Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

801 - САВОЛ: 
МАСАЛАНИ ТЎҒРИ ҚЎЙИШ ДЕГАНДА 
НИМАНИ ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Одатда, масалани тўғри қўйиш – масала ечимининг 
ярми, қолгани эса, моделни тўғри танлашга боғлиқ, деган фикр 
қайл этилади. Агар модель қўйилган масала шартини тўлиқ акс 
эттирса, у ҳолда бу тегишли натижани тўғри, тез ва осонлик билан 
қўлга киритиш имконини беради.
КЎРСАТМА: Яратилган моделнинг назарий ва амалий 
жиҳатларини таҳлил қилиш ҳамда унинг амалиётга яроқлилигини 
баҳолаш, шунингдек, унинг бошқа муаммолар ечимларини 
топишдаги аҳамиятини асослаш ва такомиллаштириш учун 
тавсиялар тизимини ишлаб чиқиш керак. 
802 - САВОЛ: 
МАТЕМАТИК МОДЕЛЬ ДЕГАНДА НИ-
МАНИ ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Математик модель деганда ўрганилаётган ҳодиса ва 
жараёнлар кечишини математик муносабатлар ва белгилар орқали 
ифодаланиши тушунилади. Масала берилишининг математик 
муносабатлар ва белгилашлар орқали қатъий ифодаланишига 
масаланинг математик модели дейилади. 
КЎРСАТМА: Математик моделни яратиш қуйидаги кетма-
кетликда олиб борилса, объектни имкони борича тўлиқроқ акс 
эттириш (ифодалаш) имкони яратилади: 

тадқиқот объектини ифодаловчи модель яратишда, унинг 
асосий кўрсаткичлари орасидаги алоқадорлик қонунларини 
шакллантириш (ўрнатиш) керак; 

математик моделни яратишга олиб келадиган математик 
масалаларни ечиш муҳокамасини ҳал этиш керак; 

математик моделнинг объектни тадқиқ қилишнинг илмий-
назарий асосларига мувофиқлигини асослаш керак; 

---

512 

яратилган математик моделнинг назарий ва амалий жиҳат-
ларини таҳлил қилиш ҳамда унинг амалиётга яроқлилигини 
баҳолаш, шунингдек, унинг бошқа муаммолар ечимларини то-
пишдаги аҳамиятини асослаш ва такомиллаштиришга тавсиялар 
тизимини яратиш керак ва шу кабилар.