Илмий тадқиқот асослари: 1000 саволга 1000 жавоб тошкент–2019

 
281 - САВОЛ: 
ИЖОДИЙ ЖАРАЁН САМАРАДОРЛИГИ 
ДЕГАНДА НИМАНИ ТУШУНАСИЗ? 
ЖАВОБ: Ижодий жараён самарадорлиги – бунда илмий 
тадқиқот ишини олиб бориш жараёнининг назарий тадқиқотлар 
қисмига кўпроқ эътибор берилади ва қуйидаги кетма-кетликда иш 
олиб борилади: 

олиб борилган илмий тадқиқот иши бўйича фойдаланилган 
ахборотлар ва жорий хулосалар таққосланади; 

тахминлар ва уларга мос далиллар таққосланади; 

сабаб ва оқибат алоқалари ажратилиб кўрсатилади: 
“тадқиқот жараёни – натижа – илмий ривожлантириш”; “Тадқиқот 
жараёни – натижа – билимни ривожлантириш”; “тадқиқот жараёни 
– натижа – фанни ривожлантириш”; “тадқиқот жараёни – натижа 
– техника-технологияни такомиллаштириш ва яратиш”; “тадқиқот 
жараёни – натижа – таълимни ривожлантириш” ва ҳ. к. 

натижалардаги хатоликларни аниқлаш ва уларни амалий 
фаолиятда баҳолаш нуқтаи назардан дастлабки баҳолаш; 

тадқиқот мазмун – моҳиятига боғлиқ ва боғлиқ бўлмаган 
натижаларни аниқлаш ҳамда уларнинг охирги натижага таъсирини 
эътиборга олиш; 

натижадаги кўрсаткичлар (ўзгарувчилар, ўзгартирувчилар, 
омиллар, предметлар) чегарасини амалий фаолият нуқтаи 
назаридан баҳолаш; 

натижа бўйича хулоса (илмга, билимга, фанга, техникага, 
технологияга, таълим ва ҳаттоки айрим тушунчага ҳам) тайёрлаш; 

хулосаларнинг ҳаққонийлигини баҳолайдиган мезон
(кретерий, тамойил) тайёрлаш. Агар бу илмий тадқиқот ишининг 
дастлабки босқичида олдиндан тайёрланган бўлса, уни қайта 
текшириб кўриш; 

натижанинг аҳамиятини (илмга, билимга ва ҳ. к.) баҳолаш; 

натижани амалий фаолиятга жорий этиш тавсиясини 
тайёрлаш ва ҳ.к. 
КЎРСАТМА: Илмий тадқиқот ишини олиб боришда ижодий 
жараён самарадорлигини аниқлаш кетма-кетлигига қатъий амал 
қилиш керак. 

---

213