“Сервис” илмий-амалий журнал

суръати, % 
1. 
Сотилган маҳсулот 
(хизматлар ҳажми), минг 
сўм 
30540,0 
32650,0 
+2110,0 
106,9 
2. 
Туристлар сони, киши 
2400 
2500 
+100 
104,2 
3. 
Туристик хизмат турла-
рининг сони, бирликда 
17 
21 
+4 
123,5 
4. 
Битта хизмат турига тўғ-
ри келадиган туристлар 
сони, киши (3қ/2қ) 
141,2 
119,0 
-22,2 
84,4 
5. 
Битта туристга тўғри 
келадиган ўртача тушум, 
минг сўм (1қ/2қ) 
12,73 
13,06 
+0,33 
102,6 
Туризмда сотилган маҳсулот ҳажми (сотилган хизматлар ҳажми) (Q) 
ўзгаришига хизматларни диверсификация қилиш билан боғлиқ омилларга 
қуйидагилар киради: 
- туристик хизмат турларининг сони, яъни диверсификацияси, бирликда (Дхт); 
- битта туристик хизмат турига тўғри келадиган туристлар сони, киши (Тс); 
1
Муаллиф томонидан ҳисоб-китоб қилинган.

---

“Сервис” илмий-амалий журнал
2018 йил 2-сон 
57
- битта туристга тўғри келадиган ўртача тушум, минг сўм (Ўт). 
Ушбу хизматларни диверсификация қилиш билан боғлиқ омилларнинг 
натижа, яъни туризмда сотилган маҳсулот (сотилган хизматлар) ҳажми билан 
боғлиқлиги қуйидагича изоҳланади. 
Биринчи 
галда 
туристик 
хизмат 
турларининг 
сони, 
яъни 
диверсификациясини оладиган бўлсак, туристик хизматлар турлари қанча кўп 
бўлса, туристларнинг хизматларни истеъмол қилиш имконияти шунча кенгаяди ва 
мос равишда сотилган маҳсулот (туристик хизматлар) ҳажми кўпаяди. Шу 
туфайли туристик хизматларнинг янги-янги жозибадор турларини топиш ва 
амалиётга жорий қилиш лозим бўлади. Бунинг учун хорижий тажрибаларни 
ўрганиш, маҳаллий хизмат турларини кўпайтириш устида тинимсиз ва тизимли 
ишларни олиб боришни тақозо қилади. 
Иккинчидан, битта туристик хизмат турига тўғри келадиган туристлар 
сони ҳам туристик хизматларнинг диверсификациясидан далолат беради. Чунки, 
туристик хизматлар кўпайиши туристларни кўпайтиради ва мос равишда ҳар бир 
хизматга тўғри келадиган туристлар сони ҳам кўпайиб боради. Бу ўз навбатида, 
туристик маҳсулот ҳажмининг кўпайиш имконини беради. Шу туфайли ҳозирги 
рақобат шароитида ҳар бир туристик хизматга туристлар сонининг кўпайиши 
учун ҳам хизмат қилиш лозим бўлади. 
Учинчидан, хизматлар диверсификацияси натижасида битта туристга тўғри 
келадиган ўртача тушум ҳам кўпаяди. Шу туфайли ушбу кўрсаткични ҳам 
кўпайтириш чораларини кўриш керак бўлади. Бу албатта мураккаб жараён, чунки 
ушбу кўрсаткични кўпайтириш учун хизматлар турларини диверсификация 
қилиш орқали туристлар сонини ва уларга тўғри келадиган туристик 
маҳсулотларни кўпайтириш лозим бўлади.
Ушбу омилларнинг натижа билан боғлиқлигини қуйидаги формула орқали 
ифодалашни тавсия қиламиз: