+++mm ish yuritish QurbonovSh doc

    

 Xujjatchilikda , shuningdek ,aynan va erkin nusxalar  xam farqlanadi. Aynan 

nusxa  asl  nusxaning  barcha xususiyatlarini  -xujjat zaruriy  qismlarining  joylashishi  , 

mavjud  shakliy  belgilar  (gerb,  yumalok  muxr,  turtburchak  muxr,  nishon  kabi)  , 

matndagi  bosma  ,  yozma  xarf  shakllari  va  shu  kabilarni  aniq  va  tulik  aks  ettiradi, 

masalan , fotonusxani shu tur xujjatlar katoriga kiritish mumkin. 

Erkin  nusxada  

esa    xujjatdagi  axborot  tulaligiicha  ifodalansa-da  ,  bu  nusxa  tashqi  xususiyatlar 

jixatdan bevosita muvofiq kelmaydi, ya‘ni erkin nusxada asl nusxadagi muxr urniga 

“muxr”  deb,  imzo  urniga  “imzo”  deb    ,  gerb  urniga  “gerb”  deb  yozib  kuyiladi  va 

xokazo.  Ba‘zan  muayyan  xujjatga  tulaligicha  emas,  balki  uning  bir  qismiga  extiyoj 

tugiladi. Bunday xollarda xujjatdan nusxa emas,   balki  kuchirma   olinadi (masalan, 

majlis bayonidan kuchirma, buyurukdan kuchirma va xokazo). Nusxa va kuchirmalar 

,  albatta  ,  notarius  ,  xodimlar  bulimi  va  shu  kabilar  tomonidan  tegishli  tartibda 

tasdiqlangan  takdirdagina  xuquqiy  kuchga  ega  buladi.Asl  nusxa  yuqolgan  xollarda 

xujjatning ikkinchi nusxasi  (dublikati ) beriladi, ikkinchi nusxa asl nusxa bilan bir xil 

xuquqiy kuchga egadir. 

---

www.qmii.uz/e-lib 

 

16

  

  Ma‘muriy  -boshqaruv  faoliyatida  xizmat  mavkeiga  kura  xujjatlar  xozirgi 

kunda,  asosan,  quyidagi  cha tasniflanadi  :  tashkiliy xujjatlar ;  farmoyish  xujjatlari  ; 

ma‘lumotsimon-axborot xujjatlari ; xizmat yozishmalari. 

    

 Tashkiliy xujjatlar   mazmunan tashkilot va korxonalarning xuquqiy makomi, 

tarkibiy  tarmoklari  va  xodimlari  ,  boshqarish  jarayonining  borishida  jamoa 

ishtirokining qayd qilinishi , boshqa tashkilotlar bilan aloqalarning xuquqiy tomonlari 

kabi  masalalarni  aks  ettiradi.  Nizomlar  ,  yuriqnomalar  ,  majlis  bayonlari  , 

shartnomalar ana shunday tashkiliy xujjatlar sirasiga kiradi. 

   

  Farmoyish  xujjatlari guruxiga buyruq , kursatma , farmoyish kabilar kiradi.  

    

Ma‘lumotsimon-axborot  xujjatlari  anchayin  katta  guruxni  tashkil  qiladi., 

bunday  xujjatlarning  ish  yuritish  jarayonidagi  ishtiroki  xam  juda  faol.  Bu  gurux 

dalolatnoma,  ma‘lumotnoma,  ariza  ,  tushuntirish  xati  ,  xisobot,  ishonchnoma, 

tavsifnoma kabi xujjatlarni uz ichiga oladi.  

    

 Xizmat  yozishmalari          mazmunan  xilma-xil  buladi.  Ularda  tashkilot  

faoliyatining  turli  masalalari  bilan  bogliq  talab,  iltimos,  taklif  ,  kafolat  kabilar  aks 

ettiriladi. Bu ma‘noda xizmat yozishmalari xujjatlarning yuqorida kursatilgan xar uch 

guruxi  bilan  xam  aloqadordir,  ularning  muayyan  bir  guruxiga  xizmat  xujjatlarini 

kiritish shuning uchun xam maqsadga muvofiq emas. Shularni xisobga olib , xizmat 

yozishmalari  xozirgi  zamon  xujjatshunosligida  mazkur  guruxlardan  keyin  turtinchi 

aloxida gurux sifatida tasniflangan va bu mantikan urinli.