591
Moliyaviy audit
Ekologik audit
1. Qonunchilik bilan belgilangan talablar
(shartlar)
2. Yillik hodisalar
3. Hodisalar haqidagi rasmiy
ma’lumotnomadagi tasdiq.
4. Tashqi tashkilot bilan amalga oshiriladi
va nashr qilinadi.
5. Amaldagi qonun-qoidalar, standartlar
doirasida.
6. Qonun bilan belgilangan
attestatsiyadan oldin taqdim qilish
uchun zarur bo’lgang ishning minimal
hajmi
1. Korxonaning ixtiyoriy faoliyati.
2. Qayd qilingan jadval mavjud emas.
3. Tavsiya va maslaxatlar.
4. Tashkilotni boshqarishning ichki
mexanizmi bo’lib hisoblanadi.
5. Bir nechta qoida va standartlar , shu
jumladan shu paytda tayinlangan
halqaro qonunlar va standartlar.
6. Bajariladigan ishga talablar yakka
tartibda muxokama qilinadi.
Ekologik audit
Ishlab chiqarish
auditi
Muvofiqlik auditi
Moliyaviy faoliyat
auditi
Atrof-muhitni qo’riqlash
bo’yicha joriy xarajatlar,
belgilangan limit doirasida
va limitdan yuqori atrof
muxitning ifloslanishi
bo’yicha to’lovlar, tabiiy
resurslarga to’lovlar, atrof-
muhitni muxofaza qilish
bo’yicha asosiy xarajatlar,
ilmiy-tadqiqot loyihalarni
moliyalashtirish va b.
Tabiatni muxofaza
qilish bo’yicha
asosiy fond-larning
tarkibi, tuzilishi,
texnik holati, xavf-
xatar manbalari,
tozalovchi
qurilmalarning
o’tkazuvchanlik
qobiliyati, tozalash
metodlari va b.
Amaldagi qonunlar
majmui, milliy va
halqaro talablar,
informatsion va
texnikaviy ta’minot,
hisob hujjatlarining
darajasi
592
Ekologik auditning uslubiyotini qurish kontseptsiyasi
Manbalar
Tarkibi
Ekologik auditni
rivojlantirish bo’yicha
tavsiyalar
Xalqaro
auditorlik
standartlar
Auditorloik amaliyot bo’yicha
Xalqaro komitet tomonidan qabul
qilingan auditorlik tamoyillar .
XASdan auditorlik faoliyatining
milliy qonun-qoidalar (standartlar)i
bilan belgilanmagan bo’limida ichki
standartlarni ishlab chiqish uchun
foydalanish.
Davlat sektoriga qarashli tavsiyalar.
Ekologik auditning tabiatni muhofaza
qilish ob’ektlarining ekologik auditi
bo’yicha xalqaro va milliy qonun-
qoidalar (standartlar)ni ishlab chiqish.
Auditorlik
faoliyatinng
milliy qonun-
qoidalar
(standartlar)i
O’z.Res.hukumati tomonidan
tasdiqlangan, mamlakat hududida
o’tkaziladigan auditorlik
tekshiruvlariga umumiy talablarni ,
audit hajmini, audit sifatiga
belgilangan talablarni , isbotlovchi
bazaning ishonchliligini, auditorlik
xulosasining shakllarini belgilovchi,
qonun-qoidalar
(standartlar).
Ijtimoiy muhit ob’ektlariga qarashli
tavsiyalarga ega emas.
Ijtimoiy muhit ob’ektlari bo’yicha
bo’limlarni detallashgan tasavvur
qilsh lozim (davlat sektori kabi
boshqa sektorlarni ham).
Auditorlik
professional
birlashmalarining
ichki qonun-
qoidalari
(standartlari)
Milliy smtandartlar talablarini
auditorlik tashkilotlariga , birlashma
a’zolariga detallashtiruvchi , ichki
standartlarni ishlab chiqishda asosiy
bo’lib hisoblangan auditorlik
birlashmalarining qonun-
qoidalar(standartlar)i.
Ekologik auditning ob’ektlariga
qarashli milliy standartlar talablarini
detallashtiruvchi qonun-
qoidalar(standartlar)ni ishlab chiqish.
Tashqi va ichki omillar bilan hamda
uzoq muddatli va qisqa muddatli
istiqbollarida tadbirkorlik
samaradorligi bilan o’zaro
bog’liqlikda tabiatni muxofaza qilish
faoliyatining effektivligini baholash
bo’yicha metodik yo’nalishlarnilarni
ishlab chiqish.
Auditorlik
tashkilotlarining
ichki standartlari.
Auditorlik faoliyatining milliy
qonun-qoidalar (standartlar)i , XAS
asosida ularni bo’lish ,
guruhlashtirish, aniqlashtirish aosida
ishlab chiqilgan, auditga umumiy
yondashuv aks ettiruvchi auditni
o’tkazish va tashkil qilish
tamoyillari.
Iqtisodiyot sektorlari va geografik
segmentlar bo’yicha tabaqalashgan
ekologik auditning ichki
standartlarini ishlab chiqish.
593
Ekologik auditni klassifikatsiya jadvali
№
Klassifikatsiya belgisi
Ekologik audit turi
1
Qonunchilik talablariga ko’ra
Majburiy
Ixtiyoriy
2
Auditorning mijozga munosabatiga ko’ra
Ichki
Tashqi
3
Bajariladigan vazifalarning maqsadi va
xarakteriga ko’ra
Qisqartirilgan
To’liq
Kompleks
4
Ekologik auditning bosqichlari bo’yicha
Tayyorlovchi
Asosiy
Tugallovchi
5
Ma’lumot manbalariga ko’ra
Hisobning avtomatlashtirilmagan shakli
uchun
Hisobning avtomatlashtirilgan shakli
uchun
6
Haqiqiylik belgisiga ko’ra
Haqiqiy
Istiqbolli
7
Nazorat shakliga ko’ra
Informatsion
Ogohlantiruvchi
Jazolovchi
Ekologik nazorat tizimida ekologik auditning o’rni
Qarorlarni qabul qilish va amalga oshirish
Reja, dastur va loyihalarni tasdiqlash, moliyalashtirish va amalga oshirish
Me’yoriy hujjatlarni xarakatga kiritish
Ishlab chiqaruvchi ekologik nazorat
Qarorlarni tahlil
qilish, mustaqil
baholash
Atrof muhitga
ta’sirni
baholashning
umumiy jarayoni
Ekologik auditni
o’tkazish
Ichki
Tashqi
Davlat ekologik
monitoringi
Atrof-muhitga
ta’sir monitoringi
Atrof-muhit
xolati
monitoringi
Davlat ekologik
nazorati
Jamoat ekologik
nazorati
Ekologik
ma’lumot,
maorif, tarbiya
Qarorlarning ishlab chiqilishi va asoslanishi
Loyihalashtirish(atrof-muhitga ta’sirni baholash bo’limlarini ishlab
chiqish va loyixalashtirish)
Ekologik dasturlarni rejalashtirish, ishlab chiqish
Normativ materiallarni ishlab chiqish
