6 мавзу. Халқаро туризм индустрияси

4. 
Сайр-томоша сектори 
Сайр - томоша – бу нафақат завқ-шавқлик ва ҳузур-баҳшлик, балки йилдан-йилга 
ўсиб бораётган миллиард-миллиардли жаҳон обороти индустрияси ҳамдир. Сайр – 
томоша сектори туризмнинг бош мотивлари сирасига киради. бирон бирон бир туристик 
сафар амалга ошмайди. Одамлар янги унтилмас таасуротлар, ижобий туйғулар-туйғУлар, 
ўткир сезгилар билан йўлга отланадилар. Кишининг бу ва бошқа эҳтиёжларини қондириш 
учун сайр-томоша воситалари яратилади ва кўнгил хушлик тадбирлари ўтказилади. 
Кўпинча сайр - томоша экскурсия дастурлари билан чегараланади. Музейларга 
борилади, тарихий ёдгорликлар ва табиатнинг диққатга жойларига жойларига томоша 
қилинади. Шаҳар ва турар жойлар бўйлаб экскурсиялар уюштирилади. Улар бошқа – 
бошқа билимни бойитувчи ёки кўнгил очар тадбирлар (масалан, магазинлар ёки ўйин 
муассасаларига бориш)ни ўз ичига олиши ҳам мумкин. 
Курортлар ва яхши отелларда туристларни сайр- томошага жалб этиш учун махсус 
аниматор ходимлар ёлланади. 
Сайр – томоша секторида тематик Yevro disneylandлар алоҳида ўрин тутади. 
кейинги вақтларда Улар жуда катта миқдордаги тарихий, маданий ёдгорликлари билан 
анъанавий туристик манзилларга жиддий рақобатчи бўлишаяпти. Тематик парклар ғояси 
Европада туғилди ва ҳузур – ҳаловат парклари кўринишида амалга оширилди. XIX аср 
охирларида кўплаб Европа мамлакатлари пойтахтлари – Копенгагенда Сади Тиволи, 
Венада Парк Пратерда ва бошқа жойларда фаолият кўрсатди. Ҳозирги замон тематик 
парклар модели ҳам аслида унинг яратувчиси америкалик рассом ва проюдессер, 
кинорежиссёр – мултипликатор Уолт Дисней деб ҳисоблансада, у классли бор Европада 
пайдо бўлди. аниқланган маълумотларга қараганда, «Disneyland» очилишидан уч йил 

---

аввал 1952 йилда «Де Эфтелинг» корпорацияси Нидерландиянинг Жануби – ғарбида 
Европа эртаклари мотивлари асосида парк барпо этган. Аммо кўҳна қитъада тематик 
парклар камтарона кўламда секин ривожланди. 
У чинакам равишда АҚШда гуркираб ривожланди ва сўнгра бутун этник бўйлаб 
ёйилди. АҚШда Биринчи, Тематик парклар 1950- йиллар Ўрталарида, анъанавий Дам 
олиш тушкинликка юз тута бошлаганда пайдо бўлди. 
Парк бўйлаб экскурсия чоғида ташриф буюрувчилар эътиборига ҳавола этиладиган 
умумий ахборотлардан Бу сайр - томоша индустрияси муассаса тўлиқ ўқиш жараёнини 
Ташкил этишга ўтди. тематик парк маълумотни оширишга йирик мақсадли маблағ 
ажратилади. Ҳузурида ихтисослашган мактаблар очади, ўқитиш дастурлари тузади, 
машғулот ўтишга ўқитувчилар таклиф қилади, китоблар чиқаради. маълумотни ошириш 
уфқлари фавқулодда кенг. 
Тематик паркларни бозорга дош бериши ҳар томонлама хилма-хил лойиҳалари 
ишлаб чиқилиши туфайли ҳамда. таклиф қилинадиган хизматларнинг соддалиги, 
туристларни қониқтириши, маркетинг, менежерлик изланишларнинг изчиллиги, аъло 
даражада хизмат кўрсатиш, саранжом – саришталик, ходимларга ходимларга эътибор – 
буларнинг ҳаммаси мижозларни кўпроқ жалб этишга ёрдам бермоқда. У.Диснейнинг 
унинг бошловчиларига қарата айтган қуйидаги сўзлари ҳам Ўзбектуризм тасдиқлайди: 
Нима қўлингиздан келса, одамларга одамларга беринг, идеал озодликни сақланг. Дўстона 
муносабатда бўлинг, бу жойни дунёдаги энг қувноқ масканга Бириничи. 
Бириничи тематик паркларнинг машҳурлигини таъминланган янги йўналиш 
(концепция), иш шакллари ва усуллари кенг ёйилди.