Microsoft Word 03 Kishlok xujaligida buxalteriya xisobi va solikka tortish \

4. Uzviy aloqa funksiyasi. Buxgalteriya hisobi uzviy aloqa funksiyasini bajarib, busiz boshqaruv 

tizimining faoliyati ma'nosiz bo‘lib qoladi, buning ustiga keng ko‘lamda kompyutyerlashtirilgan sharoitda 

faoliyat ko‘rsatadigan tizimli buxgalteriya hisobi boshqaruv xodimlarini korxona va uning bo‘linmalarining 

ma'lum  davr  ichidagi  faoliyati  to‘g‘risida,  xo‘jalik  mablag‘lari,  ularning  vujudga  kelish  manbalari  va 

korxonaning  majburiyatlari  haqida,  mol  yetkazib  beruvchilar,  xaridorlar,  buyurtmachilar,  banklar,  soliq 

inspeksiyasi,  investorlar  va  boshqa  xorijiy  hamkorlar  bilan  o‘zaro  munosabatlar  to‘g‘risida,  moliyaviy 

natijalarni  shakllantirish,  foydaning  ishlatilishi  va  jamg‘arilishi  to‘g‘risida,  mulkdorlar  (aksiyadorlar, 

paychilar, ta'sischilar va h.k.) bilan munosabatlar to‘g‘risida haqiqiy ma’lumotlar bilan ta'minlaydi. 

Ko‘rsatkichlarning  haqiqiy  miqdorini  aks  ettiradigan  buxgalteriya  axborotlari  yordamida  uzviy 

aloqadan  foydalangan  holda  biznes-reja  ko‘rsatkichlari,  standartlar,  norma  va  normativlar,  smetalar 

bajarilishi, barcha turdagi resurslardan oqilona foydalanish ustidan nazorat o‘rnatiladi, har xil kamchiliklar 

bartaraf  etiladi.  Ishlab  chiqarish  imkoniyatlari  va  ularning  safarbar  etilish  hamda  ishlatilish  darajasi 

aniqlanadi (1.5-rasm). 

Buxgalteriya  hisobi  tizimi  boshqaruvni  uzviy  aloqa  orqali  har  qanday  darajada  ta'minlay  oladi. 

Boshqa hech qanday tizim ushbu vazifani bajara olmaydi. 

Uzviy aloqa funksiyasi, odatda asosan dastlabki hujjatlardan olinadigan, turli xil tashuvchilardagi 

birlamchi  axborotni  bajaradi.  Masalan,  mehnatga  haq  to‘lash  to‘g‘risidagi  ishbay  naryadlarda  mavjud 

bo‘lgan  axborotlar,  ham  bajarilgan  ishlarning  haqiqiy  hajmini  hisobga  olish  uchun,  ham  ma'lum  davr 

ichidagi rejalashtirilgan har bir tadbir bo‘yicha rejadan chetga chiqishlarni aniqlash uchun ishlatiladi.