kiritmoq; 2. qo‘pollashtirmoq, dag‘allashtirmoq, ma’nosini buzmoq. vulgarisme nm vulgarizm, dag‘al, qo‘pol, odobdan tashqari, uyatsiz so‘z va iboralar. vulgarité nf oddiylik, soddalik, go‘llik, to‘porilik; beadablik, qo‘pollik, qo‘rslik, dag‘allik; beo‘xshovlik, beso‘naqaylik. vulgate
nf relig Bibliyaning lotincha nusxasi (tarjimasi). vulnérabilité nf litt bo‘shlik, mo‘rtlik, noziklik, zaiflik. vulnérable adj darrov shikastlanadigan, bo‘sh, mo‘rt, nozik, zaif, nimjon. vulnéraire I. adj vx shifobaxsh, davo bo‘ladigan, dorivor, yarani bitkazuvchi, jonlantiruvchi; II. nm vx yarani bitkazuvchi dori. vulvaire 1 nf bot sassiq olabuta, sho‘ra. vulvaire 2
adj ayollar tashqi jinsiy a’zosiga oid. vulve
nf tashqi jinsiy a’zolar, farj (ayollar va urg‘ochi sut emizuvchilarda).
W W, w nm inv fransuz alifbosining yigirma uchinchi harfi. wagon nm vagon; wagon de marchandises, wagon à bestiaux tovar vagoni, yuk vagoni; wagon de voyageurs yo‘lovchi tashiydigan vagon; cent wagons de blé yuz vagon don. wagon-citerne nm vagon-sisterna. wagon-lit nm yotib ketish uchun mo‘ljallangan vagon. wagonnet nm vagonetka. wagon-restaurant nm vagon-restoran. wahhabisme nm vahobiylik. wahhabite adj vahobiy; le Royaume wahhabite Saudiya Arabistoni. WALLON
ZÉRO
586 wallon, onne I. adj Vallonga oid, Vallon, valloniyalik; II. n 1. valloniyalik; 2. nm vallon tili. wapiti nm vapiti, Kanada bug‘usi. wassingue nf pol artadigan latta, pol latta. water-closets nm inv voir W.-C. water-polo nm vaterpolo, suv polosi. waters nm pl hojatxona. watt nm vatt; mille watts ming vatt. W.-C. nm pl hojatxona, tualet. week-end nm anglic dam olish kunlari, shanba-yakshanba, shanba- bozor. western
nm vestern, kovboylar haqidagi film. wharf
nm anglic pristan. whisky
nm viski; un whisky soda gaz suvli viski.
X X, x 1
nm inv fransuz alifbosining yigirma to‘rtinchi harfi. X, x
2
I. n inv 1. x, algebrada noma’lum son belgisi; noma’lum; 2. L‘X Politexnika instituti; un X, une X Politexnika instituti talabasi; 3. nm X (10 sonini bildiradigan rim raqami); II. adj un film classé X, un film X behayo, uyatsiz tasvirlar ko‘rsatiladigan, pornografik film. xénophile adj, n xorijliklarga, xorijiy narsalarga yaxshi munosabatda bo‘luvchi. xénophilie nf xorijliklarga nisbatan samim iy munosabat. xénophobe adj, n xorijliklarni, xorijiy narsalarni yoqtirmaydigan. xénophobie nf xorijliklarga, xorijdan kelgan narsalarga nisabatan adovat, xusumat, ularni yoqtirmaslik. xérès
nm Jerez oq vinosi (ispan). xylène
nm benzoldan olingan yoqilg‘i. xylographie nf yog‘och o‘ymakorligi. xylophone nm musiqa asbobi.
Y Y, y 1 nm fransuz alifbosining yigirma beshinchi harfi. y 2 nm inv y (algebrada ikkinchi noma’lum). y 3 I. adv 1. bu yoqqa, bu yerga, bu tomonga, beri, u yoqqa, u tomonga; j’y suis venu l’an dernier men bu yerga o‘ tgan yili kelganman; j’y vais men u yoqqa ketayapman; 2. bu yerda; shu yerda, bunda, shunda; u yerda, o‘sha yerda, o‘sha joyda, u joyda; je suis à Paris, mon frère y est aussi men Parijdaman, mening akam ham u yerda; II. pron u, bu; j’y penserai men bu haqda o‘ylab ko‘raman. yacht
nm yaxta (sportda yoki sayohat uchun ishlatiladigan kichikroq kema); yacht de course poyga yaxtasi. yachting nm yelkanli qayiq sporti. yack ou yak nm qo‘ tos, Tibet qo‘tosi. yankee nm yanki, amerikalik. yaourt nm yogurt (maxsus ferment qo‘shib uvitilgan chuchuk qatiq). yatagan nm egri qilich, shamshir, turk shamshiri. yearling nm toy, bir yoshga to‘lgan zotdor ot bolasi. yeuse nf doim yashil dub. yéti ou
yeti nm qor odam. yeux
nm pl voir œil. yé-yé
I. n ye-ye, 60-yillarda g‘arbdan kirib kelgan musiqa uslubi shinavandasi bo‘lgan yoshlar, shu uslubda kuylovchi xonanda; II. adj chanson yé-yé ye-ye uslubidagi qo‘shiq. yiddish
nm iddish, yahudiy tili. yod
nm ling yot. yoga
nm yoga (inson ruhiyati va fiziologiyasini boshqarish ta’limoti va metodi). yogi nm yoga bilan shug‘ullanuvchi. yogourt nm voir yaourt. yole nf mar yalik (ikki yoki to‘rt eshkakli qayiq). yougoslave adj yugoslaviyaliklarga va Yugoslaviyaga oid. youpin, ine nm et f yahudiy (so‘kish ma’nosida). you-you nm kichik qayiq. yo-yo nm inv io-io (o‘yin). ypérite nf iprit (tekkan yerni yara qiladigan va umuman zaharlaydigan rangsiz, moysimon gaz sifatida ishlatilgan zaharli modda). ysopet
ou isopet nm masallar to‘plami (O‘rta asrlarda).
Z Z, z nm inv fransuz alifbosining yigirma oltinchi harfi; de A à Z boshdan- oyoq, butunlay. zabre
nm sassiqqo‘ng‘iz. zakouski
nm gazak; yengil ovqat. zamier
nm bot sago palmasi. zanni
ou zani
nm masxaraboz, qiziqchi, mazaxchi (venitsian komediyasida). zanzibar ou zanzi
nm qimorning bir turi. zaouïa nf xonaqoh; madrasa, diniy maktab (Shimoliy Afrikada). zapper vi anglic televizor pulti yordamida kanallarni to‘xtovsiz o‘zgartirmoq, bir kanaldan boshqasiga o‘tmoq. zazou
n, adj stilyaga. zèbre
nm 1. zebra; loc fam courir comme un zèbre juda tez chopmoq, bor kuchi bilan yugurmoq, otkeldisiga chopmoq; 2. fam g‘alati odam. zébrer vt yo‘l-yo‘l chiziq tortmoq, yasamoq, chizmoq. zébrure nf yo‘l-yo‘l, taram-taram chiziq. zébu nm zebu, o‘rkachli buqa (Osiyo va Afrikada yashovchi o‘rkachli ho‘kizsimon hayvon). zélateur, trice n litt ashaddiy muxlis, tarafdor; g‘ayratmand. zèle
nm g‘ayrat, ishtiyoq, jahd, jon-jahd, jonbozlik, shaxt, shavq, shasht, ixlos, sa’y-harakat; travailler avec zèle g‘ayrat, shijoat bilan ishlamoq; faire du zèle zo‘r bermoq; oshiqcha xatti-harakat qilmoq. zélé, ée
adj g‘ayratli, g‘ayratmand, serg‘ayrat, shijoatli, tirishqoq, jonboz. zen
nm zen (buddizmning Yaponiyadagi sektalaridan biri). zénana
nm ichkari, haram (hind musulmonlarida uyning ayollar uchun mo‘ljallangan qismi). zend nm vieilli Zend, Zend-Avesto (Avestoning o‘rta fors tiliga qilingan tarjimasi va sharhi). zénith
nm 1. zenit (osmonning kuzatuvchi boshi ustidan ko‘ringan eng yuqori nuqtasi); 2. fig avj, cho‘qqi, eng yuqori daraja; le zénith de la gloire shuhrat cho‘qqisi. zéphyr
nm 1. poét mayin shabada, nasim, sabo; 2. yupqa va mayin ipgazlama. zeppelin nm dirijabl. zéro nm 1. nol; deux plus deux moins quatre, égale zéro ikki qo‘shuv ikkidan to‘rtni olsak nolga teng; gagner par trois buts à zéro uchu nolga yengmoq; avoir zéro sur vingt yigirmadan nol baho olmoq; 2. yo‘qlik; arzimaslik, nochorlik; il a le moral à zéro kayfiyati yo‘q; pour moi, c’est
ZÉROTAGE
ZYMOTIQUE
587 zéro buning men uchun (bir chaqalik) ahamiyati yo‘q; un zéro bo‘lmag‘ur, arzimas, nochor odam; 3. fam hech qanday, hech bir, mutlaqo, aslo; il a fait zéro faute à sa dictée u diktantida birorta ha xato qilmadi; ça m’a coûté zéro franc bu menga suvtekinga tushdi; recommencer tout à zéro hammasini boshqatdan boshlamoq; 4. nol, hisobning boshlang‘ich nuqtasi; dix degrés au-dessous de zéro minus o‘n daraja. zérotage nm biror o‘lchov asbobida nol nuqtani aniqlash (termometr). zeste
nm 1. yong‘oq mevasi ichidagi parda; 2. sitrus (limon, apelsin) mevalarining po‘chog‘ idan tayyorlangan ziravor. zêta nm zeta (grek alfavitining 6-harfi). zététique adj analyse zététique analitik uslub. zeugma ou zeugme
nm zevgma. zeuzère nf zool arvohkapalak. zézaiement nm tilini chuchuklantirib gapirish. zézayer vi tilini chuchuklantirib gapirmoq (j yoki sh o‘rniga z talaffuz qilib). zibeline nf sobol, samur, suvsarning bir turi; shu hayvonning mo‘ynasi; manteau de zibeline suvsar palto. zieuter
ou zyeuter
vt fam ko‘z qirini tashlamoq, nigoh tashlamoq, qaramoq. zig
ou zigue
nm fam kimsa, nusxa, shaxs, odam; un drôle de zigue g‘alati nusxa. zigoteau ou zigoto
n kimsa, nusxa, shaxs, odam. zigouiller vt fam o‘ldirmoq. zigue nm fam voir zig. zigzag nm zigzag, siniq chiziq; egri-bugri yo‘l; marcher en zigzag gandiraklab yurmoq. zigzaguer vi egri-bugri yo‘ ldan yurmoq; gandiraklamoq. zinc
nm 1. rux; alliages de zinc ruxli qotishmalar; 2. fam peshtaxta (bar, kafe); bar, kafe; 3. fam samolyot. zincifère adj ruxli, tarkibida rux moddasi bor. zingage nm ruxlash, rux yugurtirish, rux bilan qoplash. zingaro nm lo‘li (Italiyalik). zinguer vt ruxlamoq, rux yugurtirmoq, rux bilan qoplamoq. zinjanthrope nm zinjantrop (Tanzaniyadan topilgan avstralopitek). zinnia nm sinnia (dekorativ o‘simlik, gul). zinzin I. nm narsa, allanima; II. adj inv g‘alati, esini yegan, jinni. zinzinuler vi sayramoq (chittak, tog‘chumchuq). zinzolin nm vieilli litt, adj inv qizil-siyoh rang, baqlajon rang. zip nm anglic molniya, zanjirsimon yopqich. zircon nm sirkon, sirkoniy silikat. zirconium nm chim sirkoniy. zizanie nf bot mastak, begona o‘t; fig kelishmovchilik, janjal, g‘avg‘o, nifoq, nizo, adovat; semer la zizanie nifoq solmoq, nizo urug‘ini sochmoq. zizi
1
nm sariq chumchuq. zizi 2
nm fam chuk, cho‘choq, bulbulcha. zloty
nm zloti (Polsha pul birligi). zob
nm vulg olat. zodiacal, ale, aux adj zodiakga oid, zodiak, burj; signes zodiacaux zodiak belgilari, o‘n ikki burj. zodiaque nm zodiak, burj. zoïle nm hasadgo‘y tanqidchi, hasadchi munaqqid, tuhmatchi, bo‘htonchi. zombie ou zombi nm arvoh, ruh; zombi; manqurt. zona nm méd temiratki, o‘rab oladigan temiratki, zona. zonage nm zonalashtirish, rayonlashtirish, zonalarga taqsimlash. zonal, ale, aux adj zonal, zonaga oid. zone nf 1. géog zona, mintaqa, doira; zone tempérée mo‘tadil iqlimli mintaqa; zone marécageuse botqoqzor; 2. zona, joy, makon, rayon; la zone dollar dollar amalda qo‘llaniladigan joy; poète de deuxième, de troisième zone ikkinchi darajali, o‘rtacha shoir; 3. zona, katta shaharlarning yomon sharoitda tashlab qo‘yilgan tevarak-atrof qismi; loc fam c’est la zone ahvol og‘ir, ish chatoq. zoo
nm hayvonot bog‘i, zoopark. zoogéographie nf zoogeografiya (hayvonlarning yer yuzida tarqalishini o‘rganadigan fan). zoolâtre adj, n hayvonlarga sig‘inuvchi, hayvonparast. zoolâtrie nf hayvonlarga sig‘inish, hayvonparastlik. zoologie nf zoologiya, hayvonshunos (hayvonlar olamini o‘rganadigan fan). zoologique adj zoologik, zoologiyaga, hayvonlarga oid; classification zoologique hayvonlar tasnifi, klassifikatsiyasi; jardin, parc zoologique hayvonot bog‘i. zoologiste n zoolog, zoologiya mutaxassisi. zoom
nm anglic zum, yaqinlashtirish va uzoqlashtirish, kattalashtirish va kichiklashtirish; kattalashtirib va kichiklashtirib beradigan obyektiv (fotoapparat). zoomer
vi kattalashtirib yoki kichiklashtirib beradigan obyektiv bilan suratga olmoq. zoomorphisme nm zoomorfizm, hayvonlarga topinish, hayvonparastlik. zoophilie nf zoofiliya. zoophobie nf ba’zi hayvonlardan qattiq qo‘rqish. zootechnicien, ienne n zootexnik, veterinar; chorvador. zootechnie nf zootexnika. zootechnique adj zootexnikaga oid. zoroastrien, ienne adj, n rel zardushtiy. zoroastrisme nm relig zardushtiylik. zozo nm fam befahm, anqov, lavang, ovsar, devona, dovdir; kimsa, nusxa, shaxs. zozoter
vi fam voire zézayer. zut
intj fam obbo, jin ursin. zyeuter
vt voir zieuter. zygoma
nm anat yonoq suyagi. zygomatique adj yonoqqa, yonoq suyagiga oid, yonoq; os zygomatique yonoq suyagi. zygote nm urug‘langan tuxum hujayra. zymotique adj achishga, bijg‘ishga oid, achish, bijg‘ish tufayli kelib chiqadigan. Download 8,03 Mb. Do'stlaringiz bilan baham:
|
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish