Bank amaliyotida tijorat banklari

2-jadval 

Bank kapitali tarkibining (Bazel III talablariga ko’ra) yangi 

ko’rinishi 

*

 (tavakkalchilikka tortilgan aktivlarga nisbatan foizda) 

 

Jami  to’langan(oddiy) 

aksiyalar 

(chegirmalardan keyin) 

I 

darajali 

bank 

kapitali 

Jami 

regulyativ 

kapital 

Minimal talab 

4,5 

6,0 

8,0 

Konservatsion 

bufer kapitali 

2,5 

 

 

Minimal talab+ 

Konservatsion 

bufer kapitali 

7,0 

8,5 

10,5 

Kontrsiklik bufer 

kapitali 

0-2,5 

 

 

 

                                                 

*

  Bozor,Pul va Kredit/02(165) 2011,8-bet 

---

31 

 

Tijorat  banklarida  risk  boshqaruvini  takomillashtirish  lozim.Хalqaro 

amaliyotda bank menejmentining markaziy bo’g’ini risk boshqaruvi ekanligi 

allaqachon  isbotlangan.  Bazel  I,  Bazel  II    va  Bazel  III  standartlarining  asl 

mohiyati ham risk va kapital o’rtasidagi bog’liqlikda namoyon bo’ladi. Bazel 

III kelishuvining bosh maqsadi – bank ishida risk boshqaruvi sifatini oshirish 

hisoblanadi.  

Bazel  III  bilan  banklar  likvidligiga  ham  ikkita  yangi  talab  kiritilmoqda. 

Birinchisi — bu 30 kungacha bo’lgan joriy majburiyatlarning likvid aktivlar 

bilan  100  foiz  qoplanishini  nazarda  tutuvchi  talab.  Ushbu  normativni 

hisoblashda  inobatga  olinadigan  aktivlar  sifatiga  bo’lgan  talablar 

kuchaytiriladi.  Jumladan,  likvid  aktivlar  sifatida  baholanadigan  qimmatli 

qog’ozlar reytingiga yanada yuqori talablar belgilanadi. 

Ikkinchi  normativ  —  uzoq  muddatli  likvidlik  normatividir.  Bankning 

normal  faoliyati  doirasida  uning  bir  yilgacha  bo’lgan  aktivlari  barqaror 

passivlar bilan 100 foizga ta’minlangan bo’lishi shart. 

Хulosa  qilib  aytganda,  rivojlangan  davlatlar  amaliy  tajribasiga  ko’ra, 

bank tizimining samarali va erkin faoliyat ko’rsatishi uchun Markaziy bank 

tomonidan tijorat banklari faoliyatini tartibga solishda yuqorida qayd etilgan 

har  ikkala  pul-kredit  hamda  iqtisodiy  me’yorlar  usullaridan  o’zaro 

aloqadorlikda samarali foydalanish talab etiladi.  

 

 

---

32