Bolalar kasalliklari propedevtikasi


BOLALARDA ENDOQRIN BEZLARINING ANATOMO-FIZIOLOGIK



Download 5,81 Mb.
Pdf ko'rish
bet330/343
Sana31.12.2021
Hajmi5,81 Mb.
#258509
1   ...   326   327   328   329   330   331   332   333   ...   343
Bog'liq
bolalar kasalliklari propedevtikasi 2

BOLALARDA ENDOQRIN BEZLARINING ANATOMO-FIZIOLOGIK 
XUSUSIYaTLARI. ENDOQRIN BEZLARI KASALLIKLARI SEMIOTIKASI. 
BOLALARDA JINSIY BEZLARNI RIVOJLANIShI VA ULARNI BAHOLASh. 
BOLALARDA IMMUNITETNI RIVOJLANIShI VA TURLI YoShDAGI 
BOLALARNI KASALLIKLARI STRUKTURASI 
 
Ichki  sekretsiya  bezlari  organizmning  moddalar  almashinuvi,  jismoniy 
rivojlanishga,  ruxiy  va  jinsiy  rivojlanishga  ta‘sir  ko‗rsatadi.  Bolalik  davrida  ichki 
sekretsiya bezlardan birortasi rivojlanmasa, yosh bolalarda qaytarib bo‗lmas akliy 
kamchiliklarga olib keladi. 
Gipofiz asosiy endoqrin bez bo‗lib, uning faoliyatiga barcha endoqrin bezlar 
faoliyati  bog‗liq.  Gipofiz  juda  erta  ishlay  boshlaydi.  Gipofizning  oldingi  qismida 
quyidagi garmonlar ishlab chiqariladi: 
AKTG (adrenokortikotropnыy) 
STG (samototropnыy) 
TTG (tireotropnыy) 
FSG (Follikulostimuliruyushiy) 
LG (lyutsiniziruyushiy) 
LTG yoki MG (laktogen-prolaktin) 
Gonadotropin 
Gipofizni  oldingi  bo‗lagini  funksiyasini  buzilishi,  organizmni  o‗sish 
jarayonini  buzadi.  Gipofunksiyada  gipofizlar  nanizm  va  karlik  pakanalik 
kuzatiladi. 
Giperfunksiyada  gigantizm  va  akromegaliya  kuzatiladi.  Oraliq  qismini 
funksiyasini buzilishi oyok va asosiy almashinuvni, jinsiy rivojlanishni buzilishiga 
olib keladi. 
Antidiuretik  garmonni  (ADG)  ishlab  chikarishi  kamayganda qandsiz diabet 
kuzatiladi.  Bu  kasallikda  bemorlarda  kuchli  chanqash  va  siydik  ajralishini 
kuchayishi kuzatiladi. 
Kalqonsimon  bezning  asosiy  garmonlari  tiroksin  va  triyodtironin.  Bundan 
tashqari  kalqonsimon  bezning  S-hujayralarida  tireoqalsitonin  garmoni  ham  ishlab 
chiqariladi.  Tireoqalsitonin  32  aminokislotali  bo‗lib,  fosfor  kalsiy  almashinuvini 
boshqaradi  va  paratgarmonning  antogonisti  hisoblanadi  va  ortiqcha  kalsiyning 
yig‗ilishiga  yog‗dam  beradi.  Tireoqalsitonin  bundan  tashqari  ovqat  iste‘mol 
qilishda gastrinning ajralib chiqishiga ham ta‘sir ko‗rsatadi. Qalqonsimon bezning 
bunday funksional holatning normal turishiga gipofizning ta‘siri kattadir. 
Kalqonsimon  bezning  funksional  kobiliyatini  buzilganligini  ko‗rsatuvchi 
turli klinik belgilar ham bo‗ladi. 
A)  garmon  yetishmovchiligi  –  gipofunksiya.  Bunda  bolalarda  umumiy 
bo‗shashish, mador ko‗rishi, xarakat yokmasligi, ishtaxaning pasayishi, ich qotishi 
kuzatiladi.  Teri  quruqshagan,  turgori  pasaygan,  sovuk,  kalinlashgandek,  shish 
borga  o‗xshaydi,  tili  kalin  bo‗ladi.  Sklet  rivoji  to‗xtaydi  –  bolaning  bo‗y  o‗sishi 
pasayadi,  burun  asosi  kalinlashadi,  o‗sishdan  to‗xtaydi.  Bo‗yin  qisqa,  peshonasi 
past,  labi  kalin,  sochlari  dag‗al va  siyrak bo‗ladi.  Tug‗ma  gipoteriozda bir  gurux 
nospetsifik  belgilar  kuzatiladi.  Odatda  tug‗ma  gipoterioz  katta  vaznda  tug‗ilgan 


 
345 
bolalarda,  teri  sarigini  uzoq  cho‗zilishi,  qorin  kattalashishi,  burundan  nafas  olish 
qiyinlashgan belgilar bilan birga kuzatiladi. Bunday bolalarda asab rivoji pasayadi. 
B)  garmonning  ko‗p  ishlab  chiqishi  –  giperterioz,  tireotoqsikoz,  Bazedov 
kasalligi. Bola tajang, qo‗zg‗aluvchanlik ortib ketadi, bo‗g‗im refleksi ortib ketadi, 
bola  ozadi,  kaltirash,  yurak  urishining  tezlashishi,  ko‗zning  kosasidan  chikib 
turishi,  bo‗koq,  Grafe  simptomi  (yuqori  kovoqning  tushishini  kechiqishi,  ko‗z 
karashning yuqoridan pastga olib o‗tganda kovoq kech kolib ko‗zning oqi yaqqol 
ko‗rinadi),  ko‗z  kattalashadi,  kiprik  koqish  sekinlashadi,  ko‗z  karashining  bir 
yunalishdan  ikkinchisiga  o‗tishda  bir  tekisligi,  bir  nuktaga  to‗xtab  sinchiklab 
karash, ayniqsa yaqin joylashgan narsaga buziladi (Mebius simptomi). 
V)  garmonning  normal  ishlab  chikarilishi  (eo‗tireoz).  Kasallik  bezning 
morfologik o‗zgarishi, paypaslaganda aniklanadi. 

Download 5,81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   326   327   328   329   330   331   332   333   ...   343




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish