Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

Hisobvaraq ochish va nomerlash tartibi 
 
Agar  ariza  bergan  korxona  mazkur  bankda  birinchi  marotaba  de-
pozit  hisobvaraq  ochayotgan  bo„lsa,  bank  O„zbekiston  Respublikasi 
Bank  Depozitorlarining  Milliy  Axborot  Bazasi  (BDMAB)  dan  arizachi 
ro„yxatdan  o„tganligi  to„g„risida  ma‟lumot  so„raydi.  Agar  arizachi 
BDMABdan  ro„yxatdan  o„tmagan  bo„lsa,  bank  arizachi  taqdim  etgan 
hujjatlar  asosida  mijoz  faylini  shakllantiradi.  Mijoz  fayli  bankda 
yuritiladi va unda har bir mijoz to„g„risidagi kerakli va to„g„ri ma‟lumot-
lar  saqlanadi.  Mijozning  fayli  shakllantirilgandan  keyin  bank  mijozga 
identifikator, ya‟ni xosraqam berish maqsadida ikkinchi marta BDMAB-
ga  murojaat  qiladi  va  mijoz  to„g„risida  ma‟lumotlarni  taqdim  etadi. 
BDMABda  har  bir  mijoz  to„g„risidagi  barcha  rekvizitlar  saqlanadi. 
Mijoz  haqidagi  ma‟lumotlar  asosida  unga  xosraqam  beriladi  va  talab 
qilinguncha  saqlanadigan  asosiy  depozit  hisobvaraq  ochiladi.  Mijozlar 
shaxsiy  hisobvaraqlarining  nomerlari  ularda  hisobga  olinadigan  mab-
lag„lar va boyliklar xarakteriga qarab 20 razryaddan iborat bo„ladi. 

---

 
73 
Mijozlar  shaxsiy  hisobvarag„i  strukturasi  quyidagi  ko„rsatkichlar-
dan tarkib topadi:  
scccc vvv k ssssssss NNN  
bunda: 
scccc – bosh kitob balans hisobvarag„i;  
vvv – valuta kodi; 
K – nazorat kaliti; 
ssssssss – mijozning BDMABdagi ro„yxat nomeri (mijoz xos-raqami); 
NNN – shu balans hisobvarag„i bo„yicha mijozning shaxsiy hisob-
varaq tartib nomeri. 
Bosh  kitob  balans  hisobvarag„i  nomeri  hisobvaraqlar  rejasiga 
muvofiq  aniqlanadi,  valuta  kodi  “Jahon  mamlakatlari  va  valutalari  tas-
niflagichi” asosida belgilanadi. Nazorat kaliti, xosraqam va tartib nomeri 
BDMAB  xizmat  ko„rsatish  markazida  beriladi.  O„zbekiston  Respubli-
kasi  banklarida  axborotga  kompyuterlarda  ishlov  berish,  hisob  yuritish 
va  hisobot  ishlarini  soddalashtirish  maqsadida  shaxsiy  hisobvaraqlarga 
no-merlar  yagona  qoidalar  asosida  belgilanadi.  Asosiy  shaxsiy 
hisobvaraq-da uning tartib nomeri 001 dan 999 gacha bo„lishi mumkin.  
Talab qilib olinguncha saqlanadigan shaxsiy hisobvaraqlarning no-
merlanishini  misollarda  ko„rib  chiqamiz.  Toshkent  shahar  “Energotar-
moq”  xizmat  ko„rsatish  korxonasiga  Sanoat  Qurilish  bankining  shahar 
bo„limida talab qilinguncha saqlanadigan depozit hisobvarag„i ochilgan. 
Unga 20210000100126958001 nomeri berildi. Bu korxona davlat tasar-
rufidagi  korxona  bo„lganligi  sababli  uning  hisobvaraq  nomeri  20210 
bilan boshlanadi. Yuqoridagi 20 ta raqamdan iborat hisobvaraq nomerini 
quyidagicha izohlaymiz.  
20210 – Davlat tasarrufidagi korxona va tashkilotlarga ochiladigan 
talab  qilinguncha  saqlanadigan  depozit  bo„yicha  Bosh  kitobdagi  balans 
hisobvarag„i nomeri.  
000 – valuta kodi – ushbu 3ta nol so„mni bildiradi;  
1 – ushbu mijozga ochilgan hisobvaraqning nazorat kaliti; 
00126958 – BMDABda ushbu mijozga berilgan xosraqam; 
001 – ushbu balans hisobvarag„i bo„yicha mijozning tartib nomeri. 
Barcha  korxona  va  tashkilotlarga  yuqorida  ko„rsatilgan  tartibda 
hisobvaraq nomeri belgilanadi. 
Hisobvaraq ochish bo„yicha yana bir misolni qo„shma korxona mi-
solida  ko„rib  chiqamiz.  “ARK  BARAKA”  qo„shma  korxonasi  Kapital 
bankining  Toshkent  shahar  filialida  talab  qilinguncha  saqlanadigan  hi-

---

 
74 
sobvaraq  ochgan.  Unga  quyidagi  talab  qilinguncha  saqlanadigan  hisob-
varaq nomeri berilgan.