Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

AH 

A3ep6aiwKaHCKoii 

CCP.EaKy,  1960, 

c. 

100.

2 A.O.MaKOBejiBCKHH. Ab6cto. H^qaxejmcT&o AH A3ep6aH£PKaHCKoia 

CCP.BaKy3 1960, 

c 

100.

93

---

17-boblarida  kishilarning  ruhan  pok  boiish  bilan  bir  qatorda  tana 

ozodaligiga e’tibor berishlari, ayniqsa, yuz-qoilami va boshni kunda bir 

necha  marta  yuvib  turishlari,  sochni  tarash  va  tishni  toza  tutish, 

timoqlami  tez-tez  olib  turishlari,  mudom  badan  tarbiyasi  bilan 

shug‘ullanishlarining amaliy  mohiyatiga daxldor mulohazalar yuritilgan 

va foydali  maslahatlar berilgan.  «Har bir zardushtiy,  deb yozadi  Fozila 

Sulaymonova,  -  kuniga  besh  marta  yuvinib,  poklanib,  Quyoshni 

olqishlab  unga  sig‘inishi  shart  bo‘lgan»'  -   «Avesto»dagi  Quyoshga 

e’tiqod, o‘z navbatida, muqaddas olovga ehtiromni tug‘dirgan. Shu bois, 

Quyosh -  pokizalik, tiriklik, olov esa tozalik, ozodalik ekanligi haqidagi 

zardushtiylik falsafasida teran  mazmun,  betakror o‘xshatish,  tengi yo‘q 

haqiqat mavjud.

• 

«Avesto»da  ekologik tarbiya  masalalariga,  ya’ni tabiatni,  yer,  suv, 

daraxt,  o‘simlik, jonivorlami e’zozlashga, yemi  ishlatib,  sug‘orib,  bog‘- 

rog‘,  ekinzor  qilishga,  chorvani,  ayniqsa,  yilqichilikni  rivojlantirishga, 

suvni muqaddas tutishga alohida e’tibor berilgan.

Ekologiya  qonunlarida  4  ta  narsa:  Yer,  olov,  suv  va  havoni 

ifloslantirish  qattiq  gunoh,  deb  qayta-qayta  eslatiladi.  «Avesto»da  bu 

to‘rt  unsumi  ifloslantirgan  kimsalarga  nisbatan  og‘ir  jazo  ham 

belgilangan.  Muqaddas  kitob  o‘gitlariga rioya  etmay,  shunday  gunohni 

sodir  qilganlarga  400  qamchi  urish  jazosi  belgilab  qo‘yilgan.  Eng 

baquwat  odam  ham  bu  jazoning  oxirigacha  dosh  bera  olmasligini 

o‘ylasak, tabiatga nopisand munosabatda boigan kimsa boshiga tushgan 

qismat  ayni  kezda  oiim   jazosi  bilan  tengligi  maium  boiadi»2. 

Shuningdek,  ko‘cha  eshigi  yoniga  axlat  to‘plab  qo‘ygan  xonadon 

sohibiga  jamoa  oqsoqolining  hukmi  bilan  25  qamchi,  hovuz  yoki 

chashmadan  nopok  ko‘za  yo  chelakda  suv  olgan  shaxsga  5  qamchi 

urilgan.  Anhor  va  ariq  bo‘ylarida  mol  boqishga,  otlami  bogiashga 

mxsat etilmagan: quduq va hovuz suvlarini iflos qilganlarga katta jarima 

solingan.  Bundan  tashqari,  ichimlik  suv  manbalari  sohiliga  mevali 

daraxt  o‘tkazmaslik  ham  odamlaming  xususan,  yosh  avlod  sog‘lig‘ini 

saqlash,  har  xil  kasaliklaming  oldini  olishda  muhim  omillardan 

hisoblangan.

Maiumki,  zardushtiylik  taiimotida,  tuproq  holatini  buzmaslik 

uchun  mayit  yerga  ko‘milmasdan,  maxsus  ajratilgan  tepalikda  uning 

suyaklarini  ostodonlarda  dafh  etish  rasm  boigan.  Qabristonlar  aholi 

yashaydigan  joydan  yiroqda  -   balandlikda,  ariq,  hovuz,  suv,