Q u sm o n o V, U. J o ‘rayev, N. N o r q u L o V о ‘zbekiston tarixi



Download 2,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/199
Sana31.12.2021
Hajmi2,42 Mb.
#271857
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   199
Bog'liq
Oz Tarix 8-sinf Kutubxona n1 uz

Adabiyot 
X V II—X V III  asr  b irin c h i  y arm id a
adabiyot  ancha  rivoj  topdi.  Bu  davr 
adabiy  m uhitida  Bedil  (asl  ismi  Mirzo  Abdulqodir,  1644 — 
1721)ning  o ‘m i  katta.  U   kesh  (Shahrisabz)lik.  Dehlida  vafot 
etgan.  Uning  yirik  asari  ,,To‘rt  unsur“  nasrda  yozilgan  b o ‘lib, 
unda  havo,  suv,  yer,  olov  haqida,  shuningdek,  o ‘simliklar, 
hayvonlar  va  odamning  kelib  chiqishi  haqida  o ‘z  qarashlari 
bayon  etiladi.
Bedilning  ,,Irfon“  (,,Bilim“)  dostonida  falsafa,  tarix  va  ilo- 
hiyot  masalalari  bayon  etilgan.  Bedilning  fikricha,  dunyo  abadiy 
b o ‘lib,  to ‘xtovsiz  harakat  qiladi  va  o ‘zgarib  turadi.  U   she’rlarida 
jamiyatdagi  jabr-zulm,  adolatsizlik  kabi  illatlami  qoralaydi.  Bedil 
Turkistonda  ,,Abulma’oniy“  („M a’nolar  otasi“)  degan  nom   olgan.
Bu  davr  adabiyotining yirik namoyandalaridan yana biri  shoir 
Sayido Nasafiy edi.  U  N asaf (Qarshi)  shahrida tug‘ilgan.  Zam on- 
doshlari  uni  „Buxoro  shoirlari  taxtida  sulton“  deb  ulug‘laganlar.
U n i  m a sh h u r  qilgan  „ H a y v o n o tn o m a “  n o m li  m ajoziy 
munozara asari edi. Nasafiy mazkur asarida hayvonlar timsoli orqali 
yer egalari va  amaldorlaming  mehnatkash xalqqa yetkazgan jabr- 
zulm larini,  ularning  adolatsizligini,  po rax o ‘rligi  va  m a ’naviy 
jihatdan  pastkashliklarini  fosh  etadi.  Shoir  asarida  b o ‘ri  va  sher 
timsolida  yer  egalarining  yirtqichlikdan  iborat  asl  basharalarini 
ochib  tashlaydi.  Asarda  sher  barcha  hayvonlar  ustidan  g‘alaba 
qozonsa-da, mehnatkash xalq timsoli bo ‘lgan chumolidan yengiladi. 
Bu  shoiming  mehnatkash  xalq  ham   bir  kun  emas,  bir  kun jabr- 
zulmdan  ozod b o ‘lishi  yo‘lidagi  orzusi  edi.
Bu  davr  adabiyotida  T urdi  F aro g ‘iy  h am   m unosib  o ‘rin 
egallaydi.  Turdi jamiyatdagi adolatsizliklami,  Subhonqulixonning 
xalqni  og‘ir  soliqlarga  duchor  etganligini,  uning  oqibatida  xalq 
tortayotgan azob-uqubatlarini ro ‘yirost tanqid  qila olgan jasoratli 
shoir  edi:
4 — 0 ‘zbekiston  tarixi,  8-sinf
49


Yedingiz  barchangiz  itdek fuqaroning  etini,
G ‘asb  ila  molin  olib,  qo‘ymadingiz  bitini.
Turdi  xalqning tilidan,  mamlakatni  xonavayron  qilgan  siyosiy 
tarqoqlik,  u keltirib  chiqargan qirg‘in-barot uruslilami la’natlagan. 
Urug‘ va qabilalami birlasliishga va o‘zaro hamkorlik qilishga da’vat 
etgan.  Urug‘  oqsoqollarini va beklami bir yoqadan bosh chiqarishga 
chaqirgan.
Bu  o ‘rinda  Turdining  „Tor  ko‘ngullik  beklar“  she’ri  alohida 
ahamiyatga ega:
Tor  k o ‘ngullik  beklar,  manman  demcing,  kenglik  qiling,
T o ‘qson  ikki  bovli  o'zbek  yurtidir,  tenglik  qiling...

Download 2,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish