Toshkent moliyainstituti n. Atayeva, F. Rasulova, M. Salayeva, S. Hasanov


E  Temur tuzuklari. T., G‘afiir G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa birlashmasi,  1992,67-bet



Download 20,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet266/679
Sana31.12.2021
Hajmi20,47 Mb.
#271115
1   ...   262   263   264   265   266   267   268   269   ...   679
Bog'liq
umumiy pedagogika

E

 Temur tuzuklari. T., G‘afiir G‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa birlashmasi,  1992,67-bet.

2 M.Xaymllayev. Uyg‘onish davii va Shaiq mutafakkiiiari. -T.: « 0 ‘zbekiston»,  1971,45-bet.

326


ulug6  ajdodlarimiz Abu Ali  ibn  Sinoning,  Rudakiy,  Firdavsiy,  Mahmud 

Qoshariy,  Ahmad  Yugnakiy,  Ahmad  Yassaviy,  Yusuf  Xos  Hojib, 

Pahlavon  Mahmud  kabi  buyuk  siymolaming  ma’naviyat  va  ma’rifatga 

oid  qarashlari  va  taiimotlari  ikkinchi  Sharq  Uygconish  davri 

mutafakkirlariga hayotbaxsh ma’naviy  ozuq,  bebaho  ilmiy meros boiib 

xizmat qilgan.

To4rtmchidan,  ikkinchi  Sharq  Uyg^onish  davri  aynan  bir 

paytning o‘zida ham tabiiy,  ham ijtimoiy-gumanitar fanlaming gurkirab 

rivojlanganligi  bilan  tavsiflanadi.  Buning  muayyan  sabablari  bor, 

albatta.  Suniy  suorishga  asoslangan  xo6jalikni  rivojlantirish, 

kemasozlik,  dengiz  sayohati,  harbiy  sanoatni  o‘stirish,  qurilish- 

arxitektura,  me’morchilik,  dehqonchilik  va  chorvachilikni  jadallash- 

tirish,  Yevropa  va  Osiyoning,  dunyoning  boshqa  kpchilik  mamla- 

katlari  bilan savdo-iqtisodiy,  siyosiy,  madaniy  aloqalami yoiga qo‘yish 

va  yaxshilash  astronomiya,  geometriya,  matematika  va  boshqa  tabiiy 

fanlaming  taraqqiy  etishini  taqozo  etgan  boisa,  jamiyatning  o4sib 

borayotgan  ma’naviy  ehtiyojlarini  qondirish  esa  ijtimoiy-gumanitar 

fanlaming o6sishini talab qilar edi.

Yuzaga  kelgan  obyektiv  ehtiyoj  va  zaruriyatlar  asosida  XIV-XV 

asrlarda  tabiiy  fanlardan  astronomiya  ilmi,  ayniqsa,  rivojlandi. 

Matematika  sohasidagi  olamshumul  ixtirolar,  yulduzlar  jadvali,  bino 

qilingan  rasadxona  o4sha  davr  tabiiy  faniarining  chosqqisi  boiib,  ana 

shu  buyuk  kashfiyotlar  madaniyat  va  ma’rifat  tarixida  yangi  sahifa 

yaratdi hamda iim-fanning keyingi tarqqiyotida chuqur iz qoldirdi,

Bu  davrda  tibbiyot  ilmi  sohasida  ham  ulkan  yutuqlarga  erishildi. 

Tabobatda nomlari dunyoga mashhur allomalar yetishdi.

XIV-XV  asrlarda  tarix,  mantiq,  faisafa,  fiqh,  tilshunoslik, 

adabiyotshunoslik ilmlari,  tasawuf taiimoti,  badiiy  adabiyot,  hazm  va 

nasrda,  azal  va  ruboiyotda,  odob-axloq  va  taiim-tarbiya  ilmlari 

sohasida  ocz  davrining  buyuk  mutafakkirlari,  ilm-fan,  madaniyat  va 

ma’rifatning  porloq  yulduziari,  cho6qqiiari  yetishib,  kamol  topdilar. 

Mahdumi  A’zam,  Sayyid  Mir  Kulol,  Sharafiddin  Ali  Yazdiy,  Hofizi 

Abru,  Abdurazzoq  Samarqandiy,  Mirxond,  Hondamir,  Zayniddin 

Vosifiy,  Abdurahmon  Jomiy,  Alisher  Navoiy,  Xusayn  Voiz  Koshifiy, 

Zahiriddin  Muhammad  Bobur,  Mir  Sayyid  Jurjoniy  va  boshqa  yuzlab 

ulug6  siymolar  o6sha  davr  madaniyati  va  ma^rifatining  so6nmas 

yulduzlaridir.

'Beshinchidan,  XI  asrdan  boshlab  yoyila  boshlagan  tasawuf 

taiimoti ikkinchi Uyg6onish davriga kelib, Movarounnahr va Xuroson

327



ijtimoiy,  iqtisodiy,  siyosiy,  madaniy-ma’naviy  hayotida katta  o‘rin tiita 

boshladi. Hukmdorlar tasawufning barcha suluklariga, turli oikalardagi 

mutasawuflarga hurmat ko‘rsatganlar,  mashoyixlar, so‘fiylar, sayyidlar, 

oqilu donolar,  ulamolar va boshqa diniy  arboblarga in’om,  sovg‘a, yer- 

suv,  kiyim-kechak,  mol-mulk  belgilanib,  har  biriga  o‘ziga  munosib 

mansab,  vazifa  berilgan.  Davlat  hokimiyati  islom  dini  asosida 

mustahkamlanib,  takomillashib  borgan.  Har  shahar  va  viloyatda  qozi, 

diniy  masalalarda  qaror  chiqaruvchi,  fatvo  beruvchi  muftiy,  islom 

marosimlari,  urf-odatlari  va  shariat  qonunlarining  bajarilishi  ustidan 

nazorat qiluvchi muhtasiblar tayinlangan.

Tasawuf 

taiimotining 




Download 20,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   262   263   264   265   266   267   268   269   ...   679




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish