Ingenerlik geodeziyasi



Download 4,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/124
Sana31.12.2021
Hajmi4,35 Mb.
#270641
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   124
Bog'liq
l9je1MnQXxhVnCFUInhLGUOFN6ZVMPE3tDGD3SOB

                                         (3) 
 
  
19-rasm. Topografik karta varag`i   
AB KC/m
  va 
b
1
C BC/n
  bo`lganligi  uchun 
a
1
b

KC/mn.
  Hormal  (standart)  ko`ndalang 
masshtab uchun m=n=10 shu sababli  
   
a
1
b

 0,01KC.
                                   (4)  
Hormal  ko`ndalang  masshtabning  eng  kichik  bo`lagi  uning  asosining  0,01 
qismini,  ya`ni  0,2  mm  tashkil  etadi.  Uchburchaklar  o`xshashligidan  a
2
b
2
=2a
1
b
1



 
 
 
 
2
8
 
 
 
a
3
b
3
=3a
1
b
1
  va  h.k.  Ko`ndalang  masshtabdan  foydalanish  uchun  berilgan  sonli 
masshtabda  tegishli  elementlar  hisoblanadi.  Masalan,  rasmda  tasvirlangan 
ko`ndalang  masshtab  nomogrammasidan  1:10000  masshtabda  487  m  kesma 
uzunligini topish kerak. Bu holda plandagi 1 sm ga joyda 100 m, 2 sm li KS asosga 200 
m, kichik AV bo`lakka 20 m to`g`ri keladi, eng kichik a
1
b
1
=2 m, masshtab aniqligi 1 m 
bo`ladi. Stirkul (o`lchagich) ignalari orasida ikkita asos (400 m) olamiz, keyin chapdagi 
ignani to`rt kichik bo`lakka (80 m) va o`lchagichni yuqoriga uch yarim bo`lakka (7 m) 
suramiz, bunda chapdagi igna og`ma chiziq bo`yicha, o`ngdagisi esa vertikal bo`ylab 
baravar  suriladi,  ignalar  MN  oraligi  487  m  kesmani  tashkil  etadi.  Rasm  bo`yicha  RS 
kesma  1:5000  masshtabda  357  m  ga  teng,  1:2000  masshtabda  142,8  m;  1:1000 
masshtabda  kesma  PQ=59,0  m  va  1:25000  masshtabda  1475  m;  1:100000 
masshtabda kesma TU=5,68 km va 1:50000 masshtabda esa 2,84 km ni tashkil etadi.  
  Ko`ndalang  masshtab  grafigi  masshtabli  deyiladigan  metal  chizg`ichlarda  va  ayrim 
asboblarda gravirlanadi.  
Berilgan  masshtabli  chizmada  ifodalangan  m
t
=  0,1  mm  kesmaga  to`g`ri 
keladigan joydagi chiziq ko`ndalang masshtabning chekli aniqligi deyiladi, u quyidagi 
formula orqali hisoblanadi:  
m

f
чекли 
 
 м
,                                   (5)  
10000
 
bu ifoda bo`yicha 1:5000, 1:2000, 1:1000 masshtablardagi planning chekli aniqligi mos 
ravishda 0,5 m; 0,2 m va 0,1 m ni tashkil etadi. Demak, o`lchamlari keltirilganlardan 
kichik bo`lgan joy predmetlarini planda masshtabli shartli belgilarda tasvirlash imkoni 
bo`lmaydi. Bunday berilgan masshtabda plan tuzish uchun o`lchash ishlari aniqligini 
va  batafsilligini  asoslash  masalasi  kelib  chiqadi  va  uni  echish  yo`llari  geodeziyada 
amaliyotda ko`rib chiqiladi. Masshtab aniqligini bilgan holda quyidagi ikkita masalani 
echish mumkin: a) karta masshtabida tasvirlash mumkin bo`lmagan joy predmetlari 
va  konturlar  egri-  bugriliklari  o`lchamini  aniqlash;  b)  bizga  kerak  bo`lgan  joy 
predmetlari  kartada  o`xshash  shakllar  bo`lib  tasvirlanishi  uchun  karta  masshtabini 
tanlash.     
  


 
 
 
 
2
9
 
 
 

Download 4,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish