Microsoft Word ece. Cep. 156. Uzbek doc

III-ҚИСМ: ЭКОЛОГИК ТАШВИШЛИ 
МАСАЛАЛАРНИ ИҚТИСОДИЁТ 
ТАРМОҚЛАРИГА ЖОРИЙ ЭТИШ ВА БАРҚАРОР 
РИВОЖЛАНИШНИ ТАРҒИБ ҚИЛИШ
 
 
 

---

---

103 
6-боб 
 
СУВ РЕСУРСЛАРИНИ БАРҚАРОР БОШҚАРИШ ВА 
МУҲОФАЗА ҚИЛИШ 
 
6.1 
Кириш 
Ўзбекистон ва унга қўшни мамлакатларнинг аксарияти Орол денгизининг ички дренаж бассейнида 
жойлашган бўлиб, трансчегаравий сув ресурсларини баҳам кўришади. Чучук сувнинг тақчиллиги 
ҳозирда энг катта экологик муаммо ҳисобланади ва келажакда муаммо бўлиб қолади, чунки сув 
ҳосилдорлиги паст шўрланган ерларни қишлоқ хўжалиги маҳсулотини олиш мақсадида суғориш учун 
ҳал қилувчи ресурс ҳисобланади. Дренаж коллекторлар сувини дарёларга оқизиш ва сув тозалаш 
тизимларининг самарасизлиги сув ресурслари сифати пасайишига ва сув шўрлиги ортиб боришига олиб 
келмоқда. 
Сув ресусларидан фойдаланиш жиҳатидан Ўзбекистоннинг табиий шароити анча ноқулай. Марказий 
Осиё гидрография тармоғида сув ҳавзалари ва ресурслар жуда нотекис жойлашган. Сув ресурсларининг 
фақат тахминан 10 фоизи мамлакатда ҳосил бўлиши туфайли Ўзбекистон қўшни мамлакатлардан оқиб 
кирадиган сувга юқори даражада боғлиқ. Экологик имкониятларни ҳисобга олмай сув ресурсларидан 
фойдаланиш ҳам сув сифати ёмонлашгани ва ичимлик суви билан таъминлашда танг вазиятга олиб 
келди. 
Ўзбекистоннинг иккинчи Атроф-муҳит ҳолати шарҳи (АҲШ) пайтида бўлиб ўтган Бирлашган 
Миллатлар Ташкилотининг 2009 Бутунжаҳон сув куни мавзуи “Баҳам кўрилган сув – баҳам кўрилган 
имкониятлар” бўлиб унда қисман Орол денгизи бассейнида охирги ўн йилликларда сувдан фойдаланиш 
туфайли юз берган, нафақат Марказий Осиёда, балки дунёда энг ташвишли сув инқирозларидан бири, 
Орол денгизи фалокатига диққат жалб қилинди. 
Орол денгизи фалокатининг сабаблари ва оқибатлари яхши маълум. Орол денгизининг қуриб бориши 
билан бирга бассейнда аҳоли орасида пайдо бўлган ёки ортиб бораётган даражада оммавийлашаётган 
турли касалликларга, қимматли қишлоқ хўжалик ерлари, транспорт йўллари ва турар жойларнинг 
деградациясига, ишсизлик, кам таъминланганлик ва миграцияга олиб келган кўп экологик, иқтисодий ва 
ижтимоий муаммолар вужудга келди.