Uslubiy majmua. Toshkent: tdtu, 202, 202 bet

4. Dumaloq bo‘lmagan sterjen tipidagi detallar haqida umumiy ma'lumot:
Sterjensimon detallarning konstruktiv o‘xshashliklarini hisobga olib, ularga
ishlov berish texnologik jarayonini quyidagi ketma – ketlikda tuzish mumkin:
-quyib, issiq shtamplab, prutok yoki trubadan qirqib zagotovkani tayyorlash;
-zagotovkani bo‘yin yuzalari yoki markaziy teshiklar bo‘yicha o‘rnatish;
- zagotovkani aylantirib tokar ishlov berish;
- uzun vallarga ishlov berishda lyunet bilan ushlab dastlabki yo‘nish va
silliqlash;
- fason yuzalarga ishlov berish;
- ikkinchi darajali yuzalarga ishlov berish;
- termik ishlovdan keyingi silliqlash.;
- muvozanatlash (balansirovka);
- oxirgi ishlov berish.
Kulachokli vallarni tayyorlash texnologiyasi ham bir qator o‘ziga xosliklarga
ega. Kulachokli vallar mashinasozlikda keng qo‘llanilib jarayonni boshqarishda va
taqsimlash mexanizmlarida keng qo‘llaniladi. Ichki yonuv dvigatelning taqsimlash
vali klapan turtkichi(tolkateli)ni, moy nasosini, yoqilg‘i nasosi va yoqish tizimini
harakatga keltiradi. Shu sababdan taqsimlash vali murakkab tuzilishiga ega bo‘lgan
kulachoklar, tishli aylana, ekssentrik, tayanch bo‘yinlariga va nisbatan katta
uzunlikga ega.
Taqsimlash valining tayyorlanish aniqligi quyidagi ko‘rsatkichlar bilan
ta'riflanishi mumkin:
-
tayanch bo‘yinlari 6-kvalitet R
a
 – 0,63-0, 32 mkm. Val konussimonligi – 0,01
mm, bo‘yinlar urilishi 0,015-0,02 mm;
-
tugal tayanch yuzaning tayanch yuzaga nisbatan  pependikulyariga 0,02 -
0,03mm,  Ra 1,25-0,8 mkm;

---

131
-
kulakochlar ish yuzasi g‘adir budurligi Ra 0,63 – 0,32 mkm;
-
kulachoklar simmetriya o‘qining yetaklovchi shesternyaga nisbatan og‘ishi K
(30 K
0
30), qulachok profili og‘ishi K (1 K2
0
) .
Kam seriyali va ommaviy ishlab chiqarishda tugal yuzalarga, markazlash
teshiklariga, tayanch bo‘yinlarga ishlov berish yarim va to‘liq avtomatlashgan
dastgohlarda amalga oshiriladi. Kulachoklarga esa kopirlovchi tokar va kopirlovchi
silliqlash dastgoxlari yordamida termik ishlov berishdan oldin ishlov beriladi.
Termik ishlovdan keyin kulachoklar silliqlanadi va zarur bo‘lganida pardozlanadi
(polirovka). Kuyma vallarning kulachoklari termik ishlov oldidan ikki marta
silliqlanadi va pardozlanadi (polirovka). Pardozlashda pripusk 6-8 mkm, aylanish
tezligi 10-15 m/min bo‘ladi.