Апрель 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot», 2021. 72 б

 

Tenglama tuzamiz:  

 

20

20

40

40

20

5

40

5

20

40

100

20

20

100

20

=

−

=

=

+

=

+

⋅

=

⋅

+

х

х

х

х

х

Demak, berilgan qotishmaga 20 kg qo‘rg’oshin qo‘shish kerak.

Foydalanilgan adabiyotlar 

1.  Saxayev  M.S.  Elementar  matematikadan  masalalar  tuplami.  –  Toshkent:  «O‘qituvchi», 

1977

2.  Umirbekov A.U.,  Shoabzalov  Sh.Sh.  Matematikani  takrorlash  – Toshkent:  «O‘qituvchi», 

1989

---

34

Апрель  2021  17-қисм

Тошкент

FIZIKA FANINI O’RGANISHNING ZAMONAVIY USULLARI

Risbekova Marjan Mirzabayevna 

Navoiy viloyati, Konimex tumani 

5-maktabning fizika fani oʻqituvchisi

Hоzirgi  vаqtdа  аsоsiy  e’tibоr-  barcha  fanlarni AKT  texnologiyalaridan  samarali  foydalanib 

o’rgatishga qaratilmoqda. Mavzuni o’rganishda va masalalarni yechishda zamonaviy pedagogik 

texnalogiyalarni qo’llash o’quvchilar ongida mavzuni to’liqroq tushunish va darsning qiziqarli 

o’tishiga  yordam  beradi.  Misol  tariqasida  B/Bx/B  usullini  qo’llashda  avval  o’qituvchi  o’tilgan 

mavzuni  mustahkamlashga,  o’quvchilarni  diqqatini  jamlashga,  amaliy  mashg’ulot  darslariga 

tayyorgarlik  darajasini  hosil  qilishga  erishadi.  O’quvchilar  esa,  masala  shartini  tushunib, 

darslarda o’zlashtirilgan bilimlarni mustahkamlab, masala shartini tahlil qilishni va shartga qarab 

xulosa chiqarishni o’rganadilar. Masala. Silindrik idishga massalari teng bo’lgan simob va suv 

quyilgan. Ikkala suyuqlik qatlamining umumiy balandligi 50 sm ga teng. Suyuqliklar idish tubiga 

ko’rsatadigan bosim topilsin. Simob va suvning zichliklari mos ravishda 13,6 x 10^3 kg/sm^3 va 

10^3 kg/sm^3.

Yechish: h0=h1+h2. 

(1) m1=m2 bo’lganligi uchun:

ρ1*h1=ρ2*h2. (2)   

(2) dan h1 ni topib, (1) ga qo’ysak:

h0=h2*(ρ1+ρ2)/ρ1;

Bundan: h2=h0*ρ1/(ρ1+ρ2). (3)

p=p1+p2=ρ1*g*h1+ρ2*g*h2.

Bu tenglama (2) ga binoan:  p=2*ρ1*g*h1=2*ρ2*g*h2.

Endi bunga (3) ni qo’ysak, p=2*g*h0*ρ1*ρ2/(ρ1+ρ2)=9,13*10^3 Pa=9,13 kPa B i r o n - b i r 

qiziqarli mavzu tanlab, o’quvchilarga BBB usuli orqali savollar berilib, tahlil qilinsa o’quvchilar 

mavzuni  yaxshi  o’zlashtiradi.  O’quvchilarning  og’zaki  nutqlari  va  eslab  qolish  qobiliyatlari 

rivojlanadi. Masalan:

B/Bx/B usuli.

№ 

Topshiriq savollari.