Ушбу дастур, касб психологияси фанининг еришган ютуқлари, долзарб муаммоларини ҳисобга олган ҳолда тузилди

appertseptsiya hodisasi shaxsning dunyoqarashi, qat’iy maslagi, ideali,
pozitsiyasi, motivatsiyasi, qiziqishi, bilim saviyasi, madaniy darajasi, xulq-
atvori, ma’naviyati va kasbiy tayyorgarligiga bog’liq bo’ladi va u
murakkab tuzilishga ega.
Muvaqqat (vaqtincha) appertseptsiya shaxsning faqat idrok qilish
jarayonidagi emotsional holatiga, ya’ni uning kayfiyati, ruhlanishi,
shijoati, stress, affektiv ko’rinishdagi his-tuyg’ularida, ularning sur’ati,
davomiyligi, tezligida o’z ifodasini topadi.
Alifbe va boshlang’ich o’qish kitoblari yirik harflar bilan bosiladi, chunki
endi savod chiqarayotgan kishilarda (bola va katta yoshlilarda) hali kitob

---

51
51
o’qish tajribasi bo’lmaydi. Ko’p o’qigan, bu sohada katta tajribaga ega
bo’lgan kishilar mayda harf bilan bosilgan xatni ham (masalan, gazetani)
jo’ngina o’qib ketaveradilar.
Appersepsiya badiiy asarlar matnini, badiiy surat va rasmlarni idrok
etishda, ayniqsa, yaqqol namoyon bo’ladi. Biz bironta suratga ko’z
solganimizda to’g’ridan to’g’ri faqat bo’yoq rang va chiziqlarning har xil
chatishuvini ko’ramiz, xolos. Bu persepsiyadir. Rasm va suratni idrok
qilganimizda esa, masalan, istiqbolni, odam va hayvonlarning ish-harakatlarini
biz o’tmishdagi tajribamiz, bilimlarimiz va xayolimiz faoliyati natijasida idrok
qilamiz. Bu appersepsiyadir. Musiqani idrok qilishda ham xuddi shu hol yuz
beradi.