Nizomiy nomidagi тoshkenт davlaт pedagogika universiтeтi maтyoqubova тozagul rajapovna alisher navoiy hayoтi va ijodi fani bo’yicha o’quv qo’llanma

Ibn Salom obrazi. Laylining otasiga ma’qul bo’lgan shaxs Ibn Salom bo’lib, 
u boy-badavlat kishi edi. Ibn Salom nihoyatda badavlat bo’lib, uning molu davlati 
son-sanoqsiz.  
Ibn  Salom  har  qanday  mushkul  ishni  kuch  va  pul  vositasi  bilan  hal  etishga 
qattiq  ishonadi.  Og’ir  mehnat  azobini  ko’rmagan,  muhabbatdek    his-tuyg’uning 
nimaligin  tushunmagan  bu  o’zining  xohish-irodasini  kishilarning  samimiy 
muhabbatidan ustun qo’yadi.  
U  ichkilikka  qattiq  berilgan  bo’lib,  Layliga  uylanish  sharafiga  muyassar 
bo’lganidan keyin maishatga yanada ko’proq beriladi. 
Aysh ayladilar necha tunu kun,  
Kim ne kuni maysiz erdi, ne tun. 
Laylining  otasiga  o’zining  davlati  bilan  manzur  bo’lgan  bu  kishi  Laylining 
hurmatini  qozona  olmaydi.  Chunki  unda  Majnunga  xos  aql-zakovat,  pok  va 
samimiy  muhabbat,  olijanoblik  kabi  fazilatlardan  asar  ham  yo’q  edi.    Shoir  Ibn 
Salomning xarakterini yorqinroq tasvirlash uchun o’ziga xos tashbehlarga murojaat 
qiladi. Shoir Laylini oyga o’xshatsa, Ibn Salomni ajdahoga qiyoslaydi: 
Chun topti nikoh ishi saranjom,  
Layli haramig’a urdilar gom.  

---

 
127 
 
Kim mayl etibon tuman jafog’a,  
Bergaylar ul oyni ajdahog’a. 
Bu tasvir  doston badiiyatini kuchaytirish bilan birga shoirning bu qabih ishga 
munosabatini  ham  to’g’ri  tushunishimizga  yordam  beradi.  Chunki  Layli  kabi  har 
jihatdan barkamol qizning Ibn Salomga uzatilishi uning ajdahoga topshirilishi bilan 
barobar  edi.  Ammo  bu  yovuzlik  amalga  oshmaydi.  Ibn  Salom  g’oyatda  ko’p 
ichkilik ichganligi sababli eski xafaqon kasalligi qo’zib qoladi va behush yiqiladi. 
Тong  otgach,  uni  odamlari  qabilasiga  olib  ketishadi.  Ko’rinadiki,  Ibn  Salom 
sevishganlar  qismatining  fojiali  tus  olishiga  sababchilardan  biridir.  U  qanchalik 
boy  bo’lishiga  qaramay,  kaltabin,  tor  fikrli,  go’zal  insoniy  tuyg’ulardan  yiroq  
kimsadir. 
Umuman,  «Layli  va  Majnun»  da  yaratilgan  har  bir  obraz  o’ziga  xos    bo’lib, 
ular ma’lum bir g’oyani
 
ilgari surishda faol ishtirok etadi. Bu obrazlar timsolida biz 
Navoiyning betakror mahorati  egasi ekanligini anglab yetamiz..