Hayot faoliyati xavfsizligining nazariy asoslari

Jinoiy javobgarlik. Mehnatni muhofaza qilish qoidalarining qo'pol buzilishi natijasida og'ir 

jarohatlanish sodir bo'lsa, bir necha kishi og'ir jarohatlansa yoki baxtsiz hodisa o'lim bilan tugasa, 

bun-day holatda rahbar xodim jinoiy javobgarlikka tortiladi. Rahbar xodim vazifasidan chetlatiladi 

va ma'lum muddatga ozodlikdan mahrum qilinadi. 

Moddiy  javobgarlik.  Moddiy  javobgarlik—bu  ishchi  va  xizmatchining  aybi  bilan 

korxonaga  keltirilgan  moddiy  zararni  qoplashdir.  Mehnatni  muhofaza  qilishning  qoida  va 

me'yorlarining ishchi va xizmatchi tomonidan buzilishi natijasida sanoat korxonasi moddiy zarar 

ko'rsa,  ana  shu  zararning  bir  qismi  yoki  hammasi  aybdor  shaxs  tomonidan  to'lanishi  moddiy 

javobgarlik chorasiga kiradi. 

Moddiy  javobgarlik  asosan  ikki  xil  tartibda:  chegaralangan  moddiy  javobgarlik  va  to'liq 

moddiy javobgarlik tartibida belgilan-ishi mumkin. Chegaralangan moddiy javobgarlikka ishchi 

yoki xizmatchidan sanoat korxonasiga yetkazilgan zararni ma'muriyat tartibida buyruqqa asosan 

oyligidan  undirib  olinadi.  Lekin  bunda,  avvalo  aybdor  shaxsning  roziligi  bo'lishi  shart, 

ikkinchidan, undirib olinadigan miqdor umuman ishchining yoki xizmatchining o'rtacha oyligidan 

---

oshib ketmasligi  va har  oyda undiriladigan pul  miqdori esa ishchi  yoki  xizmatchining oladigan 

oyligining uchdan bir qismidan oshmasligi kerak. 

To'liq moddiy javobgarlik jinoyat sodir bo'lgan taqdirda va aybdor jinoiy ish qilgan bo'lsa, 

uni jinoiy javobgarlikka tortish bilan bir qatorda, sanoat korxonasiga keltirilgan moddiy zararni 

ham  to’liq  qoplashga  majbur  qilinadi.  Bunday  javobgarlik  qarorlarini  tuman  yoki  shahar  sud 

organlari (ma'muriyatning talabiga asosan) chiqaradi. Bu holda ma'muriyat tomonidan aybdorning 

haqiqatan ham aybdor hujjatlar ko'rsatilishi kerak.