O’ zbeki s t o n resp u blika s I oliy V a o’ r t a maxsu s t a ‘ L i m vazirlig I

Xitoy Xalq Respublikasi o’rtasida o’zaro munosabatlarning asosiy printsiplari, 

o’zaro manfaatli hamkorlikni rivojlantirish to’g’risida bayonnoma" imzolandi. 

Shuningdek, ikki davlat o’rtasida konsullik shartnomasi imzolandi. Islom Karimovning 

1999 yil 8-10 noyabr kunlari XXRga uchinchi marta safari chog’ida siyosat, iqtisodiyot, 

madaniyat, telekommunikatsiya sohalarida hujjatlar imzolandi. Ikki tomonlama aloqalar 

yanada kengaydi. O’zbekistonda faoliyat ko’rsatayotgan 78 ta O’zbekiston-Xitoy 

qo’shma korxonasi ikki mamlakat o’rtasida hamkorlikning rivojlanib borayotganining 

dalilidir. 

Xitoy Xalq Respublikasi Raisi Xu Tszintao davlat tashrifi bilan 2004 yil 14 iyun 

kuni O’zbekistonga keldi. Ikki davlat boshliqlari uchrashuvida O’zbekiston-Xitoy 

munosabatlariga doir masalalar muhokama qilindi. 2004 yil yanvar-aprel oylarida o’zaro 

savdo hajmi 134 mln. AQSh dollariga etganligi, umumiy qiymati 100 mln. AQSh 

dollariga teng ikki tomonlama loyihalar amalga oshirilayotganligi qayd etildi. Ikki 

mamlakat to’qimachilik, qishloq xo’jaligi, mashinasozlik, kimyo, kommunikatsiya 

sohalarida hamkorlik aloqalarini o’rnatgan. Muzokaralar yakunida O’zbekiston bilan 

Xitoy o’rtasida sheriklik munosabatlari, do’stlik va hamkorlikni yanada rivojlantirish va 

mustahkamlash to’g’risida Qo’shma deklaratsiya imzolandi. Ikki mamlakat hukumatlari 

o’rtasida narkotik vositalarining, psixotrop moddalarning noqonuniy aylanishi va 

O’zbekiston va Xitoy 

aloqalari 

 

380

suiste’mol etilishiga qarshi kurashda hamkorlik qilishga, texnikaviy-iqtisodiy 

hamkorlikka oid, Toshkentda Konfutsiy nomidagi institutni tashkil etish bo’yicha 

hamkorlik to’g’risidagi bitimlar jami 10 ta hujjat imzolandi. 

Xitoy rahbari ta’kidlaganidek, o’zaro ishonch va hurmat, ikki tomonlama 

manfaatdorlikka tayangan O’zbekiston-Xitoy munosabatlari xalqlarimiznig umumiy 

mulkidir. 

 

1992 yil mart oyida O’zbekiston va Janubiy Koreya 

o’rtasida diplomatik aloqa o’rnatiladi. 1992 yil 19 iyunda 

O’zbekiston Prezidenti Islom Karimov Janubiy Koreya  

Respublikasiga davlat tashrifi bilan bordi. Bu safar ikki mamlakat o’rtasidagi iqtisodiy, 

savdo, madaniy-texnikaviy aloqalarga asos soldi. «O’zbekiston bilan Janubiy Koreya 

o’rtasida davlatlararo munosabatlar va hamkorlik asoslari to’g’risida» 

Deklaratsiya imzolandi.  Savdo-iqtisodiy ayirboshlash haqida,  O’zbekiston 

iqtisodiyotini rivojlantirishga mablag’ sarflaydigan Janubiy Koreya ishbilarmonlariga 

beriladigan kafolatlar haqida bitimlar tuzildi. Madaniyat, maorif, ommaviy axborot, 

sayohat, sport sohalarida bahamjihat hamkorlik qilishning o’zoq muddatga mo’ljallangan 

rejalari belgilab olindi. Janubiy Koreyadagi DEU Korporatsiyasi rahbariyati bilan 

Asakada avtomobil zavodi qurishga kelishildi.  

1992-1996 yillarda "O’zDEUavto" O’zbekiston-Janubiy Koreya qo’shma 

avtomobil zavodini loyihalashtirish, qurish ishlari amalga oshirildi. Zavod 1996 yil 25 

mart kuni avtomobillar ishlab chiqarishni boshlab yubordi.  

O’zbekiston bilan Koreyaning “Kobul Tekstayl” kompaniyasi o’rtasidagi 

hamkorlik yildan yilga chuqurlashib bormoqda. Mazkur kompaniya O’zbekistonga 250 

mln. AQSh dollari hajmida sarmoya kiritdi va o’zlashtirildi. “Kobul Tekstayl” ishtirokida 

Toshkent, To’ytepa va boshqa shaharlarda qo’shma korxonalar barpo etildi va xaridorgir, 

raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarilmoqda. 

 

Shunday qilib, O’zbekistonning Koreya Respublikasi bilan hamkorligi kengayib 

bormoqda. 1999 yilga qadar O’zbekistonga Koreyadan 1,2 mlrd. AQSh dollari hajmida 

sarmoya kirib keldi va o’zlashtirildi. O’zbekistonda 70 dan ortiq Koreya hamkorligida 

barpo etilgan qo’shma korxonalar faoliyat ko’rsatmoqda. Ikki mamlakat o’rtasidagi tovar 

ayirboshlash hajmi 1997 yildayoq 1 mlrd. AQSh dollaridan oshdi. 

 

O’zbekiston Sharqning eng rivojlangan mamlakati - Yaponiya 

bilan ham hamkorlik qilmoqda. Yaponiya 1991 yildayoq 

O’zbekiston mustaqilligini tan oldi, 1992 yilda  o’zaro diplomatik 

aloqalar  

o’rnatildi. 1994 yil 16-19 may kunlari O’zbekiston Prezidenti Islom Karimov boshliq 

davlat delegatsiyasi rasmiy tashrif bilan Yaponiyada bo’ldi. Safar paytida «O’zbekiston 

bilan Yaponiya o’rtasida munosabatlarning asosiy printsinlari haqida» qo’shma bayonot, 

O’zbekiston va Janubiy 

Koreya hamkorligi 

O’zbekiston va 

Yaponiya 

aloqalari 

 

381

tashqi ishlar bo’yicha munosabatlar haqida hujjat imzolandi. O’zbekiston delegatsiyasi 

mashhur Panasonik kontsernida bo’ldi va uning rahbariyati bilan O’zbekistonda filial 

ochishga kelishildi. Respublikamiz shaharlarida Panasonik mahsulotlarini sotish yo’lga 

qo’yildi. Yaponiya O’zbekistonga 100 mln. AQSh dollari hajmida beg’araz yordam 

berdi. 

O’zbekistonda Yaponiyaning dunyoga mashhur  «Mitsui»,  «Mitsubisi»,      

«Sumitoto»,   «Tomen», «Marubeni», «Nishe Ivai» korporatsiyalarining doimiy 

vakolatxonalari faoliyat ko’rsatmoqda. Ular bilan O’zbekiston tashqi iqtisodiy vazirligi 

o’rtasida hamkorlik to’g’risida bitimlar imzolangan. Yaponiya hukumati, o’nlab firma va 

kompaniyalar Ko’kdumaloq, Sho’rtan neft-gaz konini o’zlashtirishda, Buxoroda neftni 

qayta ishlash zavodini qurishda, Farg’ona neftni qayta ishlash zavodini ta’mirlashda, 

telealoqa tarmoqlarini ta’mirlashda o’z sarmoyalari bilan qatnashdi.  

O’zbekiston Yaponiya bilan hamkorlik qilishga alohida e’tibor berayotganligi 

sababli 1999 yil aprel, 2001 yil may oylarida Yaponiyaning “Keydzay Doyukay” 

korporativ rahbarlar uyushmasining Prezidenti Koichi Minaguchi boshchiligidagi 

delegatsiya O’zbekistonga tashrif buyurdi.  “Keydzay Doyukay” uyushmasi tashabbusi 

bilan Yaponiya O’zbekistonga imtiyozli kreditlar ajratmoqda. 

Yaponiya hukumatining «Taraqqiyotga rasmiy yordam» dasturi doirasida 

O’zbekistonda telekommunikatsiya, transport infratuzilmasi va ta’lim sohalaridagi 

loyihalar ijrosi uchun 560 mln. AQSh dollari miqdorida imtiyozli davlat krediti berildi. 

Yaponiya xalqaro hamkorlik banki esa yoqilg’i-energetika va to’qimachilik sohalari 

uchun O’zbekistonga 720 mln. AQSh dollari miqdorida kredit berdi. 

O’zbekiston Prezidenti Islom Karimov 2002 yil 28-31 iyul kunlari Yaponiya 

hukumatining taklifiga binoan rasmiy tashrif bilan Yaponiyada bo’ldi. Yaponiya bosh 

vaziri Dzunitiro Koidzumi va imperator Akixito bilan samimiy uchrashuvlar, suhbatlar 

bo’lib o’tdi. Tashrif natijasida O’zbekiston Respublikasi va Yaponiya o’rtasida: 

¾  do’stlik, strategik sheriklik va hamkorlik to’risida Qo’shma Bayonot; 

¾  iqtisodiy hamkorlikni rivojlantirish va O’zbekistondagi islohotlarni qo’llab-

quvvatlash to’g’risida Qo’shma Bayonot»; 

¾  ikki mamlakat Tashqi ishlar vazirliklari hamkorligi, O’zbekiston tashqi iqtisodiy 

aloqalar vazirligining «Mitsubisi», «Mitsui», «Marubeni», «Nishe Ivai» 

korporatsiyalari bilan hamkorligi, O’zbekiston tashqi iqtisodiy faoliyat banki bilan 

«Bank of Tokyo-Mytsubisi» o’rtasida imtiyozli kredit borasidagi va boshqa jami 14 

ta hujjat imzolandi. 

Safar natijasida O’zbekiston bilan Yaponiya o’rtasidagi hamkorlik yangi, strategik 

bosqichga ko’tarildi. 

 

382

 

1995-2002 yillarda Yaponiyaning O’zbekiston iqtisodiyotiga kiritgan kreditlari 

miqdori 1,6 mlrd. AQSh dollarini tashkil etdi. O’zaro tovar ayirboshlash hajmi yildan 

yilga oshib bormoqda. 

O’zbekistonda 10 dan ortiq O’zbekiston-Yaponiya qo’shma korxonalari barpo 

etildi va faoliyat ko’rsatmoqda. 

 

O’zbekistonning Tinch okean havzasi mamlakatlari - Malayziya va Indoneziya 

bilan davlatlararo aloqalari o’rnatildi. Bu borada O’zbekiston Prezidenti I.Karimov 

boshliq davlat delegatsiyasining 1992 yil iyun oyidagi Malayziya va Indoneziyaga safari 

muhim ahamiyatga egadir. Safar kunlarida O’zbekiston va Malayziya o’rtasida iqtisodiy 

va texnikaviy hamkorlik to’g’risida bitimlar imzolandi.  Shuningdek,  O’zbekiston  va  

Indoneziya  o’rtasida diplomatak aloqalar o’rnatash bo’yicha qo’shma axborot, ikki 

tomonlama munosabatlar bo’yicha qo’shma bayonot, iqtisodiy va texnikaviy hamkorlik 

to’g’risida bitim imzolandi. 

1995 yil 8-10 aprel kunlari Indoneziya Respublikasi Prezidenti Suxarto rasmiy 

tashrif bilan O’zbekistonda bo’ldi. Muzokaralar nihoyasida O’zbekiston Prezidenti 

I.Karimov va Indoneziya Prezidenti Suxarto O’zbekiston Respublikasi bilan 

Indoneziya Respublikasi o’rtasidagi munosabatlar va hamkorlik tamoyillari 

to’g’risida qo’shma bayonnoma imzoladilar. Ikki mamlakat hukumatlari o’rtasidagi 

sayyohlik sohasidagi hamkorlik haqidagi memorandum hamda ikki mamlakat poytaxtlari 

oralig’ida samolyotlar qatnovini yo’lga qo’yish to’g’risidagi hukumatlararo bitim 

 

imzolandi. 

O’zbekistonning Osiyo va Okeaniya mintaqasidagi  V’etnam  Sotsialistik    

Respublikasi, Kambodja, Tailand, Avstraliya va boshqa mamlakatlar bilan siyosiy-

diplomatik aloqalari yo’lga qo’yildi, iqtisodiy va madaniy hamkorligi rivojlanib 

bormoqda.  

 

5. O’zbekistonning AQSh va Evropa mamlakatlari bilan hamkorligi 

 

O’zbekiston Respublikasining tashqi siyosatida  Amerika  

Qo’shma Shtatlari bilan o’zaro manfaatli aloqalarni yo’lga 

qo’yish va tobora chuqurlashtirish alohida o’rin tutadi. 

O’zbekiston bilan Amerika Qo’shma Shtatlari o’rtasida davlatlararo aloqalar 

mustaqillikning dastlabki yillaridayoq yo’lga qo’yildi. 1992 yil 15-16 fevral kunlari 

AQSh davlat kotibi Jeyms Beyker O’zbekistonga rasmiy tashrif buyurdi va ikki davlat 

o’rtasida  diplomatik aloqalar o’rnatildi. 1992 yil 16 mart kuni Toshkentda birinchi 

bo’lib AQShning elchixonasi ochildi. 1993 yil 14 sentyabrda AQSh davlat 

deportamentining maxsus topshiriqlar bo’yicha elchisi Strob Talbot O’zbekistonda bo’ldi 

va O’zbekiston Prezidenti bilan hamkorlik qilish masalalarida suhbatlashdi. 1995 yil 6 

O’zbekiston va AQSH 

aloqalari 

 

383

aprelda AQSh mudofaa vaziri Uilyam Persi O’zbekistonga keldi, O’zbekistonning 

NATO "Tinchlik yo’lida hamokrlik" dasturida ishtiroki muhokama qilindi. AQSh 

armiyasi o’quv-mashq markazida tinchlikni ta’minlash maqsadida o’tkazilgan harbiy 

mashqlarda O’zbekiston qurolli kuchlari vzvodi ishtirok etdi. O’zbekiston bilan AQSh 

o’rtasida sarmoyalarni rag’batlantirish va o’zaro himoya qilish to’g’risida, ikki yoqlama 

soliq olmaslik to’g’risida shartnomalar tuzilgan. Toshkent - Nyu-York o’rtasida bevosita 

havo yo’li ochildi.  

 

O’zbekistonda 1996 yil boshlarigacha Amerikalik sarmoyadorlar ishtirokida 200 

ta o’zbek amerika qo’shma korxonalari tashkil topdi va faoliyat ko’rsatdi. Bular orasida 

Navoiy viloyati Zarafshon vodiysidagi Muruntovda AQShning Nyumont Mayning   

Korporatsiyasi   bilan   hamkorlikda tog’

 

jinslaridan oltin va kumush ajratib oluvchi 

"Zarafshon-Nyumont" qo’shma korxonasi bor. Bu korxonada 2002 yilgacha 83 tonna 

oltin tayyorlandi. 

 

O’zbekiston    Prezidenti   I.Karimovning  1996 yil 23-28 iyun kunlarida 

AQShda bo’lishi O’zbekiston va Amerika munosabatlarini yangi pog’onaga 

ko’tardi. I.Karimov AQSh Prezidenti Bill Klinton bilan uchrashdi. Ikki mamlakat 

o’rtasidagi munosabatlarni chuqurlashtirish, tomonlar manfaatiga daxldor 

bo’lgan siyosiy, iqtisodiy, havfsizlik masalalari muhokama etildi. Bill Klinton 

AQSh ma’muriyati Markaziy Osiyo mamlakatlarining mustaqilligi, barqarorligi 

va ravnaqidan manfaatdor ekanini, O’zbekiston bilan qalin munosabatlar 

o’rnatishni istayotganini, O’zbekistonning tezroq dunyo hamjamiyatiga 

integratsiyalashuvi yo’lida yordam berajagini ta’kidladi. I.Karimov bilan 

B.Klinton uchrashuvi ikki mamlakat o’rtasidagi munosabatlarga siyosiy zamin 

hozirladi. 1996 yil 25 iyun kuni O’zbekistonning AQShdagi elchixonasi 

ochildi. 

O’zbekiston Prezidenti boshliq davlat delegatsiyasining AQShda bo’lishi 

chet el sarmoyasi uchun respublikada yaratilgan shart-sharoitlar to’g’risidagi 

axborot taqchilligini bartaraf etdi. Safar chog’ida imzolangan hujjatlar Amerika 

biznesi va sarmoyalarining O’zbekistonga erkin kirib kelishi uchun yanada keng 

yo’l ochdi. Ikki mamlakat o’rtasidagi hamkorlik O’zbekistondagi islohotlarni 

qo’llab-quvvatlash, o’zaro manfaatli aloqalarni kengaytirish yo’lidan bormoqda. 

O’zbekistonda AQShning 28 ta kompaniya, firma va banki o’z vakolatxonalarini 

ochgan. Bular qo’shma korxonalar barpo etish, savdo-sotiqni kengaytirish ishiga 

ko’maklashmoqda. 

 

384

 

2001 yilda O’zbekistonda AQSh bilan hamkorlikda amalga oshirilayotgan 

loyihalar soni 70 tadan ortdi. AQSh sarmoyasi ishtirokida respublikamizda barpo etilgan 

305 ta qo’shma korxona sanoat, qishloq xo’jaligi, to’qimachilik, gaz-kimyo, neft, oltin 

qazib olish, transport, kommunikatsiya va ta’lim sohalarida samarali faoliyat 

ko’rsatmoqda. «Zarafshon-Nyumont», «O’z-Teksako», «O’z-keysmash», «O’z-

keystraktor», «O’z-Eksayd», «BiEy Ay»ning Xo’jaobod gaz ombori qurilishi, «ABB 

Lummus Global» bilan hamkorlikdagi Sho’rton gaz-kimyo majmuasi shular 

jumlasidandir. O’zbekistonning AQSh bilan savdo aylanmasi 300 mln. AQSh dollardan 

oshdi. 

 

2001 yil 11 sentyabr kuni xalqaro terroristlar AQShda sodir etgan fojiali 

voqealar paytida O’zbekiston birinchilardan bo’lib AQSh hukumatining Xalqaro 

terrorizmga qarshi aksilterror kaolitsiya tuzish haqidagi taklifi tarafdori bo’lib 

chiqdi. O’zbekiston AQSh bilan birgalikda xalqaro aksilterror kaoliyatsiyada faol 

qatnashdi. O’zbekiston bilan AQSh o’rtasidagi hamkorlik yanada 

mustahkamlanib, rivojlanib bormoqda. 1991 yildan 2001 yil sentyabrgacha 

tomonlar orasida davlat ahamiyati darajasida 28 ta tashrif qayd etilgan bo’lsa, 

2001 sentyabrdan 2002 yil apreligacha esa 20 taga yaqin ana shunday tashriflar 

amalga oshirildi. 

2002 yil 11-14 mart kunlari O’zbekiston Prezidenti Islom Karimov boshliq 

davlat delegatsiyasi Prezident Jorj Bush taklifiga binoan rasmiy davlat tashrifi 

bilan AQShda bo’ldi. AQSh Prezidenti J.Bush va martabali hukumat vakillari 

Islom Karimovni Oq uyda obro’-e’tiborli mehmon sifatida kutib oldi. Tomonlar 

xalqaro ahvol, Markaziy Osiyodagi jarayonlar, xalqaro terrorizmga qarshi 

kurash, harbiy va harbiy-texnikaviy, iqtisodiy hamkorlik masalalarda fikr 

almashdilar. Tashrif yakunida «O’zbekiston bilan AQSh o’rtasida o’zaro 

sheriklik va hamkorlik asoslari to’g’risida deklaratsiya», ilmiy-texnikaviy 

tadqiqotlar, yadroviy materiallar va texnologiyalar tarqalishining oldini olishda 

hamkorlik, moliya, qishloq xo’jaligiga oid qator hujjatlar imzolandi.  

AQSh ni sinovli damlarda qo’llab-quvvatlagani uchun Prezidentimiz Islom 

Karimov Amerika jamoatchiligi tomonidan «Xalqaro miqyosdagi buyuk davlat 

arbobi» mukofoti bilan taqdirlandi. Bu mukofot Amerika xalqining O’zbekiston 

xalqiga hurmat-e’tiborining timsolidir. 

Shunday qilib, O’zbekiston va AQSh o’rtasidagi o’zaro manfaatli 

hamkorlik tobora o’sib bordi va mustahkamlandi. Bugungi kunda O’zbekiston va 

AQSh strategik hamkor va sherik mamlakatlardir.  

 

O’zbekiston Respublikasining jahon hamjamiyatiga 

integratsiyalashuvida Evropa Ittifoqi mamlakatlari bilan 

o’zaro manfaatli aloqalarni yo’lga qo’yish  

va tobora chuqurlashtirish alohida o’rin tutadi. 1996 yil 21 iyunda Florentsiya shahrida 

imzolangan O’zbekiston bilan Evropa Ittifoqi o’rtasidagi «Sheriklik va hamkorlik 

O’zbekistonning Evropa 

mamlakatlari bilan 

hamkorligi 

 

385

to’g’risidagi bitim», uning 1999 yil 1 iyulda kuchga kirishi mamlakatimizning Evropa 

Ittifoqi mamlakatlari bilan o’zaro munosabatlarining huquqiy negiziga aylandi. 

 

O’zbekistonning Evropa Ittifoqi mamlakatlari bilan siyosiy, iqtisodiy, ilmiy-texnik 

va madaniy-gumanitar aloqalari yildan-yilga rivojlanib, chuqurlashib bormoqda. 

Respublikamizda Evropa Ittifoqiga a’zo mamlakatlarning 145 firma va kompaniyasi 

vakolatxonalari akkreditatsiya qilindi. Evropalik sarmoyadorlar ishtirokida tashkil etilgan 

491 ta korxona ishlayapti, ulardan 111 tasi yuz foizlik Evropa kapitaliga ega. 1995-2002 

yillarda Evropa Ittifoqi mamlakatlarining firma va kompaniyalari respublikamizda 

umumiy qiymati qariyb 8 mlrd. AQSh dollarlik yirik sarmoyaviy loyihalarni amalga 

oshirishda qatnashdi. 2002 yilda O’zbekistonning Evropa Ittifoqi mamlakatlari bilan 

mahsulot ayirboshlash hajmi 1 mlrd. 65,8 mln. AQSh dollarini, 2003 yil yanvar-oktyabr 

oylari yakunlari bo’yicha esa 910,6 mln. AQSh dollarini tashkil etdi. 

 

O’zbekistonning Evropa Ittifoqining a’zosi, ulkan iqtisodiy va ilmiy-texnikaviy 

salohiyatga ega bo’lgan Germaniya bilan o’zaro manfaatli aloqalari kengayib bormoqda. 

O’zbekiston Prezidenti I.Karimovning Germaniyaga 1993 yil 28 aprel kuni boshlangan 

va besh kun davom etgan rasmiy tashrifi O’zbekiston bilan Germaniya o’rtasida 

munosabatlarni yo’lga qo’yishda muhim ahamiyatga egadir. I.Karimov GFR Federal 

prezidenti Rixard fon Vayzenker va Federal kantsler Gelmut Kol bilan samimiy, o’zaro 

tenglik asosida, ishonch va qatiyat bilan suhbatlashdi. Ikki davlat o’rtasida madaniy 

hamkorlik to’g’risida, sarmoyalar qo’yishni amalga oshirish va o’zaro himoya qilishga 

ko’maklashish to’g’risida, ilmiy tadqiqotlar va mutaxassislar fondini tashkil etish 

to’g’risida bitimlar imzolandi.   "Doyche   bank",    "Mersedes-Bents"   va   "Simens" 

kompaniyalarining rahbarlari bilan uchrashuvlar bo’ldi, ular bilan hamkorlik qilish haqida 

kelishib olindi. Safar natijalariga ko’ra O’zbek-Germaniya hamkorligi masalalari bo’yicha 

hukumatlararo komissiya tuzildi. Toshkentda ikki-tomonlama savdo-iqtisodiy palata 

tashkil etildi, GFRning elchixonasi ochildi. 1994 yil 1 sentyabrda GFR poytaxti Bonnda 

O’zbekiston Respublikasining Evropada birinchi elchixonasi ochildi. Ґozirgi paytda 

elchixona Germaniyaning yangi poytaxti Berlin shahrida faoliyat yuritmoqda. "Toshkent-

Frankfurt" havo yo’li ochildi, O’zbekistonda "Doyche-bank"ning bo’limi faoliyat 

ko’rsatmoqda.  

Germaniyaning “Geydelber” firmasi O’zbekistonda nashriyot-matbaa sohasida 

hamkorlik qilayotgan yirik kompaniyadir. “Geydelber” firmasi asbob-uskunalari bilan 

Yangiyo’l kitob fabrikasi, Toshkent va Nukus poligrafiya kombinatlari, Samarqanddagi 

“Tong” nashriyoti qayta jihozlandi. O’zbekistondagi “Rastr” va “Groteks” nashriyotlari 

“Geydelber” firmasi texnologiyasi asosida ishlamoqda. Natijada maktablar uchun darslik, 

o’quv qo’llanmalari va boshqa turdagi nashriyot mahsulotlari ishlab chiqarish ancha 

yaxshilandi. 2001 yilda O’zbekiston-Germaniya-Rossiya hamkorligidagi “Namangan 

qog’oz” qo’shma korxonasi qurilib ishga tushirildi. 

O’zbekiston Prezidenti I.A.Karimovning 2001 yil 2-5 aprel kunlari Germaniya 

Federativ Respublikasiga, Germaniya Federal kantsleri Gerxard Shrederning 2002 yil 9-

 

386

10 may kunlari O’zbekistonga qilgan rasmiy safarlari O’zbekiston-Germaniya o’rtasidagi 

o’zaro manfaatli hamkorlikni yangi bosqichga ko’tardi. 

 Ikki mamlakat tadbirkorlari va rasmiy doirlari o’rtasida aloqalar kengayib 

bormoqda. 1997 yilda O’zbekistonda 55 ta Germaniya kompaniyasining vakolatxonalari 

faoliyat yuritgan bo’lsa, 2001 yilda bu ko’rsatkich 80 taga etdi. Ularning eng yiriklari 

«Xobas TAPO», «Xiva Karpet» va boshqalardir. 2003 yilda Germaniyalik sarmoyadorlar 

ishtirokida engil sanoat, oziq-ovqat sanoati, qishloq xo’jaligi mahsulotlarini qayta ishlash, 

farmatsevtika sanoati, transport va boshqa sohalarda tashkil etilgan 138 ta korxona 

faoliyat ko’rsatdi, ulardan 40 tasi yuz foizlik Germaniya kapitaliga ega. o’zbekistonga 

kiritlayotgan Germaniya sarmoyalari hajmi 2001 yildayoq 1 mlrd. AQSh dollaridan 

oshdi. Ikki mamlakat o’rtasidagi savdo aylanmasi 2001 yilda 283,3 mln. AQSh dollarini 

tashkil etdi.  Germaniya Federativ Respublikasi O’zbekistonning Evropadagi eng yirik 

iqtisodiy hamkoridir. 

    O’zbekiston  bilan  Frantsiya o’rtasida munosabatlarni o’rnatish va 

rivojlantirish muhim ahamiyatga ega. 1993 yil 28-30 oktyabr kunlari O’zbekiston 

delegatsiyasining Frantsiyaga rasmiy tashrifi ikki davlat o’rtasidagi hamkorlikka 

asos soldi. Prezident I.Karimov Frantsiya Prezidenta F.Mitteran, Frantsiyaning 

boshqa rahbarlari hamda jamoatchilik vakillari bilan do’stona suhbat va samarali 

muzokaralar yuritdi. F.Mitteran qabul marosimida nutq so’zlab: "Hozirgi siyosiy 

vaziyatda Markaziy Osiyoda etakchi o’rinni egallab turgan mustaqil O’zbekiston 

Sharq bilan Fapb o’rtasida ishonchli ko’prik bo’lishi mumkin. Ko’p asrlik tarix, 

teran an’analarga ega bo’lgan, insoniyatning faxriga aylangan allomalarni etkazib 

bergan O’zbekiston doimo frantsuzlarning dikqatini tortib kelgan. Bu tashrifdan 

keyin shuni ishonch bilan aytish mumkinki, mamlakatingiz biz uchun yanada 

yaqin bo’lib qoldi", deb ta’kidlagandi. Bu Vatanimiz to’g’risida, uning shon-

shuhratini ulug’lovchi xolisona, oliyjanoblik bilan berilgan bahodir. Safar 

natijasida Parijda «O’zbekiston Respublikasi va Frantsiya Respublikasi 

o’rtasida do’stlik va hamkorlik  to’g’risida shartnoma», madaniyat, ilmiy-

texnikaviy va maorif sohasida hamkorlik qilish to’g’risida bitim, sarmoyalarni 

o’zaro rag’batlantirish va himoyalash to’g’risida bitim imzolandi. 

Mamlakatimiz   rahbarining   Parij   Xartiyasini   imzolashi respublikamizda 

demokratiyaning yanada rivojlanishi, shuningdek, O’zbekistonning Evropa va boshqa 

taraqqiy etgan mamlakatlar bilan yanada yaqinlashuvi uchun muhim ahamiyatga ega 

bo’ldi. O’zbekiston Milliy banki bilan Frantsiyadagi yirik "Kredit Kommersial de Frans" 

banki o’rtasida muddaolar haqida bitim imzolandi, unda Buxoroda neftni qayta ishlash 

zavodi qurish loyihasini pul bilan ta’minlash ko’zda tutildi. Taniqli "Elf-akiten" neft-

kimyo kontserni, "Texnip" firmasi va boshqa kompaniyalar bilan Buxoroda neftni qayta 

ishlash zavodi qurishga kelishildi. Frantsiya  va O’zbekiston o’rtasida savdo-sotiq hisob-

kitoblarini ta’minlab turgan "Kredi kommersila de Frans" banki zavod qurilishini ham 

mablag’ bilan ta’minladi. O’zbekiston bu bankka mablag’ qo’ydi, u hamkorlik uchun 

kafolat bo’lib turibdi.  

 

387

1994 yil 25-27 aprel kunlari Frantsiya Prezidenti F.Mitteranning O’zbekistonga 

qilgan rasmiy tashrifi chog’ida imzolangan ikki mamlakat tashqi ishlar vazirliklari 

o’rtasidagi hamkorlik to’g’risida, O’zbekiston va Frantsiya o’rtasida fuqarolarning erkin 

harakati haqidagi bitimlar, shuningdek havo transporti sohasida hamkorlik to’g’risidagi 

deklaratsiyalar imzolandi.  

O’zbekiston bilan Frantsiya o’rtasida iqtisodiy, ilmiy, madaniy,   aloqalar   

kengayib   bormoqda.   Qishlok xo’jalik mahsulotlarini qayta ishlash, ozik-ovqat, neft va 

gaz sanoati, qurilish va boshqa sohalarda hamkorlik qilinmoqda. 

O’zbekiston xalqaro ishlarda katta tajriba va nufuzga ega bo’lgan Buyuk