1-Маъруза: Кириш

Метрология ва унинг вазифалари. Хозирги кунда хар бир етук 
мутахассис фаолияти сохасида ва унга ѐрдамчи булган йўналишларда тез-тез 
қўлланиладиган параметрларни ҳамда уларни ўлчаш усулларини, 
асбобларини, қурилмаларини техник тавсифларини билишлари зарур. Бундан 
ташқари турли, ўлчанадиган ва баҳоланадиган катталикларни назорат қилиш 
воситалари. ўлчаш асбоблари билан ишлашда, ўлчаш схемаларини ва 
асбобларини ишлатиш билан боглиқ бўлган асосий амаллар борасида етарли 
билим ҳамда малакаларга эга бўлишлари керак. Ҳар бир талаба электр, 
магнит ва ноэлектрик катталикларни ўлчаш ҳамда назорат қилиш 
усулларини, асбобларини танлай олиш, уларни текшириш ва хатоликларини 
аниқлаш, баҳолаш шартларини билмоги лозим. 
Бугунги кунда технологик жараѐн параметрларини назорат қилиш ва 
ўлчашда ҳар хил мураккаб шароитлар мавжуд. Албатта, бу ҳолат ўлчаш 
асбобларини янада мукамаллаштиришдан ташқари турли шароитларга 
мослаштиришга олиб келмоқда. Космик тадқиқотларни ривожлантириш, ўта 
юқори ва ўта паст харорат, босимлар, частота ва энергиялар, тирик мавжудод 
ва ўсимликлар сирини ўрганиш, экология, атроф-муҳит ва меҳнатни 
муҳофаза қилишда ўлчаш шароитлари янада мураккаблашиб бормоқда. Бу 
эса янги назорат воситалари ва ўлчаш асбоблари, қурилмаларига бўлган 
эҳтиѐжни оширмоқда. Айниқса, бирламчи ўлчаш ўзгартиргичлари – 
датчикларга, ўзгартгичларга бўлган талабларни орттирмоқда. 
Метрология, стандартлаштириш ва сифат назорати фанининг 
мақсад ва вазифалари. «Метрология, стандартлаштириш ва сифат 
назорати» фани темир йўл қурилиши соҳалари йўналишида бакалаврлар 
тайѐрлашда ўтилиши лозим бўлган фанлардандир. Олий таълим андозасидан 
келиб чиқиб, ушбу фан талабаларда метрология, стандартлаштириш бўйича 
зарур ва етарли бўлган асосий тушунчаларни шакллантиради. 
«Метрология, стандартлаштириш ва сифат назорати» фанини 
ўрганишдан мақсад талабаларни турли метрологик сифат бошқаруви ва 
стандартлаштириш ҳамда меъѐрий ҳужжатлар, стандартлар билан ишлаш 
борасида етарли билим ва малакаларга эга қилишдир. 

---

Асосий вазифалар эса узлуксиз таълим тизимида талабаларни 
«Метрология, стандартлаштириш ва сифат назорати» бўйича етук мутахассис 
қилиб тайѐрлашдан иборат. 
Ушбу фанни ўрганиш натижасида талабалар метрология бўйича асосий 
қоидаларни, талаблар ва меъѐрларни, стандартлаштириш ва сифатни назорат 
қилишдаги давлат баѐнномалари, меъѐрий ҳужжатлар билан ишлашни ҳамда 
мавжуд билим ва тажрибаларини амалий фаолиятда қуллашлари лозим 
бўлади. 
Бу эса ҳозирги кунда жаҳон андозаларига мос келувчи маҳсулотларни 
ишлаб 
чиқариш 
ва унинг рақобатбардошлилигини 
таъминлашда, 
республикамизнинг иқтисодий салоҳиятини оширишда ўта муҳим 
масалалардан бири саналади.