Maydon (fizikada) – fizikaning asosiy tushunchalaridan biri

II BOB. INGLIZ VA O’ZBEK TILLARIDA MODALLIK 

MAYDONINING IFODA VOSITALARI QIYOSIY TAHLILI VA ULARNI 

TARJIMA QILISHDAGI MUAMMOLAR 

 

II.1. Ingliz tilidagi modallik maydoni ifoda vositalarining o’zbek tilidagi 

muqobillari qiyosiy tahlili 

 

Can, could, may, might, shall, should, ought to, will, would, va must boshqa 

fe’llardan shakli va ma’nosi bilan   farq qiladi. (need va dare modal fe’l shakllari 

kam  ishlatilganligi  sababli,  bu  yerda  e’tiborga  olinmagan).    Bog’langan  fe’l 

iboralari   be able to, have to, had better, used to, va be used to. 

Modallarning shakli va tuzilishi 

Modallar: 

1. 3-shaxs birlikka hozirgi zamonda - s qo’shimchasi qo’shilmaydi. 

2.  – ing shakli mavjud emas. 

3. kelajakni  ifodalay  oladi(qobilyatni  ifodalaydigan  can  bundan  mustasno) 

va boshqalari ravishlardan foydalanib o’tgan zamonni ifodalaydi.  

4. Boshqa modallar orqali to’g’ridan - to’g’ri ifodalanmaydi. 

5. Fe’l iboralarida boshqa fe’llarni yolg’iz infinitive shakli orqali foydalanish 

kerak. 

Ko’pgina  modal  fe’llar  not  bilan  qisqartirilishi  va  boshqalari  olmosh  bilan 

qisqartirilishi mumkin. 

Modallarning ma’nolari 

Modallar ko’pgina tillarda istak yoki boshqa mayllar orqali ifodalanib ko’p 

ma’nolarni ko’rsatib beradi. 

Ular  odatda  sodir  bo’lgan  hodisani  ko’rsatmaydi,  harakatlar  haqidagi 

fikrlarni ifodalaydi: ruhsat, masalan, sizga  biror ish qilishga ruhsat berilgan lekin 

bu ishni bajarish unchalik zarur emas. 

Ruhsat:  May  we  cook?  (Do  you  object?  or  Is  there  a  regulation  against 

cooking?)  

---

 

30 

Taom tayorlasak maylimi? 

Maslahat: Should we cook? (Is cooking a good idea?) 

Taom tayorlaymizmi? 

 

Zaruriyat:  Must we rook? (Are we required to cook?)  

Taom tayorlashimiz shartmi? 

So’rayotgan  shaxs  yuqoridagi  savollarni  so’rayotgan  vaqtda  ovqat 

tayyorlashi  shart  emas,  ular  kelajakda  ovqat  tayyorlashi  va  tayyorlamasliklari 

aniqligi  bizga  noma’lum,  garchi  bu  erda  mayning  tub  ma’nosi  ular  ovqat 

tayyorlashni hoxlayotgan bo’lsa-da agar javobi ha bo’lsa ular ovqat tayyorlashadi, 

mustning tub ma’nosi ovqat tayyorlashni hoxlamayapti agar javob yo’q bo’lsa ular 

ehtimol ovqat tayyorlashmaydi. 

Ravishlar modallarni vaqtini ifodalashni ko’rsatadi 

COULD (qobiliyat ma’nosida) 

-Terry could cook tomorrow, (kelgusida) [15,43] 

Terry ertaga taom tayorlay oladi. 

-Terry could cook every day. (odatiy) [15,43] 

Terry har kuni taom tayorlay oladi. 

-Terry could cook yesterday, (o’tgan) [15,43] 

Terry kecha taom tayorlay oldi. 

Bu gaplarda boshqa fe’llar zamoni ham vaqtni ifodalay oladi 

- Terry could cook while the children are getting dressed. [15,44] 

- Bolalar kiyinishayotganda paytda Terry taomni tayorlashga ulgidi.  

- Terry could cook well when he came to see us last summer. [15,44] 

- Terry o’tgan yozda bizni ko’rgani kelganda yaxshi taom tayorlay olardi. 

Ravishsiz modallar hozir va kelajakni aglata oladi. 

- We should respect our parents, (present and future) [15,44] 

- Biz ota-onalarimizi hurmat qilishimiz kerak. 

Garchi  can/could,  may/might,  will/would,  and  shall/should  juftliklarida 

ba’zan    hozir  va  o’tgan  zamon  bog’liqliklari  mavjud,  could,  might,  would,  va 

---

 

31