J E K L O N D O N
(1876-1916)
San-Fransiskoda dunyoga keladi. U tug'ilgan
oila qashshoq edi. Boshlang'ich m aktabni
qiynala-qiynala bitirib olgandan so'ng, fabrikada
ishlashga m ajbur bo 'ladi. Shundan so 'n g u
Amerika va K anadaning k o 'p shaharlarida ish
qidirib sarson bo'ladi. U qayerda bo'lm asin o 'z
ustida tinmay ishlar, universitetda o'qishni orzu
qilardi. 1895-yilda bu orzusi ushaladiyu, ammo
uzoqqa cho'zilm aydi. Bir yil o'qigach, otasi
vafotidan so'ng universitetni tashlashga majbur
bo'ladi.
U ish qidirib Alyaskaning oltin konlariga boradi. Biroq u yerda ham
uning orzulari sarob bo'lib chiqadi. Oltin konidan battar qashshoqla-
www.ziyouz.com kutubxonasi
shib, bor-yo'g'idan ajralib qaytadi. Bunday muhtojliklar Jek dunyo-
qarashining o'sishiga katta ta’sir ko'rsatadi. U pul topish uchun kechayu
kunduz tinim siz mehnat qiladi. Ammo kosasi hech oqarmaydi. 0 ‘z
ko‘zi bilan ko‘rgan voqealarni yozishga kirishadi. Bu jihatdan uning
«Marten Iden» «Shimol hikoyalari» romanidagi voqealar haqiqatga juda
yaqindir.
Jek London ijodiy faoliyati davomida bir yuz ellikdan ortiq hikoya
yozib, hayotning turli-tuman ko'rinishlarini qalamga oladi.
Hayot xilma-xil so'qm oqlardan iborat. Adib bu so'qm oqlarning
barchasidan yurib, hayot m ashaqqatlarini obdan tortib ko‘radi. Jek
London yaratgan 150 hikoya, hayotning yuz ellikta so‘qm og‘idir. Bu
asarlarning mavzusi turlicha. «Oq sukunat», «Qirq mil narida», «Otalar
xudosi», hikoyalarida turfa qiyofalar yaratilgan.
Adib qaysi m avzuda qalam tebratm asin, insoniylik, yaxshilik,
ezgulikni ulug4aydi. Ko'pgina qahramonlari muhtojlikda yashasalar
ham hayotdan qandaydir go'zallik, zim-ziyo tun qo‘ynidan yorug'lik
qidiradi. Muallifning hayoti ham qahramonlariga o‘xshab ketadi.
Angliyaga qilgan sayohatlari davomida London ishchilaming og'ir
hayotini ko'rib, «Bu yerdagi hayot men o'ylagan hayotdan ham battar
ekan», degan xulosaga keladi. «Tubanlik kishilari» (1903) ocherklar
to'plami mana shu sayohat taassurotlari ta’sirida bitilgan.
Adibning «Tem ir tovon» (1907), «M arten Iden» romanlari ham
san’atkorona yaratilgan.
Jek London hikoya ustasi sifatida jahon adabiyotida munosib o'rin
egal lagan.
Inson qudratini namoyish etadigan - bu uning irodasidir. Iroda
insonni hayotning mashaqqatli so‘qmoq!aridan olib o‘tadi. Iroda inson
ni tushkunlikka tushishdan saqlaydi. Iroda har qanday mudhish,
qayg‘uli voqealar oldida ham insonni bardoshli boiishiga undaydi. Jek
London hikoyalarida mana shunday iroda egalari qalamga olinadi.
Adibning «Hayotga muhabbat» asari g'oyat qiziqarli sarguzashtlarga
boy. Asar qahram oni Bill Kanada vodiylarida adashib qolib,
yolg'izlikda hayot kechiradi. Baliq ovlab kun ko'radi. Suyanchig'i
bo'lgan miltig‘i va pichog'ini ham yo'qotib qo'yadi. Bo'rilar galasiga
duch keladi. Yuraverib oyog'i qavarib ketadi. Shunda u titilib ketgan
adyolini oyog'iga bog'lab, oldinga qarab yuraveradi. N ihoyat Bill
barcha qiyinchiliklarni yengadi. Eng o g 'ir dam larda ham hayotdan
umidini uzmaydi.
Uni kit ovlovchi «Bedford» kemasi matroslari qutqaradi.
Jek Londonning qahramoni Bill irodaga qo'yilgan haykaldir.
www.ziyouz.com kutubxonasi
Do'stlaringiz bilan baham: |