Opera janrining vujudgakelishi va rivojlanishi


KARMEN OPERASIDAN UVERTYURA



Download 11,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet99/129
Sana31.12.2021
Hajmi11,92 Mb.
#277163
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   129
Bog'liq
musiqa tarixi maruza matni (1)

KARMEN OPERASIDAN UVERTYURA 
Jork Bize musiqasi 


152 
 
 


153 
 


154 
 


155 
 


156 
 


157 
 


158 
 


159 
 
 


160 
 
12 – Mavzu : ХIХ-XX ASR FRANSUZ MUSIQA MADANIYATI, UNDAGI 
IMPRESSIONISM YO`NALISHI 
Reja : 
1.Fransuz san’ati tarixida impressionizmning ahamiyati 
2.Ravel va K.Debyussi ijodi 
3.Musiqaviy impresionizmning badiiy uslubi 
4.Ravel va K.Debyussi asarlarini janri va shakli 
 
 
FRANSUZ MUSQASI VA  IMPRESSIONIZM 
Frantsuz  san’ati  va  madaniyatida  impressionizm  yo`nalishi  adabiyotda,  amaliy 
san’at  va  musiqada  yetakchi  o`rin  egallay  boshladi.Amaliy  san’atda  impressionizm 
yo`nalishi  kirib  kelishi  juda  qiyin  kechgan,  o`rnatilgan  ijod  qonunlariga  qarama-qarshi 
harakat  qilgan  impressionistlar  o`z  asarlarida  real  hayotni  ifoda.  Ular  Parij  ko`cha  va 
xiyobonlarini,  quyosh  nuri  to`lib  turgan  xovuzlar,  xvlq  sayli  va  bayramlar,  oddiy  ishchi 
va  dexqonning  hayotiga      oid  lavhalar  tasvirlangan.  Impresionistlar  afsona,  tarixi  va 
adabiy qaxramon mavzularidan voz kechib samimiy real hayt va zamondoshlar hayotini 
ifodaladilar.  Yangi  san’at  to’rini  shiori:  “San’at  arbobi,  yozuvchi  va  kompozitorlar 
ko`rganlarini qanday bo`lsa shunday yozish kerak”.  
Impressionizm  amaliy  san’atda  yangi  nomlarni  kashf  etdi.  Eduart  Mane,  Klod 
Mane,  Per  Ogyust,  Renuar,  Pol  Sezann,  Kamil  Pisarro  va  Edgar  Dega.  Musiqada 
impressionistik  oqimining  ilk  vaqillari  XIX-  asr  90-yillarida  shakllandi.  Bu  Klod 
Debyussi  va  Moris  Ravel    edi.  Bu  davrda  Frantsuz  kompozitorlaridan  Sen-San,  Jyul 
Masne va boshqa kompozitorlar ham ijod qilishgan. Frantsuz kompozitorlaridan Vagner 
uslubi ta’sirida ijod qilgan G. Berlioz, Sh. Guno, J. Bizelar ham shular jumlasidan.   
Anri Barro “Frantsiya va G`arb musiqasi” asarida shunday deb yozgan: “Bu davrda 
Vagner ta’siriga qarshi chiqish uchun keng egnida mustahkam boshga ega bo`lish kerak. 
Mane  va  K.  Debyussi  Bilan  ozodlik  keldi.  Tiniq  va  yorug`  bilimli,  iste’dodli  buyuk  va 
to`g`ri yo`nalishga ega shaxslar”.  
Impressionizm  yo`nalishiga  K.  Debyussining  kiritgan  yangiligi  XX-  asr  frantsuz 
musiqasini  jahon  musiqa  madaniyatida  yetakchi  o`ringa  olib  chiqdi  va  asosiy 
yo`nalishlardan biri bo`ldi. “Impressionizm” so`zi K. Debyussi asarlariga nisbatan 1887-
yilda  ilk  bor  qo`llana  boshlandi.  “Bahor  syuitasi”,  xor  va  orkestr  uchun  yozgan  asarini 
tashdimotida frantsuz musiqa akademiyasi a’zolaridan birisi shunday degan: “Bu asarda 
bezak  va  chiroy  haddan  tashqari.  Shakl  va  sur’at  ikkinchi  darajada.  K.Debyussi  bu 
chiroydan  ya’ni  impressionizmdan  uzoqroq  bo`lib  yurishi  kerak,  chunki  impressionizm 
san’at  asarining  dushmanidir”.  Keyingi  yillarda  impressionizm  so`zi  g`oyaviy  kurash 
bilan bog’`liq badiiy fikr va san’at turlaridan kelib chiqqan. 
1906-yilda  Frantsiya  K.Debyussini  impressionistik  musiqaning  asoschisi  deb  tan 
olgan.  Frantsuz  tanqidchilari  taqiqlashicha  bu  yo`nalish  o`z  davrida  klassik  va  romantik 
musiqasini garmonik akkordlaridan voz kechib, o`ziga xos uslub bo`lganligini yozishgan. 
Impressionistlar - yangi ifoda vositalarini qo`llashda  xalq ladlari pentatonika, nonakkord 
va  undan  ortiq  tovushlardan  iborat  akkordlarni  qo`llashgan.  Cholg`u  musiqada  va 
orkestrlashda  ko`p  o`zgarishlar  kiritilgan.  K.  Debyussi  o`zi  impressionizm  so`zini  juda 
yomon  ko`rgan  va  albatta  tarixda  impressionist  sifatida  nom  qolidirishni  hayoliga  ham 
keltirmagan.    Impressionist  oqimida  bo`lish  degan  bu  reallikni  sh9axsiy  tuyg`ular,  ichki 
ovoz orqali har bir buyumni jonlantirish demakdir. K. Debyussining “Oltin baliqchalar”, 
“Yoproqlar  orasidagi  qo`ng`iroqlar”  asarida  texnik  ifoda  etud  uslubida  yozilgan.  K. 
Debyussi  va  uning  izdoshi  M.  Ravel  bu  yo`nalishda  keng  ijod  qilgan  kompozitorlardan 


161 
 
biri.  M.  Ravel  K.  Debyussi  ijodini  o`rgandi,  o`zlashtirdji  va  o`zi  izlanishlar  qilib  ijod 
qildi, Frantsuz musiqa jamiyati oldida ustozi ijodini estetik qarashlarni himoya qildi.          

Download 11,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   129




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish