Педагогик атамалар луғати

Мафкуравий профилактика – ижтимоий институтлар томонидан амалга 
ошириладиган турли шакллардаги ғоявий-тарбиявий, маънавий-мафкуравий ишлар 
мажмуи бўлиб, у бутун ғоявий тарбия тизимини қамраб олади.
Мафкуравий таълим-тарбия – инсон, ижтимоий гуруҳ, миллат, жамият 
дурёқарашини шакллантиришга, уларни муайян мақсадларни ифода этадиган 
ғоявий билимлар билан қуроллантиришга йўналтирилган жараён. 
Махсус мактаб – 1) жисмоний камчиликка эга болаларни ўқитиш учун 
ташкил этилган ўқув муассасаси; 2) муайян мақсадларда ташкил этилган айрим 
мактаблар. 
Махсус-сегрегацион таълим – муайян нуқсонга эга бўлган болаларни 
алоҳида ўқитиш жараёни. 
Махсус қобилият – нафақат билимларни эгаллашда, балки, ижодий 
фаолиятида юксак натижаларга эришишни таъминлашга қаратилган шахс 
хусусиятлари тизими.
Машқ –  бирор фаолиятни кўп марта такрорлаш.
Машқ – бирор фаолиятни пухта ўзлаштириш ёки сифатини яхшилаш 
мақсадида уни кўп марта такрорлаш. Масалан, ўқиш, ёзиш. Машқ таълимда 
кўникма ва малакалар ҳосил қилишда муҳим ўрин тутади.

---

- 44 - 
44 
Маълумот – шахснинг ўқиш, ўрганиш натижасида ўзлаштирган билим, 
кўникмалари ҳажми, йўналиши ва даражаси. 
Маълумотлар банки –  маълумотларни мужассамлаштирган портал. 
Маълумотлар модели – ахборотларни мужассамлаштирувчи лойиҳалар. 
Маълумотларнинг иерархик модели – маълумотларнинг изчил тизимини 
ифодаловчи лойиҳалар. 
Маълумотларнинг реляцион модели – маълумотларнинг жадвал 
кўринишида ифодаланиши ва уларни истеъмол учун тайёрлаб қўйилган ҳолати. 
Маълумотларнинг тармоқли модели – маълумотнинг бошқа поғонадаги 
маълумот билан икки ёки ундан ортиқ марта боғланадиган тури. 
Маълумотлилик – шахсий сифат кўрсаткичи, яъни шахснинг ривожланиш 
даражаси, унинг тажрибаси, кўникма ва малакаларни қай даражада 
ўзлаштирганлиги, улардан фойдаланиш ҳамда улар ёрдамида янги билим; 
кўникмаларни эгаллаб, тўлдириб бориш қобилияти.