A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

tarafida 
Husaynkuh  qoyalarida  ahamoniylardan  Doro  I,  Ksereks  1 
(m ilodd an 
awalgi 486-465-yy.), Artakserks  1  (miloddan awalgi 465-424-yy.) 
hamda 
Doro II  (miloddan awalgi 424—404-yy.)laming maqbaralari hamda ulaiga
120

---

it  raverishda 
o ‘yib  yozilgan  katibalar  bor.  M azkur  yodgorlik  sosoniy 
«^Aaidalardan 
Rustam (636-yili arablar bilan bo'lgan jangda halok bo'lgan) 
fom i bilan ham bog'liq va tarixda ko'pincha  Naqshi  Rustam deb ataladi.
Katibalarda,  ayniqsa  Doro  1  surati  ostiga  yozilgan  katibada,  uning 
davlati ko'klarga ko'tarib maqtaladi,  uning tarafidan bosib olingan xalqlar 
esa  itoatkorlikka  va  halol  m ehnat  qilishga  chaqiriladi,  bo'ysunmaganlar 
va  shu  sababdan  jazoga  m ahkum   etilganlaming  nomlari  qayd  etiladi. 
Muhimi  shundaki,  katibada  ahamoniylarga  tobe  bo'lgan  23  satraplik  va 
xalqlarning  to 'la   ro 'y x ati  yo zilg an .  B ular  orasid a  p a rfiy alik la r, 
baqtriyaliklar,  so'g'diyonaliklar ham da  xorazmliklar ham  bor.
Yodgorlik  orasida  m u h im larid an   yana  biri  m ashhur  B ehistun 
yozuvlaridir.  Bu  yozuvlar  uzunligi  22  m,  um um iy  balandligi  7,8  m 
bo'lib,  ular Shimoliy  Eronda,  K irm onshohdan  30 km  masofada,  daryo 
bo'ylab  o 'tgan  qadimgi  karvon  yo'li  yoqasida,  uning  chap  tarafida, 
Zagros  nomli  tik qoyaga,  taxm inan  105  m etr balandlikda  D oro  1  ning 
amri bilan yozilgan g'alaba yodgorligidir.  Yozuv elam, bobil va qadimgi 
eron tillarida bitilgan va m iloddan awalgi  523—522-yillari Ahamoniylar 
saltanatini  larzaga  keltirgan  G a u m a ta -5 2 2 -y il  29-sentabrda  halok 
bo'lgan,  Frada  -   m arg'iyonalik,  522-yil  10-dekabrida  asirga  olingan, 
Skunxa -  hozirgi Qozog'iston va O 'zbekiston hududida istiqomat qilgan 
sak  qabilalarining  yetak ch isi  kabi  b o sh liq lar  rahbarligidagi  xalq 
harakatlari  haqida hikoya qiladi.