Педагогик атамалар луғати

Ахлоқли – яхши тарбия кўрган; одобли, хушаҳлоқ. Ахлоқли бола. 
Ахлоқшунослик – ахлоқни жамият, замон, инсоният тарихи учун намуна 
бўла оладиган ижобий хатти-ҳаракатлар йиғиндиси сифатида баҳоловчи ижтимоий 
фан тармоғи. 
Ахлоқий маданият – 1) борлиқни ахлоқий жиҳатдан англаш, баҳолаш ва 
ўзгартириш учун инсонга имконият яратувчи маданият тури; 2) инсониятнинг 
ахлоққа оид маданий тажрибасини ифодалаб, кишилар ўртасидаги муносабатларда 
қадриятларга, ахлоқий меъёр ва тамойилларга амал қилиши ҳамда шахсни ўз-ўзини 
мунтазам такомиллаштириб боришидан иборат кўникмаларни йиғиндиси. 
Ахлоқий тарбия – ўқувчи ёки талабада ўзаро бир-бирига жамият аъзоларига 
нисбатан қабул қилинган меъёрлар асосида муносабатларни шакллантириш 
жараёни. 
Ахлоқий тренинг – турли вазиятларда, масалан, муомала маданиятини 
эгаллашга оид хулқ-атвор, кўникма ва малакаларини ўзлаштиришга йўналтирилган 
тренинг.
Ахлоқий хислатлар – аҳлоқ одобга оид муҳим сифатлар. 
Ахлоқсиз – яхши тарбия кўрмаган, ахлоқ қоидаларига бўйсунмайдиган, 
интизомсиз бола. 
Ахлоқсизлик – ахлоқ қонун қоидаларига хилоф иш, хатти-ҳаракат.
Аъло (араб.-юқори) – 1) сифатли, фазилатлари жиҳатдан энг яхши, энг 
юқори, асил; 2) мадраса талабаларининг юқори гуруҳи (қ.Мадраса); 3) ўқув 
юртлари, мактабларда ўқувчилар билимларини баҳолашнинг беш балли 
тизимидаги энг юқори баҳо («5» баҳо). 
Аълочи – барча ўқув фанларидан аъло баҳо олишга эришган ўқувчи ёки 
талаба. 
Ақл – инсон миясининг дунёни акс эттириш ва шахснинг воқеликка бўлган 
муносабатларини бошқариб турадиган фаолияти. 
Ақли заиф болалар мактаби – ақли заиф болаларни махсус методика асосида 
ўқитадиган умумий ўрта таълим мактаби. 
Ақлий – ақл идрок фаолиятига, фикр юритишга оид; интеллектуал. Ақлий 
қобилият. 

---

- 10 - 
10 
Ақлий тарбия – баркамол шахсни ҳаётга тайёрлаш учун зарур бўлган барча 
ақлий жараёнлар, билиш қобилиятларини мақсадга мувофиқ шакллантириш ва 
ривожлантиришдан иборат жараён.