‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi saodat sultonsaidova, ‘lmas sharipova

BADIIY  NUTQ  STILI
Reja:
1.  Badiiy stilning o‘ziga xos xususiyatlari.
2.  Badiiy stilda so'zning o ‘mi.
3.  Badiiy  stilning  boshqa  stillar bilan  munosabati.
4.  Badiiy stilda so‘z  yaratish muammosi.
Tilning  vazifadosh stillari  ijlimoiy hayotning u yoki bu sohasini 
aks  eltiradi,  shu  sohada  m ehnat  qilayotgan  inson  faoliyatining 
muayyan  doirasiga  mansubligi  bilan  farq  qiladi.  Badiiy  stil  esa 
hayotning  ham m a  tom onlarini  qarnrab  olislii  bilan,  barcha  nutq 
stillarining  unda  qo‘llanishi  bilan  farqlanadi.  Badiiy  adabiyot  turli 
kasb-hunar  egalarining  hayotini,  ichki  dunyosini,  jam iyatdagi 
o'rnini  aks  cttirgani  ucliun  unda  til  va  nutq  vositalari  o ‘ziga  xos 
holatda  qo‘llaniladi.  Yuqorida  tavsif  berilgan to ‘rtta  stil  u  yoki bu 
voqea-hodisa  haqida  xabar  bcrish  uchun  xizmat  qilsa,  badiiy  stil 
m a’lumot  berish  bilan  birga  estetik  va  em otsional  ta ’sim i  ham 
ifodalaydi.  Badiiy  stil  liikoya,  qissa,  roman,  she’riyat  va  hattoki 
kichkina janrdagi afandi latifalarida ham  islilatiladi.  Unda til — obraz, 
xarakter va manzaralar yaratish vositasi bo ‘lib xizmat qiladi.  Barcha 
nutq stillarining o‘ziga xos so‘zlari va iboralari mavjud. Garclii, rasmiy 
va  ilmiy  stilda  iboralar  kam   darajada  ishlatilsa-da,  ular  nisbatan 
«xususiylashgan»,  badiiy  stilda  esa  birinchi  marta  qo‘llanilayotgan 
so‘z va iboralar yozuvchi va shoirning yangi yaratgan ifodalari bo ‘lishi 
mumkin.  Chunki muallif o‘zi tasvirlamoqchi boTgan manzara yoki 
shaxsni  o ‘zi  xohlagandek  ifodalash  uchun  mavjud  so‘zlardan 
foydalanmay,  hah  hech  kim  qo‘llamagan  yangi  so‘zlami  yaratadi. 
Ko'rinadiki, badiiy stil turm ushni aks ettirishning maxsus shaklidir.
Badiiy nutq stili adabiy tihiing ifodalanishi boTib, ayrim hollarda 
b a ’zi  m a q sa d la r  b ila n   b o sh q a   n u tq   k o ‘rin is h la rid a n   ham  
foydalanishga to ‘g‘ri keladi.