Optika 2- laboratoriya ishi

 

2-mashq. Botiq linzaning fokus masofasini aniqlash 

 

Kerakli asbob va materiallar: sochuvchi linza, masofani o’lchovchi 

asbob (shkalalangan uzun chizg’ich), yorug’lik manbai, yig’uvchi linza, 

optik taglik. 

 

ISHNING BAJARILISH TARTIBI 

 

1. Optik taglikka chizg’ichni gorizontal o’rnating. 

2. Optik taglikka yoritgich, yig’uvchi linza va yarim shaffof ekranni 

o’rnating va ekranni surib, unda strelkasimon tirqishning aniq tasvirini 

hosil qiling. 

3.  Ekran  vaziyatini  chizg’ich  yordamida  aniqlab  oling  va  ekranni 

chapga-o’ngga surib, yana shu ishni 7-10 marta takrorlang. 

4.  Ekranni  chapga  surib,  ekran  bilan  qabariq  linza  orasiga  botiq 

linzani 7-rasmda ko’rsatilganidek kiriting va tirqishning yaqqol tasvirini 

hosil  qiling.  Bunda  botiq  linza  ekranning  dastlabki  (3-punkt) 

vaziyatidan biroz o’ngrokda bo’lishiga erishing. 

5.  Linza  va  ekranning  vaziyatlarini  chizg’ich  shkalasidan  aniqlang 

va  linza  yoki  ekranni  surib,  tajribani  7-10  marta  takrorlang.  Ekranning 

ikkinchi vaziyati (7-rasm),  E nuqtani topib EС=a, DC=b larni aniqlang 

va 

b

a

b

a

F





·

 

 

 

(2-6) 

(2-6) formuladan botiq linzaning fokus masofasini toping. 

 

7-rasm. Botiq linza fokus masofasini aniqlash 

---

7.  Olingan  natijalarni  4-jadvalga  yozing  va  o’lchash  xatoligini 

baholang. 

 

4-jadval. 

Tajriba 

nomeri 

A, m 

b, m 

F, m 

D, dp 

 

  ESLATMA: botiq linza uchun G’ manfiy ekanligini (2.6) formulani 

chiqarishda hisobga oling. 

 

O’Z-O’ZINI SINASH UCHUN SAVOLLAR  

 

1. Linza deb nimaga aytiladi? 

2. Linzaning bosh optik o’qi nima? 

3. Yig’uvchi va sochuvchi linzalar haqida gapirib bering.  

4. Linzaning fokus masofasi, fokal tekisligi deb nimaga aytiladi? 

5.  Yig’uvchi  va  sochuvchi  linzalarda    tasvir  hosil  qilishni 

ko’rsating. 

6.  Linzaning  optik  kuchi  va  kattalashtirishi  deb  qanday 

kattaliklarga aytiladi?