Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov

Ishiab  chiqarish  yetuk  kadrlar  buyurtmachisi,  ulami  tayyorlash 

tizimini moliyaviy moddiy-texnik ta’minlash jarayoni ishtirokchisi.

Yuqoridagilardan  ko‘rinib  turganidek,  SHAXS  -   DAYLAT  — 

JAMTYAT  mazmunidagi  o‘zaro  aloqador  vazifalar  pedagogika  faniga 

katta  mas’uliyat  yuklaydi.  Pedagogika  fani  mazmun-mohiyatiga  ko‘ra 

ta’limni  demokratlashtirish  va  insonparvarlashtirish,  chuqur,  keng 

tafakkurli  va  ayni  vaqtda  milliy  g‘ururli,  tashabbuskor,  fidoyi 

vatanparvar ShAXSni shakllantirishda asosiy rol o‘ynaydi.  Shuningdek, 

davlat  -   jamiyatning  ijtimoiy  idealini  ifodalovchi  va  unga  erishish 

yo‘llarini ko‘rsatib beruvchi fan sifatida uning taraqqiyot yo‘li va Milliy 

g‘oyaning tarixiy ildizlaridan ozuqa oladi.

Awalo,  talabalarga  pedagogika  va  psixologiya  turkimidagi 

fanlardan beriladigan bilimlar shaxsni shakllantirishga,  uni erkin ijodiy, 

mustaqil  fikr  yuritishga  yo‘llashi  va  bu  bilimlar  inson  shaxsini 

o‘rganishga,  o‘zi  va  o‘zgalaming  shaxslik  sifatlarini  kashf  etishga, 

ijtimoiy voqelikni anglab olishga, o‘z shaxsiy xulosalariga ega bo‘lishga 

yo‘naltirilishi,  bilimlarining  tayyor  iste’molchisi  emas,  ulami  izlab 

topuvchi  ijtimoiy  faol  va  raqobatbardosh  ijodkor,  tashabbuskor, 

tadbirkor, hamkor mutaxassis kadrlarga aylantirishi lozim.

Demak,  talaba  yoshlami  tarbiyalashda  oliy  o‘quv  yurtlari  oldida 

turgan  muhim  vazifa  hozirgi  davr  talabiga javob  bera  oladigan,  erkin 

fikrlay  oladigan,  kasbiy  mahorati  kuchli,  tashabbuskor,  dunyoqarashi 

keng, ijtimoiy faol, yuqori malakali raqobatbardosh mutaxassis kadrlami 

tayyorlashdan iborat.

Buning  uchun  Kadrlar  tayyorlash  Milliy  modeli  asosida  ijtimoiy 

faol,  yuqori  malakali  raqobatbardosh  mutaxassis  kadrlar  shaxsini

601

---

shakllantirish  yo‘nalishlar  quyidagi  ko‘rinishda  belgilashni  maqsadga 

muvofiq deb topdik:

Mazkur yo‘nalishlami amalga oshirishda quyidagi talablarga e’tibor 

berish muhim hisoblanadi:

-  pedagogik  bilimlami  chuqur va mustahkam  egallash  barobarida 

kasbga boigan qiziqish va muhabbatni uyg‘ota olish;

—talabalarda o‘z ustida ishlashga rag‘bat va qiziqish uyg‘otish;

— olingan nazariy bilimlami amaliyotga joriy etish malakasini hosil 

qilish.

602

---

Ijtimoiy  faol  va yuqori  malakali  raqobatbardosh  mutaxassis  sliaxs 

ma’naviyatini shakllantirishda pedagogik turkum fanlar asosida quyidagi 

tushunchalarga e’tibor qaratish lozim:

-   Vatan  ravnaqi  yo‘lida  xizmat  qilishning  oliy  insoniy  burch 

ekanligini anglash, vatanparvarlik tuyg‘usiga ega boiish;

-   yurt  tinehligi,  Vatan  ozodligi  va  mustaqilligi  yoiida  faoliyat 

ko‘rsatish;  barkamol  shaxs,  ijtimoiy  faollik mohiyati  borasida muayyan 

tushunchaga ega bo‘ lish;

-  talablarda bilimlami  egallashga boigan ongli  ehtiyojning paydo 

boiishiga  erishish  (muammolaming  ahamiyati,  o‘quv  maqsadlaridan 

kelib chiqqan holda);

-   talaba-yoshlami  ijtimoiy  faol  raqobatbardosh  shaxs  darajasida 

shakllantirishda tizimlilik tamoyillariga rioya etish;

-   talabalaming  ijtimoiy  faolligini  oshirishga  qaratilgan  amaliy 

faoliyatni tashkil etish;

- dars va darsdan tashqari ishlaming uzviyligini ta’minlash.

Yuqoridagi  aytilgan barcha fikr-mulohazalardan quyidagi  umumiy

xulosaga  kelish  mumkin:  ijtimoiy  faollik  va  tadbirkorlik  madaniyati 

ijtimoiy ong bilan chambarchas bogiiq.

Ijtimoiy  faollik  va  tadbirkorlik  sifatlarining  asosiy  elementlarini 

o‘ziga singdirib  olgan  har bir talaba yosh,  boiajak  mutaxassis  sifatida 

hayot qonuniga mas’uliyat bilan yondashib,  ijtimoiy-iqtisodiy voqelikni 

aniq  idrok  etishga,  o‘zi  va  kasbdoshlaming  sha’ni,  qadr-qimmatini 

himoya  qilishga,  ezgu  maqsad  yoiidagi  to‘siqlaming  hech  biridan 

cho‘chimay  yengib  o‘tishga  tayyor  boiadi,  ya’ni  demokratik  huquqiy 

davlat zaminida shakllangan ochiq fuqarolik jamiyatining,  ijtimoiy  faol 

va tadbirkor fuqarosiga aylanadi.