‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi saodat sultonsaidova, ‘lmas sharipova


g a zeta xona  (m u h a r rir iy a t),  b a ra k a xona  (tu g ‘u ru qxon a)



Download 3,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/152
Sana31.12.2021
Hajmi3,4 Mb.
#261431
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   152
Bog'liq
O'zbek tili stilistikasi (S.Sultonsaidova, O'.Sharipova)

g a zeta xona  (m u h a r rir iy a t),  b a ra k a xona  (tu g ‘u ru qxon a), 
qo‘ng‘iroqxotta  (ko‘p   telefonli xona),  shaharsozlar  (quruvchilar), 
da ’vatnoma (hukumat notasi),  musibatnoma (ta ’ziyanoma), dildosh. 
dunvodosh.  ruhshunos.  zivokor  kabi.
Publitsistikada  gap  tu rlarid an ,  asosan  qisqa,  lo ‘ndalikni 
ifodalovchi  sodda  gaplar  ishlatiladi.  Q o‘shma  gaplar  esa  manliqiy 
bog‘liqlikni  ko‘rsatishga,  u  yoki  bu  voqea  haqida  yaxlit,  umumiy 
tasavvur hosil qilishga yordam beradi.  Shunga ko‘ra,  matbuotda chop 
etilayotgan  materialning  xususiyatiga  ko‘ra  u  yoki  bu  gap  turidan 
foydalaniladi.  Reportajda jumlalaming juda ixchamligi, nulq vaziyatiga 
ko‘ra gap qurilishining o ‘zgarib turishi kuzatiladi.  Chunki reportajda 
bayon  qilinayotgan  voqealar  tez-tez  biri  ikkinchisini  almashtirib 
turadi.  Shuning  uchun,  ularga  ixcham  jum lalar  tuzish  o ‘rinlidir. 
S huningdek,  so ‘z-g ap lar,  to 'liq siz   gaplar,  atov  gaplar  ham  
ishlatiladi.
Radiodan beriladigan esliitlirish va radioocherklar uchun asosan, 
qo‘shma gaplar tuzish kerak bo‘ladi.  Televidenie orqali  beriladigan 
ko‘rsatuvlaming  xiliga  ko‘ra  turli  gap  qurilishlaridan  foydalanish 
mumkin. Teleshoular his-hayajon va so‘roq gaplar bo‘lishini taqozo
29
www.ziyouz.com kutubxonasi


qilsa,  «Qilni  qirq  yorib»,  «Zakovat»  kabi  ko‘rsatuvlarda  qo'shm a 
gaplar qo‘llaniladi.  Bu  stilning  yana bir e’tiborli  tom oni shundaki, 
publitsistikada gazeta tili m uhim  o ‘rin egallaydi.
Publitsistika, asosan, gazetada o ‘z ifodasini topadi va gazeta stili 
publitsistikstilningbirtarm og‘i  hisoblanadi.  U n d ab a’zi  grammatik 
vositalar:  ravishdosh,  sifatdosh,  fe'lning  shart  mayli  shakllarining 
almasliinib  islilatilishi,  turli  murojaat  ifodalari,  bir  bosh  b o ‘lakli 
gaplaming qo‘llanish  darajasi boshqa stillarga nisbatan ustunroq.
Bu stilda nutq ko‘pincha birinclii shaxs nom idan beriladi, chunki 
yuqorida  t a ’kidlanganidek,  bu  stilda  yozilgan  m a ’lum otlarda 
muallifning bahosi ham  ko'rinib turislii kerak. Unda, odatda, biigina 
muallifning  nutqiy bayoni  beriladi.  Ba’zi  hollarda,  ko‘cliirma  gap 
ishlatilsa ham muallif nutqi aloliida ajralib turadi. Bu xususiyat muallif 
nutqining to ‘g ‘ri va ocliiq-oydin ifodalanishiga imkoniyat yaratadi. 
0 ‘m i  bilan  bu  nutq  uchinchi  shaxs  tom onidan  ham   ifodalanishi 
mumkin.
M a’lumki,  jum lalam ing  qoliplangan  shakli,  asosan,  rasmiy 
stilga xos.  Publitsistikada esa odat tusiga kirib qolgan so‘z birikmalari 
ishlatiladi.  Masalan,  vaziyatni  keskinlashtirish,  ilgfor  tajribalam i 

Download 3,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   152




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish