Jismoniy madaniyat nazaryasi va uslubiyoti kafedrasi

Abu Ali ibn Sino «Tib qonunlari»da jismoniy tarbiyaga katta e’tibor bergan. O
’
z kitobida 
salomatlikni  muhofaza  qilish  qoidalarini  ko’rib  chiqar  ekan,  buyuk  mutafakkir  jismoniy 
mashqlarni  sog
’
lomlashtirish  va  davolash  amaliyotida  tutgan  o’rni  va  ahamiyati  haqida 
mukammal  tarzda  so’z  yuritadi.  Ibn  Sino  olimlar  orasida  birinchi  bo’lib,  jismoniy  mashqlarni 
odam  organizmiga  ijobiy  ta’sirini  «Uzluksiz  chuqur  nafas  olish  jarayonini  keltirib  chiqaruvchi 
erkin harakat jismoniy mashq deyiladi», deb ta’riflagan.«Tib qonunlari»da bolalar, o’smirlar va 
keksalar  qachon  va  qay  tarzda  jismoniy  mashqlar  bilan  shug’ullanishi  haqida  ma’lumot  berib 
o’tadi.  Ibn  Sino  mashqlarni  boshlash  va  tugatish  vaqti,  uqalash,  hammomda  va  sovuq  suvda 
cho’milish  (chiniqish),  tanani  tozalikda  saqlash  va  boshqa  gigiyenik  talablar  haqidagi 
fikrmulohazalari bugungi kungacha olimlar diqqat markazidadir. 
«Tib  qonunlari»  kitobining  asl  arabcha  matni  birinchi  marta  1593  yili  Rimda, 
keyinchalik  u  hozirgi  Kohira  (1873,1877,1879),  Tehron  (1889),  Laknav  (1906)  va  Lohur 
(1906)  shaharlarida  chop  etildi.  Ispaniyaning  Toleda  shahrida  1130  yili  tarjimonlar 
kollegiyasi tashkil qilinadi va Kremonalik Gevard (1114  – 1187 y) «Tib qonunlari» ni arab 
tilidan  lotin  tiliga  tarjima  qilishga  kirishadi.  Shundan  boshlab  «Tib  qonunlari»  kitobi 
Yevropa  vrachlari  qo’lidagi  asosiy  qo’llanmaga  aylanadi  va  universitetlarda  tibbiyot  fani 
shu asar buyicha o’qitilgan. 
O’zbekiston sharqshunoslari «Tib qonunlari»ning besh kitobini arabchadan o’zbek va 
rus tillarida tarjima qilishdi va ularni 1954  –1961 yillar mobaynida Toshkentda shifokorlar 
bilan  hamkorlikda  nashr  etdilar.  Umuman,  «Tib  qonunlari»  besh  kitobdan  iborat  va  ular 
quyidagilar: 
Birinchi  kitob-  tabobatning  nazariy  asoslari  hamda  amaliy  tabobatning  umumiy 
masalalari haqida ma’lumot beradi. Tabobat ilmining ta’rifi, uning vazifalari, xilt va mizoj