Ingenerlik geodeziyasi

Joylardagi alohida narsalari 
 
Ochiq joydagi qazilmalar (karerlar) loyli material topilmalari, 
karerning chuqurligi metrlarda 
 
- 
Haykallar, monumentlar 
 
- 
Yoqilg‘i omborlari 
 
- 
Minora tipidagi kapital inshootlar 
 
- 
Asalarichilar 
 
- 
Molxona 
 
- 
Тorfni qayta ishlash joyi 
 
a) 
Qabriston 
 
b) 
daraxtzorli qabriston 
 
Aloqali havo yo‘llari (telefon, telegraf, radiotranslyatsiya) 
 
Тemirbeton tayanchili elektr o‘tkazgich chizig‘i, tayanchning 
balandligi 18 metrda 
 
 
 
20-rasm. Shartli belgilar  
 Hamma  masshtablar  uchun  shartli  belgilar  mutasadi  tashkilotlar  tomonidan 
o`rnatiladi  va  hamma  bajaruvchilar  uchun  ularni  qo`llash  majburiy  bo`ladi.  Shartli 
belgilar  kartani  o`qish,  ya`ni  tasvirlangan  joyni  tushunish  imkonini  beradi.  Hamma 
shartli belgilar to`rt-maydon (masshtab)li, masshtabsiz, chiziqli va izohlovchi turlarga 
bo`linishi  mumkin.    Joyda  katta  maydonni  egallagan  va  karta  masshtabida 
ifodalanadigan ob`ektlar masshtabli shartli belgilar bilan tasvirlanadi Maydonli shartli 
belgi  ob`ekt  chegarasi  belgisi  va  uni  to`ldiradigan  yoki  shartli  bo`yash  belgilaridan 
iborat.  Ob`ekt  konturi  nuqtali  punktirda  yoki  ob`ektning  chegarasiga  tegishli  (yo`l, 
ariqlar,  to`siqlar  va  h.k.)  shartli  belgilardan  iborat.  Yuzani  shartli  belgilar  bilan 
 
 
 
 
 
 
-
 
 
 
 
 
-
 
 
 
 
 
 
 
 
 
-
 
 
 
 
 
 
 
-
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
-
 
 
 
 
 
-
 
 
 
 
 
-
 
 
 
 
 

---

 
 
 
 
3
0
 
 
 
to`ldirish  misoli  bo`libbutazor,  yaylov,  botqoqlik,  konturni  bo`yashga  o`rmonlar, 
bog`lar, tomarqalar va h.k. xizmat qiladi. Kartada (6.1 -rasm) maydonli belgilar -o`tloq, 
butazor, siyrak o`rmon, kesilgan o`rmon ko`rsatilgan.  
 Agar  joy  ob`ekti  karta  masshtabida  o`zining  kichikligi  tufayli  ifodalanmasa,  unda 
masshtabsiz  shartli  belgilar  qo`llaniladi.  Masalan,  un  zavodi,  shamol  dvigateli, 
o`rmonchi uyi.  
 Chiziqli  shartli  belgilarga  yo`llar,  aloqa  va  elektr  uzatish  liniyalari  va  h.k.  kiritiladi. 
Izohlovchi belgilarda ob`ektlar tavsiflari har xil yozuvlar va ob`ektlarning o`z nomlari 
bilan ko`rsatiladi, masalan, ko`prik uzunligi 30 m, kengligi 6 m, yuk ko`tara olishi 10 t, 
o`rmon qayinli, daraxtlar balandligi 16 m, tanasi diametri 0,30 m, daraxtlar orasidagi 
o`rtacha masofa 5 m.  Topografik kartalar ko`p rangli qilib nashr etiladi, gidrografiya 
(daryo,  ko`llar)  havorang,  o`simliklar  yashil  rang,  shosseli  yo`llar  qizil  rang, 
yaxshilangan yo`llar - sariq, relef elementlari – jigarrangda tasvirlanadi.  
Bunday bo`yash ob`ektlarni o`qishni osonlashtiradi.