Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

1.7. Buxgalteriya hisobining predmeti va obektlari 

Ma'lumki, u yoki bu sohani o‘rganuvchi har bir fan o‘z predmeti, ya'ni o‘rganiladigan obektlariga 

va  metodi,  ya'ni  shu  predmetni  o‘rganish  usullarining  ilmiy  asoslangan  majmuasiga  ega  bo‘lishi  lozim. 

Shuningdek, buxgalteriya hisobi ham iqtisodiy fanlarning mustaqil bir tarmog‘i sifatida o‘z predmeti va 

metodiga ega. 

 

 

Korxonalar xo‘jalik faoliyati amaldagi qonunchilik va tasdiqlangan biznes-rejasiga muvofiq  

 

Xo‘jalik yurituvchi subekt moliya-xo‘jalik faoliyatini amalga oshirishi uchun zarur mablag‘lar va 

ularning  vujudga  kelish  manbalariga  ega  bo‘lishlari  lozim.  mablag‘lar  va  manbaar  ta’minot,  ishlab 

chiqarish va realizatsiya  jarayonlarida sodir bo‘ladigan xo‘jalik muomalalari ta’sirida o‘zgaradi.  

Yuqorida  ta'kidlanganidek,  buxgalteriya  hisobi  tadbirkorlikni  rivojlantirish  va  biznesni 

boshqarishda  muhim  ahamiyatga  ega.  Lekin,  buxgalteriya  hisobi  korxona  xo‘jalik  faoliyatining  pulda 

ifodalanadigan qisminigina aks ettiradi. Bu esa buxgalteriya hisobining obektlarini belgilab beradi. 

Buxgalteriya  hisobi  to‘g‘risidagi  qonun»ning  4-moddasiga  muvofiq  «Asosiy  va  joriy  aktivlar, 

majburiyatlar, xususiy kapital, zaxiralar, daromadlar va xarajatlar, foyda, zararlar hamda ularning harakati 

bilan  bog‘liq  xo‘jalik  muomalalari  buxgalteriya  hisobining  obektlaridir».  Korxonalar  o‘z  xo‘jalik 

faoliyatini amalga oshirishlari uchun zarur mablag‘lar, mashinalar, qurilmalar, pul, moddiy boyliklar va 

boshqalarga  ega  bo‘lishlari  kyerak.  Bu  mablag‘larning  tarkibi  va  ko‘lami  korxonalarning  xo‘jalik 

faoliyatining  yo‘nalishi  (sanoat,  qishloq  xo‘jaligi,  savdo  va  h.k.)  bilan  bog‘liq  bo‘lib,  ularning  biznes-

rejalari bilan belgilanadi. 

Xo‘jalik  mablag‘larining  tarkibi  va  joylashishi  bo‘yicha  hisobga  olish  korxonaning  muayyan 

mablag‘lari (mashinalar, bino va inshootlar, Material va mahsulotlar va h.k.) to‘g‘risida ma’lumot bersa, 

ularni vujudga kelish manbalari va tayinlanishi bo‘yicha hisobda aks ettirish esa, bu mablag‘larningxususiy 

mulk  hamda  ularning  korxonaga  biriktirilganligi  yoki  vaqtincha  ishlatilayotganligi  va  xo‘jalik 

mablag‘larining qanday maqsadlarga mo‘ljallanganligini aniqlash imkonini beradi. 

Shunday  qilib,  eng  umumiy  ko‘rinishda  buxgalteriya  hisobi  predmetining  mazmuni  hisob