O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi qarshi davlat universiteti biotexnologiya kafedrasi

 

3-rasm. Nafas zanjirining tuzilishi. 

 

---

 

14 

1-kompleks  –  NADN-degidrogenaza.  Mitoxondriya  ichki  membranasi 

tarkibiga  kirgan  oqsil  komplekslari  ichidagi  eng  og‗iri  bo‗lib,  kamida  16 

polipeptiddan tashkil topgan. Uning katta qismi struktura hosil qilish funksiyasini 

bajaradi. 

U 

FMN*Н

2

 

ga 

aylanadigan 

prostetik 

gruppa 

–  FMN 

(флавинмононуклеотид)  ishtirokida,  NADN  ni  oksidlaydi.  Ikkita  elektronning 

FMN  ga  o‗tkazilishi,  ikkita  protonning  matriksdan  qamrab  olinishi  bilan  boradi. 

Bir  mol  kompleks  14  dan  7  gacha  temir-oltingugurt  markazlariga  (klasterlariga) 

ega bo‗lib, ular  tarkibiga 16 dan 28  gacha  temir  atomlari hamda kislotaga sezgir 

oltingugurt  atomlari  kiradi.  Har  bir  klasterda  2  yoki  4  temir  atomlari  uchraydi. 

Temir-oltingugurtli  markazlar,  juftlanmagan  elektronga  xos  EPR  spektrlarini 

namoyon etadi va har doim bir elektronli tashuvchi bo‗lib ishlaydi. Kompleks – 1 

elektronlarning NADN (Е

m

= - 0,32 V) dan ubixinonga (Е

m

= + 0,1 V) o‗tkazilishini 

katalizlaydi. U protonlarni membrana orqali o‗tkazishga ham qodir.