Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

837 - САВОЛ: 
ФАН БИЛАН ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИ АЛОҚА-
ДОРЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ШАРТ-
МИ? 
ЖАВОБ: Фан билан таълим жараёнининг алоқадорлигини 
ривожлантириш шарт, чунки улар асосида таълим ва кадрлар 
тайёрлаш соҳасида илғор амалий, илмий тадқиқотлар ўтказиш, 
таълим сифати ДТС талабларига мувофиқ келишини ташкил этиш ва 
таъминлаш мақсадида педагогика ва таълим соҳасида илмий-
услубий қўлланмалар ишлаб чиқишни фаоллаштиришга эришилади. 
КЎРСАТМА: Фундаментал ва амалий фан соҳасидаги илмий 
кадрларнинг таълим жараёнидаги иштирокини рағбатлантириш, 
педагогик ва илмий тадқиқот жараёнларининг алоқасини таъмин-
лашга интегратив ёндашув замонавий таълим талабидир. 
838 - САВОЛ: 
ФИЗИК МОДЕЛЛАШ ДЕГАНДА НИМАНИ 
ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Физик моделлашда – ўрганилаётган ҳодиса ёки 
жараённинг физик табиати ва геометрик тузилишлари асл 
нусхасидек, омма унинг миқдор жиҳатидан фарқ қиладиган, тадқиқ 
учун қулай ҳолдаги моделдан фойдаланилади. 
КЎРСАТМА: Физикавий модель. Ушбу кўринишдаги моделлар 
ашёвий кўринишда бўлади ва улар маълум қонуният (мезон, қоида ва 
ҳ.к) асосидаги воситалар мажмуасидан иборат бўлади, яъни маълум 
даражада (муаммо мақсади ва ечимини қаноатлантирадиган 
даражада)ги қурилма ёки қурилмалар мажмуасидан иборат бўлади.
839 - САВОЛ: 
ФИЗИКАВИЙ МОДЕЛЬ ҚАНДАЙ ҲОЛАТ-
ЛАРДА УЧРАЙДИ? 
ЖАВОБ: Физикавий модель асосан қуйидаги ҳолатларда 
учрайди: 

объект билан табиатан бир хил бўлган кичрайтирилган (кичик 
ўлчамли) ёки ихчамлаштирилган масштабдаги модель; 

бошқа табиатга эга бўлган модель (дастгоҳнинг лаборатория 
макети, ўлчов занжирли механик қурилма билан алмаштириш макети 

---

529 
ва шу кабилар), машина ёки механизмларнинг ҳаракатдаги кичик 
ўлчамли (лаборатория учун) макети; 

жараён ва ҳодисалар фаолияти кечишини ифодаловчи 
компьютерли макетлар, тренажёрлар ва шу кабилар. 
КЎРСАТМА: Ҳар қандай физикавий моделни компьютерлар 
ёрдамида рақамли шаклда (дастурлар асосида) амалга ошириш 
мумкин. Бунда математик модель ёки компьютерда моделлаштириш 
жараёни ҳосил бўлади.