1-Маъруза: Кириш

Саноат 
маҳсулотининг 
таснифланиши. 
Бозор 
иқтисодиѐти 
шароитларида махсулот сифатини бахолаш 
учун илмий-услубий 
таъминланиш, ишлаб чиқарувчи ва истеъмолчи орасидаги муносабатлар мол-
пул хусусиятларига деярли мос келиши лозим. Бунинг учун ушбу комплекс 
масалаларни ҳал килиш лозим булади: 
• хар тарафлама махсулот сифатини тавсифловчи хоссаларни ва 
курсаткичларни ажратиб олиб, меъѐрий хужжатларда махсулотни ва унинг 
сифатини бахолаш натижасида холисона ифодалаш; 
• узаро богланган сифат, микдор ва истеьмолдаги нархларни эътиборга 
олган холда ишлаб чиқарувчи, тайѐрловчи ва истеъмолчиларнинг турли 
босқичларда биргаликдаги махсулот сифатини холисона бахолаш. 

---

Қурилиш маҳсулоти сифатига таъсир кўрсатувчи омиллар. 
Якунловчи қурилиш маҳсулоти сифатининг шаклланиши қуйидагича учта 
асосий омиллар гуруҳи билан узвий боғлиқ: 
1) ишлаб чиқарувчи кучлар доирасидан; 
2) ишлаб чиқариш муносабатлари доирасидан; 
3) қурилиш цикли босқичларини ташкил қилиш ва бошқариш 
доирасидан. 
Барча омиллар ўзаро боғлиқ бўлиб, бир-бирини тўлдириб турадилар. 
Ишлаб чиқариш кучлари доирасида сифат кадрларининг малакаси меҳнат 
қуролларининг 
технологик 
жиҳатдан 
мукаммаллигига, 
ўзаро 
алмашувчанлигига боғлиқ. Шунинг учун деярли барча қурилиш трестлари ўз 
техник мактабларини эгаллар, яъни техника ва технология ўрганиш бўйича 
семинарлар ўтказадилар, малака ошириш курсларини ва бошқа курсларни 
ташкил қиладилар. Охирги вақтларда ўзимизда ишлаб чиқарилган 
техниканинг ўрнига анча мукаммал ва самаралироқ чет эл техникасини олиб 
келиш тенденциялари кучаймокда. 
Ишлаб чиқариш муносабатлари доирасида сифат хўжаликнинг 
даражасига ихтисослашганлигига ва кооперация қилинганлигига боғлиқ. 
Ишлаб чиқаришни ташкил қилиш ва бошқариш доирасида маҳсулотни 
аттестациядан ўтказиш, янги маҳсулотни ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш, 
ишлаб чиқаришни тайѐрлаш, метрологик таъминотни йўлга қўйиш чоралари 
кўрилади. 
Ҳозирги пайтда маҳсулот сифатини аттестация қилишнинг ягона 
системаси амал қиляпти. Бунга асосан 3 та категория маҳсулот бир-биридан 
фарқ қилинади: олий, биринчи, иккинчи. 
Олий категория сифатига эга бўлган маҳсулот- ўзимизнинг ва чет эл 
фан-техникаси ютуқларига ѐки ўз техника иқтисодий кўрсаткичлари билан 
улардан устун бўлиши лозим. 
Биринчи 
категория 
сифатига 
эга 
бўлган 
маҳсулот 
ўзини 
техникиқтисодий хўжалик бўйича амалдаги стандартлар талабларига 
мувофиқ келиши лозим. 
Иккинчи категория сифатга эга бўлган маҳсулот замонавий талабларга 
жавоб бермайдиган, маънавий эскирган маҳсулот бўлиб, у қайтадан 
мукаммаллаштирилиши ѐки ишлаб чиқаришдан тўхтатилиши лозим.