Opera janrining vujudgakelishi va rivojlanishi


«KARMEN » OPERASINING TAHLILI



Download 11,92 Mb.
Pdf ko'rish
bet98/129
Sana31.12.2021
Hajmi11,92 Mb.
#277163
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   129
Bog'liq
musiqa tarixi maruza matni (1)

«KARMEN » OPERASINING TAHLILI 
      «Karmen» operasiga  mukaddima   Jorj  Bize musiqasi 20 –asr musiqa san'atining eng 
yutuqli  marsh  janri  hisoblanadi.  Ushbu    asar  kompozitori  ham  o`z  ijodida    karmen 
operasiga  mukaddimani  har  tomonlama  jismoniy  tarbiya  usullarining  harakatlari  va 
harbiy  yurishga  o`xshash  tartibli  va  aniq    usul  tizimidagi  yo`sinida  yo`naltirib 
bastalangan. 
«Karmen»  -  lya  major  tonalligida  yozilgan  bo`lib,  2/4  chorak  nota  sanog`i  usulida  ijro 
etiladi.  Boshlanishida  Allegro  maestoso  belgisi  qo`yilgan  bo`lib,  bunda  forte 
balandlikdagi ijro va tez harakatlanish kompozitsiyasida marsh boshlangan. Tasniflanish 
tavsiloti  sho`x,  da'vatsimon,  jo`shqinli  va  quvnoqroqdir.Ijrochi  yo  ijrochilar  tomonidan 
ijro etilganda o`z-o`zini tortuvchan va xuddi shunday tartibda ikkinchi qismida ham sekin 
formada marsh haqiqiy o`z tavsilotini ko`rsata olgan. 
          Ushbu asarni hozirgi zamonamizda butun jahon   orkestrlari ijro etib kelinmoqda. 
Asar  mavsumidagi  3-  qismida  trelsimon  ijro  Si  notasida  ko`rsatilgan.    Fortepiano 
ijrochiligi esa oddiy akkordlarda birin ketin ketma-ketlikda kompozitsion garmonikasiga 
erishgan.  
            9-  taktdan  boshlab  asar  o`z  kompozitsiyasida  takrorlanish  usuliga  ega.  Bu  esa 
ushbu asarning rondo shaklini bildiradi. 16  – taktli ijro  yana o`z ijrosini takroriy repriza 


151 
 
orqali  qaytib  ijro  etiladi.  17  taktdan  boshlab  mavzuga  kirish  ,  ya'ni  solo  ijrochiligi 
boshlangan. Ushbuda jo`rnavoz o`z ijroviy akkordlarida piyano belgisi ishorasi orqali o`z 
o`rnida jo`r bo`ladi. 
              25-  taktdan  boshlab  forte  balandligida  6  taktli  ijrodan  so`ng  trell  orqali 
kulminatsiya  kreshendo  belgisida  ikki  piano  orqali  past  sadodan  baland  sadolanishga, 
ya'ni  ikki  fortegacha  ijroni  olib  chiqish  maromi  ko`rsatilgan  bo`lib,  ushbuni  hamma 
ijrochilar  tanish sifatida birdaniga o`zlashtirib ijro etishlari ham tabiiy xol albatta! 
               50  taktdan  so`ng  asar  ikkinchi  qismiga  o`tadi.  Bunda  haqiqiy  marsh  obrazli 
ijroga kirishadilar. Ammo u 4- taktdan so`ng boshlanadi. Ikkinchi qismdagi ijro juda past 
piyano  tovush  bosimida  kechadi.  Ijrochidan  maxsus  diqkat  jalb  etilishi  kutiladigan 
jarayonlar bu fa- va do- nota  belgisi bekarlashib borishi, va si- bemoll sol bekar tovush 
ijro  xususiyatlariga  egadir.  Bir  qatorda  do  major  tonalligini  bildiradi  va  u  o`zgaruvchan 
engarmonik qurilmadan o`rin oladi. Bunday xolatlar ikkinchi qismning boshlanishidan 51 
–  taktdan  o`z  kompozitsion  tasnifini  olgan.  Ushbu  qismning  takrorlanishgacha  bo`lgan 
taktlari 78- tani tashkil etadi.  
              79  taktdan  boshlab  Karmen  asari  ikkinchi  qismning  takrorlanish  xususiyatini 
olgan  bo`lsa  ham  ammo  unda  formasi  o`zgarmasdan  baland  forte  sadolanishida  boshlab 
uch fortegacha ko`tarilib ijro etiladi.Ushbu 100 taktgacha o`z ifodasini olgan. 101 taktdan 
boshlab  yana  boshlang`ich  asar  mavsumida  ijro  takroriy  ,  ya'ni  boshlanishidan  boshlab 
forte tovush sadolanishida baland ijro etiladi.                        
                 101 taktdan boshlab 13 taktida,  ya'ni 113 taktda forte piano belgisi ishorasida 
krishendo belgisi orqali asar kulminatsion  yakunlanish  yo final tavsifi va tasniflanishiga 
o`tadi.  Karmen  operasidan  muqaddima  asarining  umumiy  taktlari  119  –  taktni  va 
takrorlanish belgilaridan iboratdir. 
                «Karmen»  -  asarining  umumiy  diapozoni  kichik  oktavadan  boshlab  fa  diez 
uchinchi  oktavani  tashkil  etadi.Dinamik  belgilaridan  glisando,  ligato,trell,  urg`uli  ijro, 
a'teratsiyalarda bekar va diezlar tonalligiga qarab va si bemonll trelda qullanilishi Hamda 
uch  fortegacha  bo`lgan  baland  yakunlanish  kompozmitsiyasiga  egadir.Ushbu  asarning 
nota  sanoqlaridan  chorktalik,  sakkiztalik  va    o`n  oltitalik  notalar  o`rinlashgan.  Urg`ular 
asar mavsumini tavsiloti va qattiq va yumshoq  metroritmiqani ko`rsatadi. 
               Jorj  Bizening  «Karmen»  operasidan  muqaddima  asari  119  taktda  sakkiztalik 
nota va pauzalari orqali  tantanavor zarb tavsiflanishida yakunlanadi. 
 

Download 11,92 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   94   95   96   97   98   99   100   101   ...   129




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish