‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi saodat sultonsaidova, ‘lmas sharipova


www.ziyouz.com kutubxonasi Ilm iy  stilda



Download 3,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet77/152
Sana31.12.2021
Hajmi3,4 Mb.
#261431
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   152
Bog'liq
O'zbek tili stilistikasi (S.Sultonsaidova, O'.Sharipova)

61
www.ziyouz.com kutubxonasi


Ilm iy  stilda: 
til  ayniqsa,  uning  lug'ati  doim  o ‘sish-o‘zgarishda. 
Bunday jarayon  tez  va  uzil-kesil  sodir  bojm aydi.  Shu  sababli 
zamoniyligijihatidan harxil birliklaryonma-yon yashab turadi.  Lug'at 
boyligida  zamonaviyligi  jih a tid a n   ik k i  asosiy  qatlam  mavjud: 
zamonaviy  va  zamondosh  qatlam.  (Shavkat  Rahmatullayev)
Badiiy  stilning  dramatik  asar  ko‘rinisliida:
Chol:  Kechirasan,  bilmasdan  aytib  qoyibman,  mahallada  kim 
otini  aytsa,  og'zini  chayqaydi.
Navro'zov:  Qani  ketdik.
Suxsurov:  Ruhoniy.
Netayxon:  Voy,  endi  nima  qilaman?
Obidjon:  Endi  nima  qilar  edingiz,  eringizdan  qolganini  qurtday 
kemiriib  yotasiz■
  Boshingiz  og'risa...
Hojar:  Voy,  endi boshlari og'risa, tumaga qatnaydilami?!  (Abdulla 
Qahhor)
Sintaktik stilistikada neytral xarakterdagi sintaktik vositalar emas, 
balki vazifadosh nutq stillariga xos bo‘lgan stilistik bo‘yoqli sintaktik 
birikm alar  o ‘rganiladi.
Fikrning to ‘g‘ri va ta ’sirchan ifodalanishida sintaktik sinonimiya 
juda kcng imkoniyat beradi.  Sinlaktik sinonimiya konnotativ, bir xil 
n...  noli  sintaktik birliklar orasida  bo‘ladi.  Sintaktik sinonimiya gap 
bo‘laklari, so‘z birikmasi, sodda va qo‘slima gaplar orasida yuz beradi. 
Masalan:
Har qadamda  bir  bo 'ston,
H aryerda  bir guliston.  (Hamid  Olimjon)
Bu  sinonim ik  m isralarda  um um lashgan  gram m atik  m a ’no 
sinonimik gaplaming  ma'nosidan  kelib chiqadi va bu m a'no turlicha 
usullar bilan  ifodalanadi.
Ba’zi  stillarda  shunday  m a'no  ifodalaydigan  shakllaming  biri 
tanlab  olinsa,  boshqasida  sinonim  b o ‘lgan  holatlaming  hammasi 
ham   ishlatiladi.
«Yuksak  nutq iy   m ad an iy atlilik ,  —  deb  yozadi  tilshunos 
G .A .Z olotova,  —  fikrni  tu rli  usullar  bilan   ifoda  qila  olish, 
kommunikativ  vazifaga  ko‘ra  til  vosilalaridan  aniq  va  maqsadga 
muvofig'ini  tanlay  bilishdadir».
62
www.ziyouz.com kutubxonasi


Yuqorida  aytganimizdek,  sintaktik  sinonimiya barcha  sintaktik 
vositalar:  gap,  so ‘z  birikm asi,  gap  b o ‘laklari,  ajratilgan  gap 
bo‘laklari  orasida b o ‘lislii mumkin.

Download 3,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   152




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish