― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan

O„zbekistonda  qog„oz  pullar1918  yildan  boshlab  dastlab  Buxoro  amirligida  

muomalaga  chiqarilgan.  Muomalaga  chiqarilgan  nominali  20,  60,  100,  200,  300, 

500, 1000, 2000, 3000, 5000, va 10000 qog‗oz pullar tanga deb atalgan.  

1920  yilda  Buxoro  Sho‗ro  qo‗shinlari  tomonidan  bosib  olinib,  Buxoro 

amirligi  o‗rniga  Buxoro  Sovet  Xalq  Respublikasi  (BSXR)  tashkil  etiladi.  Yangi 

BSXR  da  1920  yilda  Buxoro  amirligi  tomonidan  chiqarilgan  metall  va  qog‗oz 

tangalar  muomalada  bo‗lib  keladi,  hamda  ularni  bir  oz  o‗zgartirilgan  holda 

chiqarish, ya‘ni sovet simvolikasi qo‗yilgan holda tanga nomi bilan qog‗oz pullar 

muomalaga chiqarish davom etgan. 1921 yilda BSXR muomalaga yangi, nominali 

rublda  ko‗rsatilgan  qog‗oz  pullarni  chiqara  boshlaydi.  Bu  pullar  3000,  10000  va 

20000 rubl nominalda muomalaga chiqarilgan. 

1922  yilda  BSXR  tomonidan  denominatsiya  amalga  oshirilib,    pullarning 

nominali  yuzlab  marta  kamaytirilgan  va  1,  5,  10,  25,  100  rubllik  yangi  pullar 

muomalaga  chiqarilgan.  Ammo  ko‗p  o‗tmasdan,  kuchli  inflyasiya  natijasida  past 

nominaldagi pul birliklari bozor ehtiyojlarini qondira olmay qoladi va 1000, 2500 

va 5000 rubllik pullar bosib chiqarila boshlagan

16

. 

Xulosa  qilib  aytganda,  pulning  vujudga  kelishi  jamiyat  ijtimoiy  –  iqtisodiy 

jarayonlarini  rivojlanishi  va  takomillashib  borishi  bilan  bevosita  bog‗liq  bo‗lib, 

bularning  ichida  kishilar  o‗rtasida  mehnat  taqsimotining  paydo  bo‗lishi  muhim 

ahamiyat  kasb  etadi.  Shuningdek,  biz  yashab  istiqomat  qilayotgan  zaminda 

pullarning  vujudga  kelishi  uning  tarixi  va  sivilizatsiyasi  juda  boy  va  qadimiy 

ekanligidan dalolat beradi.